Morgunblaðið - 01.02.1990, Blaðsíða 1
64 SIÐUR B
iSir0i»uMa^ií>
STOFNAÐ 1913
26. tbl. 78. árg.
FIMMTUDAGUR 1. FEBRUAR 1990
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Kosovo-hérað í Júgósiaviu:
Borgarastyij öld
sögð yfirvofandi
Pristína. Reuter.
JÚGÓSLAVNESKA lögreglan átti í gær í átökum við Albani í Kosovo-
héraði í suðurhluta Júgóslavíu og mótmæli breiddust út til Belgrað,
höfúðborgar laudsins, og nágrannaiýðveldisins Svartfjallalands. Serb-
neskir námsmenn kröfðust vopna til að geta varið landa sína í Kosovo
og júgóslavneska fréttastofan Tanjug segir að hætta sé á að borgara-
styrjöld brjótist út í héraðinu innan örfárra daga. Stjórnvöld sögðust
í gærkvöldi ætla að grípa til aðgerða til að koma í veg fyrir mannskæð
þjóðernisátök.
Tanjug skýrði frá því að fimm
Albanir hið minnsta hefðu beðið bana
í Kosovo í átökum við lögreglu í gær
og júgóslavneskir fjölmiðlar segja að
alls hafi 26 manns týnt lífi á undan-
förnum átta dögum. Albanir eru í
miklum meirihluta í héraðinu og
Gorbatsjov
sagður vilja
auka völd sín
Moskvu, Washinpfton. Reuter.
MÍKHAÍL Gorbatsjov Sovétforseti
vísaði því á bug í gær að hann
hygðist segja af sér formennsku í
kommúnistaflokknum eins og
bandaríska sjónvarpsstöðin CNN
skýrði frá í fyrrakvöld. Sovéskir
og vestrænir fréttaskýrendur
töldu líkur á að Gorbatsjov myndi
þvert á móti reyna að treysta sig
í sessi og auka eigin völd til að
geta framfylgt umbótastefhu
sinni.
„Ekkert bendir til þess að Gorb-
atsjov sé reiðubúinn að gefast upp,“
sagði háttsettur stjórnarerindreki í
Moskvu. „Eg tel að lokauppgjör sé
í nánd og flest bendir til þess að
Gorbatsjov beri sigur úr býtum,“
bætti hann við.
Pravda, málgagn sovéska komm-
únistaflokksins, sem stuðningsmaður
Gorbatsjovs, ívan Frolov, ritstýrir,
sagði að Gorbatsjov þyrfti að fá
meiri völd til að hann geti gripið til
nauðsynlegra aðgerða.
„Ég hef ekki í hyggju að segja
af mér formennskunni," sagði
Míkhaíl Gorbatsjov við hóp blaða-
manna í Moskvu. „Þessi frétt er al-
gjörlega úr lausu lofti gripin," bætti
hann við.
krefjast ftjálsra kosninga og afsagn-
ar leiðtoga héraðsins, sem þeir segja
á bandi serbneskra stjórnvalda.
Um 7.000 serbneskir námsmenn
gengu að þinghúsinu í Belgrað til
að krefjast þess að leiðtogar landsins
kæmu í veg fyrir frekari óeirðir í
Kosovo-héraði eða segðu af sér ella.
Þeir kröfðust vopna til að geta stofn-
að sveitir sjálfboðaliða til að verja
landa sína í héraðinu. Um 10.000
Serbar og Svartfellingar efndu til
mótmæla í Svartíjallalandi og hvöttu
stjórnvöld til að senda hermenn til
Kosovo. Þeir hótuðu því að fara til
héraðsins ef endi yrði ekki bundinn
á óeirðirnar í héraðinu innan tveggja
daga.
Hamborgaraveisla íMoskvu
Reuter
McDonald’s-hamborgarastaður var opnaður í
Moskvu í gær og er hann sá stærsti í heimi, tekur
700 manns í sæti og annar 15.000 manns á dag.
Borgarbúar tóku þessari nýjung fádæma vel og
hundruð manna biðu í röðum eftir því að geta gætt
sér á hamborgurum og mjólkurhristingi.
Ríkísstjórn Vestur-Þýskalands:
Ummæli Gorbatsjovs stuðla
að sameinineii Þýskalands
Bonn. dna. ^ ^
Bonn. dpa.
HELMUT Kohl, kanslari Vestur-Þýskalands, og fulltrúar allra stjórn-
málaflokka á þinginu í Bonn fögnuðu í gær þeim ummælum Míkhaíls
Gorbatsjovs Sovétleiðtoga að enginn efaðist um réttmæti sameiningar
þýsku ríkjanna. A ríkisstjórnarfundi í Vestur-Þýskalandi voru ráð-
herrar sammála um að þessi stefiiubreyting sovéskra stjórnvalda stuðl-
aði að sameiningu. Ónefiidur embættismaður í kanslararáðuneytinu
sagði að þróun mála í samskiptum þýsku ríkjanna væri það ör að nú
kæmi til greina að setja markið hærra en gert var í sameiningaráætl-
un þeirri sem Kohl lagði fram í nóvember sl. en þar var kveðið á um
„sáttmálabandalag11 þýsku ríkjanna.
