Morgunblaðið - 22.03.1990, Blaðsíða 12
1 i1
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. MARZ 1990
Um breytingar á
Þj óðleikhúsinu
Opið bréf til Svavars Gestssonar menntamálaráðherra
eftir Skúla H.
Norðdahl
Inngangur
Svavar Gestsson menntamálaráð-
herra boðaði til fundar í Þjóðleikhús-
inu — til að ræða breytingar á hús-
inu samfara fyrirhuguðum viðgerð-
um og endurbótum. Hann var að
koma til móts við óskir og yfirlýsingu
stjórnar Bandalags íslenskra lista-
manna.
Illu heilli skýrðu fjölmiðlar af
einhverjum ástæðum svo einhliða
frá þeim fundi að nálgast rangfærsl-
ur um hvað þar gerðist.
Sagt var greinilega frá undirbún-
um stuðningsræðum nokkurra eldri
leikara við tillögu nefndarinnar og
gamansemi hans Flosa. Þess var
ekki getið að tilgangur fundarins
átti að vera að skýra rök fyrir breyt-
ingatillögu „byggingamefndar húss-
ins“ og ræða með frjálsri jákvæðri
umræðu.
Það fór á annan veg.
Þegar á fundinn kom var dreift
fjölriti með á annan tug fullyrðinga
nefndarinnar ásamt smækkuðum
teikningum án tilvísunar í mæli-
kvarða þeirra. í þessum gögnum
var hvorki að sjá skýringu á einu
eða neinu né að uppdrættir yrðu að
gagni notaðir til athugana.
Þá ber að geta þess að ræðutími
var takmarkaður þegar að lokinni
ræðu ráðherra.
Ráðherra flutti aðfaraorð í upp-
hafi fundar. Lét hann fundarmönn-
um skiljast að komið væri í slíka
tímaþröng að umræða (deila) um
ákvarðanir gæti stefnt málinu í sjálf-
heldu svo að ekkert yrði gert. Þeir
peningar, sem hann með harðfylgi
hafði útvegað til framkvæmda feng-
just ekki.
Slíkum málflutningi var mótmælt,
vegna þess að hann er notaður af
valdsmönnum til að hræða viðmæ-
lendur frá að ræða rökrænt um við-
fangsefnið, ef sú umræða gæti rask-
að þegar teknum ákvörðunum valds-
ins;
í fundarlok gaf ráðherrann þijár
yfírlýsjngar:
1. Ákvörðunin hefur ekki verið
tekin.^
2. í skýrslu nefndarinnar eru m.a.
úttektarskýrslur um brunavarnir
o.fl.
3. Ég hringi í þig, Skúli, og boða
þig upp á skrifstofu mína til að ræða
við þig og svara spurningum þínum.
Vegna þess að ráðherrann hefur
ekki boðað til þess fundar þrátt
fyrir áminningar af minni hálfu, og
margir hafa spurt mig um árangur
fundarins, er ég knúinn til að fjalla
um málið með þessum hætti.
Skýrslan
Svavar, þú lýstir því yfir að þú
hefðir ekki tekið ákvörðun, en hefðir
látið sannfærast um að tillaga bygg-
ingarnefndarinnar sé hin besta.
Ég vænti þess að sannfæringin
byggist á mati og rökfærslum í
skýrslunni.
Hvemig er þá skýrslan?
Skýrsla þessi er torfengin til lestr-
ar og gagnrýni. Hún er aðeins til í
fáum eintökum og utan um þau er
haldið. Þó hefi ég fengið tækifæri
til að rýna í hana. Hver er árangur-
inn?
í skýrslunni eru ekki birt þau
ákvæði í skipunarbréfi nefndarinnar,
er skilgreinir verkefni hennar utan
þess að þar stendur að ráðherra
hafi skipað „byggingamefnd sem
skipuleggja skal framkvæmdir við
endurreisn Þjóðleikhússins".
í fyrsta kafla er lauslega fjallað
um breytingar sem á undanfömum
ámm hafa almennt orðið á búnaði á
leiksviði, geymsluþarfir og aðbúnaði
starfsliðs. „Þeim breytingum þarf að
mæta með auknu húsrými í
framtíð." Þá er því lýst yfir að „öll
tæknikerfi hússins eru eðlilega úr
sér gengin og úrelt“.
„I nýtingaráætlun þeirri, sem hér
fer á eftir em hinar ýmsu þarfir
skilgreindar og settar fram lausnir
til úrbóta."
