Morgunblaðið - 01.02.1990, Blaðsíða 27

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1990
27

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Frumvarj) um
Stjórnarráð Islands
Fyrir ríkisstjóminni liggja nú
drög að frumvarpi til breyt-
inga á lögum um Stjórnarráð ís-
lands. Ýmsar breytingar era lagðar
til en meginbreytingarnar eru ann-
ars vegar fækkun ráðuneyta og
tilflutningur verkefna og hins veg-
ar afnám æviráðninga. Ráðuneyt-
isstjórar hafa í umsögn gagnrýnt
framvarpið veralega.
Samkvæmt núgildandi lögum
era æðstu embættismenn ráðu-
neytanna æviráðnir, á þetta við
um ráðuneytisstjóra, skrifstofu-
stjóra og deildarstjóra, sem skipað-
ir eru af forseta Islands.
Lagt er til í framvarpsdrögun-
um, að ráðuneytisstjórar séu skip-
aðir til sex ára í senn, en aðrir
starfsmenn ráðnir til tiltekins tíma
eða með þriggja mánaða uppsagn-
arfresti.
Það sem helst mælir með þess-
ari breytingu er að meiri hreyfing
yrði á stjómendum og starfsemi
Stjórnarráðsins aðlagaðist betur
breytingum í þjóðfélaginu og
breytingum pólitískra viðfangs-
efna. Einnig væri dregið úr hættu
á stöðnun i ráðuneytum með þessu.
Benda má og á þá röksemd að
eðlilegt sé að ráðherrar, sem komn-
ir era til valda eftir Iýðræðislegum
leiðum hafi svigrúm til þess að
breyta um menn í lykilstöðum til
að ná fram sínum pólitísku mark-
miðum. Enn fremur má benda á
að slíkt kerfí myndi frekar hvetja
embættismenn til þess að standa
sig í starfí, svipað og gildir um
háttsetta menn í einkageiranum.
Mótrökin er einnig margs konar
og er komið inn á sum þeirra í
álitsgerð ráðuneytisstjóranna.
Breyting þessi stangast á við meg-
inmarkmið æviráðningarinnar,
sem er stöðugleiki í starfsemi ráðu-
neyta, samræmi í starfsemi þeirra
og aðhald. Of tíðar mannabreyt-
ingar geti leitt af sér hnökra eða
snöggar breytingar í starfsemi og
stjómarháttum. Aðhaldið felist í
því að koma í veg fyrir fljótráðnar
ákvarðanir, hentistefnu og mis-
ræmi í athöfnum og afgreiðslu
stjómsýslunnar. Otímabundin
skipun kemur og í veg fyrir að
ráðherrar geta að eigin geðþótta
skipt um helstu embættismenn.
Ljóst er af þessu að það er
margt sem mælir bæði með og á
móti afnámi æviráðninga. Eitt er
það sem menn verða að hafa í
huga, en það er sú staðreynd að
embættismenn ráðuneytanna
sinna margs konar öðrum störfum
en því að framfylgja pólitískri
stefnumótun ráðherra. Þeir hafa
eir.nig ríkum skyldum að gegna
gagnvart almenningi; verða þeir
að sjá til þess að allir þeir sem'
leita til ráðuneyta fái afgreiðslu
sinna mála bæði á skjótan hátt og
þann veg að uppfylli kröfur stjóm-
sýsluréttarins um lögmæti ákvarð-
ana, upplýsingaskyldu, rannsókn-
arskyldu og eðlileg sjónarmið að
baki ákvörðun.
Ástæða þess að dómarar eru
æviráðnir er sú að með því er leit-
ast við að fyrirbyggja óeðlileg áhrif
valdamanna á þá. Dómarinn, sem
hefur örlög málsaðila í hendi sér
verður að geta kveðið upp sinn
úrskurð, óhræddur um sína stöðu.
