Morgunblaðið - 22.11.1989, Blaðsíða 29

MORdU.N'ULADlD MIDVIKUDAÖUR 22. NÖtÉ^ÍBÉR 1989 :
29
Stjórnarfrumvarp vegna stóra kókaínmálsins:
Heimild fyrir með-
dómendur í fíkni-
efnadómstólnum
AFGREITT hefixr verið í efri deild, og mælt fyrir um í hinni neðri,
frumvarp um breytingu á lögum um um sakadóm í ávana- og fíkni-
efnamálum þess efnis að dómari geti kvatt til setu í dóini með sér
tvo meðdómendur, þegar vafi þykir vera um mikilsverð sönnunar-
eða lagaatriði. Er ráð fyrir því gert að heimildin taki til stóra kók-
aínmálsins svokallaða, sem nú hefur nýlega verið kært í. Dómtaka
þess máls bíður endanlegrar afgreiðslu þingsins.
í greinargerð með frumvarpinu
segir að á undanförnum misserum
hafi komið til meðferðar dómsins
nokkur umfangsmikil fíkniefnamál,
þar sem verið hafi um að ræða inn-
flutning og dreifingu á kókaíni, en
við slíkum brotum liggja þung við-
urlög. „Til að fylgja eftir stefnu
stjórnvalda um samfellda, hraða og
vandaða málsmeðferð er í 1. gr.
frumvarpsins lagt til, að þegar vafi
þykir vera um mikilsverð sönnunar-
eða lagaatriði, geti dómarinn ákveð-
ið að slík mál séu dæmd af þriggja
manna dómi, eins og heimilt er að
gera, séu slík mál rekin fyrir saka-
dómi Reykjavíkur."
Segir enn fremur í greinargerð-
inni að ekki sé ótvírætt samkvæmt
gildandi lögum hvort heimild til
þessa sé fyrir hendi, þess vegna sé
frumvarpið flutt. Er í 2. gr. frum-
varpsins m.a. lagt til að umrædd
lagabreyting taki til mála sem þeg-
ar eru til meðferðar hjá dóminum.
Rafínagnsveita og Hitaveita Reykjavíkur;
Nágrannasveitarfélögin
fái hlutdeild í hagnaði
Frá Alþingi
Markarfljót:
Varnargarð-
ar gegn land-
broti við
nýju brúna
ÁRNI Johnsen (S/Sl) ásamt
nokkrum öðrum þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins hefur lagt
fram tillögu til þingsályktunar
þess efhis að skora á ríkisstjórn-
ina að fela Vegagerðinni að gera
áætlun um byggingu varnar-
garða gegn landbroti sunnan við
nýju Markarfljótsbrúarinnar.
í greinargerð með tillögu sinni
segir að gífurlegar skemmdir hafi
orðið á undanförnum árum á rækt-
uðu landi sunnan Markarfljóts-
brúar; á hálfrar aldar tímabili hafi
landbrot við neðanvert Markarfljót
átt sér stað á þúsundum hektara.
Landbrotið væri mest á 8 km löngu
ræktuðu landi og þar hefði fljótið
rutt sér leið allt að tveggja kíló-
metra leið til vesturs. „Eins og
landið er nú óvarið vestan fljótsins
er mikil flóðahætta vestur með
strandlengjunni allt vestur á Kross-
sand og þar með er byggð í Aust-
ur—Landeyjum og Vatnsveita Vest-
mannaeyja á ströndinni í verutegri^-
hættu,“ segir í greinargerðinni.
LAGT hefúr verið fram á Alþingi frumvarp sem meðal annars miðar
að því að nágrannasveitarfélög Reykjavíkur geti áskilið sér hlutdeild
í afgjaldi veitustofnana Reykjavíkur í borgarsjóð. Yrði hlutdeildin í
réttu hlutfalli við þá þjónustu sem viðkomandi sveitarfélög kaupa
af veitustofnunum.
Frumvarp um Kísilgúrverksmiðjuna hf:
Svigrúm til aukinnar
atvinnustarfsemi
LAGT hefur verið fram stjórnarfrumvarp í eíri deild Alþingis þar
sem hlutafélaginu um kísilgúrverksmiðju við Mývatn er heimilað að
taka þátt í öðrum atvinnurekstri en framleiðslu kísilgúrs. Er frum-
varp þetta í samræmi við samning sem undirritaður var síðastliðið
sumar á miili íslenskra sljórnvalda og Manville-fyrirtækisins, sem
er eignaraðili að verksmiðjunni.
Frumvarp þetta er til breytingar
á lögum um tekjustofna sveitarfé-
laga. Er í 1. gr. frumvarpsins lagt
til að þegar svo hátti að eitt sveitar-
félag reki þjónustustarfsemi í al-
menningsþágu í öðru sveitarfélagi,
megi hið síðarnefnda leggja gjald
á starfsemi hins fyrrnefnda í hlut-
falli við tekjur þjónustufyrirtækis-
ins frá íbúum hins síðarnefnda.
