Morgunblaðið - 01.02.1990, Page 20

20
MORdUNfclÍAÐIÐ FIMMTÚDÁGÚR 5! FEBRÚAR 1990
Þjóðleikhúsið:
Afhent mótmæli vegna breytinga
Steingrími Hermannssyni forsætisráðherra voru í gær afhent mót-
mæli 57 einstaklinga við áformum um breytingar á Þjóðleikhúsinu.
Forsætisráðherra sagðist myndu koma andmælunum á framfæri við
ríkisstjórnina og að þau yrðu rædd þar.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra tekur við mótmælunum
af þeim Klemenz Jónssyni leikara, Skúla Norðdahl arkitekt og Kristni
Daníelssyni ljósameistara.
„Þjóðleikhúsið er, auk þess að
vera ein fremsta menningarstofnun
íslenzkrar þjóðar, sérstakt bygging-
arlegt verðmæti og eitt af fáum
slíkum í ungri byggingarsögu okk-
ar,“ segir í mótmælabréfi því, sem
ráðherra fékk í hendur. Leikhús-
byggingin er eitt af merkustu verk-
um Guðjóns Samúelssonar, fyrrum
húsameistara ríkisins, og stenzt full-
komlega samanburð við leikhús ann-
arra þjóða; listrænt, hagkvæmt og
látlaust að allri gerð.“
í bréfinu segir að það sé dómur
allra velunnara hússins, að hlutverki
sínu hafi það mætt meðai annars
með ýtrustu kröfum um hijómburð
og aðbúnað leikhúsgesta. Nú eigi
hins vegar að fara eftir tillögum
núverandi byggingarnefndar á veg-
Tveir listamenn hafa látist frá
síðustu úthlutun, þeir Guðmundur
Frímann skáld og Karl Kvaran list-
málari. Fjórir listamenn bætast nú í
flokkinn, þeir Magnús Blöndal Jó-
hannsson tónskáld, Magnús Jónsson
óperusöngvari, Óskar Gíslason kvik-
myndagerðarmaður og Sigurður
Hallmarsson leikstjóri og leikari.
í úthlutunamefnd listamanna-
launa eiga nú sæti þau Bolli Gústavs-
son sóknarprestur, sem er formaður
nefndarinnar, Jón R. Hjálmarsson
fræðslustjóri, ritari nefndarinnar,
Bessí Jóhannsdóttir kennari, Gunnar
Stefánsson dagskrárfulltrúi, Magnús
Þórðarson framkvæmdastjóri, Sölvi
Óskarsson kaupmaður og Soffia
Guðmundsdóttir tónlistarkennari.
Árið 1990 hljóta eftirtaldir 102
um menntamálaráðuneytisins og
gera mjög róttækar breytingar, eða
nánast endurbyggingu hússins, eink-
um í áhorfendasal, gangarými og
anddyri. „Þessum breytingum og
framkvæmdaáætlun leyfum við und-
irritum, og allri velunnarar Þjóðleik-
húss íslendinga, okkur að mótmæla
kröftuglega," segja 57-menningam-
ir.
„Því leitum við fulltingis yðar,
herra forsætisráðherra, sem oddvita
ríkisstjórnarinnar, að aðrar breyting-
ar á húsinu verði ekki framkvæmdar
en þær, sem nauðsynlegt og eðlilegt
viðhald krefst, svo sem bættrar að-
stöðu starfsfólks og listamanna og
tæknibúnaðar á öllum sviðum, en að
fallið verði frá óraunhæfum og al-
gjörlega ónauðsynlegum fram-
dal, Hafliði Hallgrímsson, Hafsteinn
Austmann, Hailgrímur Helgason,
Hannes Sigfússon, Helga Ingólfs-
dóttir, Helgi Sæmundsson, Herdís
Þorvaldsdóttir, Hjálmar H. Ragnars-
son, Hjörleifur Sigurðsson, Hjörtur
Pálsson, Hringur Jóhannesson,
Hrólfur Sigurðsson, Hörður Ágústs-
son, Ingimar Erlendur Sigurðsson,
Jóhann Hjálmarsson, Jóhannes Geir,
Jóhannes Jóhannesson, Jón Ásgeirs-
son, Jón Bjömsson, Jón Dan, Jón
Óskar, Jón Þórarinsson, Jónas Áma-
son, Karen Agnete Þórarinsson,
Kjartan Guðjónsson, Kristinn Halls-
son, Kristinn Reyr, Kristján frá
Djúpalæk, Leifur Breiðfjörð, Leifur
Þórarinsson, Magnús Blöndal Jó-
kvæmdum í kjama Þjóðleikhúss ís-
lendinga, sem er áhorfendasalur,
gangarými og anddyri," segir loks í
bréfinu.
