Morgunblaðið - 15.03.1990, Blaðsíða 2

2
MÖRGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. MARZ 1990
* *
Kristján Ragnarson, formaður LIU:
Útvegsmenn ætla ekki að
svara sérkröftmi sjómanna
Meginkrafa sjómanna að olíuverðsviðmiðun verði endurskoðuð
KRISTJÁN Ragnarsson, formaður Landssambands íslenskra út-
vegsmanna, segir að útvegsmenn hafi enga stöðu til að gera betur
við sjómenn þegar aflaheimildir minnki en vinnuveitendur í landi
við sitt fólk, enda ætli þeir sér ekki að bijóta þá samstöðu sem
náðst hafi um launakjör í landinu.
Norðurlöndin
unnu banda-
rísku sveitina
SKÁKSVEIT Norðurlandanna í
stórveldaslagnum hrósaði í gær
sigri yfir sveit Bandaríkjanna með
sex vinningum gegn Qórum. Þá
sigruðu Bretar Bandaríkjamenn
með sama mun. Sovétmenn eru
efstir á mótinu, hafa hlotið tuttugu
og sex og hálfan vinning.
I dag verður tefld síðásta umferð
mótsins. Þá mætast sveitir Norður-
landanna og Breta annars vegar, og
sveitir Bandaríkjanna og Sovét-
manna hins vegar.
Staðan í mótinu er sú að Sovét-
menn hafa sem fyrr segir hlotið
26 'A vinning, Bretar 26, Bandaríkja-
menn 25, og Norðurlandamenn reka
lestina með 22 'A vinning.
Fleiri karlar
en konur at-
vinnulausir
TÆPLEGA 3.000 manns voru
atvinnulausir á landinu í febrúar-
mánuði. Heldur fleiri karlar en
konur voru á atvinnuleysisskrá í
febrúar sem er nokkuð óvenju-
legt.
Frá janúarmánuði fækkaði at-
vinnuleysisdögum um fjórðung og
munaði þar mestu um fækkun
skráðra atvinnuleysisdaga hjá kon-
um. Hins vegar var heldur meira
atvinnuleysi í febrúar á þessu ári
en í fyrra.
Tónlistarsjón-
varp frá Islandi
Gervihnattarsjónvarpsstöðin
MTV-Europe, sem er stærsta tón-
listarsjónvarp í Evrópu, hyggst
senda hingað til lands upptöku-
menn til að kvikmynda tónleika
og uppákomur í skemmtistað í
Reykjavík um næstu helgi.
MTV-Europe hyggst kvikmynda
tónleika bresku hljómsveitarinnar
Happy Mondays í Menntaskólanura
við Hamrahlíð og uppsetningu
breska skemmtistaðarins The Brain
Club í Tunglinu á föstudag og laug-
ardag, en þar koma fram þijár
hljómsveitir og breskir plötusnúðar.
Um 13 milljónir áhorfenda horfa á
MTV-stöðina í Evrópu að staðaldri.
í núgildandi hlutafélagalögum
nr. 32/1978 er í 47. gr. mælt fyrir
um rétt til að krefjast hlutfalls- eða
margfeldiskosningar við val stjórn-
armanna í hlutafélögum. Slíka
kröfu geta nú hluthafar sem ráða
yfir minnst einum fímmta hlutafjár-
ins^ gert.
í frumvarpinu er lagt til að þetta
hlutfall breytist í einn tíunda hluta-
fjár, þar sem hluthafar eru 200 eða
Kristján sagði tekjur sjómanna
ráðast að stærstum hluta við
ákvörðun fiskverðs. Síðasta fisk-
verðsákvörðun hafi verið gerð í fullu
samkomulagi við þá og sjómenn
hafí örugglega ekki borið skertan
hlut frá því. borði. Það breyti engu
fleiri. Segir í greinargerð með frum-
varpinu að með lögunum frá 1978
hafi hlutafélagalöggjöf verið breytt
í veigamiklu efni og að lögin stuðl-
uðu meðal annars að auknum áhrif-
um hugsanlegs minnihluta. Breyt-
ing sú sem boðuð sé með frum-
varpinu sé í samræmi við bann við
því að leggja hömlur á hluti í þeim
félögum sem margir eiga og gætu
talist almenningshlutafélög.
þó sjómenn fari í verkfall. Útgerðar-
menn trúi því hins vegar ekki að
það verði niðurstaðan, enda hafi
sjómenn ekkert tilefni til slíkra að-
gerða. Hólmgeir Jónasson, fram-
kvæmdastjóri Sjómannasambands
Islands, segir að meginkrafa sjó-
manna sé endurskoðun og leiðrétt-
ing á olíuverðsviðmiðun, sem tekin
hafi verið upp í kjarasamningunum
1987, en samkvæmt henni lækkar
skiptaprósenta til sjómanna ef olíu-
verð hækkar, en hækkar ef olíuverð
lækkar. Sjómenn telji sig bera of
stóran hlut í olíuverðsbreytingun-
um. Þannig hafí skiptaprósentan
verið 76% þar til 1. október síðast-
Iiðinn, en lækkað í 72% 1. janúar
vegna hækkunar á olíuverði, sem
þýði um 5% launaskerðingu. Síðan
hafi skiptaprósentan raunar hækk-
að á ný í 73% 1. mars.
