Morgunblaðið - 27.10.1989, Page 28

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 1989 ,
Bangsi
í buxum - eða pilsi
Hér kemur hann, jólabangs- Saumið saman höfuð: Fram-
inn, eins og ég lofaði ykkur í hliðarstykki á framstykki og aft-
síðustu Dyngju. Hann er um 45 ur-hliðarstykki á afturstykki.
sm langur, og í hann má nota Þræðið eyrun á þar sem merkt er
allskonar efni, allt eftir smekk fyrir þeim. Saumið höfuðið saman
hvers og eins. á röngunni, og takast þá eyrun
í bangsa þarf um 50 sm af 140 með. Hafíð op að neðan. Snúið
sm breiðu efni. Nota má til dæmis stykkinu við og látið augun í. Troð-
plussefni, apaskinnsefni, velúr 'ð svo út höfuðið.
(sloppaefni) eða frotte-efni, og svo Saumið saman tiýnið á röng-
- bómullarefnisafganga í sóla, fram- unni, snúið við og látið nefið í ef
an á handleggi og inn í eyrun að það er keypt, annars troðið þið í
framan. Svo þarf að sjálfsögðu trýnið, saumið það á höfuðið og
augu og nef, en af þeim fæst nokk- saumið svo nefið út (sbr. litla
uð úrval í Saumasporinu, Kópa- myndin).
vogi. Einnig má nota hnappa fyrir Loppurnar saumaðar á hand-
augu og sauma nefið í trýnið með leggsstykkin þar sem merkt er fyr-
dökkum þræði. Loks þarf svo púða- 'f þeim. Handleggimir saumaðir
tröð (vatt) til að troða í bangsa. saman á röngunni, þeim snúið við
Sniðin eru klippt sem hér segir: og troðið í þá. Fætumir saumaðir
Nr. 10 - framstykki á broti, 1 saman á röngunni, en skilið eftir
sinni, op að neðan. Troðið í fætuma og
nr. 11 — bakstykki, 2svar, sólamir saumaðir á. Útlimimir
nr. 12 — framstykki höfuðs, 1 sinni saumaðir á búkinn.
á broti, Þræðið lauslega meðfram hál-
nr. 13 — fram-hliðarstykki höfuðs, sopi og neðan á höfði með nál og
2svar, enda, og saumið svo höfuðið á
nr. 14 — afturstykki höfuðs, 1 búkinn. Svo má gefa bangsa slaufu
ainni, um hálsinn.
nr. 15 - aftur-hliðarstykki höfuðs, Sniðið af buxunum getið þið
2svar, fengið með ef þið skrifið eftir snið-
nr. 16 - eyru, 2 stykki af aðal- um af bangsa í réttri stærð til
efni, 2 stykki af mislitu (snýr fram), Dyngjunnar, Morgunblaðinu, Aðal-
. nr. 17 - trýni, 4 sinnum, stræti 6, 101 Reykjavík. En að
nr. 18 - handleggir, 4 sinnum + sjálfsögðu má þetta einnig vera
2 stykki framan á handleggi (lopp- bangsastelpa, og þá þarf að sauma
ur), ‘á hana pils og blúndukraga.
nr. 19 — fætur, 4 sinnum, Notið hugmyndaflugið, og gangi
nr. _20 - 2 stykki af mislitu. ykkurvel. Jórunn.
Öll stykkin
snlðast að viðbættu
saumfari.
Saumið fyrst lekin
í fram- og bakstykki
(nr. 10 og 11), svo
saumast búkurinn
saman á röngunni að
neðan og í hliðunum.
Skiljið eftir op að
hálsi. Snúið stykkinu
við og troðið f búk-
inn.
Saumið saman
eyrun (nr. 16) á
röngunni, snúið við
og troðið örlitlu vatti
í þau. Þræðið eyrun
aðeins saman að neð-
an með nál og enda.
Friðrik Karls-
son - Kveðjuorð
Mig langar til að minnast vinar
míns Friðriks Karlssonar fram-
kvæmdastjóra með fáum orðum.
Hann fæddist á Hvammstanga
28. sept. 1918. Foreldrar hans voru
Karl Friðriksson brúarsmiður og
f.k. hans, Guðrún Sigurðardóttir.
Karl var sonur hjónanna Friðriks
Bjömssonar bónda f Bakkakoti í
Víðidal og Elísabetar Jónsdóttur,
bæði ættuð úr Húnaþingi. Guðrún
var dóttir Sigurðar Halldórssonar
síðasta bónda á Efri-Þverá og s.k.
hans, Kristínar Þorsteinsdóttur,
bæði ættuð sunnan úr Kjós.