Steingrímur Hermannsson sagði í
samtali við Morgunblaðið að hann
viðurkenndi fúslega að það væri eft-
irsjá í því ef formi áhorfendasalar
Þjóðleikhússins yrði breytt, hins veg-
ar hefði honum skilizt að svo yrði
ekki.
Undir mótmælabréfið rita eftirfar-
andi einstaklingar: Gylfí Þ. Gíslason
prófessor og fyrrv. menntamálaráð-
herra, Hörður Bjamason fyrrv. húsa-
meistari ríkisins, Hörður Ágústssön
listmálari, Gunnar H. Eyjólfsson leik-
ari, Þór Magnússon þjóðminjavörður,
Halldór Laxness rithöfundur, Ellert
B. Schram ritstjóri, Steinþór Sigurðs-
son leikmyndateiknari, Sigurður
Björnsson óperusöngvari, Vaigerður
Tryggvadóttir fyrrv. skrifstofustjóri
Þjóðleikhússins, Ingvar Gíslason fyrrv.
menntamálaráðherra, Kristinn Daní-
hannsson, Magnús Jónsson, Nína
Björk Ámadóttir, Oddur Björnsson,
Ólöf Pálsdóttir, Óskar Gíslason, Pét-
ur Friðrik, Ragnheiður Jónsdóttir,
Róbert Arnfinnsson, Rut Ingólfs-
dóttir, Rúrik Haraldsson, Rögnvaldur
Siguijónsson, Sigfús Daðason, Sig-
urður Hallmarsson, Sigurður A.
Magnússon, Sigurður Pálsson, Sig-
urður Sigurðsson, Skúli Halldórsson,
Stefán Hörður Grímsson, Stefán Júl-
íusson, Steingrímur St.Th. Sigurðs-
son, Steinþór Sigurðsson, Svava Jak-
obsdóttir, Sveinn Bjömsson, Thor
Vilhjálmsson, Tryggvi Emilsson,
Veturliði Gunnarsson, Vésteinn
Lúðvíksson, Vigdís Grímsdóttir, Vil-
borg Dagbjartsdóttir, Þorkell Sigur-
bjömsson, Þorsteinn frá Hamri, Þór-
arinn Eldjárn, Þómnn Elfa Magnús-
dóttir, Þuríður Guðmundsdóttir,
Þuríður Pálsdóttir og Örlygur Sig-
urðsson.
elsson ljósameistari, Klemenz Jónsson
leikari, Aðalsteinn Ingólfsson list-
fræðingur, Jónas Haraldsson frétta-
stjóri, Geir Zoéga framkvæmdastjóri,
María Kristjánsdóttir leikstjóri, Mark-
ús Örn Antonsson útvarpsstjóri, Hall-
dór Z. Ormsson fyrrv. miðasölustjóri
Þjóðieikhússins, Aðalsteinn Guð-
johnsen rafmagnsstjóri, Garðar Ingv-
arsson framkvæmdastjóri, Helgi
Bachmann framkvæmdastjóri, Þorlák-
ur Þórðarson leiksviðsstjóri, Jón Há-
kon Magnússon framkvæmdastjóri,
Hallgrímur Helgason próf. dr.phil.,
Stefán Friðfinnsson aðstoðarmaður
utanríkisráðherra, Þorvaldur Guð-
mundsson forstjóri og sjálfseignar-
bóndi, Stefán Benediktsson þjóðgarðs-
vörður, Finnbogi Guðmundsson lands-
bókavörður, Ingvar Sveinsson verzlun-
armaður, Fáll Baldvin Baldvinsson
gagnrýnandi, Hannes Pálsson aðstoð-
arbankastjór, Sólon R. Sigurðsson
bankastjóri, Hallgrímur Dalberg fyrrv.
ráðuneytisstjóri, Indriði G. Þorsteins-
son rithöfundur, Ögmundur Kristó-
fersson fyrrv. umsjónarmaður Þjóð-
leikhússins, Sigmundur Guðbjamason
rektor Háskóla íslands, Skúli H.
