Alþýðublaðið - 23.09.1932, Blaðsíða 2

0 AfcRÝÐUBLAÐIÐ
Geínr dómsmálaráðherra verið sakborninpr
eða
eetor sakbominour verlð dómsraálaráSherra?
DómBmálaráðherrartn er geðsti
vörðtir laga og réttar í landinu.
Hann á að sjá um að rannsókn
og málshöf&un fari fnam gagnvart
þedm, er lögin brjóta, og vald
sýslumanna og lögreglustjóra
hafa þeir sem umboðsmcnn dóms-
málaráðherrans. Haim getur hve-
nasr sem er skipað þeim frekari
Spannsókn í máli, eða skipað þeim
að hætta rannsókn. Líka ákveður
hann eftir að undirréttardómiur
er fallinn í sakamáli, hvort mál-
knu skuli vísað. tif hæsfaréttar.
Þegar á þetta er litið sést, að
ektó mun, nema þegar alveg sér-
staklega stendur á, gcta farið íram
sakamálarannsókn gagnva t d ms-
málará'ðherra, þannig, að amnað
verðd en til málamynda. En þær
sérstöku ástæður eru, þegar rann-
sóknin getur farið fram án þess
aö þurfi að yfirheirra sakborn-
*ng.
Magnús Guðmundsson dóms-
málaráðherria hefir lýst. þvi yfir,
að hann muni íáta málið gegn
sakborningniun Magnúsi Guð-
mundssyni halda áfram, og þar
með hefir hann játað, sem reynd-
ar allir vissu, að það er á hans
valdi, hvenær sem er, að fyrir-
skipa að hætta rannsókn í raál-
inu. Það verður því erfitt að
skilja, hvernig Hermann Jónas-
son lögœglustjóri á að geta yfir-
heyrt hann og fengið liann til að
mcðganga, ef um eitthvað slíkt
e? að ræða, þegar dómismálaráð-
herrann getur hvenær sem er sagt
lögreglustjóranum að hætta rann-
sókninni. Hver ©inasti sakbom-
ingur hefir fult leyfi til þess að
tefja mál, sem höfðað er gegn
honum af réttvísintni, eins og
hsann getur, og það eykur ekki
sekt hans, þó hann neyni með
lygum og rangfærslum að kom-
«st hjá því að verða sakfeldur.
'En r armsó k nard ómarin n hefir
hins vegar á valdi sínu að aetja
þá sakborninga í gæzluvarðhald,
sem .hann álítur að viðhafi slíkar
aðferðir.
Menn geta nú gert sér í hug-
arlund, að þegar sjálfur dóms-
máilaráðhemann er sakborningur,
þá hefir rannsóknardómarinn
(lögneglustjórinn í Reykjavik)
ekkert ráð til þess, að fá hann til
þess að meðganga, þó hann sé
sekur. Hugsum okkur nú að Her-
mann Jónasson kalli fyrir ság
Magnús Guðmundisson og krefji
bann sagna, þá er auðiséð að
auðvelt er fyrir Magnús, sem
gamlan og neyndan og líklegast
slyngan málafær-slumaim, að vefja
tnálið, og þannig, ef hann óskar
þeiss, komast hjá að segja hið
sanna.
En hvaða ráð hefir þá Her-
mann til þess að fá sannleik-
ainn fram? Aðra sakbominga get-
ur hantt látið setja i gæzluvarð-
hald .En hvernig fer ef hann ætl-
'ar að fara að beita gæzluvarð-
haldi gagnvart dómsmálaráðiherr-
lanum? I fyrsta lagi getur dóms-
málaráðherrann vikið honum frá,
og þar með hindrað hann í þyí
að gera það. f öðru lagi getur
hann sagt lögregluþjónum að
láta ógert það ,Bem lögregiusitjór-
inn skipar þeim, eða skipáð
fangaverðánum að láta sig út, þó
lögregluStjórinn á einhvern hátt
gæti komið honum í varðhald.
