Morgunblaðið - 13.01.1990, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1990
23
Guðjón B. Baldvins
son - Kveðjuorð
Mér brá, þegar ég fékk jóla-
kortið frá Guðjóni og Önnu um
þessi jól, og sá, að það hafði verið
skrifað á Landspítalanum. Ég hafði
hitt þau og séð um miðjan desem-
ber, og fannst þau vera sæmilega
hress. Guðjón var líka þannig, að
hann var alltaf hress að tala við,
þótt einhver lasleikamerki væri
hægt að sjá á útliti hans, sem mér
fannst ekki laust við, að hægt væri
að greina betur í þetta sinn þrátt
fyrir allt. Engu að síður varð mér
spurn, hvort hjónanna væri á
Landspítalanum um þessa hátíð.
Svarið kom, þegar lát Guðjóns var
tilkynnt. Mig óraði ekki fyrir, að
fundur okkar í desember yrði sá
síðasti, og ég ætti ekki eftir að tala
við hann oftar. Lífið er hverfult.
Ekki veit ég, hvenær ég heyrði
fyrst á Guðjón minnst, en það hlýt-
ur að hafa verið mjög snemma, því
að þeim hjónum man ég eftir, eins
lengi og ég man eftir mér sjálfri.
Þetta var eitt af fáu nánu vinafólki
foreldra minna, sem sífellt var
minnst á á heimilinu og mikill sam-
gangur við. Ef ekki var farið í gagn-
kværnar heimsóknir, þá var talast
oft við í síma, menn og málefni
rædd og skoðuð frá öllum möguleg-
um sjónarhornum, blönduð sak-
lausri kímni og hlátri, sem voru rík
einkenni í fari Guðjóns, án þess'að
það kæmi við nokkurn.
Vináttu, eins og Guðjón lét í té
þeim, sem virkilega urðu vinir hans,
er sjaldgæft að fínna í dag. Það
er hægt að treysta Guðjóni, og vin-
áttan brást aldrei. Ef hann hafði
lofað einhverjum einhveiju, þá
nægðu orðin ein. Skriflegar yfirlýs-
ingár voru óþarfar.
Vináttan milli foreldra minna og
Guðjóns og Önnu, konu hans, var
af því tagi, sem 41. vers Hávamála
lýsir:
Vopnum og voðum
skulu vinir gleðjast,
það er á sjálfum sýnst.
Viðurgefendur og endurgefendur
erust lengst vinir,
, ef það bíður að verða vel.
Vinátta þeirra entist þeim líka
ævina á enda og brást mér ekki
heldur, og var látin sannast á ýms-
um sviðum.
Guðjón var maður, sem alltaf var
hægt að leita til, og virtist vita allt
um alla hluti, ef skýringa var leitað
á ýmsum sviðum í viðskiptum og
fjármálum, enda hafa störf hans á
Skattstofunni veitt honum góða
innsýn inn í þau mál öll, eins glögg-
ur og hann var í verunni. Það sást
líka, að hann hafði gefið sér tíma
til að kynna sér málin til hlítar og
var ekki maður, sem nægði að hafa
yfirlitið eitt til þess að geta svarað
spurningum, sem voru fyrir hann
lagðar.
Guðjón fæddist 26. júlí 1908 á
Refsstöðum í Hálsasveit í Borgar-
firði. Foreldrar hans voru Baldvin
Jónsson, síðar bóndi að Grenjum í
Álftaneshreppi, og kona hans, Ben-
ónía Þiðriksdóttir. Hann var við
nám í Alþýðuskólanum á Laugum
1926-28, tók námskeið í bókfærslu
og tungumálum, en gerðist síðan
verkamaður í Reykjavík 1931-34.
Þá var hann starfsmaður hjá skipu-
lagsnefnd atvinnumála 1934-35 og
þingskrifari. Síðan starfsmaður hjá
Tryggingastofnun ríkisins frá des-
ember 1936 til 1946, en gerðist þá
starfsmaður hjá Skattstofunni í
Reykjavík 1946 og síðar deildar-
stjóri þar. í maí Í962 gerðist hann
að nokkru leyti starfsmaður BSRB.
Erindreki ASÍ var hann öndvert ár
1933 og í launalaganefnd 1943-44
og aftur 1954, í samningsréttar-
nefnd 1959-62 og samstarfsnefnd
BSRB og ríkisstjórnarinnar frá
1961. Hann átti sæti í Kjararáði og
í stjórn Starfsmannafélags ríkis-
stofnana frá stofnun 1939-59, og
þá ýmist formaður eða varaformað-
ur. í stjórn BSRB var hann frá
stofnun þess 1942 (fjögur ár sem
varamaður).