Segja má að svipuð grundvallarrök
séu einnig að baki æviráðningu
æðstu embættismanna stjórnkerf-
isins. Embættismaðurinn verður
að geta tekið stjórnsýsluákvörðun,
án þess að óttast um stöðu sína;
hann verður að geta staðið gegn
þrýstingi. Einnig vega þau rök
þungt að embættismaður með
reynslu, sem ekki er unnt að segja
upp, getur oft komið í veg fyrir
misnotkun pólitísks valds ráðherra.
Það er hins vegar mikil nauðsyn
og eðlilegt að ráðherra geti valið
sér starfsmenn til að hrinda í fram-
kvæmd ákveðnum pólitískum verk-
efnum. Spurning er hvort ekki sé
hægt að sætta þessi sjónarmið með
öðram hætti en nefndin leggur til
og greina í auknum mæli á milli
pólitískrar stefnumótunar innan
ráðuneytanna og hinnar eiginlegu
stjómsýslu. Mætti þá hugsa sér
að ákveðinn hluti starfsmanna
ráðuneytanna fengist við pólitíska
stefnumótun fyrir hönd ráðherra
og ráðningartími þeirra fylgdi
embættistíma ráðherra. Vísir að
slíku era aðstoðarmenn ráðherra.
Þetta gæti hæglega gerst án fjölg-
unar starfsmanna.
Háttur sá sem hafður er á við
skipan embættismanna er síðan
sérstakt umhugsunarefni. Al-
menningur á þá kröfu að embættis-
menn stjórnarráðsíns séu almennt
hæfír og að þeir sinni starfí sínu
af samviskusemi og alúð og að
stjómkerfíð sé einfalt og þjált.
Spuming er hvort ekki megi ná
því markmiði eftir öðrum leiðum
en þeim en nefndin leggur til.
Benda má á hið svokallaða fram-
gangskerfi hjá Háskóla íslands,
þar sem þeir sem sækja um stöður
eða stöðuhækkanir þurfa að fara
í gegnum smásjá sérstakra dóm-
nefnda. Verður ráðherra við emb-
ættisveitingar að taka tillit til slíks
álits. Metið er hvort aðili sé hæfur
og hvort hann hafi staðið sig í
starfi. Velta má því fyrir sér hvort
reglulegt endurmat óháðra aðila á
hæfni embættismanna og fram-
gangskerfi geti ekki tryggt þau
markmið frumvarpsins að ekki
verði stöðnun hjá embættismönn-
um stjórnarráðsins.
Tekið skal undir þá athugasemd
ráðuneytisstjóranna, að samráð
verður að hafa við stjórnarand-
stöðu á þingi um þetta frumvarp,
þannig að víðtæk pólitísk samstaða
náist um málið. Hættulegt er ef
farið verður að hringla með lög
um Stjórnarráð frá ríkisstjórn til
ríkisstjómar.
Að sigra sjálfan sig
Tileinkað íslenskum sósíalistum sem trúðu á roðann í austri
eftir Guðmund H.
Garðarsson
Við lestur greinar Vilborgar
Harðardóttur „I byltingu gleðinn-
ar“, sem birtist í Morgunblaðinu
28. janúar 1990, riijast ýmislegt
upp fyrir okkur, sem í áratugi höf-
um barist gegn áhrifum sósíalista
á íslandi og sérstaklega þó gegn
stefnu Þjóðviljans og Þjóðvilja-
manna, sem lofsungu stjórnkerfi
kommúnista í Sovétríkjum og Aust-
ur-Evrópu. Nú era goðin í austri
fallin. Goðsögn Marx-Leníns um
alræði öreiganna, þjóðskipulag
kommúnismans, þar sem allir
fengju þörfum sínum fullnægt að
vild, er hrunið eftir áratuga tilraun-
ir valdhafanna í kommúnistaríkjum
Austur-Evrópu. Tilraunir, sem
kostuðu tugi milljóna manna lífið,
og héldu hundraðum milljóna
manna innilokuðum á bak við múr-
vegg og gaddavír á landamærum
þessara ríkja.