Þegar Friðrik var 7 ára fór hann
að Víðidalsstungu til Jóhönnu
Bjömsdóttur, sem þá var orðin
ekkja en fyrir búi með móður sinni
var Óskar Teitsson. Víðidalstunga
var mikið myndar- og menningar-
heimili og átti Friðrik góðar minn-
ingar frá vem sinni þar. Árið sem
Friðrik fermdist fór hann frá Víði-
dalstungu, má segja að frá þeim
degi sæi hann um sig sjálfur. Hon-
um leið aldrei úr minni fermingar-
dagurinn því þá átti hann ekki aura
fýrir fermingartollinum. Ferming-
arvorið fór hann í brúarvinnu til
föður síns og var þar fram á haust.
Fékk hann þá kaup greitt í pening-
um. Fyrsta verk hans þegar hann
kom á heimaslóðir um haustið var
að greiða presti fermingartollinn,
sem þá var fimmtán krónur. Þetta
atvik beit sig svo fast í vitund Frið-
riks að hann steig á stokk og
strengdi þess heit að verða efnalega
sjálfstæður, treysta á sjálfan sig
og standa í skilum með lögmætar
greiðslur. Ég held að allir sem fylgst
hafa með lífsferli Friðriks geti verið
sammála um að frá þessum mark-
miðum kvikaði hann ekki, því
traustari mann í öllum viðskiptum
held ég að sé vandfundinn. Þó, sem
betur fer finnist margir enn, sem
virða þann gamla sið að „orð skulu
standa“,-
Friðrik naut ekki langrar skóla-
göngu — aðeins nokkra mánuði í
bamaskóla. Snemma fór Friðrik að
dreyma um það að verða bóndi.
Eiga nokkur hundruð fallegar ær,
góða jörð, vel í sveit setta og um
fram allt að hafa arð af búinu og
síðast en ekki síst að eignast góða
konu, sem skapaði fjölskyldunni
gott og hlýlegt heimili. Með þessi
áform lagði hann út í lífið. Um
þessar mundir var mikil fjárhags-
kreppa í landinu. Peningar sáust
varla í höndum bænda. Til viðbótar
þessu erfiða ástandi kom upp skæð
pest í sauðfé landsmanna, svonefnd
mæðiveiki, sem lagði mörg sauð-
Qárbú í rúst. Aðstæður til að byija
búskap vom því ekkert glæsilegar.
Vann Friðrik því áfram á sumrin
við brúarsmíðar hjá föður sínum
fram um 1940, en að vetrinum oft-
ast í heimasveit sinni, Víðidalnum,
við fjárhirðingu og annað sem til
féll.
Nú urðu kaflaskil í lífi Friðriks.
Hann sest að í Reykjavík og stund-
ar byggingarvinnu næstu árin.
Haustið 1942 kemur Friðrik norður
í Víðidal um réttaleytið. Þá átti
hann allvæna peningafúlgu eða
ríflega hálft jarðarverð. Þá kaupir
hann Hrísa fyrir átján þúsund krón-
ur, sem þá þótti allhátt verð. Hrísar
er landmikil jörð og landkostajörð
til sauðfjárbúskapar. Hrísar vom
ekki á þeim tíma talin hlunninda-
jörð en hún átti land að Fitjá á
sjötta km á lengd. Kerfossar vom
ekki laxgengir fyrr en þar var gerð-
ur laxastigi rétt fyrir 1940. Friðrik
var þess strax fullviss að Fitjá yrði
góð laxveiðiá þegar laxinn fengi
aðstöðu til hrygningar ofar í ánni
og það kom á daginn að sú spá
reyndist rétt. Nú em Hrísar í hærri
kantinum með veiðileigu jarða á
vatnasvæðinu. Um leið og Friðrik
keypti Hrísa, leigði hann jörðina
frænda sínum Jóni Lofti Jónssyni.
Eftirgjald var í kindafóðmm og
umhirðu hrossa. Hefur sá samning-
ur að gmnni til gilt fram að þessu,
þó nú búi þar afkomendur konu
Jóns, Friðbjargar ísaksdóttur, og
eiga hluta af jörðinni.
Nú vom draumar Friðriks að
byija að rætast. Hann átti jörð í
Víðidal. Nokkra tugi kinda, fáein
hross og gat dvalist á sinni eigin
jörð þegar frí gáfust.
Árið 1944 kvæntist Fiðrik Guð-
rúnu Pétursdóttur ættaðri úr Dýra-
firði, mikilli ágætiskonu, sem hann
mat mikils, enda er Guðrún sann-
kölluð húsmóðir. Skömmu fyrir jói
1947 flytja þau hjón í nýja íbúð við
Mávahlíð 39, þar hafa þau búið
Aðför að Happ-
drætti Háskólans
eftir Jörund Svavarsson og Gísla Má Gíslason
í fmmvarpi að fjárlögum fyrir
árið 1990 er lagt til að veralegur
hluti af tekjum Háskóla íslands af
happdrætti Háskólans skuli renna
til byggingar Þjóðarbókhlöðu. Þess-
ar tekjur Háskólans eru fijáls fjár-
framlög almennings í landinu, sem
vill með framlögum sínum styrkja
og efla framgang Háskóla íslands.
