Morgunblaðið - 18.02.1990, Blaðsíða 1

96 SIÐUR B/C
41. tbl. 77. árg.
SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1990 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Palous Radim, rektor
Karlsháskólans í Prag:
Þurfum nýjar
bækur, kennara
og stúdenta
„VIÐ þurfum nýjar bækur, nýja prófess-
ora og nýja stúdenta," sagði Palous Rad-
im, fyrrverandi andófsmaður og nýskipað-
ur rektor Karlsháskólans í Prag, í sam-
tali við Morgunblaðið í gær. Radim er
einn fjögurra háskólarektora í fylgdarliði
Vaclavs Havels Tékkóslóvakíuforseta.
Hann undirritaði mannréttindaskrána
Charta 77 árið 1977 og var nokkrum dög-
um síðar rekinn frá háskólanum, þar sem
hann gegndi prófessorsembætti. I mörg
ár eftir það var hann virkur andófsmaður.
„Ég starfaði með ólöglegum menning-
arsamtökum, skrifaði blöð og bækur og
birti greinar í Samizdat [tímariti andófs-
manna] og í erlendum blöðuin," sagði
Radim. „Byltingin í nóvember olli þátta-
skilum í lífi mínu, eins og annarra andófe-
manna. Við sjáum nú fram á pólitiskar
breytingar. Verkefni mitt í embætti rekt-
ors verður að breyta anda háskólans.
Hugmyndafræðileg kúgun síðastliðinna
fjörutíu ára hefúr sett mark sitt á hann.“
Karlsháskóiinn er eitt elzta menntaset-
ur í Evrópu, stofnaður af Karli IV. keisara
árið 1348. Radim sagði að skólanum hefði
hnignað mjög á valdatíma kommúnista í
Tékkóslóvakíu. „Margir prófessorar voru
ráðnir vegna pólitiskra skoðana. í ýmsum
greinum, til dæmis heimspeki og sögu,
er kennslan nú mjög léleg. Markmið okk-
ar er að koma háskólanum aftur á bekk
með menntasetrum Evrópu.“
Játa ósigur sinn
í vodkastríðinu
Moskvu. Reuter.
„Bindindisherferð-
ir koma og fara en
vodkað blífur,“
sagði ungur
Moskvubúi með
sína pyttluna í
hvorum vasa þeg-
ar yfirvöld höfðu
játað ósigur sinn í
vodkastríðinu.
Þegar Gorbatsjov komst til valda þótti
honum vodkaneyslan eitt versta böl
landsmanna sem ylli lítilli framleiðni.
Opnunartími vínbúða var styttur, dregið
úr framleiðslu og verð hækkað. Herferð-
in mætti mikilli andspyrnu, langar raðir
mynduðust þar sem áfengið var selt, syk-
ur til heimabruggs seldist upp og tekjur
ríkisins minnkuðu verulega. Reglum bef-
ur nú verið breytt á þann veg að ekki
hefúr verið jafn auðvelt að komast yfir
áfengi síðan á dögum Jósefe Stalíns.
, iviorgunoiaoio/KAA
Vaclav Havel, forseti Tékkóslóvakíu, ræðir við Vigdísi Finnbogadóttur, forseta Islands, við komu sína til landsins í gær. Tekið var
á móti forsetanum í flugstöð Leifs Eiríkssonar þar sem veður leyfði ekki að athöfnin færi fram utan dyra.
Tími til skrifta er lítill,
nú sem ég aðeins ræður
- sagði Vaclav Havel, forseti Tékkóslóvakíu, við komu sína til íslands
VACLAV Havel, forseti Tékkóslóvakíu, sagði við kornu sína til íslands í gærdag að
hann hefði orðið að draga nýög úr ritstörfúm frá því hann var kjörinn forseti um
áramótin en Havel er sem kunnugt er eitt þekktasta leikskáld Tékkóslóvakíu. „Nú
gefet lítill tími til skrifta. Ég sem ekki annað en ræður mínar,“ sagði forsetinn í
saintali við blaðamann Morgunblaðsins við komu sína á Hótel Sögu í Reykjavík.
Hann sagðist nýlega hafa séð leikrit eftir sjálfan sig á sviði í Prag: „Það er hægt
við nýju aðstæðurnar,“ sagði hann. Vaclav Klaus, fjármálaráðherra Tékkóslóvakíu
sagði í samtali við Morgunblaðið að tékkneska ríkisstjórnin væri staðráðin í að inn-
leiða frjálst og opið markaðskerfi í landinu og hafnaði því að „þriðja leiðin" svo-
neftida, sósíalískur markaðsbúskapur,væri raunverulegur kostur.
Iljúsjín M62 þota Vaclavs Havels lenti á
Keflavíkurflugvelli klukkan 12:43 um 13
mínútum á eftir áætlun. Móttökuathöfnin
fór fram inni í flugstöðvarbyggingunni því
að naprir vindar léku um úti fyrir. Forseti
íslands, frú Vigdís Finnbogadóttir, bauð
Havel og eiginkonu hans Olgu Havlovu vel-
komin til landsins og því næst heilsaði for-
setinn fulltrúum íslenskra stjórnvalda. Með
í för voru um 80 manns, tékkneskir embætt-
ismenn, fulltrúar verkalýðssamtaka, náms-
menn og um 30 blaðamenn. Frá Keflavíkur-
flugvelli. hélt bílalest forsetans til Hótel
Sögu en þaðan var haldið í Ráðherrabústað-
inn þar sem hádegisverður var snæddur.
Þá hitti Havel Davíð Oddsson borgarstjóra
í Höfða og átti síðan fund með bhðamönn-
um áður en hann sótti hátíðarsýningu í Þjóð-
leikhúsinu á leikriti sínu „Endurbyggingu“
sem höfundurinn hafði aldrei áður séð fært
upp á sviði. Um kvöldið efndi forseti íslands
til móttöku á Hótel Sögu til heiðurs tékk-
nesku forsetahjónunum.
Með Havel í för er Vaclav Klaus, fjármála-
ráðherra Tékkóslóvakíu en hann var rekinn
úr starfi hagfræðiráðunautar í kjölfar inn-
rásar Varsjárbandalagsins árið 1968 og
kveðst allt frá því hafa haft gott næði til
að velta fyrir sér grundvallaratriðum hag-
fræðinnar. „Markaðsbúskapur er eini kost-
urinn í Tékkóslóvakíu og í öðrum ríkjum
Austur-Evrópu. Það er óþarfi að reyna að
hugsa upp nýja afstæðiskenningu þegar
lausnin liggur í augum uppi. Við verðum
að nota markaðskerfíð, það þekkjum við og
það skilar árangri. Það er ekki til nein þriðja
leið og tilgangslaust að leita hennar," sagði
Klaus og bætti aðspurður við að þetta ætti
einnig við um Sovétríkin. „Þar geta þeir
reynt að klöngrast áfram og gert hálf-
bakaðar umbótatilraunir en þeir munu kom-
ast að sömu niðurstöðu og við.“
TÉKKAR OG SLÓVAKAR
HVAH
AÐ
V11K\
Sá einstaklingur
sem tapar alltaf í
forrcebis-
deilum
er bamib. J (J
EITTLAGENN,