Morgunblaðið - 22.11.1989, Side 33

MORGUNBLAÐÍÐ MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 1989
33
Minning:
Sigmundína Péturs-
dóttir frá Laugum
Fædd 16. september 1918
Dáin 15. nóvember 1989
Ekkert er jafn erfitt að sætta sig
við í lífinu og þegar náinn ástvinur
fellur frá, þá verður mannlegur
þáttur svo magnlaus. Nú er elsku
amma dáin eftir löng og ströng
veikindi. Margar góðar minningar
vakna og söknuðurinn er sár, en
vitneskjan um að hvíldin var henni
kærkomin er okkar huggun.
Amma stóð alltaf með okkur,
sama hvað á gekk. Alltaf vorum
við velkomin upp á Holt, og stóð
hún í dyrunum þegar við komum
og sá maður alltaf glitta i lítið tár
sem leyndist í augnkrókunum af
gleði að sjá okkur þrjár systurnar
þegar við komum að norðan að
heimsækja hana.
Amma var sú sem hélt ijölskyld-
unni saman, hún fylgdist vel með
stórum sem smáum atburðum í lífi
hvers fjölskyldumeðlims. Ekkert
var svo lítilfjörlegt að hún sýndi
því ekki áhuga.
Elsku afi, missir þinn er mikill.
Þú studdir ömmu í hennar erfiðu
baráttu sem nú er lokið. Megi guð
styrkja þig, börnin, barnabörnin og
barnabarnabörnin á þessari erfiðu
stundu.
Arna María Ævarsdóttir
og íjölskylda.
í dag verður til moldar borin
tengdamóðir mín, Sigmundína Pét-
ursdóttir frá Laugum við Súganda-
fjörð. Hún lést að morgni 15. nóv-
ember eftir erfitt stríð við þann
sjúkdóm sem dró hana til dauða.
Kynni mín af þessari konu verða
mér alltaf ógleymanleg, fyrst og
fremst vegna þess hversu heilsteypt
hún var í gegnum lífið og samkvæm
sjálfri sér í einu og öliu. Það var
sérstaklega skemmtilegt að hafa
hana nálægt sér, því það var alltaf
grunnt í hláturinn og húmorinn.
Enda var það ekki að ástæðulausu
að við hjónin tókum hana með okk-
ur í mörg skemmtileg sumarleyfi
og var hún i raun ómissandi að
okkur fannst.
Það sem Munda hafði fram yfir
margar aðrar manneskjur var að
hún hugsaði fyrst um sína nánustu
og lét sig sjálfa koma síðast. Kom
það greinilega fram þegar hún lá
fársjúk heima hjá sér og eiginkona
min var að eiga sitt síðasta barn,
að hún reyndi að láta sem henni
liði bara vel, þótt hún væri helsjúk,
enda var hún búin að ákveða það
að fara ekki aftur á spítalann fyrr
en hún væri búin að sjá barnabarn
sitt. Og sama daginn og hún fékk
að líta litla dóttursoninn augum var
hún flutt með sjúkrabíl á Landspít-
alann og lést þar viku seinna.
Ég hefði ekki viljað missa af því
að kynnast Sigmundínu Péturs-
dóttur, því þó að hún sé nár, þá
er svo margt sem hún skilur eftir
sem við munum geyma alla tíð í
brjóstum okkar.
Eitt ferðalag er mér alveg
ógleymanlegt sem við fórum sumar-
ið 1968. Ég hafði skrapað saman
í lítinn bfl, og við lögðum af stað
akandi alla leið í Súgandafjörð, ég,
konan mín Sonja, Astþór bróðir
hennar og Munda, sem var sjálf-
skipaður fararstjóri. Við lentum í
miklum og skemmtilegum erfiðleik-
um á leiðinni, en enduðum í firðin-
um fallega Súganda og þá sá ég
hvaðan Munda hafði þetta blíða og
skemmtilega í fari sínu.
Ég gæti haldið endalaust áfram
og þess vegna skrifað heila bók um
Mundu, en læt hér staðar numið
að sinni. Ég vil fyrir hönd barna
minna og barnabams míns þakka
henni samfylgdina sem hefði mátt
vera lengri og eins og hún sagði
einu sinni við mig; „að þú vildir
alltaf hafa þína nánustu næst þér,
þá veistu að við eigum öll eftir að
hittast á sama stað aftur“.
Guð geymi elsku Mundu.
