Morgunblaðið - 22.11.1989, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. NOVEMBER 1989
Að koma bókmenntum smá-
þjóða út til heimsbyggðarinnar...
Rætt við Erik Vagn Jensen bókaútgefanda um danskt framtak í þá áttina, um
velheppnað starf norskra í þá veru - og um þjóð sem ekki svarar bréfum ...
Eins og ýmsar aðrar þjóðir,
hafa Danir komið menningu sinni
á framfæri í útlöndum í gegnum
sendiráð sín, haft þar starfandi
menningarfulltrúa til að kynna
danska menningu vítt og breitt
um heiminn. En nú er hart í ári
í Danmörku og það á að spara,
meðal annars á að leggja niður
menningarskrifstofur sendiráð-
anna. Það þótti ýmsum dönskum
menningarfrömuðum hart, en á
móti var það syar gefið, að það
stæði til að koma upp menningar-
skrifstofu heima fyrir við utanrík-
isráðuneytið og eins væri ætlunin
að eiga samstarf við einkaaðila.
Einn af þeim, sem bauð þá fram
aðstoð sína, var Erik Vagn Jensen
bókaútgefandi. Hann hefiir til
skamms tíma rekið bókaútgáfuna
Vindrosen og meðal annars gefið
út danskar þýðingar á bókum
Einars Más Guðmundssonar, auk
bóka eftir danska og annarra
þjóða rithöfunda.
Á fallegri skrifstofu í gömlu húsi
gegnt Thorvaldsen-safninu í Kaup-
mannahöfn var hann beðinn um að
segja svolítið frá hugmyndum sínum
um kynningu á dönskum bókmennt-
um erlendis, um menningarsam-
skipti og kannski hann komi aðeins
inn á hvernig honum sýnist íslend-
ingar standa að sínu kynningar-
starfi. En hvað er það þá, sem Erik
Vagn Jensen beitti sér fyrir að gert
væri í því að kynna danskar bók-
menntir?
„Upphafið er, að okkur fannst
ýmsum að utanríkisráðuneytið færi
nokkuð skakkt að, að draga svo
mjög úr menningarkynningu erlend-
is, þegar ýmis önnur lönd gera ein-
mitt svo mikið. Við vórum því nokkr-
ir, sem skrifuðum opið bréf til ut-
anríkisráðherra og bentum á þetta,
en fengum þá það svar, að það
væri ekki ætlunin að draga saman
seglin, heldur að bera sig faglegar
að. Eg skrifaði þá enn og benti á,
að kynningaráhlaup væru ágæt, en
betra væri að sjá til þess, að dan-
skar bókmenntir væru kynntar ár-
lega og ég vildi gjarnan sjá um að
gera kynningarrit. Hugmyndinni
var vel tekið og þá var hægt að
hefjast handa við framkvæmdimar.
Það er ekki allt jafn gott, sem
út kemur og því var engin spurning
um, að það þurfti að velja úr höf-
unda til að kynna. Það er ekki
hægt að kynna alla, líka vegna þess,
að það eiga kannski ekki allir sama
erindi á erlendan markað. Því voru
valdir úr höfundar, sem ástæða þótti
að kynna og sá sem það gerði var
prófessor Torben Brostrom. Þetta
urðu • tæplega fjöru
tíu höfundar, þegar upp var staðið.
Hugmyndin er að gefa út árlegt
hefti til að útgefendur hafi eitthvað
í höndunum til að kynna höfunda
sína. Eitthvað, sem þeir geta sent
út fyrir bókasýningar, þannig að
hugsanlegir viðskiptamenn komi á
sýninguna og hafi kannski einhver
dönsk nöfn í kollinum, sem þeir vildu
vita meira um. Það þýðir ekkert að
dreifa bæklingum á sýningunum
sjálfum. Þeir lenda flestir í ruslinu.
Ritið er einnig sent í þá rúmlega
hundrað háskóla vítt og breitt um
heiminn, þar sem eitthvað er feng-
ist við danskar bókmenntir, en það
er fyrst og fremt ætlað fyrir bókaút-
gefendur.
Flestir þeir höfundar, sem eru
kynntir í ritinu hafa fengist við fag-
urbókmenntir, það er aðeins lítillega
komið við fagbækur, svosem bækur
um listir og heimspeki. Höfundarnh'
dreifast á um 15-20 útgefendur. Það
er auðvitað hægt að velja á marga
vegu, en við lögðum áherslu á að
kynna höfunda, sem þegar hafa fest
sig í sessi. Valið miðast við að kynna
bækur, sem við áiítum, að eitthvað
sé hægt að gera fyrir, en það er
augljóst að einhverjir maklegir falla
utan rammans. Það vekur áhuga
erlendra útgefenda að sjá hvort eitt-
hvað og þá hvað hefur verið þýtt
eftir viðkomandi höfunda, svo slíkar
upplýsingar fylgja með og gjarnan
þá erlendir dómar einnig. Ritið er á
ensku, sem liggur nokkuð í augum
uppi, en vissulega hefði verið gaman
að geta boðið upp á útgáfu þess á
fleiri málum.
um og vekja athygli erlendra for-
laga. Einmitt það að þeir sjá fjallað
um bækur, sem hafa vakið athygli
hér eða þar, gæti leitt huga þeirra
að því, að kannski ætti þessi bók
erindi hjá þeirra forlagi.“
Hvort ritið gerir gagn, verður að
koma í ljós, en við reyndum að vera
í sem sölumannslegustum stelling-
Hvað með bókasýningar,
hvernig gagnast þær til að selja
bækur lítilla þjóða?
