Morgunblaðið - 06.10.1990, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. OKTÓBER 1990
Ragnar Emilsson
arkitekt - Minning
Fæddur 3. október 1923
Dáinn 27. september 1990
Faðir minn, Ragnar Emilsson,
fæddist 3. október 1923. Hann var
listamaður sem vildi lifa einföldu
og nægjusömu lífi í fullri sátt við
umhverfi sitt. Hann gat séð litadýrð
í því sem virtist grátt og hversdags-
legt. Næmleiki fyrir samhljóm
hjálpaði honum einnig til að njóta
líðandi stundar, t.d. við vatnslita-
málun í íslenskri náttúru, við sil-
ungsveiðar á kyrrlátum sumar-
kvöldum, að tafli eða spjalli við vini
og kunningja.
Sem arkitekt naut hann einnig
listrænna hæfileika sinna. Meðal
þekktari verka hans eru Kópavogs-
kirkja sem hann vann fyrir emb-
ætti húsameistara ríkisins í tíð
Harðar Bjarnasonar, Mosfells-
kirkja, Þykkvabæjarkirkja, kirkjan
í Stóra-Dal undir Eyjafjöllum,
Hornafjarðarkirkja, Grindavíkur-
kirkja o.fl. verk sem hann vann á
eigin vegum.
Varðandi Kópavogskirkju þá var
hann stoltastur af hugmynd sinni
að parabólu- eða fleygbogaforminu
sem auk kirkjunnar einkennir það
land sem Kópavogsbær stendur á
og jökull formaði endur fyrir löngu.
Hugmyndina að tígulegum form-
um Mosfellskirkju fékk faðir minn
frá ár- og jökulsorfnum fjallatopp-
unum sem gnæfa upp af norður-
hlíðum Mosfellsdals svo fátt eitt sé
nefnt.
Þannig las faðir minn form guðs-
húsa úr rúnum ísaldar.
Þau þrjátíu ár sem við feðgar
áttum saman skiptust á skin og
skúrir. Mér þótti oft nóg um hóg-
værðina og nægjusemina sem ég
sakna raunar einnig, nú á kveðju-
stundu.
Emil J. Ragnarsson
í dag verður jarðsunginn Ragnar
Emilsson, starfsmaður húsameist-
ara ríkisins, en hann lést að morgni
fimmtudags, 27. september sl., eft-
ir stutta legu og vonlausa baráttu
við klóharðan sjúkdóm.
Ragnar fæddist 3. október 1923
í Kaupmannahöfn, sonur hinna val-
inkunnu sæmdarhjóna, Emils Jóns-
sonar, ráðherra, og frú Guðfinnu
Sigurðardóttur. Var hann elstur sex
systkina.
Eftir stúdentspróf við Mennta-
skólann á Akureyri vorið 1944 hélt
Ragnar til Svíþjóðar til þess að
stunda nám í húsagerðarlist, fyrst
í Stokkhólmi skamman tíma en
síðan við Chalmers-tækniháskólann
í Gautaborg.
Ragnar kvæntist árið 1948 Sig-
rúnu Jónsdóttur, vefnaðarlistakonu
og kennara, sem þá var einnig við
nám í Gautaborg. Eignuðust Ragn-
ar og Sigrún tvö börn. Þau eru:
Sigurborg Ragnarsdóttir, kennari
og fyrrum starfsmaður Sjónvarps-
ins. Hún býr nú í Washington í
Bandaríkjunum og er gift Stefáni
Karlssyni, lækni, sem starfar þar
að erfðafræðirannsóknum við
National Institutes of Health. Sig-
urborg og Stefán eiga tvo syni,
Ragnar Karl og Jón Hall; Emil Jón
Ragnarsson, læknir. Hann starfar
nú við sjúkrahús í Reykjavík og er
ókvæntur.
Sigrún átti þijú böm frá fyrra
hjónabandi þegar hún og Ragnar
giftust og lét Ragnar sér annt um
þroska þeirra, nám og gengi.
Sigrún og Ragnar slitu samvist-
um árið 1983 en héldu samt góðu
kunningjasambandi. Var Sigrún
honum traust stoð og stytta í bana-
legunni.
Ragnar starfaði jafnan eftir að
hann kom heim frá náminu í Svíþjóð
hjá embætti húsameistara ríkisins
í Reykjavík. Þar átti hann ríkan
þátt í teikningu margra opinberra
bygginga, m.a. Kópavogskirkju, þar
sem smekkvísi hans og næmt list-
rænt auga komu að góðum notum.
