Morgunblaðið - 27.10.1989, Qupperneq 3

Landsvirkjun:
Ráðherra
afli virkj-
analeyfa
STJÓRN Landsvirkjunar
ákvað á fundi í gær, að beina
þeim tilmælum til Jóns Sig-
urðssonar iðnaðarráðherra, að
hann beiti sér fyrir því að AI-
þingi veiti nauðsynleg virkj-
analeyfi til að afla orku fyrir
nýja álverksmiðju. Ýmsar hug-
myndir um raforkuverð til ál-
verksmiðju voru ræddar, en
engin afstaða tekin í þeim efn-
um, né heldur voru ákveðnar
tillögur lagðar fram.
Árni Grétar Finnsson lagði
fram tillögu um að stjóm Lands-
virkjunar beindi þeim tilmælum
til orkumálaráðherra, Jóns Sig-
urðssonar, að hann beitti sér fyr-
ir því, að Alþingi veiti leyfi fyrir
byggingu virkjana við Búrfell og
Vatnsfell til að afla orku fyrir
nýtt álver.
Tillögunni var breytt og sam-
þykkt að beina því til ráðherra
að hann beitti sér fyrir því að
Alþingi veiti nauðsynleg virkj-
analeyfi vegna orkuöflunar fyrir
nýtt álver. Tillagan var samþykkt
með átta atkvæðum, Finnbogi
Jónsson sat hjá.
Siglufjörður:
Bútur hf.
gjaldþrota
B YGGINGAFÉLAGIÐ Bútur hf. á
Siglufirði hefúr verið tekið til
gjaldþrotaskipta. Að sögn Erlings
Oskarssonar bæjarfógeta á Siglu-
firði er ekki ljóst hver fjárhags-
staða fyrirtækisins er.
Hallgrímur Ólafsson lögfræðingur
hefur verið skipaður bústjóri til
bráðabirgða. Að sögn bæjarfógeta
hefur fyrirtækið ekki haldið uppi
starfsemi að undanförnu en nokkrir
starfsmenn hafa verið á launaskrá
þess og unnið að verkefnum á vegum
annarra aðila.
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 27. OKTOBER 1989
Haraldur Sumarliðason, forseti
Landssambands iðnaðarmanna.
Frá setningu 43. Iðnþings á Hótel Sögu í gær.
Iðnþing sett í gær:
Virðisaukaskattur hækkar
byggingarvísitölu um 11,5%
Hækkun skattprósentu virðisaukans afskræming á skattkerfisbreytingunni,
sagði forseti Landssambands iðnaðarmanna í setningarræðu sinni
VIRÐISAUKASKATTUR mun að öðru óbreyttu hækka vísitölu bygg-
ingarkostnaðar um 11,5% samkvæmt bráðabirgðaniðurstöðu úr at-
hugun sem Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins er að vinna fyr-
ir Landssamband iðnaðarmanna. I útreikningum skattayfirvalda
hefúr á hinn bóginn verið reiknað með að hækkunin yrði á bilinu
7-9%. Gangi útreikningar Rannsóknarstofnunar byggingariðnaðarins
eftir mun þessi hækkun valda um 4% hækkun lánskjaravísitölu.
Þetta kom firam í setningarræðu Haralds Sumarliðasonar, forseta
Landssambands iðnaðarmanna, við setningu 43. Iðnþings á Hótel
Sögu í gær.
Haraldur sagði að jafnan hefði þó
verið reiknað með að húsbyggjendum
yrði bætt þessi hækkun með einum
eða öðrum hætti og af hálfu Lands-
sambandsins hafi verið lögð áhersla
á að menn gerðu sér strax í upphafi
grein fyrir því hvernig það skyldi
gert. Eftir þessu hafi þó ekki verið
farið og vandamálið blasi því enn við
óleyst. Haraldur segir að það sé mat
margra að úr vöndu sé að ráða, m.a.
vegna þess að endurgreiðslur til hús-
byggjenda hafi engin bein áhrif á
byggingarvísitölu og þyrfti því að
meta þær sérstaklega, sem gæti orð-
ið flókið mál og umdeilt. Hugmyndir
Landssambands til lausnar þessu
ganga út á að þeir aðilar, sem byggja
og selja íbúðarhúsnæði í atvinnu-
skyni, verði látnir leggja virðisauka-
skatt á endanlegt verð húsnæðisins
miðað við það hlutfall sem söluskatt-
ur er nú af heildarverði slíkra íbúða,
þar sem aldrei hafi verið ætlunin að
skattleggja umfram það. Þessir
framkvæmdaaðilar geti hins vegar
dregið frá innskatt af framkvæmda-
kostnaði, eins og aðrir. Húsbyggj-
endur sem byggðu á eigin reikning,
greiddu hins vegar fullan virðisauka-
skatt, en fengju endurgreiðslur á
móti, eins og frumvarpið gerði ráð
fyrir. Hópurinn sem þannig fengi
endurgreiðslu minnkaði verulega og
framkvæmd yrði viðráðanlegri fyrir
skattayfirvöld.
