Morgunblaðið - 22.11.1989, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 1989
Samið í deilu Háskólans og stjórnvalda:
>
HI kaupir tölvur fyr-
ir Þjóðarbókhlöðuna
SÆTTIR hafa tekist í deilu Háskóla íslands og flármálaráðherra
um ráðstöfun þess fjár sem háskólinn fær frá Happdrætti Há-
skóla Islands. I fjárlagafrumvarpinu var gert ráð fyrir að rúmar '
87 milljónir færu í ýmis verkefni, þar af 60 milljónir í Þjóðarbók-
hlöðuna. Eftir miklar deilur hefiir verið fallið frá þessu og þess
í stað mun Háskólinn koma upp tölvukerfi í Þjóðarbókhlöðunni
og tölvuneti um háskólasvæðið en gert er ráð fyrir að þetta kosti
um 53 milljónir króna.
í samkomulaginu segir að Há-
skólaráð skuli gera áætlun um
ráðstöfun tekna af happdrætti
HÍ til nokkurra ára í senn og hafi
á hverju ári samráð við mennta-
málaráðuneytið. Þá segir að
Raunvísindastofnun Háskólans og
Tilraunastöð Háskólans skuli eiga
rétt til styrkja úr sjóðum Háskói-
ans til jafns við aðrar rannsóknar-
stofnanir. -
I ijárlögum fyrir árið 1990 er
miðað við að 53 milljónir af fé
Háskólans renni til Þjóðarbók-
hlöðunnar og að auki taki Háskói-
inn þátt í kostnaði við hluta hús-
búnaðar í lestrarrýmum Þjóðar-
bókhlöðu en samið verður um það
síðar. Ekki er víst að hluti Háskól-
ans komi allur til greiðslu á næsta
ári.
Sigmundur _ Guðbjamason,
rektor Háskóla íslands, sagði að
með þessu samkomulagi'~væri
sjálfstæði Háskólans staðfest.
„Þetta var sú lausn sem við gátum
fallist á og tryggir áframhaldandi
sjálfstæði Háskólans. Við fáum
að ráða í hvað við notum pening-
ana í stað þess að fjárveitinga-
Morgunblaðið/Þorkell
Sigmundur Guðbjamason, rektor Háskóla íslands, og Svavar
Gestsson, menntamálaráðherra, undirrita samninginn.
valdið úthluti fénu beint. Ég geri
hinsvegar ráð fyrir að það verði
deildar meiningar um þessa sam-
þykkt en við töldum þetta far-
sælla en að eiga í erfiðu stríði við
stjórnvöld," sagði Sigmundur.
Svavar Gestsson, menntamála-
ráðherra, sagði að hann teldi að
þessu deilumáli væri nú lokið með
fullum sóma beggja aðila. „Ég tel
að þetta mál geri mönnum betur
grein fyrir mikilvægi Háskólans
og eigi eftir að styrkja hann,“
sagði Svavar.
Tjón af völdum bruna hefiir
tvöfaldast á tveimur árum
TJÓN af völdum brana hefiir tvöfaldast á tveimur árum og eld-
varnareftirliti er mjög ábótavant og illa fylgt eftir. Þetta eru helstu
niðurstöður skýrslu nefiidar sem Jóhanna Sigurðardóttir, félags-
málaráðherra, skipaði til að gera úttekt á stöðu brunamála hér á
Iandi.
Á síðasta ári greiddu vátrygg-
ingafélögin rúmlega 650 milljónir
króna i brunatjón, á verðlagi í júlí
1989. Þessi tala er þegar komin
nokkuð yfir 700 milljónir króna á
þessu ári en var um 391 milljón
árið 1986.
í skýrslunni segir m.a. að í tíu
stærstu brunum síðustu ára hafi
eldvamareftirlit í flestum tilfellum
brugðist. Ekki er nægilega vel far-
ið eftir lögum um brunavarnir, og
athugasemdum um úrbætur lítt
fylgt eftir. Þá segir nefndin það
athyglisvert að í stærstu bmnum
síðustu átta ára em eldsupptök
ókunn í rúmlega helmingi þeirra.
í nefndinni vom Magnús H.
Magnússon, fyrrverandi ráðherra,
Ingi R. Helgason, forstjóri Bruna-
bótafélags Islands, og Hákon Ól-
afsson, forstöðumaður Rannsókna-
stofnunar byggingariðnaðarins.
Þessi nefnd var skipuð eftir stór-
brunann á Réttarhálsi 2 sl. vetur.
Nefndin telur mjög brýnt að
sett verði ný reglugerð um bmna-
varnir og bmnamál, eldvarnar-
eftirlit verði samræmt og að sveit-
arfélög skipi tæknimenntaða
bmnamálafulltrúa sem fylgist með
því að ákvæðum brunamálareglu-
gerðar verði fylgt.