Magnús Olafsson
Þegar æviþrautin dvín,
þegar lokast augun mín,
þegar ég við sælli sól
sé þinn dóms- og veldisstól:
Bjargið alda, borgin mín,
byrg mig þá í skjóli þín.
(M. Joch.)
Það var fyrir tíu árum að ég kom
fyrst á heimili Mundu tengdamóður
minnar og tengdaföður míns, Harð-
ar Vigfússonar. Þar var mér frá
upphafi tekið sem dóttur þeirra og
þannig hefur það verið síðan.
Þegar ég í dag kveð hana Mundu
mína, fer það svo að mér veitist
erfitt að tjá tilfinningar mínar og
að lýsa svo sterkum persónuleika
sem hún var.
Hún tilheyrði þeirri kynslóð, sem
upplifað hefur mestu breytingatíma
sem orðið hafa í íslensku þjóðfé-
iagi. Fædd var hún á Laugum í
Súgandafirði, dóttir hjónanna Pét-
urs Sveinbjörnssonar og Kristjönu
Friðbertsdóttur, en þau eignuðust
12 börn. í þessum stóra systkina-
hópi ólst Munda upp, en einn bróð-
ur missti hún ungan.
Þó að hún byggi í áratugi í Hafn-
arfirði, voru æskuárin á Laugum
henni svo kær, að hún verður alltaf
tengd þeim stað í huga mínum.
Hún hafði mikla frásagnarhæfi-
leika og var óþreytandi að segja
okkur frá þessum tíma, svo að það
var ailt ljóslifandi í huga okkar.
Þessi tími var svo gjörólíkur okkar
tímum. í gamla bænum á Laugum
hefur sjáifsagt ekki verið hátt til
lofts né vítt til veggja samanborið
við það sem nú er. En þar ólst stóri
systkinahópurinn upp hjá ástríkum
foreldrum. 1
Er mér minnisstæður vitnisburð-
ur þeirra systkina á ættarmóti sem
haldið var 1984 í aldarminningu
Kristjönu Friðbertsdóttur. Þar kom
fram að þau höfðu verið alin upp í
óbifandi kærleika og trú, sem var
þeim það vegamesti sem best
reyndist.
Nú hefur stórt skarð verið höggv-
ið í þennan samrýnda systkinahóp.
Jófríður féll frá 1972 og nú hafa
tvö systkinanna látist á aðeins
þremur mánuðum. Páll, sem bjó á
Laugum eftir foreldra sína, iést
hinn 7. ágúst síðastliðinn.
Eins og títt var um barnmargar
íjölskyldur fóru systkinin frá Laug-
um ung að vinna fyrir sér. Munda
kynntist því snemma mikilli vinnu
og þannig var hún alla tíð, vinnu-
söm svo af bar. Leið hennar lá hing-
að suður og hér vann hún hin ýmsu
störf.
Frásagnir hennar af þeim störf-
um geymast í minningunni, sem
brot af öllu því sem þessi lífsreynda
kona fræddi mig um. Eitt var þó
það starf eða hlutverk sem var
henni allra mest virði og það var
móðurhlutverkið. Ástríkari móður
var ekki hægt að finna — daga og
nætur vakti hún yfir veiferð barna
sinna til hins síðasta dags.
Það er þvi mikið tóm sem slík
móðir skilur eftir sig, en minning-
arnar munu iýsa börnum, eigin-
manni hennar og öðrum ástvinum
um ókomin ár.
Tengdamóðir mín eignaðist alls
átta börn, það yngsta lést fárra
daga gamalt. Barnabörnin eru orðin
tuttugu og eitt og barnabarnabörn-
in þijú.
Stuttu eftir að við kynntumst
veiktist Munda alvarlega og varð
að fara í mikinn hjartauppskurð úti
í London. Eftir það var hún aldrei
heil heilsu og varð að hætta að
skúra í Lækjarskóla, sem hún gerði
í mörg ár. Það þótti henni sárt, því
henni þótti afar vænt um starfið
og skólann. Hún lét sig þó ekki
muna um að pijóna óteljandi vettl-
inga, peysur, húfur og sokka á
barnabörnin og stór litskrúðug
teppi heklaði hún og gaf hveiju
barna sinna.
Á hveijum sunnudegi kom fjöl-
skyldan saman hjá Mundu og Herði
á Mosabarði 11. Þar biðu okkar
ýmiskonar heimabakaðar tertur og
kökur. Tengdamamma lék á alls
oddi og var hrókur alls fagnaðar.