Haraldur gagnrýndi mjög launa-
skattinn, sem væri á ýmsan hátt
mjög óréttlátur, m.a. vegna þess að
hann legðist á sumar atvinnugreinar
en ekki aðrar. Þannig hafi fyrir fáein-
um árum tekist að fá honum aflétt
af framleiðsluiðnaði og landbúnaður
og útgerð hafi aldrei þurft að standa
skil á honum. Launaskatturinn væri
enn í byggingariðnaðinum og ýmsum
þjónustugreinum, og leggur Lands-
samband iðnaðarmanna - nú til að
launaskatturinn verði aflagður um
leið og virðisaukinn tekur gildi, enda
verði með honum sú breyting að
vinna á byggingarstað teljist þá að
fullu skattskyld. Afnám launaskatts
í byggingariðnaði muni einnig geta
dregið úr hinni miklu hækkun bygg-
ingarvísitölunnar sem fyrirsjáanleg
væri.
Haraldur gagnrýndi einnig harð-
lega hækkun skattprósentu virðis-
aukans úr 22% í 26%, sem væri
heimsmet í neysluskattshlutfalli. Hin
yfírlýsta ástæða þessarar hækkun'ar
væri að greiða enn frekar niður verð
á fáeinum útvöldum tegundum mat-
væla, sem Haraldur taldi bæði vara-
samt og óréttlátt gagnvart framleið-
endum annarra matvara. Þó skýri
þessi ástæða aðeins lítinn hluta af
hækkuninni. Niðurgreiðslan ein muni
kosta um einn milljarð en að auki
muni hækkun virðisaukaskattsins
skila um 3 milljörðum króna, sem
sé þannig hrein skattahækkun. Har-
aldur kvaðst þvi telja að þessi hækk-
un á virðisaukaskattinum væri hrein
afskræming á þessari skattkerfis-
breytingu, sem ella myndi hafa ýmsa
kosti og Landssambandið hefði mælt
með á sínum tíma. Reyndar kvaðst
hann telja að nú væri nóg komið af
skattkerfisbreytingum að sinni. Það
yrði í takt við vilja fólksins í landinu
ef ríkisstjórnin léti virðisaukaskatt-
inn vera síðustu skattkerfisbreyting-
una í bili og sneri sér í alvöru að
hinni hlið ríkisreikningsins, útgjöld-
unum, sem hefðu ætíð verið aðal-
vandamálið í efnahagsstjómuninni.
20. kirkjuþingi slitið:
Samþykkt að koma á fót
þjóðmálanefnd kirkjunnar
TUTTUGASTA kirkjuþingi var slitið í gær. Á þinginu hlutu 34 mál
afgreiðslu. Á blaðamannafúndi í þinglok kynntu biskup íslands og
varaforsetar kirkjuþings meðal annars samþykkt þingsins um að
kirkjuráði sé heimilt að koma á fót þjóðmálanefnd kirkjunnar. Fjár-
hagsáætlun nefndarinnar og starfsreglur verða hins vegar lagðar
fyrir næsta kirkjuþing. I drögum að starfsreglum segir að nefndinni
sé ætlað að efla umræður ura þjóðinál út frá kristnum forsendum,
bæði opinberlega og í söfhuðum landsins, enda sé það þáttur í átaki
um safnaðaruppbyggingu.
Gunnlaugur Finnsson, fyrri vara-
forseti kirkjuþings, sagði að umræð-
ur um þjóðmálanefnd hefðu spunnizt
út frá öðrum umræðum á vettvangi
kirkjunnar, til dæmis um friðarmál,
umhverfismál og þátttöku kirkjunnar
í ýmsum öðrum þjóðmálum. Nokk-
urrar mistúlkunar hefði gætt um
hlutverk þjóðmálanefndarinnar. Fyr-
irliggjandi drög að samþykktum
hennar gæfu nokkra hugmyhd um
það hlutverk, sem henni væri ætlað.
Samkvæmt drögunum á nefndin að
kalla árlega saman Þjóðmálavett-
vang kirkjunnar til dagsfundar.