Auðvald og sósíalismi
Á íslandi var frá upphafí bylting-
ar kommúnista í Rússlandi árið
1917 fólk, sem trúði á boðskap
byltingarinnar. Fólk, sem vildi taka
þátt í því að breyta heiminum í
sæluríki öreiganna á grandvelli rót-
tæks sósíalisma, öðra nafni komm-
únisma. Þetta fólk stillti upp tveim
andstæðum í baráttu sinni. Annars
vegar var auðvaldið, auðvaldsríkin,
þ.e. Vestur-Evrópa, Bandaríkin og
Kanada, og hins vegar öreigarnir,
sósíalísku ríkin, þ.e. Sovétríkin og
önnur kommúnistaríki þ. á m.
Kúba.
Áhrif hinna vondu stjórnenda,
að kenningu sósíalista, vpru allsráð-
andi í auðvaldsríkjum. I þeim var
alþýðan „ófrjáls, kúguð og undirok-
uð“, svo eitthvað sé tekið úr orða:
safni Þjóðviljans i fortíðinni. I
kommúnistaríkjunum sögðu sósíal-
istar (alþýðubandalagsmenn og
Þjóðviljinn) að ríkti hins vegar frið-
ur, frelsi og jöfnuður og bræðralag.
Á íslandi, sem og víða annars
staðar, sungu sósíalistar hinu nýju
þjóðskipulagi lof og dýrð. Alþýðu-
bandalagsmenn og Þjóðviljinn voru
þar fremstir í fylkingu. Vísast í
Þjóðviljaleiðara, greinar og stefnu
Alþýðubandalagsins. Þá er tímaritið
Réttur góð heimild í þessum efnum,
sömuleiðis Rauðir pennar og ræður
þingmanna Alþýðubandalagsins.
Að veija frelsið
Árið 1949 var örlagaár í sögu
íslendinga. Þá samþykktu þing-
menn lýðræðisflokkanna á Alþingi
þ.e. Sjálfstæðisflokksins, Alþýðu-
flokksins og Framsóknarflokksins,
að ísland skyldi gerast aðili að
Norður-Atlantshafsbandalaginu,
öryggis- og varnarbandalagi vest-
rænna þjóða. 13 þingmenn greiddu
atkvæði á móti, þ. á m. allir þing-
menn Sameiningarflokks alþýðu,
Sósíalistaflokksins (nú Alþýðu-
bandalagið). Atlantshafsbandalagið
var stofnað til að verjast hugsan-
legu ofbeldi kommúnista innan
ríkjanna, sem og árásum utan frá,
en á árinu 1945-1949 hrifsuðu
kommúnistaflokkar Austur-Evr-
ópuríkjanna, í Póllandi, Tékkóslóv-
akíu, Ungvetjalandi, Búlgaríu,
Rúmeníu og Eystrasaltsríkjum,
völdin í sínar hendur í skjóli sov-
ésks hervalds.
Vestræn ríki urðu að mæta þess-
ari ógnun. Það gerðu þau með
stofnun Atlantshafsbandalagsins.
Grundvallarstefna þess var og er
verndun friðar og viðhald og varð-
veisla lýðræðislegra stjórnarhátta.
40 ára saga Atlantshafsbandalags-
ins sannar að það hefur tryggt frið,
frelsi og framfarir tneðal banda-
lagsþjóða og á vesturhveli jarðar.
En við stofnun Atlantshafs-
bandalagsins og ætið síðar hafa
sósíalistar (alþýðubandalagsmenn
og Þjóðviljinn) barist gegn Atlants-
hafsbandalaginu og aðild Islands
að því. í augum þessa fólks var það
„klúbbur" hættulegra auðvalds-
ríkja, sem ógnuðu lífshamingju og
frelsisþrá alþýðunnar. Talsmenn
NATO á íslandi voru stimplaðir
landráðamenn og svikarar við þjóð
sína. Morgunblaðið var handbendi
erlendra auðvaldsafla, sérstaklega
Bandaríkjanna.