Við Ragnar Emilsson kynntumst
árið 1963 þegar að því dró að sá
sem þessar línur ritar giftist stjúp-
dóttur hans, Svövu Siguijónsdóttur.
Það fór vel á með okkur Ragnari
þessi 27 ár. Við áttum ýmis sameig-
inleg áhugamál (þ. á m. var skák-
in). Þá ferðuðumst við ósjaldan
saman um landið, ekki síst til Víkur
í Mýrdal þar sem fjölskyldan átti
bæði sumarhús og marga vini. Naut
Ragnar þess virkilega vel að koma
þangað og slaka á við veiðiskap,
kartöfiurækt, hestamennsku o.fl.
Þar og víðar málaði hann líka mynd-
ir á stundum, einkum vatnslita-
myndir, sem margar hveijar eru
besta stofuprýði.
Ragnar Emilsson var hæfileika-
maður, ekki síst á listræna sviðinu,
en jafnframt látlaus persóna og
gerði ekki mikið úr sjálfum sér í
orðræðum. Að lífsskoðun var hann
einlægur og sannfærður jafnaðar-
maður, alveg eins og faðir hans og
móðir, og var alla ævi hliðhollur
hagsmunum alþýðumannsins.
Það var gaman að hitta Ragnar.
Kom þar ekki síst til kímni hans.
Hann hafði alveg sérstakt skop-
skyn. Og hann hafði gaman af að
hitta fólk, sagði skemmtilega frá
og var þægilegur í framkomu.
Fyrir nokkrum árum veiktist
Ragnar af erfiðum sjúkdómi sem
þá tókst að lækna eða bægja frá í
bili. En slík lækning mun reyna
mikið á líkamann og veikja varnir
hans. Enda' fór það svo að í sumár
vitjaði hans á ný skyldur, illvígur
kvilli. Varð þá ekki við neitt ráðið.
Einstaka sinnum bráði þó af honum
í þessari viðureign sem áttí eftir
að verða hans dauðastríð. Áttum
við þá skemmtilegar samræður um
heima og geima, rétt eins og í gamla
daga, í stuttri ágústheimsókn okkar
Svövu til íslands. En maðurinn með
ljáinn krafðist síns. Meinið heltók
Ragnar og var hann allur á örfáum
vikum.
Það er í léttu samtali á kvöld-
stund sem Ragnar Emilsson stend-
ur mér ljósast fyrir hugskotssjón-
um, með brosviprur á vörum og
kímni í augnkrókurm Og ef við
skyldum enn eiga eftir að hittast,
þá hlakka ég til þess að vita hvaða
kostulega sögu hann ætlar að segja
mér næst.
New York, 3. október 1990,
Andri ísaksson
Mér brá mjög þegar ég frétti um
Iát Ragnars vinar míns þótt ég vissi
að hann væri mjög sjúkur og þungt
haldinn. Ég hafði fylgst með líðan
hans nær daglega og heyrt að lækn-
ar hans á Landspítalanum hefðu
haft nokkra von um að lyfin, sem
hann fékk gætu bjargað honum.
En það brást og við urðum öll von-
svikin og hrygg.
Ég ætla ekki að rekja hér upp-
runa eða æviferil Ragnars, því ég
veit að það munu aðrir gera. Áðeins
vil ég þó geta þess að ég kynntist
nokkuð foreldrum hans, Emil Jóns-
syni ráðherra og frú Guðfinnu Sig-
urðardóttur. Þau hitti ég oft á heim-
ili Ragnars og eiginkonu hans, frú
Sigrúnar Jónsdóttur, kennara og
Iistakonu, meðal annars við mörg
tækifæri þegar við hjónin vorum
hjá þeim í samkvæmum.
Ragnar var mjög ánægjulegur
maður, léttur í lund og hafði oftast
einhveija gamansögu að segja þeg-
ar við hittumst eða hann kom í
heimsókn til okkar með frú Sigrúnu
eða einsamall eins og hann gerði
oft upp á síðkastið. Eg hef alltaf
haft gaman af kímni og Ragnar
kunni líka vel að meta það spaugi-
lega sem ég kunni að segja honum.
Ragnar Emilsson var bæði list-
fengur og frumlegur arkitekt, það
má sjá bæði á kirkjum og mörgúm
húsum, sem hann hefur teiknað.
Hann teiknaði sumarbústað fyrir
okkur Þórdísi konu mína í landi
Bíldsfells í Grafningi og höfum við
verið afar ánægð bæði með útlit
hans og innra fyrirkomulag. Margir
sem þangð hafa komið hafa dáðst
að honum og viljað líkja eftir honum
við gerð eigin bústaðar.