Haft var eftir Kohl á ríkisstjórnar-
fundi í gær að nú skipti mestu máli
að leitað yrði svara við „þýsku spurn-
ingunni" í samráði við nágrannana
þar sem tekið yrði mið af öryggis-
hagsmunum allra. Til þess að auka
Bush kynnir róttæka
afvopnunartillögu
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti hringdi í Míkhaíl Gorbatsjov
Sovétforseta í gær og iagði til að Bandaríkin og Sovétríkin fækk-
uðu hermönnum sínum í Mið-Evrópu verulega, að sögn banda-
rískra embættismanna.
Bandarísku sjónvarpsstöðvarn-
ar CBS og CNN skýrðu frá því í
gærkvöldi að Bush hefði lagt til
að hvort stórveldið fyrir sig fækk-
aði hermönnum sínum í Mið-
Evrópu niður í 195.000. í af-
vopnunarviðræðum austurs 'og
vesturs í Vínarborg hefur verið
stefnt að því að hermönnunum
verði fækkað niður í 275.000.
CNN skýrði frá því í fyrrakvöld
að Gorbatsjov hygðist segja af sér
formennsku í
kommúnista-
flokknum en
Marlin Fitzwat-
er, talsmaður
Bush, sagði 'að
fréttin hefði ekki
verið eitt af um-
ræðuefnum leið-
toganna. Banda-
rískur embættis-
maður, sem ekki
vildi láta nafns síns getið, sagði
að leiðtogamir hefðu rætt fréttina
í framhjáhlaupi.
Marlin Fitzwater sagði að Jam-
es Baker, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hefði verið hjá
Bush þegar hann hringdi. Mark-
miðið hefði verið að undirbúa fund
Bakers og Edúards Shevardnad-
ze, utanríkisráðherra Sovétríkj-
anna, í Moskvu í næsta mánuði.
Talið er að afvopnunarmál verði
efst á baugi á fundi utanríkisráð-
herranna, en í ráði er að leiðtogar
stórveldanna komi síðan saman í
Washington í júní.
stöðugleika í Austur-Þýskalndi yrði
hraðað viðræðum við þarlend stjórn-
völd „um ýmis tiltekin efni“ jafnvel
fyrir kosningarnar í Austur-Þýska-
landi 18. mars. Búist er við því að
Hans Modrow, forsætisráðherra
Austur-Þýskalands, kynni nýja sam-
einingaráætlun þegar hann kemur
til Bonn eftir hálfan mánuð.
Willy Brandt, heiðursforseti vest-
ur-þýskra jafnaðarmanna og fyrrum
kanslari, sagði að ummæli Sovétleið-
togans mörkuðu straumhvörf í þýsk-
um stjórnmálum. Nú væri spurningin
ekki hvort þýsku ríkin sameinuðust
heldur hvenær og með hvaða hætti.
Mikið er nú um það rætt hver
verði tengsl sameinaðs Þýskalands
við hernaðarbandalögin tvö, Atlants-
hafsbandalagið og Varsjárbandalag-
ið. Menn spyija sig hvort eitt utanrík-
isráðuneyti geti tekið þátt í starfi
tveggja hernaðarbandalaga. Hans
Klein hafnaði í gær þeim hugmynd-
um sem fram hafa komið innan
Kristilega sósíalsambandsins sem á
aðild að ríkisstjórninni í Bonn að
sameinað Þýskaland yrði fullgildur
aðili að NATO. Hans-Dietrich Gensc-
her, utanríkisráðherra Vestur-
Þýskalands, flutti ræðu í gær um
þetta efni sem beðið var með eftir-
væntingu. Genscher gaf í skyn að
sameinað Þýskaland yrði í NATO en
tæki ekki þátt í hernaðarsamstarfi
þess eins og t.d. Frakkland. „Hvað
sem gerist í Varsjárbandalaginu þá
á NATO ekki eftir að teygja sig í
hernaðarlegum skilningi austur yfir
Saxelfi [sem er á landamærum þýsku
ríkjanna],“ sagði Genscher. Síðar
sögðu ráðgjafar Genschers að lausn
af þessu tagi væri einungis ein af
mörgum hugsanlegum.
Sjá „Kemur í hlut...“ á bls. 24.
Hjartaað-
gerð á fóstri
í móðurkviði
London. Reuter.
SKÝRT var frá því í gær að
læknar við Guy’s sjúkrahúsið
í London hefðu gert hjarta-
skurðaðgerð á fóstri í móður-
kviði og hugsanlega bjargað
lífi þess. Barnið, sem er dreng-
ur, fæddist 4. janúar og er
ckki talið úr allri hættu.
Læknarnir komu örlítilli
blöðru fyrir í hjarta fóstursins
til þess að opna meginæðarloku
en án aðgerðar er talið öruggt
að barnið hefði dáið. Var það
með svokölluð meginæðar-
þrengsli (aortic stenosis) sem er
sjaldgæfur sjúkdómur er hefur
alitaf valdið dauða, venjulega
meðan barn er í móðurkviði.
Til þess að reyna að bjarga
lífi barnsins voru gerðar tvær
aðgerðir meðan fóstrið var í
móðurkviði, hin fyrri í 31. viku
meðgöngunnar og sú seinni í 33.
viku. Fæddist drengurinn viku
eftir seinni aðgerðina og gekkst
hann undir þriðju skurðaðgerð-
ina nokkrum klukkustundum
eftir fæðingu.