Að scgja sannleikann
Nú er öldin önnur. Rokkarnir eru
þagnaðir. Þeir, sem áður skrifuðu
í Þjóðviljann um Moggalygi, þegar
blaðið sagði sannleikann um komm-
únismann, og „föðurlandssvik“
fylgjenda Atlantshafsbandalagsins,
skrifa nú greinar í Morgunblaðið
um sósíalismann í austri og hinar
sorglegu afleiðingar hans. Þetta
vinstra fólk talar og skrifar eins
og það hafi aldrei aðhyllst þetta ill-
ræmda valdakerfi. — Er. látum það
vera. Þetta er liðin tíð. Sannleikur-
inn sigraði. Tilvist Atlantshafs-
bandalagsins tryggði ekki aðeins
frelsi og öryggi aðildarríkja, heldur
var hún grundvallarforsenda þess
að hlekkir alræðis kommúnista í
Austur-Evrópu brustu. Friðsamleg
stefna Atlantshafsbandalagsins,
samstaða og öryggi, styrkti baráttu
umbótasinna í kommúnistaríkjum.
Þeir vissu, að NATO-ríkin voru
reiðubúin til samstarfs um endur-
uppbyggingu Austur-Evrópuríkj-
anna, á grundvelli lýðræðislegra
stjórnarhátta.
Að taka hluta úr ævi manns
Við, sem höfum trú og sannfær-
ingu fyrir yfirburðum vestrænna
lýðræðislegra stjórnarhátta og vör-
uðum við ógnum kommúnismans
(öðru nafni sósíalisma) samfögnum
því fólki sem er að bijóta af sér
hlekkina. Við hefðum hins vegar
kosið, að þessir hlekkir hefðu aldrei
verið settir á fólkið í sósíalísku
ríkjunum. Við hefðum kosið að stór
hluti af ævi þessa fólks hefði ekki
verið frá því tekinn með þeim
hætti, sem Vilborg Harðardóttir
lýsir í grein sinni þar sem segir:
„Jóladaginn notuðum við Helena
til heimsókna, en Jindra gengur um
gólf og semur ræðu sem hann ætl-
ar að flytja á fundi hins nýstofnaða
Kristilega demókrataflokks í Prag
daginn eftir. Við heimsækjum fólk
sem er á miðjum aldri og eldra.
Allir óska sér eins og vinkona mín
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1990
Guðmundur H. Garðarsson
„ Vilborg Harðardóttir
var í Tékkóslóvakíu
árið 1957 ogvarþá
m.a. við blaðamennsku
hjá World Student
News í Prag ...
... Þá var Vilborg
kennari við háskólann
í Greifswald í Austur-
Þýskalandi árið 1962. í
Austur-Þýskalandi var
þá m.a. alþjóðaskrif-
stofa kommúnista-
f lokka Austur-Evrópu-
ríkjanna, sem gegndi
því hlutverki sérstak-
lega að ef ia tengslin við
sósíalista áNorðurlönd-
um þ. á m. Islandi.“
að þeir væru yngri og ættu meiri
framtíð í þeim tíma sem í hönd fer.
Finnst þeir hafa misst af einhveiju
í lífinu, hafa gert það sumir. Alls
staðar þessi örlög..."
Samtök um vestræna
samvinnu
Árið 1958 var félagið Samtök
um vestræna samvinnu stofnað.
Tilgangur félagsins var að beijast
fyrir frelsi og sjálfstæði íslendinga
í nánu samstarfi við vestrænar þjóð-
ir. Fyrsti formaður félagsins var
Pétur Benediktsson, fyrrv. sendi-
herra m.a. í Moskvu og síðar banka-
stjóri og alþingismaður.
Árið 1961 var félagið Varðberg
stofnað. Það eru samtök ungs fólks
í lýðræðisflokkunum, sem starfar á
grundvelli sömu markmiða og SVS.