Lífsgleði hennar var smitandi og
hnyttin tilsvör ógleymanleg.
Heimilið og börnin hennar báru
vitni um ást hennar á því fagra og
bjarta — hinu ljóta sneiddi hún hjá
og gleymdi.
Hún átti sterka trú á Jesú Krist,
sem hún miðlaði til okkar hinna
meðal annars með vísum sem hún
orti. Það átti hún reyndar ekki langt
að sækja, því Kristjana móðir henn-
ar var hagmælt, svo og mörg systk-
ini Mundu. Þá var Munda’ ákaflega
söngelsk kona. Söng hún mikið við
vinnu sína og á hveijum sunnudags-
morgni hlýddi hún á messu í útvarp-
inu og söng með, því hún kunni
ógrynni af sálmum. í sjötugsaf-
mælinu hennar fyrir rúmu ári, þar
sem fjöldi vina hennar og skyld-
menna var samankominn á Mosa-
barðinu, er minnistætt að hún fékk
alla til að syngja saman, — annað
gat hún ekki hugsað sér.
Sem amma var hún óþreytandi
og sinnti öllum barnabörnunum
með mildi og þolinmæði. Hveiju
einasta þeirra var hún kær. Lítinn
sonarson hafði hún í gæslu síðast-
liðinn vetur, eða allt þar til sá sjúk-
dómur uppgötvaðist, sem nú hefur
orðið henni að aldurtila. í sjúk-
dómsstríði sínu, sem var bæði langt
og strangt, stóð hún sig eins og
hetja, hógvær og lítillát og hélt
áfram að gefa af sjálfri sér.
Ég veit að hún hefði viljað að
við ástvinir hennar sýndum sama
styrk og trú og hún ger'ði og værum
minnug fyrirheitsins sem Jesú gaf
okkur: „Sá sem trúir á mig, mun
lifa þótt hann deyi.
Og hver sá sem lifir og trúir á
mig, hann skal aldrei að eilífu
deyja.“
Blessuð sé minning mætrar konu.
Sísí"
Það er mikill missir þegar ein-
hver okkur mjög kær fellur frá.
Ekki síst þegar um er að ræða
manneskju sem gaf svo miklu meira
af sjálfri sér en flestum er unnt.
, Munda móðursystir okkar var
einstök frænka. Foreldrar hennar
voru hjónin Kristjana Friðberts-
dóttir og Pétur Sveinbjörnsson,
Laugum, Súgandafirði. Hún óist
upp í foreldrahúsum við ástríki og
hlýju í stórum systkinahópi. Munda
var sú áttunda í röðinni af tóif
systkinum og eru átta þeirra enn á
lífi. Heimiii hennar einkenndist af
stakri reglusemi. Tími til leikja var
skipulagður, jafnt sem tími til
vinnu. Sumarleikir voru boltaleikir,
hopp og hlaup um þúfur, búleikir
en leikföngin fyrst og fremst fund-
in í fjörunni neðan við heimilið.
Yfir vetrartímann voru systurnar
oft í mömmuleik eða þá að þær
settu upp leikrit, þar hefur
skemmtileg frásagnargáfa Mundu
örugglega notið sín. Úti renndi hún
sér á skíðum sem voru tunnustafir
og prik notaði hún sér til stuðn-
ings. Sem barn síns tíma fékk hún
fljótt sín störf á heimilinu, t.d. við
að hreinsa, raka, riija, kemba ull,
pijóna og gæta kinda við fráfærur.
Hún fékk trúarlegt uppeldi sem
hafði gildi fyrir hana allt lífið. Minn-
ingar hennar um æskustöðvarnar
voru bjartar og ljúfar. Okkur finnst
að vísa sem móðir hennar orti um
æskustöðvar sínar eigi einnig við
minningar Mundu um æskuna:
Þá var ævin björt og blíð
bærði lítt á meini.
Þá var lundin létt og þýð
sem lækur rvnni af steini.
(K.F.)
Munda fór ung að heiman til
vinnu á ýmsum stöðum á Vestfjörð-
um. Nítján ára fluttist hún suður.
Hún var eftirsótt til vinnu enda
dugnaðarforkur. Hún vann m.a. á
Vífilsstöðum, þar eignaðist hún sitt
fyrsta barn, Magnús Einarsson
1941.