Norðdahl arkitekt FAÍ, Kjartan Gunn-
arsson lyfsali, Gísli Halldórsson arki-
tekt FAI, Leifur Breiðfjörð myndlistar-
maður, Guðmundur Jónsson söngvari,
Birgir Thorlacius fyrrv. ráðuneytis-
stjóri, Sigríður Thorlacius, Ólafur
Kvaran listfræðingur, Bárður ísleifs-
son fyrrv. yfirarkitekt húsameistara
ríkisins, Hannes Kr. Davíðsson arki-
tekt FAÍ, Baldvin Halldórsson leikari,
Hákon Jens Waage leikari, Jón Sigur-
bjömsson leikari, Björn Bjömsson
leikmyndateiknari, Brynja Benedikts-
dóttir leikstjóri, Ólafur Stephensen
markaðsráðgjafi, Jóhannes Nordal
seðlabankastjóri, Björn Tryggvason,
Skoðanakönnun DV:
Aukning á
fylgi Sjálf-
stæðis-
flokksins
SJÁLFSTÆÐISFLOKKUR-
INN fengi 54,5% atkvæða í
kosningum til Alþingis, sam-
kvæmt skoðanakönnun DV.
19,8% styðja Framsóknar-
flokkinn, 9,1% Kvennalis-
tann, 8,8% Alþýðubandalagið
og 6,2% Alþýðuflokkinn.
Úrtak í könnuninni var 600
manns af öllu landinu og voru
jöfn skipti milli kynja. Spurt
var: Hvaða lista mundir þú
kjósa, ef þingkosningar færu
fram nú? 43,8% aðspurðra voru
óákveðnir og 4,8% svöruðu
ekki.
Uthlutun listamannalauna:
102 listamenn fá 8,1 milljón króna
Úthlutunarnefnd listamannalauna hefur lokið úthlutun fyrir árið
1990. Nefndin hafði að þessu sinni 8,1 milljón króna til ráðstöfunar,
og hafði sú upphæð hækkað um 1,1 milljón króna, eða 12%, frá síðasta
ári, en þá fengu 100 listamenn laun, eða 70 þúsund krónur hver.
Heímatílbúinn vandi kom í veg
fyrir sýningu Manon Lescaut
- segir Kristján Jóhannsson, óperusöngvari
„VIÐ lestur greinanna allra og samanburð þeirra, er ljóst að ég hef
eitthvað komið við kaunin á mönnum. Það kemur í ljós að þessir aðil-
ar eru allir með sjálfskipaðan geislabaug. Það er með ólíkindum hvað
þeir eru hlynntir því að Manon Lescaut hefði verið sett upp. Því skil
ég ekki hvernig þetta gat klúðrazt. Á endanum sýnast mér spjótin þó
beinast að framkvæmdastjórn Listahátíðar. Það á eftir að koma í ljós
hvar sökin liggur. Ég á von á að Listahátíð eigi eftir að svara því
nánar,“ sagði Krisíján Jóhannsson, óperusöngvari, í samtali við Morgun-
blaðið.
menn listamannalaun, 80 þúsund
krónur hver:
Agnar Þórðarson, Ágúst Petersen,
Ármann Kr. Einarsson, Ámi Bjöms-
son, Ásgerður Búadóttir, Áskell Más-
son, Benedikt Gunnarsson, Birgir
Sigurðsson, Bragi Ásgeirsson, Bragi
Sigutjónsson, Einar Bragi, Einar
Hákonarson, Einar Þorláksson,
Eiríkur Smith, Elías B. Halldórsson,
Eyþór Stefánsson, Filippía Kristjáns-
dóttir (Hugrún), Geir Kristjánsson,
Gísli Halldórsson, Gísli Magnússon,
Gréta Sigfúsdóttir, Guðbergur
Bergsson, Guðmunda Andrésdóttir,
Guðmundur Karl Ásbjömsson, Guð-
mundur L. Friðfinnsson, Guðmundur
Jónsson, Guðmundur Ingi Krisijáns-
son, Guðný Guðmundsdóttir, Gunnar
Dal, Gunnar Eyjólfsson, Gylfi Grön-
Vaxtalækkun
hjá sparisjóð-
um og Bún-
aðarbanka
BÚNAÐARBANKINN og
Samband sparisjóða tilkynntu
í gær um nokkra lækkun
vaxta sem tekur gildi í dag.