„Gautaborgarsýningin er nýyfir-
staðin. Hún dugar ekki fyrir okkur,
því við þurfum ekki að fara til
Svíþjóðar til að sýna þeim, hvað við
gerum. Sambandið innan Norður-
landanna er gott. Sú sýning er fyrst
og fremst fyrir sænska bóksala og
bókasöfn. Um Frankfurt gegnir
öðru máli. Það er staðurinn til að
koma bókum að og þar er gott að
koma til að hitta fólk, ekki síst ís-
lendinga, sem svara ekki bréfum.
Það er því notadijúgt að hitta þá
fyrir það, en það væri líka gott ef
þeir keyptu sér ritvélar.
íslendingar eiga greiðari aðgang
að umheiminum í gegnum Norður-
löndin, bæði vegna þess hve slakir
þeir eru í að eiga samskipti við aðra,
en líka vegna þess að hafi íslenskar
bækur verið þýddar á eitthvert
Norðurlandamál, eru heldur fleiri,
sem eiga aðgang að þeim. Það eru
ekki margir, sem lesa dönsku úti
um heiminn, en þeir eru e.t.v. eitt-
hvað fleiri en þeir, sem kunna
íslensku. Gamla nýlendustefnan er
því kannski enn til gagns ...“
Erik Vagn Jensen bókaútgefandi
stendur hér við plakat frá haust-
sýningunni á Charlottenborg
1964 og ef það kemur kunnug-
lega fyrir sjónir, þá er skýringin
sú, að'það er teikning eftir Kjarv-
al.
Hvernig sýnist þér best að
standa að því að koma höfundum
á frámfæri við útlend forlög, duga
umboðsmenn eða hverjir geta
verið lykilmenn í því?
„Ég veit til þess að umboðsmenn
hafa svolítið verið notaðir, en ekki
mikið. Það besta er að komast í
sambönd við innlenda menn, sem
þekkja vel til forlaga í sínu iandi
og hafa góð sambönd við þau. Þeir
vita þá, hver þeirra geta hugsanlega
haft áhuga á viðkomandi bók eða
höfundi. Ég hef haft samband við
slíkan Þjóðveija, sem er mjög góður
í að sjá hvað getur gengið og hvar.
Stór forlög geta sjálf gert mikið,
því þau hafa þau sambönd og þá
BOKDFORLflGSBOK/
Verðkr. 1.875,00
VIÐ BLAA
VOGA
eftir Ingibjörgu Sigurðardóttur.
ingibjörg Sigurðardóttir er án efa ein
af vinsælustu skáldkonum landsins.
Nú fá aðdáendur hennar enn eina
spennandi ástarsögu frá hennar
hendi. Bókin fjallar um fórnfýsi, heitar
astir, og vonir og þrár ungu elskend-
anna Ásrúnar Ijósmóður og Frosta
kennara.
*****
Sfjórn ÍUT 1988-’89: Jóhanna Berentsdóttir, Matthías Örlygsson,
Sigurða Sigurðardóttir, Ingibergur Jóhannsson, Arndís Hilmars-
dóttir. Sitjandi: Herdís Gísladóttir og Linda Þorgilsdóttir.
■ AÐALFUNDUR Siglfírð-
ingafélagsins í Reykjavík var
haldinn nýlega. Formaður félagsins
var endurkjörinn Heiðar Astvalds-
son danskennari. Hlutverk félags-
ins er að efla kynni Siglfirðinga
sem búa í Reykjavík og nágrenni
og er það gert m.a. með því að
efna til skemmtana. Þá gefur félag-
ið út fréttabréf 2-3 á ári. Nýlega
var á Siglufírði stofnað Félag
áhugamanna um minjasafn, sem
ætlað er að varðveita hús og muni
er tengjast byggða-’Og atvinnusögu
SigluQarðar og_ hreppanna frá
Hvanndölum til Ulfsdala. Af þessu
tilefni__var formanni hins nýja fé-
lags, Örlygi Kristfinnsyni, afhent
gjöf frá Siglfirðingafélaginu í
Reykjavík, kr. 190.00. 1 ijáröflun-
arskyni hefur Félag áhugamanna
um minjasafn á Siglufirði gefið
út jólakort með vatnslitamyndum
af gömlum húsum á Siglufirði.
Kortin fást í Bókaverslun Sigfnsar
Eymundssonar.
■ VETRARS TARF íslenskra
ungtemplara er hafið. Boðið verð-
ur upp á fjölbreytt félagslíf auk
þess sem ný félög verða stofnuð
með tilheyrandi fundarhöldum,
námskeiðum og ferðalögum. Sælu-
kot, félagsmiðstöð ÍUT, er á Bar-
ónsstíg 20 og þar fara frarri helstu
viðburðir vetrarins. Fyrsti kynning-
arfundur vetrarins verður fimmtu-
daginn 23. nóvember n.k. kl. 20 í
Sælukoti.
Heiðar Ástvaldsson,
formaður Siglfirð-
ingafélagsins, afhend-
ir Örlygi Kristfinns-
syni gjöf til Félags
áhugamanna um
minjasafn á Siglufirði.