Gjald þetta leggist á hreinan rekstr-
arafgang þjónustufyrirtækisins,
þegar allur rekstrarkostnaður sé
greiddur og megi það aldrei nema
meira en áður tilgreindu hlutfalli
af því afgjaldi sem frá þjónustufyr-
irtækinu falli til þess sveitarfélags
sem rekur það.
Í 2. gr. frumvarpsins er ráð fyrir
því gert að ráðherra staðfesti þessa
gjaldtöku hveiju sinni og setji jafn-
framt nánari reglur um hana.
í greinargerð með frumvarpinu
segir að nokkur dæmi séu um það
að veitustofnanir (vatnsveitur, hita-
veitur og rafmagnsveitur) eins
sveitarfélags selji þjónustu sína til
nágrannasveitarfélaga. Segir í
greininni að þegar hluti af tekjum
veitustofnunar sveitarfélags renni í
viðkomandi sveitarsjóð (afgjöld),
vakni sú spurning hvort ekki sé
eðlilegt að slíku ájgjaldi sé skipt
milli viðkomandi sveitarfélaga í
réttu hlutfalli við notkun.
Segir áfram í greinargerðinni að
rekstur Hitaveitu Reykjavíkur og
Rafmagnsveitu hafi verið með þeim
hætti árum saman að stórar fjár-
hæðir hafi runnið í borgarsjóð.
Þessu megi jafna við skattlagningu
Reykjavíkurborgar á nágranna-
sveitarfélögin. Nokkur dæmi eru
rakin í greinargerð: Kópavogsbúar
hafi á síðustu fimm árum greitt
samtals 128 milljónir í formi af-
gjalds til borgarsjóðs Reykjavíkur,
Hafnfirðingar 42,7 milljónir og
Garðbæingar 20 milljónir.
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra
mælti fyrir stjórnarfrumvarpinu í
efri deild. Hann sagði að ljóst væri
að samkvæmt núgildandi lögum
væri verksvið verksmiðjunnar ákaf-
lega takmarkað; það væri takmark-
að við kísilgúrframleiðslu. Ekki
væri fært að auka þennan þátt í
starfsemi félagsins m.a. vegna
framleiðsluaukningar á kísilgúr í
heiminum og þar af leiðandi harðn-
andi samkeppni á þeim markaði.
Að sögn iðnaðarráðherra hefur
afkoma verksmiðjunnar verið með
miklum ágætum undanfarin ár.
Tekist hefði að greiða niður allar
langtímaskuldir og eiginfjárhlutfall
væri orðið yfir 90%.
Ráðherra taldi það eðlllegt að
rýmka svigrúm fyrirtækisins þann-
ig að því gæfist kostur á að nýta
þá krafta sem í því byggi á fleiri
sviðum en upphaflega hafi verið
áætlað, þannig að verksmiðjan geti
orðið virkari þátttakandi í atvinnu-
rekstri í landinu, bæði nýiðnaði og
þeim rekstri sem fyrir væri í
landinu. Sem álitlegan möguleika
nefndi ráðherrann vinnslu seólíta
ur kísilgúrefnum, en markaður fyr-
ir það efni færi vaxandi.
Jón Sigurðsson gat þess að sam-
starf Manville Corporation og Iðn-.
tæknistofnunar hefði tekist það vei
undanfarið að fyrirtækið hefði
fengið stofnunina til rannsókna fyr-
ir sig í öðrum löndum. t
Stjórn Lánasjóðs íslenskra námsmanna:
Skipaðir af ráðherra
eða kosnir af Alþingi?
SKIPTAR skoðanir eru um það á Alþingi hvernig háttað skuli skipun
fulltrúa ríkisvaldsins í stjórn Lánasjóðs íslenskra námsmanna. Svavar
Gestsson, menntamálaráðherra telur rétt að ráðherrar mennta- og
fjármála skipi fulltrúana, en ýmsir sljórnarandstöðuþingmenn leggja
til að Alþingi kjósi stjórnarmenn.
Svavar Gestsson, menntamála-
ráðherra, hafði nýverið framsögu
fyrir stjórnarfrumvarpi til breytinga
á lögum um námslán og náms-
styrki. Frumvarpið snýr að skipan í
stjórn en samkvæmt gildandi lögum
skipa námsmannasamtökin fulltrúa
í stjórnina til tveggja ára en mennta-
málaráðherra og fjármálaráðherra
til ijögurra ára. Frumvarpið gerir
ráð fyrir því að skipunartími fulltrúa
ríkisvaldsins verði tvö ár, þó þannig
að umboð viðkomandi falli niður, ef
sá ráðherra sem hann skipaði eða
tilnefndi léti af embætti. Segir í at-
hugasemdum frumvarpsins að laga-
breytingunni sé ætlað að tryggja að
fullt trúnaðarsamband sé milli full-
trúa ríkisvaldsins í sjóðsstjórninni
og viðkomandi ráðherra.