Þau hjónin kómu oft til okkar í
bústaðinn og stundum var Ragnar
með okkur við laxveiði í Soginu við
þau tækifæri. Við heimsóttum þau
einnig oft í sumarbústað þeirra
nálægt Miðfelli við Þingvallavatn
og veiddum þar oftast marga sil-
unga. Það er ánægjulegt að minn-
ast þessara indælu samverustunda
okkar á liðnum árum.
Ragnar teiknaði margar fallegar
kirkjur og frú Sigrún kona hans
hannaði og bjó til fjölda listrænna
muna bæði í þær og á prestana.
Þau eignuðust tvö börn saman,
Sigurborgu, sem var um skeið þulur
ríkissjónvarpsins en er nú gift Stef-
áni Karlssyni lækni, og Emil Jón
lækni.
Börnum Sigrúnar frá fyrra
hjónabandi var Ragnar sérlega góð-
ur og umhyggjusamur eins og
sínum eigin. Hann var tryggur og
traustur vinur vina sinna.
Við Þórdís kona mín og ijölskylda
okkar samhryggjumst innilega
börnum hans, tengdabörnum og
fjölskyldunni allri. Við þökkum hon-
um vináttuna og biðjum honum
Guðsblessunar á þeim leiðum sem
hann nú hefur lagt út á.
Blessuð sé minning hans.
Erlingur Þorsteinsson
í dag kveðjum við Ragnar Emils-
son, samstarfsmann okkar í mörg
ár. Ragnar hefði orðið 67 ára í
þessari viku, hefði hann lifað. Hann
starfaði samfellt frá 1957, eða í 33
ár, við embætti húsameistara ríkis-
ins og var með lengstan starfsaldur
okkar, sem þar störfum í dag.
Ragnar Emilsson fæddist í Kaup-
mannahöfn-3. október 1923. Hann
var sonur hjónanna Emils Jónsson-
ar ráðherra og Guðfinnu Sigurðar-
dóttur. Að loknu stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri 1944
hélt Ragnar til náms í byggingar-
list í Gautaborg í Svíþjóð og vann
þar einnig um skeið á teiknistofum.
Árið’ 1953 fluttist hann aftur til
íslands og hefur starfað hér síðan.
Er heim kom frá Svíþjóð tók
hann fyrst til við sjálfstæð hönnun-
arstörf og hefur á löngum starfs-
ferli unnið að hinum fjölbreyttustu
verkefnum. Ragnar helgaði bygg-
ingarlistinni alla starfskrafta sína.
Byggingar, sem Ragnar er höfund-
ur að, bera glöggt vitni um smekk-
vísi hans og góða fagmennsku. Af
þessum verkum eru kirkjurnar að
Mosfelli, Þykkvabæ, Stóradal, á
Höfn í Hornafirði og í Grindavík
án efa helstar. Einnig má nefna
félagsheimilið Festi í Grindavík,
dvalarheimili aldraðra og heilsu-
gæslustöð í Borgarnesi, auk margra
einbýiishúsa.
Á löngum starfsferli sínum við
embætti húsameistara ríkisins vann
Ragnar einnig að fjölmörgum verk-
efnum. Verkefnin voru Ijölbreytt
og ólík í eðli sínu, en Ragnar sinnti
þeim af samviskusemi og lagði gott
til þeirra. Meðal slíkra verka voru
t.d. kirkjur, skólar, sjúkrahús, fang-
elsi og embættisbústaðir.
Við, sem kynntumst Ragnari á
vinnustað, minnumst hans sem dag-
farsprúðs og heiðarlegs félaga.
Hann var ljúfur í viðmóti og geð-
þekkur, en hafði sig ekki mikið í
frammi að óþörfu. Allt fram á
síðasta dag rækti hann störf sín
af einlægni og vandvirkni.
Hin síðari árin hafði sjúkdómur
sá, sem að lokum náði yfirhend-
inni, þó náð að draga úr starfsorku
hans um hríð. Fyrir sex árum háði
hann erfiða baráttu við sjúkdóminn,
en náði heilsu á ný ogt kom aftur
til starfa. Bundnar voru vonir við,
að hann hefði náð fullum bata, enda
var ekki annað á Ragnari að
merkja. Það kom okkur samstarfs-
mönnum hans því í opna skjöldu,
þegar hann fyrirvaralítið var lagður
inn á sjúkrahús í byijun ágúst
síðastliðins og átti þaðan ekki aftur-
kvæmt.
Ragnar var liðtækur skákmaður
og hafði einnig mikinn áhuga á
bridge. Hér áður fyrr var oft tekið
í spil í matartímanum, eða tefld
skák og var Ragnar þá með áhuga-
samari og snjallari spilamönnum.
