Morgunblaðið - 01.12.1990, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 1990
FLUGUVEIÐAR
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Kristján Gíslason: Af fiskum
og flugum. Veiðisaga og
vangaveltur. Forlagið.
Reykjavík, 1990. 199 bls.
Um alllangt árabil hef ég haft
smálegt gaman af því að dýfa stöng
í vatn .og renna fyrir fisk. Lítið hef
ég'þó sótt heim hinar frægari veiðiár
enda ekki líklegur til að gera þar
stóra lukku. Svo er nefnilega mál
vaxið að ég hef hingað til haldið mig
við blessaðan maðkinn og það þykir
ekki par fínt. Einu sinni var ég að
reyna við fluguna. Fór meira að segja
á kastnámskeið marga sunnudags-
morgna og keypti mér stöng og til-
heyrandi. En það var eins og þess
háttar passaði mér ekki. Flugan átti
það til að lenda í kjarrbrúskum eða
blómaskrúði langt að baki mér eða
jafnvel á enn verri stöðum. Lífsins
ómögulegt var mér að muna nöfnin
á öllum þessum fínu flugum og enn
þá verra var að sortera þær eftir
stærðum og gerðum og halda þeim
réttilega til haga. Þá fóru þessar
sífelldu klippingar og skiptingar al-
veg óskaplega í taugarnar á mér.
Framangreind játning segir varla
annað en það að ég er ekki rétti
maðurinn til að skrifa um fluguveiði-
bók. Og ég veit ekki hvers vegna í
fjáranum ég tók það að mér. Líkleg-
ast af forvitni. Mig langaði til að
lesa bókina. Og forvitnileg reyndist
hún.
Höfundur tekur sér fyrir hendur
að ljúka upp fyrir frænda sínum
leyndardómum veiðilistarinnar. Þessi
frændi er bersýnilega ungur og fá-
kunnandi, en höfundur margreyndur
veiðijaxl. Ekki hafði ég lengi lesið
þegar ég fór að óska þess að ég
hefði fengið þessa bók í hendur fyrir
svo sem þijátíu árum. Kannski hefði
þá farið öðru vísi! Höfundur hefur
marga góða kosti til þess að vera
góður leiðbeinandi. Hann er með
ágætum pennafær. Skrifar iéttan og
lipran stíl. Gamansamur er hann og
frásögn hans fjörleg. Þá er ekki
minna um vert að hann er ekki ein-
ungis mikill veiðimaður heldur einnig
mikill náttúruunnandi. Náttúrulýs-
ingar hans sumar eru með ágætum.
Nú vita allir að veiðimenn eru ákaf-
lega mismunandi. Þó að þessi sé
vafalaust metnaðarfullur og kapp-
samur er hann jafnframt mjög kurt-
eis veiðimaður. Hann ber virðingu
fyrir laxinum. Honum fer líkt og
drenglyndum glímukappa, sem kepp-
ir fast, en beitir aldrei bolabrögðum
og lætur sig ekki muna um að taka
í hendina á andstæðingnum þó að
hann hafi tapað. Sem sagt: frændinn
fær hér góða leiðsögn. Höfundur
lætur hann fylgja sér frá fyrstu fálm-
andi tilraunum (og maðkveiðum!) uns
hann er orðinn „fullnuma" flugu-
meistari og snjall flugugerðarmaður.
Allt er þetta kryddað veiðisögum frá
ýmsum tímum og fræðilegum hug-
leiðingum um eðli og hætti laxins,
smekk hans fyrir agn, áhrif vatnsins
og dýrð náttúrunnar. Áður en ég
vissi af var ég kominn út í miðja á
og farinn að þreifa mig áfram. Mér
fannst einhvern veginn að nú hlyti
þetta að ganga betur!
Frændinn fékk þarna mikla lexíu.
Raunar skal ég viðurkenna að þegar
leið á bókina þótti mér skólinn þyngj-
ast ískyggilega og sérfræðin verða
mér ofviða. Hvenær átti að nota
flotlínu, hálfsökkvandi eða hraðsökk-
vandi línu? Hvað átti nú að hnýta
Krislján Gíslason
á? Númer 2, 6 eða 8? Átti ég að
nota hárflugu eða aðra gerð?