Má af þessu sjá, að sakamála-
ranrasókn er svo að segja ógero-
ingur að koma fram gagnvart
d ómsmáliará öherran um, enda í
sjálfu sér gersamlega óeðlilegt,,
já, beint áfnam hlægiiegt, að sami
maðurinn geti verið æðsti vörður
laga og réttar og sakborningur,
sem réttví'sin hefir til rannsókn-
ar. En setjum' nú svo, að Magnús
Guðmundsson sé sekur við lögin,
og að sekt hans komi í ljós af
skj-ölum og framburði annara (og
ef til vill hans sjálfs áður en
hann varð d ómsmálaráðherra).
Hváð verður þá? Það mundi
faila dómur, og yrðum við Is-
lendingar þá í þeirri leiðinlegu
aðstöðu, að þjóð okkar yrði á
allra vörum og að í öJl dagblöð
heimsins kæmi frásögn um fs-
land, landið þar sem dómsmála-
ráðherrann væri dæmdur maður.
Það er verk dómsmálaráðherr-
an.s að ákveða, hvort ástæða. sé
til áð ætla að nefsing sú, sem
sakbornmguii sé d-æmdur í fyrir
undirrétti sé of væg, og því á-
stæða til að áfrýja til hæsta-
réttar. Það kæmi þá á Magnús
Guömundss'On dómsmálaráðherra
að meta það, hvort hegning sú,
sem sakborningurinn Magnús
Guðmundsson hefði verið dæmd-
ur í, væri nægilega ströng, og
hvor,t ekki væri ástæða til að á-
frýja málinu til hæstaréttar. Errn
friemur er það hlutverk dóms-
málaráðherrans að sjá um, að
isakborningar hljóti hegnángu þá,
er þeir hafa verið dæmdir í. Það
kæmi því á Magnús að sjá um.
áð Magnús yrði látinn inn. Nið- ‘
unstáðian af öllu þessu er því,
hvernig sem rnálinu er velt, að
með öllu er ófært að maður, sem
sakamál srannsökn er höfðuð
gegn, só dómsmálaráðherra. Það
ber því alt að sama brunni með
þaðv að með öllu er óhjákvæmi-
legt áð almenningi gefist kostur
á að kynnast málinu, svo hann
sjái hvort óhæfan er í því fólgin,
að miaður, sem er undir saka-
málsran'nsókn, skuli vera dóms-
málaráðhem, eða það, að saka-
mál séu höfðuð á dómsmálaráð-
herrann.
Þó liðnir séu tveir sðlarhri'ngar
frá því að ég snéri mér skrif-
lega fil Magnúsar Guðmundsison-
ar til þess að biðja um leyfi
hans til þess að fá að sjá skjöl-
in, geri ég mér enn von um að
leyfið fáiist. Verði leyfið eldd
fengið á morgun, mun ég skoða
það svo, sem Magnús Guðmunds-
son ætli ektó að veita það, og
það eins þó ekkert svar korni.
Rétt er áð geta þeas, að Morgun-
blaðið hefir svarað þessari mála-
leitun minni uim að fá að kynn-
a’st málinu með því að telja hana
hlægilega, því það sé ekki siður
áð snúa sér með slíkt til sak-.
bomingsins. En ég hefi ekki snú-
ið mér til sakborningsins Magn-
úsar Guðmundssonar með beiðni
um að mega fá að sjá máLsskjöl-'
in, heldur til dómsmálaráðherr-
ans Magnúsar GuðmundssionaT.
Ókífur FrhÐrilmSm.
Landsfundur
ungra |afnaðarmanna.
Éiras og sést á öðrum stað hér
í blaðinu, halda ungir jafnaðax-
men,n landsfund um sama leyti
og Alþýðusamband Islands held-
ur 11. þing sitt. Er þetta fyrsti
landsfundur ungra jafnaðar-
manna. 1 „Sambandi ungra jafn-
aðar.manna“ stárfa þeir æsikumenn
og konur, sem skilja það, að í
stéttaharáttu íslenzkrar verkalýös-
stéttar gegn auðvaldsskipulaginu,
er ekki nema eitt vopn: Alpýðu-
swnband Iskmds, og að það er
ektó til nema eitt af tvenniu:
Með Alpýðusambandimi eða á
móti pví.
Að dómi þessa æskulýðs er
því hver sá ungur inaður og
kona, isem hlustar áróg liðhlaupa
og spienging,am,anina, án þess að
gefa þeim verðskuldaða ráðningu,
viijalaust og aumkunarvert verk-
ífæri í höndium þeirrar gírugu yfix-
ráöastéttar, sem skoðar Alþýðu-
sambandið sem hættulegasta afl-
ið, sem verkalýðurinn á * ba,rátt-
unni, og vinnur því með öllum
ráðum að því að drepa það.