Ingi R. Helgason sagði það ekki
vera ætlun nefndarinnar að finna
einn ákveðinn sökudólg heldur
væri tilgangur skýrslunnar að
benda á það sem aflaga fer í bmna-
vörnum og mikilvægt væri að efla
Branamálastofnun og gera betur
grein fyrir verksviði stofnunarinn-
ar.
Iðgjöld fylgja ástandi
fasteigna
Nefndin leggur til að vátrygg-
ingafélögin nýti sér úttektir eld-
vamareftirlitsins við ákvörðun ið-
gjalda og setji álag á gmnniðgjald
séu brunavarnir óviðunandi. Jafn-
framt lækki iðgjöld af þeim fast-
eignum þar sem brunavömum er
vel sinnt. Þá er einnig talið brýnt
að skýr ákvæði verði sett um rétt-
arfarslega ábyrgð þeirra sem eiga
að sjá um að hús séu í samræmi
við lög og reglur, s.s. hönnuði,
byggingarfulltrúa og slökkviliðs-
stjóra-
„Þetta er nokkuð svört skýrsla
og útlitið er mun verra en ég átti
von á,“ sagði Jóhanna Sigurðar-
dóttir, félagsmálaráðherra. „Það
er ýmislegt sem þarf að gera til
að efla bmnavarnir en þrátt fyrir
ábendingar og athugasemdir verð-
ur oft lítið úr framkvæmdum,"
sagði Jóhanna.
I lok skýrslunnar segir að óveij-
andi sé að brunavarnagjald renni
til annarra nota ríkissjóðs en rekst-
urs Bmnamálastofnunar. Á næsta
ári er gert ráð fyrir að brunavama-
gjöld verði um 60 milljónir en
Bmnamálastofnun ríkisins era
ætlaðar um 34 milljónir.
„Það sem stendur branavarnar-
starfi helst fyrir þrifum er peninga-
leysi. Þessar 34 milljónir duga
ekki einu sinni til að halda áfram
því starfi sem fyrir er, hvað þá að
auka það eins óg segir í skýrsl-
unni,“ sagði Bergsteinn Gizurar-
son, bmnamálastjóri. „Bmnamála-
stofnun hefur gert úttekt á rúm-
lega eitt þúsund húsum og á eftir
að gera úttekt á fimm þúsund til
viðbótar. Útkoman hefur verið
slæm og er i raun í fullu samræmi
við þessa skýrslu," sagði Berg-
steinn.
250 milljón-
ir í útflutn-
ingsbætur
RÍKISSJÓÐUR greiddi í gær um
220 milljóna króna útflutnings-
bætur vegna sauðfjárframleiðslu
ársins 1988, og um 30 mjlljónir
vegna mjólkurframleiðslu. I frum-
varpi til fjáraukalaga fyrir árið
1989 er farið fram á 520 milljónir
króna til þess að greiða uppbætur
á landbúnaðarafurðir, en sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins mun vera stefiit að því að
greiða þær að fúllu fyrir næstu
mánaðamót.
Að sögn Gísla Karlssonar, fram-
kvæmdastjóra Framleiðsluráðs land-
búnaðarins, ganga útflutningsbæt-
urnar til viðskiptabankanna til
greiðslu á svokölluðum útflutnings-
bótalánum til sláturleyfishafa. Þegar
þau hafa verið greidd upp eiga bank-
arnir síðan að geta lánað sláturleyfis-
höfum afurðalán að fullu vegna
framleiðslu þessa árs.
DC-þota Flug-
leiða laskaðist
í hvassviðri
DC-ÞOTA Flugleiða skemmdist
á mánudagskvöld þegar stigi
fauk á hana á Kennedy-flugvelli
í New York. Farþegamir voru
ýmist hýstir í New York eða
komið á áfangastað með öðrum
flugfélögum.
155 farþegar áttu bókað far með
vélinni. Farangur þeirra var kominh
um borð, en þeir vom enn í flug-
stöðvarbyggingunni þegar óhappið
varð. Einar Sigurðsson, blaðafull-
trúi Flugleiða, segir að miklir svipti-
vindar hafi verið á vellinum. Stiginn
rauf gat á vélina fyrir neðan dyrnar
framan á vélinni. Einar sagði enn
ekki hægt að segja til um hver
kostnaður Flugleiða vegna þessa
væri. Viðgerðin sjálf væri ekki mjög
dýr, én stærstur hluti kostnaðar
væri vegna farþega, sem koma
þyrfti á Ieiðarenda með öðmm flug-
félögum. Búist er við að þotan verði
tekin í notkun að nýju í kvöld, mið-
vikudag.