Hólmgeir sagði að auk þessa vilji
sjómenn ræða ýmis sérmál stéttar-
innar og atriði sem ágreiningur
hafi komið upp um, en yfir þessi
sérmál hafí ekki verið farið frá því
í samningunum 1987. Þarna væri
um að ræða airiði eins og löndun
þegar sett væri í gáma. Einnig
þyrfti að gera kjarasamninga varð-
andi nýjar veiðar, eins og dragnóta-
veiðar stærri skipa, sem í auknum
mæli frysti aflann um borð. Fara
þyrfti yfir kjarasamninginn í heild.
Útgerðarmenn hefðu hins vegar
alls ekki verið fáanlegir til að ræða
þessi atriði efnislega og vísuðu al-
farið á samning ASÍ og VSÍ. Því
hefði formannafundurinn í fyrradag
ákveðið að beina því til aðildarfélag-
anna að þau öfluðu sér verkfalls-
heimilda.
Kristján Ragnarsson sagði að
sjómenn hefðu fengið full svör varð-
andi öll ágreiningsatriði. „Málið er
að samningar á vinnumarkaði nú
eru framlengdir með tilteknum
kaupbreytingum, en ekki hafðar
uppi sérkröfur, og við ætlum ekki
að svara þeirra sérkröfum frekar
en aðrir vinnuveitendur hafa gert,“
sagði Kristján. Hann sagði að sjó-
menn hefðu allt til síðastliðins
hausts notið góðs af olíuverðsvið-
miðuninni, því olíúverð hefði verið
lágt. Sú hækkun sem hefði orðið í
haust væri byijuð að ganga til baka
og vonandi yrði framhald þar á, því
útgerðarmenn sköðuðust meira á
olíuverðshækkunum en sjómenn.
Þetta gæfí ekkert tilefni til að fara
í viðræður um þetta ákvæði, sem
menn hefðu verið á einu máli að
taka upp á sínum tíma.
Einar Oddur Kristjánsson for-
maður Vinnuveitendasambands ís-
lands, segir að samþykkt stjórnar
Sjómannasambandsins, um að að-
ildarfélög þess afli sér verkfalls-
heimildar, valdi vonbrigðum en hafi
engin áhrif á afstöðu vinnuveit-
enda. í undanförnum samningavið-
ræðum hafi ekki verið teknar til
greina neinar sérkröfur og það gildi
um sjómenn jafnt sem aðra. „Það
mega allir vita það að við gerðum
samning við ASÍ þar sem ein for-
sendan var að aðrir launþegar
gerðu sömu samninga," sagði hann.
„Það hefur aldrei komið til greina
af okkar hálfu að svíkja það sam-
komulag, og við gerðum sjómönn-
um grein fyrir því fyrir löngu. Við
skiljum því ekki hvers vegna þeir
misskilja þetta svona. Það hafa all-
ir hópar þjóðfélagsins komið og
sagt að þeir væru með réttlætismál
sem þurfi að semja sérstaklega um.
Við höfum ekki lagt neinn dóm á
það hvert réttlæti sé eða ranglæti,
og neitað öllum aðilum um að taka
slíkar kröfur til greina,“ sagði Ein-
ar Oddur Kristjánsson.
Svíi ver 40 imlljónum
til íslenskra fræða
SÆNSKUR maður, Dr. Gad Rausing, hefur gefið 400 þús-
und sterlingspund, jafnvirði um 40 milljóna íslenskra króna,
til að endurvekja rannsóknar- og kennslustöðu í íslenskum
íræðum við Oxford-háskóla.
Staða þessi er kennd við dr.
Guðbrand heitinn Vigfússon en
verður framvegis einnig kennd
við dr. Rausing. Henni var kom-
ið á fót 1864. Staðan var ómönn-
uð frá dauða Guðbrands, 1888,
en var endurvakin að frumkvæði
prófessorsins og rithöfundarins
J.R.R. Tolkiens, en áhuga og
þekkingar hans á íslenskum bók-
menntum sér stað í bók hans
„Lord of the Rings“. Dr. Ursula
Dronke gegndi þessari stöðu til
1988 er hún settist í helgan steir
og vegna niðurskurðar opinberra
fjárframlaga til breskra háskóta
blasti við að staðan yrði lögc
niður. Framlag dr. Rausing hefui
nú komið í veg fyrir það.
Gad Rausing er fornleifafræð-
ingur, vistfræðingur og iðn-
hönnuður. Hann hefur efnast é
hönnun umbúða fyrir sænskí
stórfýrirtækið Tetra-pak.
Frumvarp um hlutafélög:
Aukin áhrif mimiihluta
við val slj órnarmanna
EYJÓLFUR Konráð Jónsson hefur lagt liram frumvarp til breytinga
á hlutafélagalögum, þar sem lagt er til að hluthafar sem ráði yfir
einum tíunda hlutafjár, þar sem hluthafar eru 200 eða fleiri geti
krafist hlutfalls- eða margfeldiskosningar við val á stjórnarmönnum.