Fyrsti formaður þess var greinar-
höfundur.
Þessi félög hafa mikið látið til
sín taka varðandi þátttöku íslands
í samstarfi vestrænna þjóða.
Meðal áhersluatriða var trygging
óskoraðs frelsis einstaklingsins og
vernd gegn alræði ríkisvaldsins.
Þeir, sem gerst þekktu til í Austur-
Evrópu um og eftir 1950, sáu þá
miklu kúgun og ófrelsi, sem fólk
bjó þar við. Þess vegna tóku þeir
þegar upp harða baráttu gegn þessu
ógnarkerfi m.a. með því að efla
samstöðu vestrænna þjóða um
vernd og eflingu lýðræðislegra
stjórnarhátta.
Andstæðingar vestrænna
hugsjóna
Þjóðviljamenn og Alþýðubanda-
lagið brást öðru vísi við og það jafn-
vel fólk, sem nú segist fagna falli
valdhafa kommúnistaríkjanna. Það,
þ. á m. Vilborg Harðardóttir, réðst
harkalega að Varðbergsmönnum
fyrir hugsjónir þeirra og störf í
þágu vestrænna lýðræðislegra
stjórnarhátta á íslandi. Stjórnar-
hátta sem hið undirokaða fólk, al-
þýðan, í Austur-Evrópu kallar nú
eftir.
Vilborg Harðardóttir hefði betur
túlkað viðhorf sín til valdhafanna í
Austur-Evrópu með þeim hætti,
sem hún nú gerir í Morgunblaðinu,
fýrr. í stað þess eyddi hún verðmæt-
um árum í að veija þessa hel-
stefnu, sósíalismann, sem hefur leitt
ólýsanlega óhamingju yfir milljónir
manna hvarvetna í heiminum.
Þá hefði Morgunblaðið átt að
kynna Vilborgu Harðardóttur betur
fyrir lesendum sínum. Einkanlega
vegna hinna breyttu viðhorfa henn-
ar til fyrrum valdhafa í kommún-
istaríkinu Tékkóslóvakíu, þar sem
Vilborg var m.a. við störf og nám,
þegar kommúnistum leið hvað best.
Vegna hinnar skjótu afstöðubreyt-
ingar Vilborgar til fyrrum náinna
samstarfsmanna í austri hefði það
gefið meiri vigt að upplýsa eftirfar-
andi:
Vilborg Harðardóttir var í Tékkó-
slóvakiu árið 1957 og var þá m.a.
við blaðamennsku hjá World Stud-
ent News í Prag. Til þess að fá slíkt
starf í kommúnistaríkinu Tékkó-
slóvakíu á þessum tíma, þurfti við-
komandi að vera sannur í trúnni,
sérstaklega í andstöðunni við Atl-
antshafsbandalagið. Á þessum
árum og síðar voru ýmsar höfuð-
stöðvar samtaka kommúnista í
Prag, þ. á m. samtök stúdenta og
vinstri verkalýðsfélaga. Sovétríkin
notuðu þessi alþýðusamtök í bar-
áttu sinni gegn NATO og vestræn-
um ríkjum. Auðvaldinu í vestri. Þá
var Vilborg kennari við háskólann
í Greifswald í Austur-Þýskalandi
árið 1962. í Austur-Þýskalandi var
þá m.a. alþjóðaskrifstofa kommún-
istaflokka Austur-Evrópuríkjanna,
sem gegndi því hlutverki sérstak-
lega að efla tengslin við sósíalista
á Norðurlöndum, þ. á m. fslandi.
Tengsl þessi voru mjög náin og
hefur því m.a. verið haldið fram,
að ómælt fé hafi runnið frá komm-
únistaríkjum í gegnum Austur-
Þýskaland til sósíalista á Norður-
löndum, m.a. í útgáfustarfsemi.
