Morgunblaðið - 13.10.1990, Blaðsíða 33

33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. ÓKTÓBER 1990
Minning:
Greipur Sigurðsson
landgræðsluvörður
„Landið mitt, landið mitt, — það
er að fjúka út á sjó.“ Hún horfði á
dökkan mökkinn þyrlast út með
hlíðum og sækja fastar og fastar
fram. Og það var tregi í röddinni
og söknuður í augunum, — en aldr-
ei lengi í senn. Hún tók aftur verk-
færi sín og hélt áfram að yrkja
garð sinn, einbeittari en áður, Anna
í Skálholti.
Þó var henni hafið eins kært og
moldin og grösin — og það svo að
hún kenndi stundum andþrengsla
fyrstu árin svo langt inni í landi,
þar sem hvergi sást til sjávar og
varla til steina. Hún var uppvaxin
svo að segja í fjörunni undir Jökli.
Mosaskarð, Lambahraun, Hlöðu-
vellir, Skessubásar, Rótasandur,
Biáskógavegur og Haukadalsheiði
heita firnindin ofar byggðum í Bisk-
upstungum. Á þeim slóðum var ríki
Greips og þó miklu víðlendara.
Hans var harla víða að vænta þar,
sem gróður barðist í bökkum. Fáir
íslendingar munu hafa átt fleiri
spor um auðnir og víðáttur Iandsins
á siðustu þremur áratugum, en
hann og piltar hans. Fyrir þrjátíu
árum eða svo svarf eyðingin hvað
fastast að átthögum hans, Hauka-
dalsheiðinni, jörð feðra hans. Oft
sat ég í stofu föður hans á þeim
árum, og harla oft sveigðist ræðan
að heiðinni. Þar höfðu enn verið
fegurst og frjósömust lönd í
bernsku hans. Og hugurinn stefndi
þangað á góðum stundum. Þangað
skyldum við ríða, tveir saman, ein-
hvem dag. Ummerkin skyldi ég líta.
Honum blæddi í augum.
Löngu síðar, síðsumars 1985,
riðu ijórir saman um hábungu
dyngjunnar gömlu, Sandfellsins, og
vestur á Bjarnarvelli og lengra þó.
Þar fóru Guðni á Gýgjarhóli, Greip-
ur í Haukadal og ungur fóstri hans,
Bragi. Sjálfur var ég ijórði maður.
Greipur var fararstjórinn, kunni
skil á öllu, eins og jafnan, gróðri
sem örnefnum, enda sáust þess
merki glögg, að þar hafði hann
verið með sveit sína.
Þar uppi gat á að líta: Biskups-
tungur allar blöstu við og hið næsta
dalurinn fagri, sem heitir þremur
nöfnum, Haukadalur, Helludalur og
Dalurinn neðra. Oft hafði ég litið
þessa dýrð úr hlíðum fellsins, en
þennan dag var birtan slík, að vötn-
in vora öll skínandi hvít. Landið
flaut í mjólk og hunangi. Og gaml-
ar ritningar fengu nýjan róm og
risu upp af blöðum bókarinnar
góðu: „Eg er ofan farinn til að
frelsa hana af hendi Egypta og til
að leiða hana“ — „til þess lands,
sem er gott og víðlent, til þess
lands, sem flýtur í mjólk og hun-
angi — — „Þú sendir lindir í dál-
ina, þær renna milli fjallanna, þær
svala öllum dýram merkurinnar —
„Yfir þeim byggja fuglar himins,
láta kvak sitt heyrast milli grein-
anna. Þú vökvar fjöllin frá hásal
þínum. Jörðin mettast af ávexti
verka þinna.“
Ég hygg það hafi verið þar uppi,
sem ég minnist enn þeirrar nætur,
sem ég hef einna fegursta litið.
Nokkrir góðvinir riðu á heitu sum-
arkvöldi frá Þingvöllum um Goða-
skarð og síðan um Eyfirðingaveg,
Hlöðuvelli og Hellisskarð austur í
Tungur. Svo heit var nóttin, að
hver maður reið í skyrtu einni, og
hrossin sveittust og mæddust meira
en á þeysireið á svölum degi. Förin
sóttist seint. En fjöllin loguðu í
gullinni dýrð — eins og Jónas sá
þau forðum:
Ríð ég háan Skjaldbreið skoða, -
skín á tinda morgunsól,
glöðum fágar röðulroða
reiðarslóðir, dal og hól.
Beint er í norður ijallið fríða,
fákur eykur hófaskell,
sér á leiti Lambahlíða
og litlu sunnar Hlöðufell.