Nafnvextir af almennum
skuldabréfum lækka úr 26,5%
í 22% hjá Búnaðarbankanum,
vextir af yfírdráttarlánum
lækka úr 27% í 25% og for-
vextir af víxlum lækka úr
22,5% í 21,5%.
Vextir af almennum spari-
sjóðsbókum og sértékkareikn-
ingum hjá Búnaðarbankanum
lækka úr 9% í 7%.
Algengir nafnvextir af
skuldabréfum hjá sparisjóðum
lækka úr 30,75% í 22,5%, for-
vextir af víxlum lækka úr 25%
í 20% og vextir af yfirdráttarlán-
um iækka úr 33% í 26%. Nafn-
vextir af Trompbók sparisjóð-
anna lækka úr 19,5% í 14% og
nafnvextir af Öryggisbók lækka
úr 22% í 15,5%.
Morgunblaðið ræddi við Kristján
í framhaldi athugasemda ýmissa að-
ila við frásögn hans í sunnudags-
blaði Morgunblaðsins. Þar lýsir hann
því hvers vegna, að hans mati, horf-
ið hafi verið frá því að setja óperuna
Manon Lescaut á svið hér á Lista-
hátíð. Kristján hafði eftirfarandi að
segja um umræddar athugasemdir:
„Það er rétt hjá Sigurði Karlssyni
hjá- LR, að mig misminnti. Það var
enginn frá LR á umræddum fundi,
en fyrir honum lágu boð eða kveðjur
frá Hallmari Sigurðssyni, leikhús-
stjóra, sem Sveinn Einarsson færði
okkur, þess efnis að Hallmar væri
mjög hlynntur uppfærslu á óperunni
í Borgarleikhúsinu. Nokkrum dögum
seinna spjallaði ég lítillega við Hall-
mar um málið og hann því ennþá
mjög fylgjandi. Eg varð því engra
agnúa var á þessu.
Allar upplýsingar um tæknimál
og nauman tíma fékk ég beinustu
leið frá stjórnendum Listahátíðar.
Ég vissi aldrei hvað fór á milli þess-
ara tveggja aðila. Það var hringt í
mig vegna mögulegrar uppsetningar
í Borgarleikhúsinu og ég spurður hve
langan tíma þyrfti til æfinga og und-
irbúnings. Gaf upp 7 til 10 daga á
sviði eins og algengast er erlendis.
Við það hefðu bætzt þriggja vikna
æfingar áður, sem hefðu átt að fara
fram í íslenzku óperunni með söngv-
urunum. Síðan frétti ég að mönnum
fyndist þetta allt of stuttur tími.
Hjá íslenzku óperunni halda menn
dauðahaldi í einhvern ímyndaðan
geislabaug. Gæta sín vandlega svo
þeir eigi ekki á hættu að missa
„barnabæturnar" frá ríkinu. Ég hef
aðra sögu að segja um samskipti
mín við óperuna. Mér var tjáð að
íslenzka óperan hefði dregið kórinn
sinn út úr mögulegri uppsetningu á
Manon Lescaut vegna æfinga á öðru
verki með Sinfóníunni. I ljós kom að
meira en mánuður var á miili þess-
ara verkefna og hlutverk kórsins í
óperunni auk þess lítið. Því hefði
mánuður fyllilega átt að duga. Síðan
hef ég marg ítrekað við forráðamenn
íslenzku óperunnar að mér fínnst
Gamla bíó ófullnægjandi fyrir flutn-
ing mikilla verka vegna smæðar
hússins og lítils sviðs. Lítið hús skil-
ar líka takmörkuðum aðgangseyri.
Hljómburður er slakur fyrir stærri
verk, þar sem mjög lágt er til lofts.