í forystu sósíalista
Vilborg var blaðamaður við Þjóð-
viljann 1960-62; 1963; 1965-71 og
1972-75. Þá var hún fréttastjóri
Þjóðviljans 1979 — okt. 1981 og
ritstjóri Sunnudagsblaðs Þjóðviljans
1974-75.
Lesendur Morgunblaðsins geta
með því að lesa Þjóðviljann frá þess-
um tíma vel kynnst viðhorfum
hennar til mála í Áustur-Evrópu og
valdhafanna, sem tóku áratugi úr
ævi vina hennar og milljóna ann-
arra manna og kvénna á þessum
árum. Til dæmis má geta þess að
á ári valdatöku kommúnista í
Tékkóslóvakíu 1948 og næstu ár á
eftir voru um 120.000 Tékkar og
Slóvakar fangelsaðir í lengri eða
skemmri tíma. Nokkur þúsund
þessara fanga hurfu sporlaust. Ég
held, að Þjóðviljinn hafi aldrei skýrt
frá þessu.
Þá hefur Vilborg Ilarðardóttir
verið ein af forystumönnum Al-
þýðubandalagsins í áraraðir. Meðal
annars var hún kosin varaformaður
flokksins árið 1983.
Vissulega ber að fagna því, að
Vilborgu er nú loksins orðið ljóst
að sósíalisminn tryggir hvorki frelsi
né velferð alþýðunnar. Þá er það
ekki síður ánægjulegt, að hún skuli
með óbeinum hætti viðurkenna
mikilvægi samstarfs vestrænna
ríkja í baráttunni gegn hinu ómann-
eskjulega valdakerfi kommúnista-
ríkjanna.
Góður málstaður sigrar
Ég sem lesandi Morgunblaðsins
bíð þess, að jafn ítarleg grein birt-
ist um störf Magnúsar Þórðarsonar
í þágu Atlantshafsbandalagsins og
félaga um vestræna samvinnu á
Islandi á liðnum áratugum.
Af minna tilefni hefði því verið
haldið betur á lofti, hve þrautseigja
og stefnufesta fær áorkað í þágu
góðs málstaðar.
Höfundur er einn af
alþingisniönnum
Sjálfstæðisflokksins fyrir
Reykja víkurkjördæmi.
FANNFERGI Á VESTFJÖRÐUM
Suðureyri:
Þök síga o g fólk
festist í snjónum
Fólk heldur sig inni eins og birnir í híði
Suöureyri.
ÓFÆRT hefiir verið úr Súgandafirði í tíu daga og er mikill snjór
á Suðureyri. Ekki er hægt að hreyfa ökutæki og fólk heldur sig
mest innivið, eins og birnir í híði, skríður út rétt til að afla vista.
Lítil eða engin vinna er í fiskverkunarhúsunum þar sem ekki hefúr
gefið á sjó.
Jarðýta er notuð til ýta helstu
athafnasvæðin og til að troða göt-
urnar svo hægt sé að ganga um
bæinn. Snórinn er orðinn svo mik-
ill að þakið á útskipunarhúsi Fisk-
iðjunnar Freyju gaf sig undan snjó-
þunganum og þak félagsheimilis-
ins seig og byijaði að leka. Mikið
er um að fólk hafí þurft að moka
þök íbúðarhúsa til að koma í veg
fyrir skemmdir. Fólk hefur lent í
vandræðum við að komast út og
að minnsta kosti tveir eldri menn
þurft að hringja eftir hjálp til að
moka frá dyrum húsa sinna. Þá
sökk maður í snjó og festist svo
hann þurfti að moka út. Flestir
bílar eru á kafí og eru veifur um
allt þorp sem sýna hvar þeir eru
undir.
Bændur hafa verið í basli með
aðdrætti og að koma frá sér mjólk-
inni. Það hefur verið leyst með því
að snjóbíll hefur náð í mjólkina til
þeirra og farið með til Isafjarðar
og komið með neyslumjólk og aðr-
ar vörar til baka. Einn bóndinn í
Staðardal sækir vinnu á Suðureyri
og hefur hann gengið daglega í
og úr vinnu. Póstur kom í annað
sinn í tæpar tvær vikur í gær. Þá
fékk fréttaritari rúman viku-
skammt af Morgunblaðinu.