Kona mín hafði verið með í för,
en þessa nótt varð hún að sinna
föður sínum öldruðum. Ég hét því
með sjálfum mér, að þessa dýrð
skyldi ég fá að líta síðar, ef þess
yrði nokkur kostur. Ég hygg ég
hafi orðað þetta við Greip á Sand-
felli.
Fleiri sögur gerðust þá dagana.
Daginn fyrir Sandfellsreiðina var
riðið í Almenninginn í Haukadal.
Greipur hafði lagt á ráðin, gat þó
ekki verið með í för, en sá um föru-
neytið engu að síður, fékk mér
Braga og Bergljótu til fylgdar,
bæði vösk, og skemmtileg í bezta
máta. Og ekki varð ferðin viðburða-
snauð um harða bakka Fljótsins og
keldur og foröð með Almennings-
ánni, silfurtærri með skrúðfögrum
hólmum.
Á næsta vori var Bragi fermdur
á fögrum hvítasunnudegi í Hauka-
dalskirkju. Daginn áður, á afmælis-
degi Greips, hafði hann fallið flatur
í Beiná í eltingum við hross. Vand-
fundin mun fegurri lind að laugast
í, og sannhelg er hún af því að
falla um kirkjugarðsveggi um aida-
raðir. Eflaust hefur hún stundum
laumað kossi á einhver beinin í frið-
arreitnum. Og skírnarvatn hefur
verið í hana sótt.
Fermingarræðan fjallaði því að
sjálfsögðu um vötnin og lífið, um
lífsins vatn og lindir Heilags anda.
Greipur undi sér vel við allt það
vatnahjal, allra manna glaðastur
og kankvís. Hann virtist aldrei
verða fullorðinn. Og barnslund hans
var heillandi.
Síðsumars varð því ekki lengur
skotið á frest að fara inn að Skjald-
breið óg á Hlöðuvelli. Greipur ók
og var fararstjórinn, glaður og
ótrauður, eins og ávallt, en Kristín
var einnig í förinni. Þau kunnu skil
á öllu, höfðu verið langdvölum þar
efra. Fjöllin voru að vísu ekki sól-
roðin. Svalt var og einhver sagna-
drungi yfir fjöllum og jöklum. Þó
brutust kynjageislar úr þokunni hér
og þar, stundum með regnbogum,
og Þórisdalur virtist standa í gylltri
dýrð. Anna naut ferðarinnar, þótt
sjúk væri. Af fáu hafði hún meiri
nautn en landinu og náttúrunni, var
sólgin í að vita nafn á hveiju einu,
ijöllum jafnt sem jurtum. Þau undu
því vel saman, hún og Greipur.
Vorið næsta tók hann gröf henn-
ar með fleiri vinum. En eigin hönd-
um bar hann greinar og kvistu í
Skálholtskirkjugarð og prýddi gröf-
ina utan og innan og allt um kring.
Undir kistuna hélt hann einnig,
þéttur á velli og þéttur í lund. Á
hveiju vori síðan hafa þau hjón
komið með blóm á leiðið, líkt og
þau áður komu með fegurstá jólatré
á jólaföstu, árum sáman.
Það var Greipi fjarri skapi að
gleyma vinum sínum. í ágúst hið
sama sumar, riðu þeir feðgar,
Greipur og Sigurður yngri, með
mér um Skálholtstungu. Þar var
hugað að landspjöllum. Þann dag
voru rétt níutíu ár liðin frá fæðingu
Sigurðar Greipssonar. Þannig vandi
hann komur sínar til mín flestum
vinum oftar, kom einnig gjarna
færandi hendi, stundum meira að
segja með hey handa hestum
mínum. Og engan mann hef ég séð
binda jafn traustlega á vagna sína
sem hann. Væri ófærð, hafði hann
beztu skemmtun af að glíma við
skaflana.
Ungur gekk hann til liðs við
skógrækt og landgræðslu. í sumar
þóttist hann sjá þau umskipti orðin
á Haukadalsheiði, að sigur væri í
hendi. „Nú afhendi ég þér Hauka-
dalsheiðina," sagði hann við vin
sinn, Svein landgræðslustjóra,
tveimur dögum áður en hann féll í
landvörninni. Þó fór því fjarri, að
hann hygðist slíðra sverðið eða fella
fána sinn. Og merkið féll ekki. Það
veit ég nú.
Við Guðni munum sakna hans,
þegar við söðlum hestana á
síðsumrum. Verði minning hans,
sem frækorn, er fellur í jörðu.