Birgir ísleifur Gunnarsson
(S/Rv) taldi frumvarp þetta vera
heldur ógeðfellda aðferð til þess að
losna við núverandi ríkisstjórnarfull-
trúa í stjórn LÍN og kæmi þetta i
kjölfar áróðurs ráðherra um að nú-
verandi fulltrúar væru honum and-
stæðir, þegar það eina sem þeir
hefðu til sakar unnið væri að hafa
bent á að ákvarðanir ráðherra rúm-
uðust ekki innan ramma fjárlaga.
Birgir taldi mun eðlilegra að
breyta frá núverandi lögum og til-
högun frumvarpsins og fela Alþingi
að tilnefna fulltrúana.
Hreggviöur Jónsson (FH/Rn)
taldi ljóst að hér væri einvörðungu
verið að leggja til breytingu á núver-
andi stjórn LÍN, þar eð hún hlypi
ekki eftir því sem ráðherra segði.
Sagði Hreggviður það ekki vera
hlutverk Alþingis að búa til pólitíska
stofnun. Hreggviður taldi eðlilegast
að færa Lánasjóðinn undir annan
hvorn ríkisbankanna, en að öðru
leyti mætti fallast á það að Alþingi
tilnefndi fulltrúana.
Kristín Einarsdóttir (SK/Rv)
taldi hugsanlega koma til greina að
líta á skipan stjórnarinnar; ef skip-
anin ætti að vera óbreytt væri eðli-
legt að fulltrúar ráðherra sætu ekki
lengur en viðkomandi ráðherrar.
Menntamálaráðherra taldi það
ekki fýsilegan kost að fela Alþingi
að tilnefna fulltrúa í stjórn LIN.
Nauðsynlegt væri að í stjórninni
sætu fulltrúar ríkisvaldsins og náms-
manna, því það væru þessir aðilar
sem semdu um kjörin. Stjórn LÍN
ætti að vera viðræðu- og samnings-
grundvöllur en ekki einvörðungu
ákvörðunartæki. Taldi ráðherra líkur
á því að námsmenn myndu fljótlega
missa sína fulltrúa úr stjórninni ef
Alþingi kysi fulltrúa í stjórnina.
ÞINGSALYKTANIR
Guðmundur Bjarnason heil-
brigðisráðherra mælti nýverið í
Sameinuðu þingi fyrir stjórnartil-
lögu til þingsályktunar um
íslenzka heilbrigðisáætlun. Tillag-
an markar opinbera stefnu í heil-
brigðismálum fram til ársins
2000.
Sigríður Lillý Baldursdóttir
(SK-Rv) hefur mælt fyrir tillögu
til þingsályktunar um -tækni-
fijóvganir, sem hún flytur ásamt
þingmönnum úr öllum þingflokk-
um. Tillagan felur það í sér að
ríkisstjórnin sjái til þess að áður
en glasafijóvganir verða hafnar
hér á landi verði lagt fyrir Alþingi
lagafrumvarp um réttarstöðu og
tryggingarmál þeirra sem hlut
eiga að máli þegar tæknifijóvgun-
um er beitt.
Níels Arni Lund (F-Rn) hefur
mælt fyrir tillögu til þingsályktun-
ar um könnun á nýtingarmögu-
leikum Bláa lónsins við Svarts-
engi.
Asgeir Hannes Eiríksson (B-
Rv) hefur flutt tillögu til þings-
ályktunar um að Alþingi feli fjár-
málaráðherra að leggja niður
mötuneyti starfsmánna ríkisins,
fyrirtækja og stofnana á ríkisins
vegum, þar sem alhliða veitinga-
hús eru á næstu grösum. Starfs-
menn fái síðan ávísanir á mat á
veitingahúsum eftir nánara sam-
komulagi þar um.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(SK/Vl) hefur ásamt fleiri þing-
mönnum lagt fram tillögu til
þingsályktunar þess efnis að sam-
göngumálaráðherra verði falið að
sjá til þess að í skipulögðum hóp-
ferðum erlendra aðila á íslandi
sé ætíð með í för íslenskur leið-
sögumaður sem njóti réttinda
samkvæmt reglugerð um starfs-
menntun leiðsögumanna ferða-
fólks nr. 130/1981.
Ásgeir Hannes Eiríksson
(B/Rv) hefur lagt fram þings-
ályktunartillögu þess efnis að ut-
anríkisráðherra verði falið að
skipa þegar í stað viðskiptanefnd
til að leita nýrra markaða í Aust-
ur -Evrópu vegna þeirra breytinga
sem þar eru að gerast. Er lagt
til að utanríkisráðherra hafi sam-
ráð við samtök útflytjenda á hefð-
bundinni framleiðsluvöru og einn-
ig huga að nýjum leiðum á sviði
þjónustu, ferðamála, orkumála,
hugvits og fleiri greina.