Morgunblaðið - 06.10.1990, Síða 1

72 SIÐUR B/LESBOK
orijiinliTníjiiíi
STOFNAÐ 1913
226. tbl. 78. árg.
LAUGARDAGUR 6. OKTOBER 1990
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Þýskaland:
Kommúnistar hóta
málþófi í þinginu
Bonn. Reuter.
ÞÝSKA þingið hafnaði í gær beiðni Flokks hins iýðræðislega só-
síalisma (PDS), arftaka austur-þýska kommúnistaflokksins, um
undanþágu frá reglum um fjárstuðning við þingflokka. Gregor
Gysi, formaður flokksins, hótaði því á blaðamannafundi að beitt
yrði málþófi hættu hinir flokkarnir ekki að kúga kommúnista.
Þing sameinaðs Þýskaiands
kom nú saman í fyrsta skipti í
Bonn og eins og daginn áður í
Berlín hleypti Gysi nokkru fjöri í
umræðurnar. Flokkur hans fór
fram á undanþágu frá þeim regl-
um að 33 þingmenn þyrfti til þess
að þingflokkur nyti ríkisstyrkja.
Kommúnistar eru eini austur-
þýski flokkurinn sem fulltrúa á í
Bonn og ekki hefur tekist að
mynda bandalag við flokka sem
þar eru fyrir. Reyndar voru græn-
ingjar á báðum áttum en ákváðu
Filippseyjar:
Uppreisnar-
menn leggja
niður vopn
Manila. Reuter.
ALEXANDER Noble, leiðtogi
uppreisnarmanna innan hers
Filippseyja, gafst upp í gær-
kvöldi að sögn Renato de Villa
hershöfðingja, yfirmanns her-
afla landsins.
Uppreisnin var gerð í fyrra-
kvöld á næststærstu eyju lands-
ins, Mindanao. Hún hófst í borg-
inni Cagayan de Oro undir for-
ystu Noble.
Þetta er sjöunda uppreisn
hermanna gegn stjórn Corazon
Aquino síðan hún komst til valda
árið 1986. Noble tók þátt í þeirri
sjöttu í desember síðastliðnum
og flýði til Mindanao þegar hún
fór út um þúfur.
Sjá „Uppreisnar-
mönnum ...“ á bls. 25.
að láta það vera að bindast sam-
tökum við PDS. Þar með eru hinir
24 þingmenn kommúnista of fáir
til að teljast þingflokkur hvað íjár-
veitingar varðar og þykir þeim það
súrt í broti. Undanþágubeiðni
þeirra var hafnað og á frétta-
mannafundi í gær hótaði Gysi
hefndaraðgerðum. „Við gætum
borið fram ýmsar tillögur og flutt
ræður til þess að hægja á umræð-
um,“ sagði þingmaðurinn.
Þingið samþykkti í gær ný lög
um kosningarnar 2. desember
næstkomandi. Hver flokkur þarf
nú 5% atkvæða hið minnsta annað-
hvort í vestur- eða austur-hluta
Þýskalands til að fá þingsæti.
Stj órnl agadómstóll Vestur-Þýsk a-
lands hafði dæmt þau lög ógild
að flokkur þyrfti 5% allra atkvæða
í Þýskalandi til að komast á þing.
Var talið að sú regla mismunaði
flokkum því hún kæmi svo augljós-
lega verst við austur-þýska smá-
flokka eins og PDS.
Bandaríkin:
Epli handa Moskvubúum
Reuter
Matarskortur er nú orðinn svo tilfinnanlegur í Moskvuborg að íbúarn-
ir .leita út á landsbyggðina til að verða sér úti um matvæli. Þessi
mynd var tekin í gær fimmtíu km frá höfuðborginni við veginn til
Smolensk. Konurnar bjóða hér epli til sölu en einnig sækja borgarbú-
ar sér egg, kartöflur og annað grænmeti út í sveitirnar.
Evrópubandalagið:
Breska pund-
iðtengtERM
Lundúnum. Reuter.
BRESKA stjórnin tilkynnti óvænt
í gær að breska pundið yrði tengt
ERM, samráði Evrópubandalags-
ríkja um gengismál, frá og með
mánudeginum. Hún boðaði einnig
að vextir yrðu lækkaðir í 14% en
þeir voru hækkaðir í 15% fyrir
sléttu ári.
Aðgerðunum er ætlað að styrkja
stöðu pundsins og blása nýju lífi í
breskan efnahag, sem hefur ein-
kennst af samdrætti að undanförnu.
Nokkrir fréttaskýrendur sögðu að
aðgerðirnir bæru þess merki að þing-
kosningar væru í nánd en Bretar
ganga að kjörborðinu á næsta ári.
Mikil verðbólga og háir vextir hafa
valdið íhaldsflokknum breska nokkr-
um erfiðleikum en hann hefur átt
minna fylgi að fagna en Verka-
mannaflokkurinn í skoðanakönnun-
um að undanfömu.
