Morgunblaðið - 06.10.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. OKTÓBER 1990
Fjórir þýskir gíslar
í Irak látnir lausir
Amman. Reuter.
FJÓRUM Þjóðveijum, sem haldið var á hernaðarlega mikilvægum
stöðum i Irak, var sleppt í gær. Sendiherra Iraks hjá Sameinuðu
þjóðunum hélt harðorða ræðu á allsheijarþinginu og sagði að
Bandaríkjamenn og bandamenn þeirra væru að reyna að komast
yfir olíu Mið-Austurlanda og ná „pólitísku, efnahagslegu og hern-
aðarlegu tangarhaldi á heiminum".
Fjórmenningarnir komu með
flugvél til Amman í Jórdaníu ásamt
Brigittu Koegler, fyrrum þingmanni
í austur-þýska þinginu, sem hafði
beitt sér fyrir frelsun þeirra. Hún
kvaðst ætla að snúa aftur til
Bagdad til að fá fleiri Þjóðverja
lausa, þar á meðal konur. Hún lýsti
dvalarstað gíslanna sem „fanga-
búðum“.
Einn af gíslunum fýrrverandi
sagðist hafa verið í haldi í íraskri
herstöð. Hann sagði að írakar hefðu
farið vel með sig. Hann gaf til
kynna að Englendingum hefði verið
haldið á. sama stað og sagði þá við
góða heilsu en neitaði að ræða dvöl-
ina frekar.
Engar fréttir hafa borist af vest-
rænum og japönskum gíslum, sem
haldið er á hernaðarlega mikilvæg-
um stöðum í Irak. Koegler sagði
að nokkrar þýskar konur væru í
haldi írak þótt þarlend stjómvöld
hefðu sagt fyrir nokkmm vikum
að allar vestrænar konur gætu far-
ið úr landi.
Forseti íraska þingsins, Sadi
Mahdi Saleh, sagði að Þjóðveijarnir
hefðu verið látnir lausir „til að sýna
að íraska þjóðin samgleddist með
Þjóðverjum vegna sameiningar
Þýskalands“. Talsmaður þýska ut-
anríkisráðuneytisins í Bonn fagnaði
frelsun gíslanna en bætti við að
stjórn sín krefðist þess enn að allir
Vesturlandabúar í írak og Kúvæt
yrðu látnir lausir.
Abdul Amir Al-Anbari, sendi-
herra íraks hjá Sameinuðu þjóðun-
um, sagði í ræðu sinni á allsheijar-
þinginu að eina leiðin til að tryggja
frið og réttlæti í Mið-Austurlöndum
væri að leysa öllu deilumál þessa
heimshluta í einu, þar á meðal
málefni Palestínu, Líbanons og
Persaflóa. Þetta er fyrsta ræða
sendiherrans á allsheijarþinginu frá
innrás íraka í Kúvæt.
Jevgeníj Prímakov, sem sæti á í
forsætisráði Míkhaíls Gorbatsjovs
Sovétforseta, ræddi í gær við Sadd-
am Hussein Iraksforseta og afhenti
honum bréf frá Sovétleiðtoganum.
íraska fréttastofan INA» sagði að-
eins að Saddam og Prímakov hefðu
rætt tengsl ríkjanna og framvind-
una fyrir botni Persafióa.
Reuter
Grænfriðungar sigla að Novaja Zemlja
Umhverfisverndarsinnar úr alþjóðasamtökunum Greenpeace era nú á leið til eyjanna Novaja Zemlja í
Barentshafi til þess að mótmæla fyrirhuguðum kjarnorkutilraunum Sovétmanna í norðurhöfum. Vopnaður
sovéskur ísbijótur sem heitir því frumlega nafni „26. flokksþingið" hefur fylgt skipi grænfriðunga, sem
heitir Greenpeace, eftir í Barentshafinu. Var myndin tekin í gær er grænfriðungar sigldu léttabát sínum
að ísbijótnum til þess að kvikmynda hann.
7 ^ ;
Harðir bardagar brj ótast
út í höfuðborg Rwanda
Mbarara, Kigali. Reuter.
HERSVEITIR frá Frakklandi, Belgíu og Zaire voru fluttar með
hraði til Mið-Afríkuríkisins Rwanda í gær er uppreisnarmenn
reyndu að steypa forseta landsins, Juvenal Habyarimana, af stóli.
Bardagar brutust út í höfuðborginni, Kigali, að því er virtist á
milli stríðandi fylkinga í her Rwanda. Þyrlur Rwanda-hers gerðu
árásir yfir landamærin að Úganda til að reyna að koma í veg
fyrir að fleiri flóttamenn gengju til liðs við uppreisnarmennina.
ERLENT
Kigali-búar sögðu að harðir bar-
dagar hefðu brotist út við forseta-
höllina og herbúðir skammt frá
flugvellinum í höfuðborginni fyrir
dögun í gær. Allt var þó með kyrr-
um kjörum eftir dagrenningu. Um
300 franskir hermenn og 600 belg-
ískir komu til landsins' í gær og
stjórnin í Zaire sendi þangað um
500 hermenn.
Reuben Ikondere, höfuðsmaður
í her Úeranda, sagði að tvær þyrlur
frá Rwanda hefðu rofið lofthelgi
Úganda á fimmtudag og stjórn sín
hefði mótmælt árásunum. Hann
sagði að Úgandaher hefði lokað
landamærunum að Rwanda eftir
að uppreisnarmennirnir fóru yfir
þau á sunnudag. Fréttaritari Reut-
ers sagði þó að eftirliti við landa-
mærin væri ábatavant og mörgum
Rwandamönnum hefði tekist að
komast yfir landamærin.