Ekki hefur gefið á sjó og er því
lítil eða engin vinna hjá fiskverk-
endum. Togarinn Elín Þorbjarnar-
dóttir ÍS komst út í tvo daga, varð
að koma aftur inn í fyrradag og
báturinn Sigurvon og smærri bátar
hafa ekki hreyft sig.
Ekki hefur verið flogið hingað
í þijár vikur, þar af síðustu tíu
daga vegna snjóa. Vörur hafa kom-
ið hingað með snjóbílnum frá
ísafirði og með skipum.
Sturla
Súðavíkurvegur:
Meiri snjór er núna á Suðureyri en árið 1983 en þá var þessi mynd tekin.
Átján snjóflóð sömu nóttina
Súðvíkingar létu veður og færð ekki aftra sér og héldu árlegt þorrablót
Dýrafjörður:
85 sentímetra snjór mæld-
ist eftir einn sólarhriner
Núpi, Dýrafirði. V—^
Súðavík.
MÖRG snjóflóð hafa undanfarna daga fallið á veginn á milli Súðavík-
ur og ísafjarðar, Súðavíkurhlíð og Kirkjubólshlíð, og hefur vegurinn
lokast nánast daglega. Á einni nóttu féllu til dæmis átján flóð á veg-
inn. Ekki hafa þessi snjóflóð valdið skemmdum og ekki hafa menn lent
í teljandi vandræðum þeirra vegna umfram það óhagræði sem fylgir
því að komast ekki á milli staða.
Mikil snjókoma hefur verið
síðastliðna tíu daga. Mest var hún
á föstudag og aðfaranótt laugar-
dags. Snjóþyngsli hér í Súðavík eru
nú nærri því jafnmikil og þegar
verst lét síðastliðinn vetur og er þá
mikið sagt. Þessum snjó fylgir mik-
il ófærð og hafa vinnuvélar á vegum
Súðavíkurhrepps ekki haft undan.
Varð að fá snjóblásara frá Vega-
gerð ríkisins til að moka þær götur
sem mestur snjór hafði safnast
saman í.
Súðvíkingar létu þó ófærðina um
helgina ekki aftra sér frá því að
halda hið árlega þorrablot sitt enda
þarf meira að ganga á til þess að
menn fresti svo góðri skemmtan.
Blótið fór fram sl. laugardag og sáu
snjósleðaeigendur um að koma fólki
á milli húsa í ófærðinni. Nokkur
hraustmenni sem voru veðurteppt
á ísafirði létu sig ekki muna um
að koma sjóleiðis til blótsins. Þorra-
blótið fór að vanda vel fram og
voru heimatilbúin skemmtiatriði
félaga úr Ungmennafélaginu Geisla
rómuð.
Rafmagnstruflanir hafa orðið
nokkrar undanfarna daga en ekki
valdið teljandi erfiðleikum enda búa
Súðvíkingar vel hvað varaafl snert-
ir.
DóJó
Núpi, Dýrafirði.
STÖÐUG snjókoma var hér í heila viku, byijaði á mánudegi í siðustu
viku. Sem dæmi um fannfergið má nefna að allt að 85 sentímetra
jafnfallinn snjór mældist eftir einn sólarhring þegar mest var. Víða
hefur auk þess verið hvasst og mikill skafrenningur. Allir fjallvegir
hafa verið iokaðir þennan tíma og ekki heldur hreyft við snjómokstri
á láglendi.