Drottinn huggi og varðveiti ástvini'
hans.
Guðmundur Oli Ólafsson
Með örfáum línum vill samstarfs-
fólk Greips hjá Landgræðslu ríkis-
ins senda fjölskyldu hans og vanda-
mönnum alúðar samúðarkveðjur.
Við munum ætíð minnast.hans
ekki bara sem samstarfsmanns
heldur miklu fremur sem félaga og
vinar. Mörg okkar hafa starfað með
honum um áralangt skeið. Ávallt
var hann í fararbroddi þar sem tek-
ist var á við hin ólíkustu land-
græðsluverkefni oft við erfiðar að-
stæður, oftast hló hann að vanda-
málunum og neitaði að horfa á
klukkuna fyrr en verkefnum dags-'
ins var lokið. Þau okkar sem áttu
því láni að fagna að dveljast á heim-
ili hans og Kristínar í því fagra
umhverfi sem Haukadalur er, minn-
umst einstakrar gestrisni og hlýlegs
viðmóts. Við eigum bjartar minn-
ingar um samskipti liðinna ára og
margar sendingarnar fengum við
af matjurtum og blómum sem báru
vitni um vinarhug. Störf Greips og
æviferill er okkur öllum hvatning
um að herða enn róðurinn í upp-
græðslu landsins. Við geymum
minninguna um góðan dreng og
þökkum samfylgdina.
Starfsfólk Landgræðsl-
unnar í Gunnarsholti.
Martha Klausen, Eski-
firði - Minning
Fædd 9. október 1908
Dáin 3. október 1990
í dag verður jarðsungin frá Eski-
íjarðarkirkju elskuleg vinkona okk-
ar, Martha Klausen, eða tanta eins
og hún var jafnan nefnd í okkar
ijölskyldu.
Martha var borin og bamfædd á
Eskifirði, dóttir hjónanna Jóhönnu
Klausen, fæddrar Randullf og Þor-
geirs Klausen. Þau voru bæði fædd
í Noregi en fluttust ung með for-
eldrum sínum til Islands. Martha
var einkabarn þeirra hjóna og bjó
lengst af í foreldrahúsum.
Tengsl fjölskyldu okkar við töntu
áttu sér langa sögu og mynduðust
þegar mamma okkar lá fjarri heim-
ili sínu á spítalanum á Eskifirði. Á
þeim tíma var mamma aðeins 4-5
ára gömul og bundin í göngugips.
Tanta bjó í næsta húsi og þangað
sótti hún mikið. Eins og jafnan síðar
var henni tekið þar opnum örmum.
Að sjúkrahúsdvölinni lokinni skildu
leiðir en áttu eftir að liggja saman
síðar þegar mamma kom aftur á
Eskifjörð þá fullorðin kona. Þá bjó
hún um nokkurra ára skeið hjá
töntu og tókst með þeim vinátta
sem átti eftir að endast meðan báð-
ar lifðu og aldrei bar skugga á.
í bernsku vorum við svo lánsöm
að búa í næsta húsi við töntu og
hjá henni áttum við ótaldar ánægju-
stundir. Alltaf vorum við hjartan-
lega velkomin hvemig sem á stóð.
Síðar höfum við oft dáðst að þeirri
þolinmæði og því umburðarlyndi
sem hún sýndi okkur misþægum
krakkagemlingunum ekki síst þeg-
ar litið er til þess að sjálf var hún
einkabarn og barnlaus.
Á þessum árum vann hún við
hárgreiðslu sem hún hafði numið á
Akureyri. Hárgreiðslustofan var
staðsett heima svo að hún var þar
jafnan og oftast til staðar þegar
okkur langaði til að hitta hana, sem
var oft. Heimsóknirnar vora líka
svo skemmtilegar. Við fengum að
hjálpa til á hárgreiðslustofunni,
kanna ýmsa leyndardóma dulda í
skápum og skúffum, og taka þátt
í flestu því sem hún hafði fyrir
stafni þegar komið var. Þá var ekki
síður gaman að hlusta á sögurnar
og læra gömlu þulurnar.
Sumar heimsóknirnar vora sveip-
aðar sérstökum ævintýraljóma og á
það sérstaklega við um tímann í
kringum jólin. I hugum okkar þá,
og barnanna okkar síðar, lék ekki
nokkur vafi á því að það bjó jóla-
sveinn í kjallaranum hjá töntu, enda
ræddum við margsinnis við hann
með dyggri aðstoð hennar. Þá vora
heimsóknirnar til töntu á aðfanga-
dagskvöld sjálfsagður hluti af jóla-
haldinu, þó að þær yrðu stijálli
seinni árin.