Guðjón var trúr fylgjandi Al-
þýðuflokksins og jafnaðarmaður í
þess orðs bókstaflegustu merkingu,
og það var Anna, kona hans, sömu-
leiðis.
Guðjón var í stjórn Fulltrúaráðs
Alþýðuflokksins og Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í Reykjavík um
árabil, og í stjórn Jafnaðarmannafé-
lags íslands nokkur ár og Alþýðu-
flokksfélags Reykjavíkur 1940-46.
Hann var í stjórn Verkamannafé-
lagsins Dagsbrúnar 1936-37 og
fulltrúi á þingum ASÍ 1932-38.
Hann var fulltrúi SUJ í stjórn Al-
þýðuflokksins 1932-38 og kosinn í
þá stjórn 1944-46. Þá var hann
varaþingmaður Alþýðuflokksins
1934-37. Á síðari árum beitti hann
sér mjög fyrir kjörum og betri að-
búnaði fyrir aldraða og vann ötult
starf í þeirra þágu, m.a. við það
starf, sem tengist hjúkrunarheimil-
inu Skjóli. Ótal blaðagreinar og
erindi liggja eftir hann, enda var
honum ekki nóg að tala við mann-
inn á götunni eða nánustu vini sína
um þau málefni, sem hann taldi
brýnast að koma í framkvæmd, og
orð voru honum ekki nóg í þeim
efnum, heldur hætti hann ekki fyrr,
eh farið var að gera eitthvað í
málunum. Og um þau mál, sem
snertu almenning, vildi hann koma
á framfæri við alþjóð. í blaðagrein-
um hans og erindum um daginn og
veginn, sem hann hélt ótal sinnum
í útvarpið, fór heldur ekki framhjá
manni, hvaða skoðanir hann hafði
á ýmsu því, sem hann taldi ríkis-
stjórnir hvers tíma vera að gera
almenningi í óhag, og var þá oftar
en ekki ómyrkur í máli, einkum
þegar talið barst að kjörum hinna
lægstlaunuðu, öryrkja og aldraðra
í þjóðfélaginu, enda var Guðjón að
eðlisfari ákaflega hreinskilinn mað-
Þórhildur Skafika
dóttir - Minning
Fædd 4. júlí 1919
Dáin 31. desember 1989
Mig langar í örfáúm orðum að
minnast tengdamóður minnar, er
lést að morgni gamlársdags eftir
skyndileg veikindi þá um nóttina.
Kallið var óvænt þar sem hún hafði
alla tíð verið heilsuhraust og vel á
sig komin.
Þórhildur fæddist á Suður-Fossi
í Reynishverfi í Mýrdal og voru
foreldrar hennar Skafti Gíslason og
Guðbjörg Nikulásdóttir. Var hún
næst elst þriggja systra en auk
þess átti Þórhildur ellefu hálfsystk-
ini sem faðir hennar átti með fyrri
konu sinni. Föður sinn missti Þór-
hildur fimm ára gömul. Var hún
áfram að Fossi með móður sinni til
ársins 1943 er þær fluttust til
Reykjavíkur.
Þórhildur giftist Guðbergi Jónasi
Jónssyni og eignuðust þau þijú
börn. Þau eru Inga, gift Guðmundi
Hallgrímssyni, Skafti, kvæntur
Örnu Stefánsdóttur, og Guðbjörg,
eiginkona mín.
Árib 1947 fluttust þatl að Sörla-
skjóli 56 í nýtt húsnæði sem þau
höfðu komið sér upp. Aðeins fjórum
árum síðar lést Guðbergur eftir
stutta sjúkdómslegu og má nærri
geta að erfiðir tíma hafa farið í
hönd fyrir ekkju með þrjú kornung
börn. Hennar lán var að þeim hjón-
um hafði áður tekist að eignast eig-
ið húsnæði og með þrautseigju og
dugnaði tókst henni að búa börnum
sínum gott og ástríkt heimili.
Heimili Þórhildar stóð ávallt opið
nánustu vinum og vandamönnum.
Móðir hennar bjó á heimili hennar
þar til hún lést árið 1949 og síðar
systir hennar, Elín, sem nú er látin
en hún stóð við hlið hennar á heimil-
inu alla tíð eftir fráfall Guðbergs.
Þá bjó systursonur hennar hjá henni
í mörg ár meðan hann var við nám.
Þórhildur vann við ýmiss konar
störf og lengst af við Pijónastofuna
Iðunni. Henni var dugnaður og
samviskusemi í blóð borin og stund-
aði vinnu sína alia tíð af stakri trú-
mennsku. Hún hafði gaman af því
að umgangast og ræða við fólk og
fylgdist ætíð vel með. Henni var
lítt að skapi að trana sér fram en
var þó ákveðin og fylgin sér ef
þess þurfti.