• Landsfundur ungra jafnaðar-
manna á að safna saman öllum
þeim ungu mönnum og konum,
sem vilja í einlægni vinna með
samtökum venkalýðsins — og
árangurinn af honum á að verða^
aukin páttiaka œskuiýðsms í bar-
áttu samtakannai
Siytting
vinnntimans.
Genf, 23. sept. UP.-FB.
Stjóm alþjóða verkamála-sam-
bandsins hefir ákveðið að vísa til
nefndar, er kemur saman í jan-
úar, tillögu Itála um 40 klukku-
stunda vinnuviku í iötngreinunum,
aðállega að því er snertir lausn
ýmissa iðnlegra vandamála, sem
standa í sambandi við stytting
vinnutímans. Fulltrúar brezku
PP WW' P Ml,: >
iStjórnarinnar og brezkir atvimnu-
iiekéndur eru andvrígir styttingu-
vinnutímans.
Svindlas* st|érnin
á innfisatssings^
hoftnnnm ?
í hinum vitliausu innílutnings-
höftum er sett bann við því, að
flytja inn þurrkaða ávexti (svo
sem sveskjur, rúsínur, þurkuð
epli 0. s. frv.). Hafa þessir hlut-
ir því að kalla má lengi verið ó-
fáanlegir i verzlunum, og fólk
sækist þó mjög eftir að kaupa
þessa þurkuðiU ávexti, því þeir
eru hollur og ódýr matur. En í
gær auglýsir kaupmaður einn
hér í Rvík í einu dagblaðanina,..
að hann hafi rúsínur og sveskj-
ur á boðstólum.
Alþýðublaðið snéri. sér till Jóns
Baldvinsson-ar alþm., sem er í
gjaldeyrisnefndrniná, og spurðí
hann, hvort nú væri orðirai frjáls
eða leyfður innflutnin-gur á þurk-
uðum ávöxtum, og skýrði hann
blaðinu svo frá:
— Eftir því, sem mér skilst,.
en ég hefi að einis nýlega kynst
störfum innflutningsnefndar, þá
hefir eigi verið Ieyfður innflutn-
ingur á þurkuðum ávöxtum öðr-
um en sjúkrahúsum (eftir lækn-
isráði) og brauðgerðariiúsum eitt-
hvað lítils háttar (tiil iðnaðar).
Og mér cr eigi kunnugt um, að
heildsölum eð'a kaupmönnum.
hafi af nefndinni verið leyfður
innflutningur á þessum vöruin.
Ert hvernig stendur þá á því,
áð nú auglýsir kaupmaður þess-
ar vörur?
4
— Það geta verið gamlar
birgðiir. En annars. hefir flogið-
fyrir, að rítósstjórnin hafi veitt
einhverjum kaupmönnum uindan-
þágu með innflutniing á þurkuð-
um ávöxtum, og tel ég rétt pí
þér að spyrja þá í stjórnarráð-
inu um þetta. Þeir ættu að geta
upplýst hvaða leyfi hafa verið
veitt.
Einar Eyjólfssion kaupmaðuirt
auglýsti þurkaða ávexti.
Vlðtal vlð Elnar Ey]óIfs$on
kanpmann.
Alþýðublaðið átti í morgun tal
við Einar Eyjólfsson kaupmann
og spurði hann, hvort hann hefði
fengið innflutniingislieyfi . fytór
þurkaða ávexti. Kvað hann nei
við því, en kvaðst hafa keypt.
dálítið af þeirri vöru af kaupfé-
lögum úti á landi og mönnum
hér í Reykjavík. Blaðáð spurði
hann að því, hvort hann vissi um
að þessir „mienn“ hefðu fengið
innflutningsleyfii, en ha'nn kvaðst
ekki. vita um þáð.
Vlðtal við Hogaús Kjapan,
Sú saga hefir gengið um bæinn..
að Magnús Kjanan hefði fengið'
innflntningsleyfi fyrir þessa vöru,.
og sneri blaðið sér því til hans í.