Alþýðublaðið - 30.10.1920, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
OeíIO at aí Alþýðuflokknum.
1920
Laugardaginn 30. október.
250 tölub!.
„Vit og strit“.
(Niðurl.)
Eitt af því sera mestu hlýtur
að skifta um velmegun þjóðanna
á komandi tímum um orkulindir
til iðnaðar og samgangna, og það
jafnvel þó að uppgötvun Maudes
ofursta reynist slfk sem hann hef-
*r af henni látið. Til skamms tíma
^eystu menn aðallega á steinkol-
í þeira efnura og töldu því
glajsilegasta framtíð þeirra landa,
sem auðugastar eiga kolanámurn-
aX. Nú er annað að verða uppi
i teningunum. Kolin þoka hröð-
skrefum fyrir steinolíunni, og
er því enn meira sókst eftir
°líulindum en kolanámura. Þetta
er ein af meginástæðunum fyrir
Þvf að Englendingar og Frakkar
I*afa viljað ganga milli bols og
I*öfu9s á jafaaðarmannastjórn Rúss-
lands. Um það getur engum bland-
ast hugur, sem raeð nokkuru
^thygli og ekki alveg staurblindri
sálarsjón hefir lesið ensk eða
ffönsk auðvaldsblöð síðustu þrjú
^rin. Einkum er það til loftferð-
anoa sem eftirspurnin eftir olíu
^er dagvaxandi en sömuleiðis einn*
!g til iðnaðar og til samgangna
^ sjó og landi, enda eru nú Eng*
|endiagar jafnvel farnir að knýja
járnbrautarlestir sínar með stein-
olfu.
En þótt olían virðist þannig
^oni fá yfirtökin í svipinn, þá eru
Iitlar líkur til þess að henni
íakist að skipa æðsta sess til
|et>gdar. Rafmagnið virðist sjálf-
^jörið til iðnaðar og járnbrautar-
^eksturs þar sem það verður fram-
®!tt með sístarfandi náttúruöflum,
það er það sem gerir fossana
gullnámum. Þá er og sennilegt,
mönnum lærist einhverntíma
hagnýta vindaflið betur en enn-
kunna þeir. Það eitt út af fyr-
j s’g gæti valdið hinni stórkost-
. Sustu allsherjarbyltingu í iðnað-
laem.
®*n er þó ótalin sú afllindin
sem ef til vill er ekki minst um
vert en það er vínandinn (alko-
6hol). Merkur enskur vfsindamaður
hefir nýlega sagt að ekki væri
ósennilegt að kartöflurnar ættu
eftir að verða máttugasta allsherj-
ar aflind heimsins, nema svo færi
að önnur jurt fyndist sem alstað-
ar gæti þrifist og enn betur væri
fallin til framleiðslu vínanda.
Það er því auðsætt að margar
nýjar afllindir geta komið til
greina, og vafalaust er það, að
lífskjör og lifnaðarhættir þjóðanna
verða að einni öld hér frá orðnir
svo breyttir að jafnvel sjálfur H.
G. Wells mundi eiga erfitt með
að geta sér þess til, hvernig þeim
muni þá varið. Vfsindunum stór-
flýgur fram og þau eiga án efa
eftir að afreka margt það, sem í
dag er talið með öllu ómögulegt
og óhugsandi. Mennirnir verða æ
máttugri í illu og góðu, T. d, er
eiturgas það, sem notað var í
styrjöldinni miklu, varla annað
en meinlaus hégómi í samanburði
við gastegundir sem síðan er bú-
ið að finna og afmá myndu hverja
lifandi veru í heilli borg á einni
einustu nóttu.
En af þessum sívsxandi mætti
mannsins — þessu sívaxandi valdi
hans yfir efnisheiminum — fylgir
að sjálfsögðu hin mesta hætta.
Styrjaldir í framtíðinni mundu
verða svo ógurlegar að jafnvel
hin nýafstaðna morðhryðja (ef
kalla má hana afstaðna) mundi
ekki verða nema eins og smá-
munir í samanburði við slíkt. Og
framleiðslunni verður þannig var-
ið og hún í svo stórum stíl að
verði hún í fárra höndum — eins
og stóriðnaðurinn er núna — þá
hafa þessir fáu menn líf og heill
þjóðanna í hendi sér. Því er það
að vitrum mönnum og framsýn-
um er nú yfirleitt farið að skilj-
ast það, að framtíðarheill mann-
kynsins krefst þess að allur lýður
hafi þar hönd í bagga svo hver
beri sinn hlut frá borði og eigi
sé heldur ein þjóðin notuð til þess
að fremja illvirki á annari. Með
öðrum orðum þjóðleg sameign og
lýðstjórn { víðtækustu merkingu
orðsins um óhjákvæmlegar kröfur
sem samkvæmt eðlilegri rás við-
burðanna verða og hljóta að fá
uppfyllingu. Skynsamir og víðsýn-
ir menn deila nú yfir höfuð held-
ur ekki lengur um það, hvort
að jafnaðarstefnan muni alment
koma til framkvæmda, heldur um
hitt, hversu affarasæl hún muni
reynast. Um það, að bænir al-
þýðunnar muni í framtíðinni nægja
til þess að afstýra styrjöldinni,
munu nú fáir lengur efast eftir þá
atburði er urðu á Bretlandi í
sumar, enda var það einn af stór-
viðburðum sögunnar er alþýða
þar reis upp og afstýrði nýrri
Evrópustyrjöld, þótt þröngsýni ís-
Ienzkra blaðamanna virðist ekki
alment hafa skilið það.
jforðmenn og Citvlnojj.
Annað dagblaðánna, sem sífelt
er að gera tilraunir til þess að
varpa skugga á verkalýðsvaldið
rússneska, með því að flytja alls-
konar slúðursögur um sendimenn
þess og fregnir teknar eftir alls-
konar óþjóðalýð, sem orðið hefir
að rýma land vegna ágirndar
sinnar, flutti fyrir nokkru þá fregn,
að Litvinoff, sendimaður bolsi-
víka í Noregi, hefði komið mjög
ókurteislega fram við sendimenn
fiskimannafélags NorðurNoregs,
og þeim hefði gengið mjög illa
að ná tali af honum.
Sannleikurinn í þessu máli er
sá, að Korsell nokkur, yfirréttar-
málfærslumaður frá Álasundi, hef-
ir gert Litvinoff tilboð um að
selja honum allskonar vöru. Byrj-
aði hann að skrifa honum til þeg-
ar Litvinoff var í Kaupmannahöfn
og lét ekki standa á því að
heimsækja hann er hann kom til