Þangað verði boðið 30-5Ö manns sem
víðast úr þjóðfélaginu, bæði einstakl-
ingum og fulltrúum félagasamtaka
til þess að fjalla um tiltekin megin-
mál líðandi stundar, sem kalli á
kristna leiðsögn. Þá eigi nefndin að
gefa út í prentuðu formi álit um þau
málefni, sem Þjóðmálavettvangur
hafi fjaílað um og mælt með. Álitin
séu byggð á ýtarlegri og fræðilegri
könnun á ýmsum þáttum þeirra
málefna, sem tekin séu fyrir, og
nefndinni sé heimilt að kalla sérfræð-
inga til ráðuneytis. Þá er gert ráð
fyrir því að nefndin gefi ekki út yfir-
lýsingar, heldur sé ráðgefandi þeim
er þess óska.
Þjóðmálanefndin verður skipuð
fimm mönnum, sem biskup skipar
eftir tilnefningu Siðfræðistofnunar
Háskóla íslands og þjóðkirkjunnar,
Guðfræðideildar HI, Fræðsludeildar
kirkjunnar, Leikmannastefnu og
Prestastefnu.
Ýtt á mál í ráðuneytinu
Herra Ólafur Skúlason, biskup
íslands, sagði að kirkjuþing hefði að
þessu sinni meðal annars ýtt á mál,
sem verið hefðu til meðferðar hjá
dóms- og kirkjumálaráðuneytinu.
Kirkjugarðafrumvarp hefði til dæmis
verið í lokavinnslu og kirkjumálaráð-
herra hefði allan hug á að koma því
til Alþingis bráðlega. Þá hefði verið
fjallað um frumvarp til laga um
prestaköll og prófastsdæmi og
starfsmenn þjóðkirkjunnar. Kirkju-
þing hefði falið kirkjuráði að vinna
frekar úr því í hendur ráðherra.
„Ráðherra vill mjög gjarnan að þetta
frumvarp komist tii meðferðar á Al-
þingi fyrir 10. nóvember. Það eru
nokkrar fréttir fyrir okkur og við
fögnum því að ráðherra skuli vilja
fylgja þessu máli svona eftir,“ sagði
biskup.
Biskup sagði að önnur mál, serh
snertu kirkjuna og væru til með-
ferðar hjá löggjafanum, væru til að
mynda varðandi kirkjubyggingar og
helgidagalöggjöf. „Varðandi helgi-
dagalöggjöf þá er það frekar laun-
þegahreyfingin, sem er hikandi við
að ganga frá þeim málum," sagði
Ólafur. „Kirkjuþing gat vel hugsað
sér að sjá helgi skírdagsins aðeins
um kvöldið og gat vel ímyndað sér
Morgunblaðið/Sverrir
Frá blaðamannafundi forseta kirkjuþings. Frá vinstri: Gunnlaugur
Finnsson fyrri varaforseti, herra Olafiur Skúlason biskup Islands og
forseti kirkjuþings og sr. Jón Einarsson prófastur, annar varaforseti.
að uppstigningardagur hætti að vera
lögboðinn frídagur, en þetta er kjara-
mál, sem launþegahreyfingjn mun
ekki fallast fúslega á að verði hróflað
við, þannig að það hefur frekar stað-
ið á því en öðru um afdrif þessara
mála.“
Endurskoðuð skipulagsskrá
Hjálparstofuunar
Gunnlaugur Finnsson kynnti end-
urskoðun á skipulagsskrá Hjálpar-
stofnunar kirkjunnar. Hann sagði að
fyrir fjórum árum hefðu orðið átök
um Hjálparstofnunina á kirkjuþingi.
Skipulagsskrá stofnunarinnar hefði
aldrei verið staðfest af dómsmálaráð-
herra, eins og yfirleitt væri um sjálfs-
eignarstofnanir. Nú væri nýlega búið
að setja lög um sjálfseignarstofnan-
ir, og til þess að hægt væri að fá
skipulagsskrána staðfesta hefði þurft
að gera á henni nokkrar breytingar.
Fyrir fjórum árum hefði skipulags-
skráin verið hert mjög og stofnunin
sett frekar undir forræði kirkjuráðs
en áður var. Nú væri hins vegar
rýmkað um þau ákvæði, þannig að
stofnunin yrði algerlega sjálfstæð og
þyrfti ekki að leita til kirkjuráðs
varðandi ýmislegt í daglegum
rekstri. Frá upphafi hefði til dæmis
verið gert ráð fyrir að kirkjan gæti
einhliða ákveðið að leggja stofnunina
niður. Það ákvæði hefði nú verið
numið úr skipulagsskránni. .