Þrátt fyrir þá staðreynd að tanta
var komin á níræðisaldur komu
veikindi hennar og andlát eins og
reiðarslag. í okkar augum var hún
aldrei öldruð kona, enda fór ellin
mjúkum höndum um hana. Hún var
alla tíð sérlega glæsileg. Fram á
síðasta dag var henni mjög umhug-
að um útlit sitt og hafði ánægju
af spjalli um nýjustu strauma og
stefnur tískunnar.
Nú er langri vegferð töntu lokið.
Ekki alls fyrir löngu rifjaði hún upp
að hafa leikið sér með mömmu
okkar 4-5 ára gamla, síðan börnin
hennar og loks barnabömin og þá
sér i lagi Halla litla sem ekki fór
varhluta af ástúð hennar.
Elsku Egill, þú sem hefur verið
tryggur og ástríkur förunautur-
hennar síðustu tvo áratugi, við biðj-
um Guð að styrkja þig á sorgar-
stundu. Öðrum vinum og aðstand-
endum sendum við einlægar samúð-
arkveðjur. Fyrir hönd ættliðanna
þriggja þökkúm við elskulegri töntu
okkar samfylgdina og allar góðu
minningamar.
Héðan skal halda
heimili sitt kveður
heimilis prýðin í hinsta sinn.
Síðasta sinni
sárt er að skilja
en heimvon góð í himininn.
(Vald. Briem)
RósaÞóra, Ingibjörg, Halli
og Hanna Hallgrímsbörn.
■ SÝNINGU Björns Birnir í
Listhúsinu, Vesturgötu 17, lýkur
á morgun, sunnudag. Á sýning-
unni, sem nefnist „Myndir af
sandinum", eru þrettán myndir,
málaðar með akiýllitum á striga
og sex myndir málaðar með olíu á
pappír. Syningin er opin frá klukk-
an 14-18 daglega.
■ HINN árlegi kirkjudagur
Bessastaðasóknar er sunnudaginn
14. október nk. og hefst með guðs-
þjónustu í Bessastaðakirkju kl.
14.00. Séra Bragi Friðriksson
prófastur þjónar fyrir altari. Álfta-
neskórinn syngur undir stjórn
John Speight. Organisti er Þor-
valdur Björnsson. Nemendur
Álftanesskóla og Tónlistarskóla
Bessastaðahrepps taka þátt í
guðsþjónustunni. Gestir sóknarinn-
ar verða þau er fermdust í Bessa-
staðakirkju fyrir fimmtíu árum.
Kvenfélag Bessastaðahrepps
verður með kaffisölu í hátíðarsal
íþróttahússins að lokinni guðsþjón-
ustu. Allur ágóði rennur til styrktar
líknarsjóðum.
■ DR. HORACIO Riquelme frá
háskólanum í Hamborg í Þýska-
landi heldur fyrirlestur í byggingu
Háskóla íslands, Odda, í dag
klukkan 14.30. Hann er geðlæknir,
með áhrif pyntinga og ofsókna á
andlegt atgervi fólks og samskipti
við aðra, sem aðalgrein. Dr.
Horacio Riquelme hefur um ára-
bil starfað sem prófessor við háskól-
ann í Hamborg og unnið með þýsk-
um yfirvöldum við móttöku flótta-
manna og undirbúning þeirra sem
við það vinna. Hann hefur tekið
þátt í fjölda rannsókna um þessi
efni og sinnt verkefnum fyrir al-
þjóðleg læknasamtök og Samein-
uðu þjóðirnar. Fyrirlesturinn er á
þýsku, en þýddur á íslensku.
Birting af-
mælis- ogminn-
ingargreina
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargrein-
ar til birtingar endurgjalds-
laust. Tekið er við greinum
á ritstjórn blaðsins á 2. hæð
í Aðalstræti 6, Reykjavík
og á skrifstofu blaðsins í
Hafnarstræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
PALLE GR0NVALDT
sölumaður,
Rodovre Parkvej 273,
2610 Rpdovre,
Danmark,
andaðist á Herlevspítala miðvikudaginn 10. október.
Útförin verður gerð laugardaginn 13. október.
Steinunn Gunnsteinsdóttir Gronvaldt,
Lisbeth Gronvaldt, Júlíus Björnsson,
Peter Gronvaldt, Sos Gronvaldt,
Janne Gronvaldt, Ib Gronvaldt,
Olaf Gronvaldt, Ida Jorring,
barnabörn og barnabarnabarn.