Leiðir okkar lágu saman fyrir
átján árum er ég kynntist dóttur
hennar og hafa kynnin verið náin
alla tíð síðan. Hennar helstu áhuga-
mál voru alla tíð börnin og síðar
einnig barnabörnin og má segja að
niG6tur hluti lífs hennar hafi snúist
í kringum þau og þeirra hagi. Jafn-
an gladdi hún börnin með einhveiju
góðgæti þegar húii kom í heimsókn
til okkar og eiga þau margs að
minnast frá liðnum árum. Hún naut
þess einnig að ferðast og er við
hjónin bjuggum í Svíþjóð dvaldi hún
ætíð hjá okkur að sumarlagi.
Hreifst hún mjög af náttúrunni og
veðurfarinu í Suður-Svíþjóð. Síðast
fékk hún tækifæri til að fara þang-
að í stutta heimsókn með konunni
minni í byijun desember sl. og hefði
fæsta grunað það þá hve stutt var
þar til kallið kom. Hún hafði unun
af því að fá að fylgjast með og
taka þátt í lífi og starfi fjölskyld-
unnar og samgladdist okkur inni-
lega þegar við keyptum okkur hús-
næði í Fossvoginum síðastliðið sum-
ar en gróðursældin þar minnti hana
á umhverfið þar sem við bjuggum
erlendis. En örlögin höguðu því
þannig að hún náði aðeins í skam-
man tíma að njóta samvista með
okkur á þessum stað.
Að leiðariokum vil ég þakka
henni fyrir samfylgdina. Hennai- er
sárt saknað af allri fjölskyldunni
en minningin um hana mun ætíð
lifa í hjörtum vorum og með tíð og
tíma fylla upp í það tómarúm sem
skaþast hefur við skyndilegt fráfall
hennar.
Einar Matthíasson
ur og hispurslaus, þegar því var að
skipta. Mér varð oft hugsað til orða
Krists um að varast að forsmá
smælingjana, þegar ég hlustaði á
útvarpserindi hans eða las greinar
hans í dagblöðum.
Guðjón var tvíkvæntur. Seinni
kona hans var Anna Guðmunds-
dóttir og lifir hún mann sinn. Um
þau hjón verður ekki armað sagt,
en að sjaldan hafi verið hægt að
sjá samhentari hjón. Anna var líka
manni sínum mikill styrkur og stoð
í öllum hans störfum og tók þátt í
þeim með honum, enda var hún
einnig viðloðandi verkalýðshreyf-
inguna um skeið. Þau voru líka virk
í starfsemi Guðspekifélagsins, og
það fór ekki framhjá neinum vina
þeirra, hversu mikinn áhuga þau
höfðu á guðspekinni.
Ég hygg, að kynni þeirra hjóna
og foreldra minna hafi átt upphaf
sitt á þriðja og fjórða áratug þessar-
ar aldar, einkum þó föður míns og
þeirra, þar sem faðir minn var
lengst af einn af foringjum verka-
lýðshreyfingar þessa lands. Þar
hafa þá myndast þau vináttubönd,
sem náðu út yfir gröf og dauða,
og ég fékk síðar að njóta um leið,
svo um munaði.
Á þessari kveðjustund vildi ég
því þakka Guðjóni góð og ómetan-
leg kynni, óijúfanlega tryggð og
vináttu við mig og foreldra mína,
og allt það góða og gjöfula, sem
hann hefur fyrr og síðar látið af
hendi rakna á ýmsum sviðum við
ýmis tækifæri gegnum árin, og bið
honum blessunar Guðs á nýjum
vegum.
Eftirlifandi eiginkonu hans,
Önnu Guðmundsdóttur, svo og öðr-
um aðstandendum votta ég mína
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning mæts manns.
Guðbjörg Snót Jónsdóttir
Aldinn baráttumaður er fallinn
frá. Það kom okkur ekki á óvart
þegar fréttin um fráfall Guðjóns
barst, því ljóst var að hveiju dró.
Um nokkurt skeið hafði hann verið
sjúkur og mun veikari en flesta
óraði fyrir. Engu að síður stóð hann
meðan stætt var og allt til hins
síðasta bar hann sig eins og hetja.
Guðjón tók þátt í undirbúningi
að stofnun Öldrunarráðs íslands og
allt frá stofnun var hann ritari
þeirra samtaka og átti dijúgan þátt
í að móta stefnu þeirra. Hann var
þá löngu þekktur félagsmálamaður
og hin mikla reynsla hans skilaði
sér í starfi Öldrunarráðs á margan
veg. En hann var einnig frábær
íslenskumaður og allt sem frá hon-
um kom var á góðu og kjarnmiklu
máli. Ég þekki ekki svo mjög til
starfa hans sem ungs manns, en
síðustu árin var hann skeleggur
baráttumaður fyrir málefnum aldr-
aðra, réttindum þeirra og þeirra
sjálfsögðu réttinda að menn virtu
elli fólks, sjálfsákvörðunarrétt þess
og reisn.