Ragnar kvæntist árið 1948 Sig-
rúnu Jónsdóttur listakonu. Þau
eignuðust tvö börn, Sigurborgu
kennara og Emil Jón lækni. Þá ólst
Svava, dóttir Sigrúnar, upp hjá
þeim hjónum. Ragnar og Sigrún
slitu samvistum, þótt góður vin-
skapur héldist áfram með þeim.
Við samstarfsmenn Ragnars
sendum ijölskyldu hans innilegar
samúðarkveðjur. Við þökkum við-
kynningu við góðan dreng.
Garðar Halldórsson
Hryggur í huga minnist ég, með
nokkrum orðum, félaga míns og
vinar, Ragnars Emilssonar arki-
tekts, en hann lést í Landspítalan-
um 27. september tæplega 67 ára
gamall.
Hann fæddist í Kaupmannahöfn
3. október 1923 og var elstur sex
barna Emils Jónssonar ráðherra og
konu hans, Guðfinnu Sigurðaróttur.
Hann ólst upp í foreldrahúsum í
Hafnarfirði, varð stúdent frá
Menntaskólanum á Akureyri 1944
og hélt þá utan til Svíþjóðar til
náms í arkitektúr. Heimkominn árið
1953 hóf hann störf hjá húsameist-
ara ríkisins og starfaði þar allan
sinn starfsferil hérlendis, eða alls í
þijátíu og þijú ár.
Árið 1948 kvæntist Ragnar Sigr-
únu Jónsdóttur, kennara og eignuð-
ust þau tvö böm, Emil Jón, lækni
og Sigurborgu, kénnara, sem gift
er Stefáni Karlssyni, lækni og eiga
þau tvö börn. Þau eru búsett í
Washington í Bandaríkjunum.
Leiðir okkar Ragnars lágu fyrst
saman í Stokkhólmi, þar sem við
dvöldum báðir við nám veturinn
1945-46. Myndaðist fljótt með okk-
ur góður kunningsskapur og vinátta
sem haldist hefur alla tíð síðan.
Áhugamálin voru mörg. Hann lék
knattspyrnu, spilaði badminton og
æfði ýmsar íþróttir aðrar, sér til
ánægju og skemmtunar. Hann
fylgdist mjög vel með gangi mála
á íþróttasviðinu og var sérstakur
styrktarmaður FH í Hafnarfirði og
vildi hag síns félags sem mestan.
Hann var góður skákmaður og
tefldi mikið á tímabili og fylgdist
grannt með öllu sem að skák laut,
bæði innanlands og utan, og lét sig
sjaldan vanta þegar stórmót voru
haldin hérlendis. Hesta átti hann
sem voru honum kærir. Annaðist
hann þá sjálfur, eins og heilsa hans
og þrek leyfði. Hann gat þó lítið
farið á bak síðustu árin, vegna
mjög alvarlegra veikinda sem hann
mátti þola fyrir sex árum. Það tók
hann heilt ár að sigrast á þeim
vágesti, og reyndist sú barátta hon-
um ‘ttiikil þolraun. Eftir það gekk
hann raunar aldrei heill til skógar.
Veiðiskapur heillaði hann, og var
hann kappsamur I besta Jagi þegar
fiskurinn gaf sig. En hann átti það
líka til, þegar lítið var að hafa, að
taka upp rissblokk og penna og
draga upp mynd af því umhverfi
sem auga hans nam, og hann var
svo næmur fyrir. Var þá sem hann
gleymdi stund og stað. Býður mér
í grun, að þá hafi hann notið sín
hvað best, enda gerði hann talsvert
af því að teikna og mála „fyrir sjálf-
an sig“ eins og hann orðaði það.
Málverkasýningar sótti hann tíðum
og var vel heima á þeim vettvangi.
Sumarbústaðurinn við Þingvalla-
vatn og litla sumarhúsið í Vík í
Mýrdal voru sælureitir þar sem
Ragnar undi sér vel. Dvaldi hann
þar löngum þegar tækifæri gafst
sér til ánægju, hvíldar og hressing-
ar. Eftir að heilsu hans tók að
hraka, gat hann lítið sinnt þessum
„perlum" sínum og hafði af því viss-
ar áhyggjur.
Árið 1956 fékk ég, ásamt nokkr-
um félögum mínum, úthlutað lóð
undir raðhús í Skeiðarvogi og feng-
um við Ragnar til að teikna fyrir
okkur húsin. Vorum við mjög
ánægðir með teikninguna, sem m.a.
skapaði möguleika á mismunandi
útfærslum innandyra, eftir þörfum
og smekk hvers og eins; og þar hef
ég búið allar götúr síðan.