Uppreisnarmennirnir eru aðal-
lega af Tutsi-ættbálkinum, sem er
í minnihluta í Rwanda. Margir
Olíukreppa í Austur-Evrópnríkjum:
Bílstjórar hamstra bensín
vegna yfirvofandi hækkana
Prag. Reuter.
OLÍUKREPPAN er farin að segja mjög til sín í ríkjum
Austur-Evrópu, þar sem bílstjórar eru teknir að hamstra
bensín vegna yfirvofandi skömmtunar og snarhækkandi
bensínverðs.
Bílstjórar biðu klukkustundum
saman eftir afgreiðslu við bensín-
stöðvar í Tékkóslóvakíu í gær
eftir að tilkynnt hafði verið að
gripið yrði til skömmtunar í dag,
laugardag. Margir höfðu sofið í
bifreiðum sínum í biðröðunum
um nóttina.
Tékkneskir bílstjórar geta nú
aðeins keypt 25 lítra af bensíni
á núgildandi verði þar til í lok
mánaðarins. Kaupi þeir meira
greiða þeir þriðjungi hærra verð
og hefur þá bensínverð tvöfaldast
frá því í júlí er Sovétmenn drógu
úr olíusölu sinni til kommúnist-
aríkjanna fyrrverandi.
Langar biðraðir hafa einnig
myndast í Búlgaríu, þar sem
bensín verður skammtað frá og
með 15. október, og í Póllandi,
þar sem bensínverðið hækkaði
enn í gær og er nú helmingi
hærra en fyrir árás íraka í Kú-
væt 2. ágúst. Petre Roman, for-
sætisráðherra Rúmeníu, sagði í
gær að yfirvofandi væri alvarleg-
ur eldsneytisskortur í landinu,
sem myndi skapa uggvænlegt
ástand á næstu sex mánuðum
að minnsta kosti.
Sovétmenn hafa dregið úr olíu-
sölu sinni til flestra Austur-Evr-
ópuríkja um 30 af hundraði.
Skrúfað var algjörlega fyrir olíu-
leiðsluna til Ungvéijalands í sex
daga í fyrri mánuði. Búlgarir eru
þó verst settir því þeir fá aðeins
helming þeirrar olíu sem þeir
þurfa.
Pólveijar, Tékkar og Rúmenar
höfðu vonast til þess að geta
mætt minnkandi framboði frá
Sovétríkjunum með því að
tryggja sér olíu frá írak. Við-
skiptabann Sameinuðu þjóðanna
gerðu þær vonir að engu og ríki
með takmarkaðan gjaldeyrí hafa
ekki efni á að kaupa næga olíu
á heimsmarkaði vegna snar-
hækkandi olíuverðs.
Reuter
Tékkneskir bílstjórar bíða eftir afgreiðslu við bensínstöð á þjóð-
vegi fyrir utan Prag í gær. Margir þeirra höfðu sofið í bílum
sínum til að tryggja sér bensín áður en gripið yrði til eldsneytis-
skömmtunar í landinu.
Óttast er að olíukreppan hafi
alvarlegar afleiðingar fyrir ýmis
fyrirtæki í Austur-Evrópu. Vac-
lav Klaus, fjármálaráðherra
Tékkóslóvakíu, sagði fyrr í vik-
unni að kreppan gæti leitt til
mikilla verðhækkana jafnvel fyrir
„sprenginguna“ sem búist er við
í byijun næsta árs er verðstýring
verður algjörlega afnumin.
þeirra, þar á meðal foringi þeirra,
Fred Rwigyema hershöfðingi,
höfðu gegnt herþjónustu í Úganda.
Ekki er vitað hversu margir upp-
reisnarmennirnir eru en þeir munu
skipta hundruðum. Stjórnarerind-
rekar óttast að uppreisnin breytist
í mannskæð átök á milli Tutsi-ætt-
bálksins og Hutu-manna, sem eru
um 85% íbúa Rwanda.
Um 250.000 Rwandamenn hafa
flúið til Úganda á undanförnum
árum og áratugum og þúsundir
þeirra hafa reynt að ganga til liðs
við uppreisnarmennina. Um 700
Rwandamenn hafa verið handtekn-
ir á undanförnum dögum eftir að
hafa reynt að fara yfir landamærin.
Juvenal Habyarimana hershöfð-
ingi komst til valda í Rwanda árið
1973 eftir valdarán hersins. Hann
kom á eins flokks kerfi í landinu
árið 1978 og var endurkjörinn for-
seti án mótframboðs 1978, 1983
og 1988 með 99% atkvæða. Hann
hefur að undanförnu tekið hart á
hvers konar andófí, hefur til að
mynda látið handtaka blaðamenn
og bannað blöð, sem höfðu greint
frá hungursneyð í suðurhluta
landsins, þar sem Tutsi-menn eru
í meirihluta.
Sovétríkin:
Mormónakirkj-
an viðurkennd
Salt Lake City, Utah. Reuter.
Mormónakirkjan hefur í
fyrsta sinn verið viðurkennd
opinberlega í Sovétríkjunum.
Talsmaður Kirkju Jesús Krists
hinna síðari daga heilögu í Utah
í Bandaríkjunum sagði í gær að
söfnuður mormóna í Leníngrad
hefði komist á skrár trúmálayfir-
valda í Sovétríkjunum. Samkvæmt
sovéskum lögum verður að skrá
hvern söfnuð sérstaklega og geta
þeir ekki sótt um skrásetningu
nema meðlimirnir séu fleiri en
tuttugu. Mormónasöfnuðurinn í
Leníngrad er sá eini í Sovétríkjun-
um sem hefur náð þeim fjölda.