Loðdýrarækt:
Olíuleki á Bolagalli:
Alvarlegt hve seint stað-
aryfirvöld voru látin vita
Aðstoð verði minni
en fyrst var ráðgert
Á FUNDI ríkisstjórnarinnar í gær var samþykkt að vísa tillögum um
aðgerðir vegna vanda loðdýraræktarinnar til dmsagnar þingflokka
stjórnarflokkanna. Ríkisstjórnin hefúr haft tillögurnar til umfjöllunar
undanfarinn hálfan mánuð, og samkvæmt heimildum Morgunblaðsins
hafa verið gerðar á þeim þær breytingar, að í stað ríkisábyrgðar á
skuldbreytingu 60% af lausaskuldum loðdýrabænda verði veitt ábyrgð
á 40% skuldanna. Þá verði í stað 100 milljóna króna rekstrarstyrks til
bænda á næsta ári veittur fæplega
Samkvæmt tillögunum í núverandi
mynd mun vera gert ráð fyrir því
að um 20% loðdýrabænda, eða um
40 bændur, hætti búrekstri nú í
haust, en auk þess er talið að fleiri
bændur þurfi að hætta rekstri þar
sem aðgerðimar em ekki taldar
nægja til að leysa greiðsluvanda
þeirra, og muni það í flestum tilfell-
um leiða til gjaldþrots.
Að sögn Hauks Halldórssonar,
formanns Stéttarsambands bænda,
ríður á að ákvarðanir varðandi loð-
dýraræktina verði teknar strax, því
80 milljóna styrkur.
bændur verði að fá vitneskju um
hvort þeir eigi að lóga lífdýrastofnin-
um eða -halda rekstrinum áfram.
„Það er Ijóst að búgreinin þarf vera-
lega aðstoð núna, og ég held að það
gangi ekki upp að stíga skrefið að-
eins til hálfs og ætla að kvelja menn
áfram.Ég tel að tillögur nefndarinnar
sem lagðar vom fyrir ríkisstjómina
séu raunsæjar og þær þurfa að ná
fram til þess að fleyta loðdýrarækt-
inni yfir þanii erfiða hjalla sem nú
er. Verulega tilslökun eða hálfkák
miðað við það sem nefndin leggur
til tel ég mjög orka tvimælis."
- segir formaður bæjarráðs Bolungarvíkur
UM 20 ÞÚSUND lítrar af hráolíu láku úr olíugeymi
við ratsjárstöðina á Bolafjalli í siðustu viku. Talið er
að megnið af oliunni hafi farið í sjóinn en töluvert
gufaði upp á leiðinni niður Stigahlíð og eitthvað situr
enn utan í hlíðinni. Olían var flutt upp á fjallið án vit-
undar varnarmálaskrifstofú utanríkisráðuneytisins.
Olíugeymarnir voru byggðir án þess að teikningar
hefðu verið kynntar Siglingamálastoínun og teknir í
notkun án undangenginnar úttektar stofnunarinnar,
sem Magnús Jóhannesson siglingamálastjóri segir að
sé skylda. Stöðvarsvæðið hefúr nú verið hreinsað og
gengið tryggilega frá olíutönkunum fyrir veturinn.
Hráolía hefur á sama hátt verið sett í geyma við rat-
sjárstöðina á Gunnólfsvíkurfjalli.
„Ég lít þetta mál allt mjög alvar-
legum augum, sérstaklega það
hversu seint vamarmálaskrifstofan
lét staðaryfirvöld hér vita af þessu
mikla mengunarslysi,“ sagði Valdi-
mar L. Gíslason, formaður bæjarráðs
og formaður heilbrigðisnefndar Bol-
ungarvíkurkaupstaðar. „Það boðar
ekki gott um samskipti þessara aðila
í framtíðinni ef sýna á okkur hér
svona lítilsvirðingu,“ sagði Valdimar.
Hann sagði að enginn virtist ábyrgur
fyrir mannvirkjunum á Bolafjalli og
þau hefðu verið gæslulaus í marga
mánuði. Vafdimar sagði að bæjarráð
Morgunblaðið/Gunnar Hallsson
Hráolíutankurinn viö ratsjárstöðina á Bolafjalli-
myndi fylgjast vel með eftirmálun-
um. Rannsaka þyrfti hvað hefði kom-
ið fyrir og hvaða áhrif mengunin
hefði á dýralíf út við Stigahlíðarfjöru
og vatnsból kaupstaðarins.
Þorsteinn Ingólfsson, skrifstofu-
stjóri, sagði að vamarmálaskrifstofu
utanríkisráðuneytisins hefði ekki
verið kunnugt um að olía væri kom-
in upp á Bolafjall fyrr en í síðustu
viku þegar lekinn uppgötvaðist.
Sagði hann að stöðin væri ekki full-
gerð og enn í umsjá varnarliðsins.
Að hans dómi vom það mistök að
flytja olíuna á fjallið nú, þar sem
Siglingamálastofnun hefði ekki tekið
aðstöðuna út með tilliti til mengunar-
varna. Þorsteinn sagði að strax hefði
legið fyrir að Bolungarvík stafaði
engin hætta af olíunni og því hefði
verið farið með málið sem innan-
hússmál fyrst þegar það kom upp-
Þegar svo í ljós hefði komið að olían
hefði komist út úr stöðinni um niður-
fall og affallspípu út í ísafjarðardjúp,
vegna þess að búnaðurinn hefði
brugðist, hefði bæjarstjórinn verið
látinn vita.