Samkvæmt ERM, sem er hluti af
Evrópska myntkerfinu, EMS, grípa
seðlabankar Evrópubandalagsríkj a
inn í ef miklar breytingar verða á
gengi gjaldmiðla aðildarríkjanna til
að tryggja stöðugleika í gengismái-
um. John Major, fjármálaráðherra
Bretlands, lagði til að pundið gengi
í ERM á genginu 1:2,95 miðað við
þýska markið en mætti hækka eða
lækka um 6 af hundraði. Aðildarríki
Evrópubandalagsins þurfa að sam-
þykkja þetta á fundi sem haldinn
verður í Brussel í dag.
Ríkisútgjöld stöðvast náist
ekki samkomulas' um fiárlös
Wouliinndoii Pnníni*
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti
sagði í gær að hann myndi beita
neitunarvaldi gegn samþykktum
fulltrúadeildar Bandarikjaþings
ef þær fælu ekki í sér varanlega
lausn á fjárlagavanda Banda-
ríkjanna. Fulltrúadeildin felldi
Reuter
Heimsmet í salatgerð
Þúsundir Madrídbúa nutu góðs af þegar búinn var til heimsins stærsti
skammtur af grænmetissalati fyrir skemmstu. Fimmtán kokkar hrærðu
í salatinu í 12 stundir til þess að komast í heimsmetabók Guinness.
Til matargerðarinnar notuðu þeir meðal annars tvö þúsund hvítlauks-
rif, 300 kíló af piparávexti og 300 lítra af ólívuolíu!
óvænt í fyrrakvöld fjárlagafrum-
varp Bandaríkjastjórnar þótt það
væri niðurstaða mánaðalangra
samningaviðræðna milli stjórnar
og þingleiðtoga. Eini möguleikinn
til þess að hindra að nær öll út-
gjöld rikisins stöðvuðust frá og
með miðnætti vegna skorts á fjár-
lagaheimildum virtist því vera sá
í gærkvöldi að fulltrúadeildin
samþykkti lítið breytta mynd fjár-
lagafrumvarpsins sem ríkisstjórn-
in lagði fram.
1. október síðastliðinn hófst nýtt
fjárlagaár í Bandaríkjunum. Fyrir
þann tíma átti að vera búið að sam-
þykkja fjárlög. Ekki kemur þó til
stöðvunar ríkisútgjalda á meðan til-
lögur liggja fyrir þinginu en fjárlaga-
frumvarpið var lagt fram í byijun
vikunnar. í fyrrakvöld felldi fulltrúa-
deildin svo frumvarpið óvænt með
254 atkvæðum gegn 179.
Við það skapaðist mikil óvissa.
Þingmenn gældu við þá hugmynd
að samþykkja aukaíjárveitingar til
að íjármagna ríkisútgjöld næstu
daga á meðan endanlegt frumvarp
væri samið. Bush hótaði því hins
vegar í gær að beita neitunarvaldi
gegn slíkum aukafjárveitingum;
þingið yrði að samþykkja, endanleg
fjárlög ella stöðvuðust ríkisútgjöld.
Nokkur óvissa var um það í gær-
kvöldi hvaða þýðingu slík stöðvun
hefði. Talið var að ríkisstjórninni
væri heimilt að halda ýmiss konar
neyðarstarfsemi gangandi. Einnig
var það trú manna að áhrifin yrðu
ekki ljós fyrr en á þriðjudag en á
mánudag er frídagur í Bandaríkjun-
um, svokallaður Kólumbusardagur.
Það voru andstæðingar aukinnar
skattlagningar úr flokki repúblikana
og fylgismenn aukinna ríkisútgjalda
úr demókrataflokknum sem tóku
höndum saman um að fella fjárlaga-
frumvarp ríkisstjórnarinnar. Sam-
kvæmt því átti að skera niður
ríkisútgjöld um 500 milljarða dala
næstu fimm árin. Hækka átti álagn-
ingu á tóbak, áfengi og bensín svo
dæmi séu tekin og töldu fréttaskýr-
endur að þingmönnum hefði ekki
litist á svo óvinsælar aðgerðir nú
þegar einungis mánuður er til kosn-
inga til fulltrúadeildarinnar.
Tap vegna lokunar
herstöðva á Grænlandi
Nuuk. Frá N. J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÞEGAR Bandaríkjamenn yfirgefa herstöðina í Syðri-Straumfirði,
ratsjárstöðina í Kulusuk og fækka mönnum í Thule-stöðjnni tapar
grænlenski landssjóðurinn 100 mil]jónum danskra króna (tæpum
einum milljarði ÍSK) í skatttekjum. Er talið að störf eitt þúsund
manna verði lögð niður á næstu tveimur árum í bandarísku stöðv-
unum á Grænlandi.
Þessi tekjulækkun jafngildir 20%
lækkun á beinum tekjum græn-
lensku landstjórnarinnar af skatt-
heimtu. Samhliða þessu aukast út-
gjöld stjórnarinnar, þar sem hún
þarf að standa undir kostnaði við
rekstur á hinum almenna hluta
flugvallarins í Syðri-Straumfirði og
á litla flugvellinum í Kulusuk við
Ammassalik á austurströnd Græn-
lands.
Bandaríkjastjórn nefndi ekki
Grænland á nafn á dögunum þegar
hún sagði frá áformum sínum um
að loka á annað hundrað herstöðv-
um víða um heim. Landstjórnin
vonar enn, að Bandaríkin leggi fram
fé til að standa undir rekstri vallar-
ins í Syðri-Straumfirði.