Kannski pípuflugu? Og hvaða tegund
hentaði nú best af öllum þeim
aragrúa sem um var að ræða. Svo
að ég tali nú ekki um þegar kom að
hnýtingunum!
En svo að ég endurtaki: Ef ég
hefði verið 30 árum yngri hefði ég
að líkindum byijað að veiða út frá
því sem ég skildi í textanum. Síðan
hefði ég lesið aftur og aftur og aft-
ur. Ég gæti best trúað því að það
hefði tekist. Hið sama ráðlegg ég
„frændanum" ef honum hættir til
að missa móðinn.
Það verður enginn svikinn af leið-
sögn Kristjáns Gíslasonar. Ungir
veiðimenn ættu að laumast í þessa
bók, lesa hana vandlega og hugleiða
og bera reynslu sína eða reynsluleysi
saman við það sem þar stendur. Ég
hygg að þeir hefji þá veiðiskapinn
næsta sumar með fleiri spurningum,
meiri eftirvæntingu og kannski eilítið
meiri þolinmæði, í þeirri trú að sjal’d-
an fellur tré við fyrsta högg.
„Þetta er falleg bók og
uppörvandi og œtti að
liggja í hverri skúffu á
sjúkrahúsum...“
Súsanna Svavarsdóttir
í ritdómi í Morgunblaðinu.
«>
FORLAGIÐ
LAUGAVEGI18, SÍMI91-25188
FRIDUR - KÆRLEIKUR - LÆMIIMG
Eftir hijiiinil hrtkarinnar Kærleiknr - lækningar - kraHaverk
BERNIE S. SIEGEL
r
Iþessari bók er fólginn dýrmætur lykill - sjálfur lykillinn að góðri
heilsu og vellíðan. Hér er fjallað um sjálfslækningu - þann eiginleika
að styrkja varnir líkamans gegn sjukdómum með jákvæðu hugarfari
og ríku andlegu jafnvægi, því áhrif kærleikans á Iíkamann eru ótvíræð.
Hér sést hvað læra má af því fólki sem þroskað hefur eiginleika sinn
til sjálfslækningar. Sumir þjást af krabbameini, hjartasjúkdómum, sykur-
sýki, alnæmi eða einhverju öðru. Aðrir eru hraustir en vilja styrkja heils-
una frá degi til dags. En leiðin til sjálfslækningar er ætíð sú sama. Helga
Guðmundsdóttir þýddi. isbn 9979-53-003-0
VATNAFRÆÐI
Bókmenntir
ErlendurJónsson
Sigurjón Rist: VATNS ER ÞÖRF.
248 bls. Bókaútg. Menningar-
sjóðs. Reykjavík, 1990.
Siguijón Rist gerðist brautryðj-
andi í vatnamælingum hérlendis.
Þegar hann hóf það starf fyrir ára-
tugum varð að fara yfir óbrúuð
stórfljót til að komast að mælinga-
stöðum á hálendi landsins. Getur
hann þess að mælingarnar sjálfar
hafi þá verið Iétt verk í hlutfalli við
þess háttar leiðangra. Nú er öldin
önnur og auðveldara að komast
leiðar sinnar. Og nú er_ líka meira
vitað um ár og vötn á íslandi, svo
er Siguijóni fyrir að þakka.
Náttúrufræðin hefur allt frá dög-
um Eggerts Ólafssonar verið sam-
ofin þjóðernistilfinningu íslendinga.
Þó svo að rit þetta líti út eins og
hver önnur »jólabók« hlýtur það að
teljast fræðirit fyrst og fremst,
náttúrufræði.
En þar með er ekki sagt að það
eigi ekki erindi til hvers sem er.
Venjulegur ferðamaður veit heil-
mikið um jarðfræði landsins, jafn-
vel þótt hann hafi aldrei numið
neitt þess háttar í skóla. Og leið-
sögumaður þykir illa upplýstur ef
hann getur ekki svarað einföldustu
spurningum um þau efni. Hér eftir
ætti að þykja sjálfsagt að muna
meðalvatnsmagn ár ekki síður en
hæð Ijalls.