Um nýtingaráætlunina segir:
„í apríl 1988 tók embætti húsa-
meistara ríkisins saman greinargerð
að beiðni Þjóðleikhússtjóra um hugs-
anlega endurbyggingu Þjóðleikhúss-
ins.“ Þar kom fram „að nauðsynlegt
væri að endurhanna húsið í heild
sinni“.
Þá er talað um að tölvuteikna
húsið eins og það er. „Það auðveldar
einnig að færa inn allar breytingar
auk þess að varðveita, hvemig Þjóð-
Skúli H. Norðdahl
leikhúsið er fyrir sem og eftir breyt-
ingar.“
Frá árinu 1988 virðast menn vera
í alvöm famir að gæla við hugmynd-
ir um endurhönnun og viðamiklar
breytingar á gestasvæðum hússins.
Þetta virðist vera það veganesti,
sem núverandi byggingamefnd legg-
ur upp með, ásamt orðalagi við skip-
un nefndarinnar.
Um verndunarstig hússins er sagt
„þó byggingin falli ekki undir lög
um húsfriðun, þá hljóta allar meiri-
háttar breytingar á húsinu að mæta
nokkurri tregðu. Sú stefna hefur ríkt
gagnvart viðhaldi Þjóðleikhússins,
allt frá byggingu þess, að halda
uppmnalegri gerð hússins, svo sem
nokkur kostur er.“
Því er þetta rakið hér, að gmnd-
völlur að skilgreiningu verkefnis
byggingarnefndar virðist vera algjör
endurhönnun Þjóðleikhússins ásamt
stækkun þess og uppbygging um-
hverfís húsið. Slík hönnun byggist á
þeim forsendum, sem valdar em og
hlýtur að verða önnur, ef þær for-
sendur em valdar að varðveita húsið
í öllum megin atriðum eins og það
er upprunalega, en byggist ekki á
því að gjörbreyta húsinu. Án þess
að meta og rökstyðja ástæður til að
gjörbylta húsinu er skilgreint og
áfangaskipt verkefni að bijóta og
bylta húsinu og umhverfi þess.
Þó að rétt sé að í upphafi skuli
endinn skoða, snýst vandamálið um
upphafíð, hveijar forsendur eru vald-
ar vegna þess að þar í liggja leiðirn-
ar að endinum.
Hér skal ekki rakinn næsti kafli
um verkfræðilega staðla og reglu-
gerðir, lýsingu á fyrirhuguðum fram-
kvæmdum eða minnislista fyrir
hönnun þ.m.'t. brunatæknilegar
lausnir. Skal komið að því síðar.
Ekki verður annað séð af þessum
kafla en að endurhönnun og end-
umýjun lagna byggist fyrst og
fremst á breytingum hússins fremur
en á rannsókn á ástandi þeirra og
mati á því.
Næst kemur kafli er nefnist
„Framkvæmda- og fjármagnsáætlun
7, Heildarverk".
Er þar um að ræða minnislista
fýrir hönnun og hönnunarforsögn
með nýtingar-, húsrýmis- og starf-
semislýsingu. Þar er húsinu ekki lýst
eins og það er, til viðmiðunar um
hvar skórinn kreppir og úrbóta er
þörf. Skyldi maður þó ætla að í
svona verkefni sé það höfuðviðfangs-
efni þegar velja skal forsendur breyt-
inga og annarra athafna. Rökstuddar
forsendur fyrir tillögum nefndarinn-
ar eru nauðsynlegar svo að ráðherra
og fjárveitingavald geti tekið ákvarð-
anir um aðgerðir.
Þá kemur kafli er kallast „Teikn-
ingar 31, núverandi fyrirkomulag".
Þar er skýrt frá hvaða húsrými
Þjóðleikhúsið hefur til umráða.
Þar eru herbergjalistar er tilgreina
stærð hvers rýmis, eins og nú er og
hver er áætluð stærðarþörf. Þá er
dálkur er nefnist „raunhæf stækk-
un“. Þessi dálkur er auður, vegna
þess að ekki er metið hvaða stækkun
er raunhæf m.t.t. ástæðna, sem geta
hindrað möguleika á stækkun og
hinu hver er munur á óskum, sem
áætlun byggist á og hver er óhjá-
kvæmileg þörf.
Hér er farið fljótt yfir meginhluta
Fín á fermingardaginn
KAUPSTADUR
söSss-*--
n9\a
vK\ ®re
o\\ana
öfl*3.89S*Ur-
jyx
4ÍIKUG4REHIR
Skokkur/hjólabuxur úr velúr.
Litir: Svart og fjólublátt.
S-M 6.995,-
Drengjaskyrta m.slaufu.
’ ein'it.
'n9ja.
ÍMJÓDD 2.HÆÐ markaðurviðsund