Mér hefur fundizt verkefnaval und-
anfarin ár út í hött. Húsið er vel til
fallið fyrir flutning á mörgum öðrum
óperum, en þar hafa verið fluttar.
Það er talað um að óperan sé opin
mér upp á gátt. Ráðamenn hennar
hafa reyndar hringt í mig árlega
undanfarin ár, af einhverri skyldu-
rækni frekar en aivöru finnst mér.
Engin af þeim óperum, sem við höf-
um talað um þessi ár, hefur farið á
svið. Allt þetta spjall hefur verið
mjög óformlegt utan eit't sinn fyrir
mörgum árum. Þá borðaði ég með
Garðari Cortes og Þorsteini Gylfa-
syni og var þá boðið að syngja í
nokkrum sýningum á La Traviata.
Mér fannst sýningin ekki henta mér.
Alþjóðlegum listamönnum eru auk
þess alltaf boðnar frumsýningar og
fyrstu sýningar. Annað er ekki álitið
við hæfí, þó svo væri ekki í þessu
tilfelli. Það er hreinlega dónaskapur
að bjóða mér upp á einhvetjar síðustu
sýningar og það í Gamla bíói. Mér
hefur aldrei verið boðin þátttaka í
óperum, sem hafa orðið að veruleika
svo sem II Trovatore, Aida og Hoff-
mann.
Gæfa annarra kollega minna er-
lendra er sú að þeir fá möguleika á
frumflutningi á óperum í heimalandi
sínu, sem er mjög jákvætt í garð
þeirra. Mín gæfa er sú að tvö til
þijú alþjóðaleikhús bjóða mér þessa
hluti.
Hvað mál þetta varðar hef ég
fengið allar mínar uppiýsingar frá
Listahátíð eða formanni hennar. Um
grein Valgarðs Egilssonar er ekki
mikið að segja. Auðvitað er það heið-
ur fyrir listamenn að syngja á lista-
hátíð, en það er engan veginn saman-
burðarhæft að syngja á einum tón-
leikum og í óperu og það er lítil sára-
bót fyrir mig og óperuunnendur að
fá tónleika í stað óperu. Enginn
samningur hefur enn verið gerður
um að ég syngi á lokatónleikum
Listahátíðar. Við höfum gengið
óformlega frá því, en endanlega verð-
ur það væntanlega gert í marz.
Ég .sat eitt sinn fund með Val-
garði Egilssyni og Áma Tómasi
Ragnarssyni. Ég sagði honum að við
værum með í huga að flytja þriðjung
af óperunni og hann spurði hvort
ekki væri rétt að færa hana alla
upp. Þetta æsti upp í mér og þegar
kom að því að ég taldi mig geta feng-
ið Renata Scotto til að stjórna verk-
inu og Natalia Rom til að syngja
sópranhlutverkið, fannst mér eins og
formaður stjórnar Óperunnar fítjaði
uppá nefið. Scotto er búin að vera
að syngja í þessu verki í 25 ár og
gerir hún það betur en nokkur önnur
söngkona en þann dag í dag þegar
hún er upplögð. Hún var jafnframt
tilbúin til að syngja eina eða tvær
sýningar og því gat þetta orðið stór-
kostlegur listviðburður. Scotto ætlaði
ekki að syngja nema hún væri í mjög
góðu ásigkomulagi og alls ekki frum-
sýninguna, þar sem hún óttaðist að
hún yrði þreytt eftir langan og
strangan æfingatíma. íslenzkum
söngvurum voru ætluð önnur hlut-
verk og að vera til vara fyrir aðal-
hlutverkin og þá hugsanlega sungið
ef um endursýningar yrði að ræða
eins og hugsanlega gat átt sér stað.
Þeim hefði þá gefizt kostur á að
fylgjast með heimsfrægum lista-
mönnum við æfingar og sýningar og
hefði það orðið þeim ómetanleg
reynsla. Ennfremur stóð til að taka
þessa sýningu upp fyrir sjónvarpið,
en svo verður því miður ekki.
Það er leitt til þess að vita að
þetta tækifæri til stórkostlegrar upp-
færslu á Manon Lescaut skuli hafa
runnið úr greipum manna heima. Það
geta þeir engum kennt um nema
sjálfum sér,“ sagði Kristján Jóhanns-
son.