Þarna er því lýst hvernig rennsli
og vatnsmagn er mælt. Ekki er það
flókið í sjálfu sér, en kostar þó veru-
lega nákvæmni. Og þá ekki síður
aðgæslu. Stöku sinnum kjark og
áræði. Því ekki eru öll stórfljót auð-
veld viðureignar. Mælingar verður
og að endurtaka á öllum árstímum
þar eð rennsli er síbreytilegt, getur
líka verið mismunandi mikið eftir
árstíðum svo stórmiklu munar. Á
Sigurjón Rist
því hefur þjóðin reyndar fengið að
kenna á liðnum öldum.
Stöðuvötnin hafa líka verið
mæld: mesta dýpi, meðaldýpi og
vatnsmagn. Þau hafa og verið talin
og flokkuð eftir ummáli. Er sá þátt-
urinn ekki síður fróðlegur.
Að sjálfsögðu hafa vötn verið
mæld vegna orkunnar fyrst og
fremst sem er eins og stendur næst-
mesta auðlind íslendinga. Ritið ein-
skorðast þó hvergi við þau sjónar-
mið. Vatnsnot eru svo miklu fleiri.
Lífsnauðsynlegast er auðvitað
neysluvatnið. En einnig því eru
gerð hér viðhlítandi skil. Myndefnið
er bæði til fróðleiks og augnayndis.
Og í myndatextum, sem eru flestir
ýtarlegir, er víða bent á atriði sem
manni kynni að sjást yfir ef ekki
fylgdu skýringar.
Siguijón Rist er réttilega skráður
höfundur ritsins. Sumir kaflarnir
eru þó samdir af öðrum. Allir sýn-
ast höfundarnir hafa unnið verk
sitt af alúð og nákvæmni. Sem sagt:
vandað en eigi að síður alþýðlegt
fræðirit.
Griineburg Tno.
Ib Hausmann, klarinettleikari.
Verk eftír Brahms og Mess-
iaen í Islensku óperunni
TÓNLEIKAR íslensku óperunn-
ar verða laugardaginn 1. des-
ember á vegurn Tónlistarfélags-
ins og hefjst þeir kl. 14.00.
Fyrir tilstilli Goethe Institut
koma til landsins Gruneburg Trío
og Ib Hausmann, klarinettleikarí
og munu flytja verk eftir Brahms
og Messiaen.
Griineburg Trio var stofnað árið
1980 og hefur síðan ferðast víða
til tónleikahalds, unnið til verðlauna
og gefið út hljómplötur. Tríóið skipa
Karin Boerries, fiðla, Ulf Tischbir-
ek, selló og Ulrich Koneffke, píanó.
Klarinettleikarinn Ib Hausmann
hefur, auk þess að starfa sem ein-
leikari, unnið með ýmsum einleikur-
um og kammerhópum og iagt sér-
staklega stund á samtímatónlist.
Harín hefur oftar en einu sinni unn-
ið til 1. verðlauna í alþjóðlegri sam-
keppni.
A efnisskránni á laugardag eru
tvö verk. Píanótríó í C-dúr, op. 87
eftir Brahms, en þetta mun vera
eitt af fáum verkum sem Brahms
lýsti sig ánægðan með.
Seinna verkið er Kvartett um
endalok tímans eftir franska tón-
skáldið Olivier Messiaen, en hann
er tvímælalaust meðal fremstu nú-
lifandi tónskálda í heiminum. Tón-
listarunnendum er í fersku minni
flutningur Kammersveitar
Reykjavíkur á verki hans, Frá
gljúfrunum til stjarnanna, og í jan-
úar nk. mun Sinfóníuhljómsveit
æskunnar flytja verkið Turangálila.
Kvartett um endalok tímans var
skrifað þegar Messiaen var í fanga-
búðum nasista og frumflutt þar.
Tónskáldið vitnar í Opinberunarbók
Jóhannesar þar sem engillinn sver
við skaparann að „enginn frestur
mundi lengur gefinn verða“ þegar
lúðrar hljóma og leyndardómur
Guðs opinberast.
Tónleikarnir verða endurteknir í
Safnaðarheimilinu Vinaminni á
Akranesi sunnudaginn 2. desember
kl. 16.00.
FrcttatHkyiiiiiiig