Framlög þessi hafa fram til þessa
verið notuð til nýbygginga, viðhalds
mannvirkja, tækjakaupa og frá-
gangs lóða og fegranar umhverfis
Háskólans. Ríkið skattleggur nú
þegar Happdrætti Háskólans, og
fer 20% af ágóðanum í leyfisgjald,
sem rennur í ríkissjóð. Á árinu 1988
vom þetta alls 68 milljónir króna.
Ef fjárlagafrumvarpið verður sam-
þykkt, verður skattlagning af tekj-
um happdrættisins a.m.k. 44%, en
ekkert annað happdrætti í landinu
er skattlagt á þennan hátt.
Við viljum mótmæla þessari að-
för og væntum þess að Alþingi
breyti þessu frumvarpi. Þjóðarbók-
hlaðan hefur sinn eigin tekjustofn,
sem er sérstakur eignaskattur.
Þessi skattlagning hefur þegar far-
ið fram en fjármunir ekki skilað sér
til Þjóðarbókhlöðunnar. Almenn-
ingur í landinu á rétt á þvi að þeir
fjármunir komi nú þegar til skila.
„Líffiræðiskor og
Lífifiræðistofhun Háskól-
ans hvetja alþingis-
menn til að breyta flár-
lagafirumvarpinu á
þann veg að Háskólan-
um verði áfiram unnt. að
byggja yfir starfsejni
sína og veita kennslu
sem sæmir Háskóla ís-
lands.“
Því hefur verið haldið fram af
fjármálaráðherra að fjárframlög til
Þjóðarbókhlöðu muni koma Háskól-
anum að gagni. Hið rétta er að
þessi viðbótarskattlagning kemur í
veg fyrir allar nýbyggingar á hús-
næði fyrir starfsemi Háskólans,
þannig að stofnanir eins og
Líffræðistofnun og kennsla í
líffræði verða framvegis eins og
hingað til í leiguhúsnæði langt frá
háskólalóðinni. Kennsla og rann-
sóknir í líffræði em nú til húsa á
Grensásvegi 11 og 12, Sigtúni 1
og Vatnsmýrarvegi 16. Hluti af
síðan. Árin líða og Friðrik vinnur
ýmis störf, aðallega við smíðar. En
árið 1963 er hafist handa við bygg-
ingu Læknahússins Domus Medica.
Við þær framkvæmdir var Friðrik
ráðinn byggingarstjóri. Hann sá um
allar fjárreiður, efnisútvegun,
mannaráðningar og allt sem að
byggingunni laut. Þessu verkefni
skilaði hann með þeim sóma að
hann var ráðinn framkvæmdastjóri
hússins þegar rekstur þess hófst.
Hélt hann því starfi til æviloka. Þá
var Friðrik í fararbroddi í Hún-
vetningafélaginu í Reykjavík og
formaður þess í áraraðir. Einnig
starfaði Friðrik í bridsfélögum og
var formaður Bridsfélags Islands í
nokkur ár. Aðrir munu minnast
þessara starfa Friðriks. Fyrstu
skref Friðriks í félagsmálum voru
í ungmennafélaginu Víði. Hann fór
snemma að taka þátt í umræðum
á fundum félagsins, einnig í fót-
boltaæfingum ef hann var heima
að vorinu. Fljótlega eftir að Friðrik
eignaðist Hrísa tók hann virkan
þátt í veiðifélaginu, sat í stjórn
þess í mörg ár. Hann mælti á nær
öllum fundum þess og flutti þar oft
athyglisverðar upplýsingar og at-
hugasemdir. Einnig vann hann
mjög þarft verk er hann gerði ýtar-
lega skrá um veiði og veiðistaði í
Víðidalsá og Fitjá. Þá gekkst hann
fyrir stofnun Landeigendafélags
Fitjár og var formaður þess, þar til
í sumar að hann baðst undan endur-
kjöri þegar ljóst var að hveiju
stefndi með heilsuna. Var sá fundur
haldinn í sumarbústað þeirra hjóna
í Hrísum eins og svo oft áður við
rausnarlegar móttökUr húsfreyj-
unnar. Enginn vafi er á því að með
tilkomu þessa félags og starfs Frið-
riks þar fékkst réttlátara mat á
ánum en áður var. Eftir að Friðrik
Jörundur Svavarsson
þessu húsnæði er mjög óhentugt
og úr sér gengið og er brýn þörf á
nýju húsnæði fyrir starfsemina. Það
gefur því augaleið að fjármálaráð-
herra er hér að tala gegn betri vit-
und þegar hann segir að það sé til
hagsbóta fyrir nemendur og kenn-
ara Háskólans að Háskólinn byggi
ekki meira af húsnæði.
Hluti af tekjum Happdrættisins
hefur verið notaður til tækjakaupa.
Nú er fyrirsjáanlegt að ekki verður
unnt á næstu ámm að endumýja
mikilvæg tæki til líffræðikennslu,
svo sem kennslusmásjár, en við
líffræðiskor er einmitt lögð áhersla
á vemlega endurnýjun tækja um
þessar mundir. Nemendur í líffræði