Alþýðublaðið - 30.10.1920, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Aígreidisla
blaðsias er í 'Alþýðuhúsinu við
Ingólfsstræti og Hverfisgötu.
Sími 988.
Auglýsingum sé skilað þangað
sða í Gutenberg í síðasta lagi ki.
10 árdegis, þann dag, sem þær
eiga að koma í blaðið.
Áskriftargjald e i n l£ r . á
mánuði.
Auglýsingaverð kr. 1,50 cm.
slndálkuð.
Útsölumenn beðnir að gera slcil
tii afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársfjórðungslega.
Kristjanín, og var þá með um-
boð frá áður nefndu félagi. Eins
og áður svaraði Litvinoff því, að
hann gerði ekki út um samninga
við neina einstaklinga fyr en út-
gert væri um verzlunarsamninga
milli ríkjanna. í bréfi sem Kor-
sell sendi honum 30. júní, býður
hann meðal annars eimvélar, dy-
namit og ýmiskonar véiar. Auk
þess stingur hann upp á að boi-
sivíkar setji upp útibú til vörm
innkaupa í Álasundi og leggi þar
inn í banka 10 milj. króna í gulli;
sjálfur ætlaði hann auðvitað að
verða umboðsmaður og hafa full
umráð yfir miljónunum. Var auð-
séð á öllum bréfunum, að Kor-
seil er hreinasti eiginhagsmuna-
spekulant.
Með Korsell kom til Kristjaníu
Peder Ona skrifari fiskimannafé-
lagsins, en vegna þess að hann
skiídi ekkert mál nema norsku,
vissi hann ekki hvað þeim Lit-
vinoff og Korsell fór á milli, því
samræða þeirra fór fram á erlendu
máli. Fyrst framan af bauð Kor-
sell hvorki síld eða fisk, en Lit-
vinoff kvaðst vilja kaupa þá vöru
og helst aflann 1920—21; en
bað um skriflegt tilboð. Þetta varð
þó ekki fyr en Korsell hafði enn
reýnt að fá Litvinoff til að semja
munnlega. 16. september sendir
hann loks skriflegt tiiboð um að
selja 300 þús. tunnur af hafsíld,
veiddri 1919—1920 á 45 kr. tn.
og 200 þús. tn. af vorslld á 35
kr. tn., hvortveggja frítt á höfn í
Arkangel eða Reval.
Daginn eftir ad Korsell sendi
þetta tilboð, stóð fregnin sem hér-
lenda auðvaldsblaðið flutti í norsku
blaði.
Scheflo, ritstj. norska „Social-
Demokraten", setti nú Peder Ona
inn í málið í áheyrn Korselis og
kom þá upp úr kafinu að Ona
liafði ekki haít hugmynd um hvað
í tilboðinu stóð. Kvað hann flski-
mannafélagið ekki sérstaklega
áfram um að selja gömlu síldina.
Og eins og Litvinoff vildi helzt
kaupa nýja síld, eins var erindi
sendimannanna corsku aðailega
það, að semja um vetraraflann.
Daginn eftir, 17. sept., sendi
svo Peder Öna, Litvinoff bréf og
bauð honum 300 þús. tn. síldar
af velrarveiðinni í vetur til kaups
á 60 kr. tn. „fob* í norskri höfn,
og skyidi greiðsla fara fram við
fermingu. En vegna fjárskorts íé-
lagsins óskaði hann eftir því, að
Rússland legði hæfilega upphæð
inn í norskan banka. Bréfi þessu
svaraði Litvinoff um hæl, 18. sept,
og tók þar fram, að hann mundi
því að eins gera kaup við ein
staka Norðmenn, að samningar
tækjust milli ríkjanna. En liatm
væri fús til þess, og mundi frem-
ur semja við félagið, en aðra, ef
það biði ekki verri kjör.
Norski „Social Demokraten* seg-
ir um þetta mál, að sökin sé
fyrst og fremst hjá norsku stjórn-
inni, verði ekkert úr samningum
að þessu sinni, húa hefði þegar
fyrir iöngu getað verið búin að
koma viðskiftum á milli landanna,
og þá hefðu Norðmean ekki þurft
að kasta mörg þúsund tunnum af
síld í sjóinn aftur. —
Rangar fréttir af því, sera ger-
ist í nágrannalöndunum eru bein-
línis glæpsamlegar, því þær geta
óbeinlínis, ef ekki beinlínis, spilt
fyrir okkar eigin málefnum út á
við, og er þó varla þar á bæt
andi. :
Tyo morð og sjálfsmorð.
Snemma í þessum mánuði varð
hryllilegur atburður í húsi von
Schers aðmíráls í Weimar f Þýzka-
landi. Veggfóðrari nokkur braust
inn í húsið og drap konu aðmír-
álsins og þjónustustúlku hennar,
en særði dóttur hjónanna mjög
hættulegu sári. Er hann hafði Iok-
ið þessum ódáðaverkum, tók hann
sjáifan sig af lifi.
jllientamáliti í Rnssianði.
Eftir
Brynjólf Bj arttason
stud. mag.
Victor Hugo segir frá, að einu
sinni lagði fátæklingur nokkur eld
í stórt bókasafn. Hann var spurð-
ur, hvort honum væri Ijóst hversu
mikið tjón hann hefði unnið menn-
ingunni. Hann svaraði: Enginn
hefir kent mér að lesa.
Rússnesku fátæklingarnir hafa
ekki lagt eld í nein bókasöfnt
en þeir hafa tekið réttmæta eign
sína með valdi. Og til þess að
geta hagnýtt sér þau, eru þeir nú
byrjaðir að !æra að lesa, með
hjálp félaga sinna, sem hafa verið
nokkru hepnari í hlutaveltu auð-
valdsins.
Þegar eg var i Moskva í sumar,
kom eg að máli við mentamála-
ráðherra Rússa, Lunatschavski.
Hann hefir gefið mér upplýsingar
og útvegað mér heimildir.
Á síðustu árum hefir hinn ment-
aði heimur tekið svo stórstígum
framförum, að gamla skólafyrir-
komuiagið er orðið úrelt og verð-
ur ekki notað lengur. Óánægjan
fer stöðugt vaxandi. Á öllum svið-
utn hefir bæzt svo mikið við á
síðustu árum, að menn verða að
gefa sig alla við sinni grein, til
þess að fá þá mentun sem nauð-
synieg er. Það er nauðugur einn
kostur, að takmarka almennu
mentunina og auka sérmentunina.
Þess vegna hafa allar enduibætur
horft í þá átt, að auka sérmentun
þeirra, sem stunda andleg störf, á
kostnað almennu mentunarinnar.
En allar endurbætur hafa gengið
stirt í Vestur Evrópu, sökum tregðu
þeirrar og nýfælni, sem þar ríkir.
Kommúnistarcir rússnesku hafa
aftur á móti verið skjótir til úr-
ræða. Á þessu sviði sem öðruna
hafa þeir breytt fyrirkomulaginU
þannig, sem nauðsyn krefur og
heppiiegast er, samkvæmt þeim
kröfum sem menn eiga við að
búa. Ekki sízt mentamálunum hafa
þeir sýnt þann dugnað og frarn*
takssemi, sem er einkenni byltinga*
Samkvæmt anda kommúnista
hafa breytingarnar horft í þá átt,
að auka jöfnuðinn þannig, að ekkl
er gert upp á miili manna uö*