Það var því ekki nema eðlilegt
að hann beitti sér fyrir stofnun
samtaka til að bæta úr þeim vanda
sem brýnastur er, hjúkrunarheimili
fyrir aldraða. Árangur af því starfi
varð Umönnunar- og hjúkrunar-
heimilið Skjól sem nú er fullbyggt
og hefur á margan veg leyst bráðan
vanda. Hann var fyrsti formaður
þeirra samtaka sem að byggingu
heimilisins stóðu og notaði krafta
sína til hins ýtrasta í þá veru að
allt gengi fljótt og vel fyrir sig. Af
þeim þremur sem voru í fyrstu
framkvæmdanefnd Skjóls hafa nú
tveir kvatt og við ieiðarlok vil ég
þakka fyrir hönd Öldrunarráðs ís-
lands og Skjóis fyrir störfin öll,
atorku, velviid og vinarhug.
Sigurður Helgi Guðmundsson
Freyja Þorsteins-
dóttir - Minning
Fædd 9. ágúst 1916
Dáin 7. janúar 1990
Mig langar með nokkrum orðum
að minnast svilkonu minnar,
Freyju Þorsteinsdóttur, sem an-
daðist hér á Borgarspítalanum 7.
janúar síðastliðinn.
Fyrstu kynni min af Freyju voru
fyrir rúmum 30 árum þegar ég
trúlofaðist mágkonu hennar.
Kynni okkar smá jukust með árun-
um. Hún var okkur kærustuparinu
góður leiðbeinandi. Sérstaklega er
mér minnisstætt þegar elsta barn
okkar, fárra mánaða gamalt, fór
á spitala. Sem betur fer var þetta
ekki alvarlegt en í augum okkar
foreldranna, liálfgerðra barna líka,
þá var þetta stórmál. Við bjuggum
heima hjá Sigga og Freyju meðan
á þessu stóð og gott var þá að
leita huggunar hjá þeim hjónum.
Síðar þegar ég var hætt í skóla í
Reykjavík dvaldi ég hjá þeim hjón-
um einn vetur. Það var góður tími.
Ekki hef ég tölu á öllum þeim sem
dvöldu hjá þeim utn lengri eða
skemmri tíma, er þeir voru við nám
i bænum, hús þeirra stóð ávallt
opið. Ég veit að ég mæli fyrir
margra hönd þegar ég flyt bestu
þakkir fyrir þessa aðstoð.
Freyja fæddist 9. ágúst 1916
að Hamri í Svarfaðardal, dóttir
Þorsteins útvegsbónda á Dalvík
og konu hans Kristrúnar, fædd
að Efstakoti í Svarfaðardal. Fljót-
lega fluttist fjölskyldan að Efsta-
koti og átti Freyja heima þar tH
ársins 1942, að hún flutti til
Reykjavíkur og fór að vinna við
sauma hjá Feldinum. Við sauma-
skap vann hún með heimilinu,
nema þau ár sem börnin voru að
komast á legg.
Freyja giftist 12. júlí 1952 Sig-
urði Hjartarsyni múrara ættuðum
frá Auðsholtshjáleigu i Ölfusi.
Börn þeirra eru: Kristrún Júlía.
fædd 1950, kenpari á Hauganesi,
maki Hilmir Sigurðsson útgerðar-
maður. Þau eiga 3 börn, Guðrúnu,
Freyju og Trausta.
Hjörtur fæddur 1953, húsá-
smiður á Ákureyri, maki Sigrún
Stefánsdóttir. Þau eiga 4 börn,
Sigurð, Katrínu Maríu, Kristrúnu
Sigríði og Stefán.
Þorsteinn Óli fæddur 1957,
tæknifræðingur í Reykjavik, maki
Ingileif Sigfúsdóttir hjúkrunar-
fræðingur. Þau eiga tvo syni, Arn-
ar og Bjarka. ,
Það fer vel á að tvö af börnum
þeirra búi við Eyjafjörð. Einhvern
veginn var það nú svo að í raun
og veru dugðu ekki nær fimmtíu
ár til að gera Freyju að Reyk-
yíkingi, hún var Eyfirðingur i huga
allt sftt líf, enda var það ein af
hennar óskum að fá að leggjast
til hinstu hvildar á Dalvik, og það-
an verður hún jarðsungin í dag.
Að endingu vil ég votta ykkur öll-
um nánustu aðstandendum, eigin-
manni, börnum, tengdabðrnum,
barnabörnum og eftirlifandi syst-
kinum okkar innilegustu samúð.
Gísli Erlendsson