Síðustu árin voru samskipti okk-
ar Ragnars all náin. Kom hann oft
í heimsókn og saman áttum við
margar ánægjustundir. Hann var
dulur að eðlisfari, hæglátur og
háttvís, og bar ekki tilfinningar
sínar á torg. Allt yfirlæti var honum
víðs fjarri. Samviskusamur var
hann í starfi og nákvæmur í öllu
sem hann tók sér fyrir hendur.
Góður sögumaður var hann, og
sagði skemmtilega frá.
Nú, þegar Ragnar er allur, á ég
erfitt með að sætta mig við að sam-
verustundir okkar verði ekki fleiri.
En enginn má sköpum renna, og
nú sakna ég vinar í stað. Ég fer
ekki oftar með honum til hestanna,
á málverkasýningar eða í veiði.
Stundaglasið er á enda runnið.
Hann hefur kvatt þetta jarðlíf, og
fetar nú nýjar brautir, þar sem sá
Guð, er öllu ræður, skipar hveijum
og einum þann sess sem honum
ber, í þeim heimkynnum, sem við
vonum að öllúm séu fyrir búin.
Með þessum fátæklegu orðum
þakka ég Ragnari samfylgdina og
kveð góðan dreng og félaga, sem
nú hefur lokið sínu dagsverki.
Aðstandendum votta ég samúð.
Gunnlaugur Lárusson
Ragnar Emilsson fæddist í Kaup-
mattnahöfn þann 3. október 1923,
elsta barn hjónanna Emils Jónsson-
ar ráðherra og Guðfinnu Sigurðar-
dóttur.
Hann eyddi frumbernsku sinni í
Danmörku ásamt foreldrum sínum,
í fyrstu í Kaupmannahöfn og síðan
í Oðinsvéum þar sem faðir hans var
við nám og störf í byggingaverk-
fræði. Þriggja ára gamall flyzt
Ragnar til Islands g settist fjöl-
skyldan að í Hafnarfirði, þar sem
Emil faðir hans gerðist bæjarverk-
fræðingur og síðar bæjarstjóri.
Bjuggu foreldrar hans í Hafnarfirði
alla tíð síðan. Börnunum fjölgaði
fljótt í fjölskyldunni. Þegar Ragnar
var kominn á fermingaraldur var
hann orðinn elstur 6 systkina. Sex-
tán ára gamall flytzt Ragnar úr
foreldrahúsum og fer til náms við
Menntaskólann á Akureyri. Bjó
Ragnar í heimavist skólans eins og
algengt var í þá daga og er enn.
Þrátt fyrir djúpar rætur fjölskyld-
unnar í Hafnarfírði flutti Ragnar
ekki þangað aftur, heldur hélt hann
til náms í arkitektúr við Chalmers-
tækniháskólann í Gautaborg.
Svíþjóðarárin urðu Ragnari lær-
dómsrík og eftirminnileg. Auk .
námsins kynntist Ragnar þar
sænskri menningu, sem var honum
ávallt ofarlega í huga síðan. Einnig
kynntist hann mörgum vinum,
íslenskum og sænskum sem áttu
eftir að halda við hann tengslum
ævilangt, þar á meðal eiginkonu
sinni, Sigrúnu Jónsdóttur. Ragnar
og Sigrún eignuðust tvö börn, Sig-
urborgu kennara í Bandaríkjunum
og Emil Jón lækni. Auk þess ól
Ragnar upp Svövu Sigurjónsdóttur,
dóttur Sigrúnar af fyrra hjóna-
bandi. Einnig voru tveir synir Sig-
rúnar, Olafur Þórir og Sigurður
Siguijónssynir tíðir gestir á heimili
Ragnars og Sigrúnar. Þessi stóra
fjölskylda settist að í Reykjavík, á
Leifsgötunni og síðar á Háteigs-
vegi.
Þegar Ragnar flytzt heim frá
Svíþjóð að loknu námi um miðjan
fimmta áratuginn hefur hann störf
hjá Húsameistara ríkisins og vann
þar alla tíð síðan. Helsta áhugamál
og sérsvið Ragnars í byggingarlist-
inni var hönnun kirkna. Ekki er ég
viss um að þar hafi ráðið ferðinni
trúarlegur áhugi einn saman, held-
ur kannski enn fremur sá faglegi
metnaður, sem felst í því að leysa
mörg skipulagsleg og fagurfræðileg
vandamál, sem ávallt eru fyrir hendi