30. desember 1945 giftist hún
Herði Vigfússyni, blikksmið, og
hófu þau búskap á Vitastíg 6a í
Hafnarfirði. Saman eignuðust þau
sjö börn: Vigfús Ævar, f. 1946,
Elísabet Sonju, f. 1948, Kristjönu,
f. 1949, Þórð,_ f. 1951, Kristínu
Ásu, f. 1953, Ástþór, f. 1956, og
dreng sem þau misstu strax eftir
fæðingu, f. 1961. Barnabörn þeirra
eru tuttugu og eitt og barnabarna-
börnin þijú. 1965 fluttu þau að
Mosabarði 11 í sama bæ og hafa
þau hjónin búið þar síðan. Heimili
þeirra var alla tíð snyrtilegt og hlý-
legt, þrátt fyrir stóran barnahóp.
Munda naut þess að fegra í kringum
sig og hafði mikið dálæti á blómum.
Hún hafði gaman að söng og söng
líka iðulega við heimilisstörfin.
Hann létti henni oft stundirnar á
erfiðum tímum. Lestur var henni
einnig hugieikinn, einkum ljóðalest-
ur, og kunni hún fjöldann alian af
kvæðum. Það sem einkenndi Mundu
þó einna mest var lífsgleðin.
Mundaývar sérstaklega næm á
barnssálina, hafði alltaf tíma til að
setjast niður og tala við okkur og
sýna þeim viðfangsefnum áhuga
sem við vorum að fást við þá stund-
ina. Hún átti Uka alltaf eitthvað
góðgæti í fórum sínum þegar við
komum í heimsókn.
Við eigum líka ljúfar minningar
frá þeim tíma þegar Munda kom
með barnahópinn að æskustöðvum
okkar í Selskarði. Oft fengu syst-
urnar lítinn tíma til að spjalla sín
á milli, því forvitin bamseyru vildu
ekki missa af neinu. Ekki síst þeg-
ar verið var að rifja upp gamla tíma.
Leikhæfileikar Mundu og smitandi
hlátur drógu okkur að.
Eftir að börnin komust á legg
vann Munda í fjölda ára við ræst-
ingar í Lækjarskóla og minntist hún
oft góðra féiaga þar. Því varð það
henni erfitt þegar hún vegna veik-
inda þurfti að hætta vinnu. Þau
höfðu það í för með sér að hún fór
í hjartaaðgerð til London 1981 og
náði hún aldrei fullri heilsu eftir
það. Heilsufari Mundu fór svo hrak-
andi í fyrravetur, nýr sjúkdómur
greindist sem ekki var hægt að
ráða við.
Við vottum eiginmanni hennar,
Herði, okkar innilegustu samúð.
Einnig börnum og tengdabörnum
sem sýndu henni einstaka hlýju og
ræktarsemi, ekki síst í veikindum
hennar. Aðrir afkomendur fá einnig
okkar bestu samúðarkveðjur sem
og systkini Mundu.
Við þökkum Mundu frænku fyrir
samfylgdina og alla þá hlýju sem
hún gaf okkur.
Tilvitnun úr bókinni „Spámaður-
inn“ eftir Kahlil Gibran finnst okk-
ur viðeigandi: „Þegar þú ert sorg-
mæddur, skoðaðu þá aftur huga
þinn, og þú munt sjá að þú grætur
vegna þess sem var gleði þín.“
Sveinbjörn, Sóley og Guðrún.
0, mamma, elsku mamma,
ég hugsa heim til þín.
„0, Jesús, bróðir besti“,
þér sendi ljósin sín. -
Og guð þig gleðji, þegar
þú grætur - vegna mín!
(Jóhannes úr Kötlum)
Það er vetur og myrkvast af
nótt. Þá rennur upp tími kveðju-
stundar. Nánasti ástvinur leggur í
för til grænna grunda í heimi eilífra
lifenda. Móðir mín, sem öllum öðr-
um var mér nánari og kærári legg-
ur frá landi og kveður þennan heim.
Það er harmsefni.
Það er líka þakkarefni.
Margra mánaða þrautir og bar-
átta er á enda, Drottinn hefur tekið
hana til sín í náðarfaðm sinn, eins
og hún umvafði okkur öll með kær-
leik sínum, meðan hún enn gekk
um grundir. Enginn vinnur sitt
dauðastríð.