Mjólk hefur safnast fyrir hjá I að fara þar um. Eina sambandið
bændum þar sem mjólkurbíllinn I við Ingjaldssand nú er við bæinn
hefur ekki komist til að sækja
mjólkina. Þegar mjólkurlaust var
orðið í þéttbýlisstöðum var Djúp-
báturinn sendur af stað frá ísafírði
og flutti hann einnig vistir til
bænda. Kom báturinn að Gemlu-
fallsbijót aðfararnótt sunnudags og
óku bændurnir mjólkinni þangað í
brúsum og helltu í tank um borð í
skipinu. Varðskip kom einnig á
mánudag með vörur til Þingeyrar.
Illa hefur gefið til flugs þessa daga
og var póstur farinn að hlaðast upp
eftir vikuna.
Lítil röskun hefur orðið á skóla-
haldi á Núpi. Akstri nemenda í
grunnskólann hefur verið hætt og
þeim komið fyrir í og við skólann.
I héraðsskólanum hefur lífið gengið
sinn vanagang en farið er að ganga
á matar- og olíuþirgðir. Olían sem
til er dugir þó fram í næstu viku
og er von til að þá hafi skapast
færi á að flytja olíu til skólans frá
Flateyri.
Á Ingjaldssandi er ástandið
verra. Þar var rafmagnslaust í þrjá
daga í lok síðustu viku og símasam-
andslaust hefur verið síðan á mánu-
dag. Rafmagn komst á á sunnudag
en þá hafði runnið út af varageym-
um fyrir símann á Klofningi í Ön-
undarfirði og ekki hægt að komast
þar upp til að setja inn aðalrofann
vegna snjóflóðahættu. Hafði al-
mannavarnanefnd bannað mönnum
Sæból um Loftskeytastöðina ;
ísafirði.
í fyrrinótt bleytti í snjónum og
því var minni skafrenningur í gær.
Nú er jeppafært um sveitina. Voi,
er á Fagranesinu í dag til að tak;
mjólk og færa vistir til fólks.
Kári
Jens í Kaldalóni:
„Erum löngn hætt að
sjá hvar við búum“
Kirlyiibæ.
VIÐ erum löngu hætt að sjá hvar við búum, við bara búum í snjó.
Hér hefur verið nær samfelldur ótíðarkafli í á aðra viku, rétt að-
eins rofaði til um helgina, og er mikill sjór á ísafirði. Götur eru
mokaðar frá morgni til kvölds alla daga en dugar hvergi nærri til
því allt fyllist jafiióðum.
Snjórinn nær í mitti og sums-
staðar í öxl. í Holtahverfi og hæst
í bænum ná skaflarnir upp á þak.
Flugvöllurinn er mokaður á hveij-
um degi í von um að hægt verði
að fljúga. Flogið var á sunnudag
en þá hafði ekki verið flogið frá
því á þriðjudag. Einnig var flogið
á mánudagsmorgun og átti önnur
vél að koma rétt á eftir en þá var
korninn svartabylur svo ekki var
flogið meira þann daginn. Síðan
hefur ekki verið hægt að fljúga.
Flutningabílar með vörur í verslan-
irnar hafa beðið á Hólmavík í viku
en vegurinn yfir Steingrímsfjarðar-
heiði og í ísafjarðardjúpi er ófær
svo þeir komast hvergi.
Eftir að Djúpbáturinn kom úr
Djúpferð síðastliðinn sunnudag var
hann strax um kvöldið sendur á
Vestfjarðahafnir og sótti þangað
10 þúsund lítra af mjólk en mjólk-
urlaust var orðið í bænurn í eina
tvo daga. í gær fór hann svo í
Djúpið en þá tók ekki betra við.
Sortabylur var norðan Djúpsins
þannig að engan veginn var viðlit
að afgreiða hann í Bæjum að öðru
en að ná í póst. Inni í Mjóafirði
gat þó Sigmundur bóndi Sigmunds-
son á Látrum komið í hann 2.500
lítrum af mjólk en liðin var vika
frá þvn' hægt var að ná í mjólkina
þangað. Svona er nú ástaúdið hjá
Djúpveijum sem þó að öllu öðru
leyti una glaðir við sitt.