Frá fyrstu dögum sínum á Laug-
um í Súgandafirði til síðustu daga
í Hafnarfirði umvafði hún umhverfi
sitt, ættingja og. vini, með ælsku
sinni, gleði og hjartahlýju. Hún var
dásamlegur ferðafélagi minn í
þessu lífi í meir en fjörutíu ár og
fórnaði öllu til að reynast mér og
öðrum hinn sanni lífsvinur sem hún
var.
Hún elskaði allt, fyrirgaf allt,
umbar allt.
Hvar sem hún gekk, markaði hún
spor, — ekki sjálfri sér til þæginda
eða upphefðar, heldur af umhyggju
fyrir öðrum, — mönnum og málleys-
ingjum. Allir þeir sem hana þekktu,
vissu að hún hugsaði ekki um eigin
hag, — heldur náungans, — skyldra
sem vandalausra.
Bernskuslóðirnar, foreldrar,
systkini og annað venslafólk, var
henni ávallt ofarlega í huga og hún
unni því öllu heilum huga. I for-
eldragarði á Laugum hlaut hún það
vegarnesti sem hún bjó að alla tíð.
Þar lærði hún að vinna, lesa og
iðja. Og þar lærði hún aðlDÍðja og
elska og að óttast Guð sinn herra,
sem reyndist hennar styrkur í giféí
og raunum til hinstu stundar. Hún
vissi að Hann var mátturinn og
dýrðin og að Honum mætti treysta.
Til síðustu stundar efaðist hún aldr-
ei og æðraðist ekki þegar vitað var
að hvetju dró. Því þó líkaminn tærð-
ist og sjúkdómurinn réðist á hold
og bein, var hugurinn skýr og hjart-
að hreint. Aldrei óhrein hugsun,
aldrei blót eða ragn, aðeins bæn
og óskir og uppörvandi orð.
Og heimilið. Sinn unaðsreit átti
hún. Og dulítinn garð. Hann ræ<Kií
aði hún vel eins og allt annað. Vildi
að öllu hlúa. Og það greri undan
hollum höndum hennar. Hún hafði
grænar hendur. Blómin hennar
gráta nú eins og aðrir sem iðrast
og sakna.
Hún studdi mann sinn og börn
sín jafnt á glöðum tímum og döpr-
um. Hún hugsaði um bama- og
barnabörnin öllum stundum og
heimsóknir, sendibréf og myndir af
þeim voru henni afar dýrmæt. Hún
var Jyrst og fremst móðir, formóð-
ir, og gladdist yfir því, þó stundum
bæri ský fyrir sólu.
Nú styttist til jóla. Frá bernsku
voru þau hennar hátíð. Hún minnt-
ist kertanna og spilanna. Ég mffift1
ist alls þess sem hún á sig lagði,
til að geta, — af litlum auði, — glatt
sína nánustu á helgustu hátíð árs-
ins. Hver munnur, hver vinur, hver
ættingi skyldi hljóta einhvetja
glaðningu frá hennar hendi, enginn
mátti gleymast.
Enginn gleymdist.
Jafnvel allt árið var hún að und-
irbúa næstu hátíð, kaupa eða pijóna
eitthvert lítilræði, sem notast skyldi
í fýllingu tímans. Hún var gull.
Sérhver dagur, sérhver stund var í
rauninni hátíð. Návist hennar gerði
í rauninni alla daga að jólahátíð.
Ég get aldrei launað allt það
mikla sem hún lagði á sig í lífjnu
fyrir mig. Og ég get ekki þakkað
henni alla þá umhyggju sem hún
ávallt bar fyrir dætrum mínum.
Algóður Guð gerir það.
Það er mikill tregi í sálu minni
og söknuður djúpur og sár. Og eng-
inn veit hvað átt hefur, fyrr en
misst hefur. Ég kveð hana í liarmi
og á eftir að sakna hennar mjög.
Drottinn blessi hana og varðveiti
alla tíð.
Kærum pabba mínurrt, Herði Vig-
' fússyni, og öðrum ástvinum
mömmu votta ég dýpstu samúð og
bið Guð um að gefa þeim styrk á
saknaðarstundu.
Blessuð sé minning móður
minnar, Sigmundínu Pétursdóttur.
Nú siglir hún lygnan sjó á landi
lifenda.
Starfsfólki deildar 13D á Land-
spítala eru færðar hugheilar þakkir
fyrir umönnun hennar alla. Hún er
mikils metin.
Ævar Harðarson