Alþýðublaðið - 03.11.1920, Blaðsíða 1

O-efið' tit af ik.lþýön^olckiiL'M.siSo
1920
Miðvikudaginn 3 nóvember.
253 tölubl.
jfuðnlishrtnpr og verklýlsféiðg
Hafa hvorutveggju sama tiíverurétt?
1.
í öllum méntalöndum álfunnar
er nú fyrir löngu viðurkendur
réttur verkamanna til þess að
mynda félagsskap til að bæta
kjör sín, með því að gera samtök
til þess að hækka vinnukaupið,
eða á annan hátt.
En þetta hrfir ekki verið þann-
ig ætíð, og það er ekki nema lið-
lega öld síðan verkamaður nokkur
í einu nágrannalandi voru var
hálshöggvinn fyrir þá sök eina, að
hann stóð fyrir því, að verkamenn
gerðu samtök um að heimta lítils-
háttar hærri laun. Og í Rússlandi
var allur verðlýðsfélagsskapur
bannaður, þar til svívirðingu Norð-
urálfunnar, rússnesku keisarastjórn-
inni, var hrundið frá völdum, árið
X91;.
En hvernig hefir þá verkiýður-
inn fengið viðurkendan þennan
sjálfsagða rétt sinn til þess að
mynda félagsskapf Hefir það
fengist með góðu, fyrir sanngirni
þeirra, sem stjórnað hafa löndun-
umf
Óaei,s það er aðeins gegnum
langvinna baráttu verklýðsins, að
hann hefir öðlast þennan rétt, því
alstaðar hefir auövaldið verið á
varðbergi að gæta þess, að verk-
týðurinn fengi sem minst af þeim
xétdndum í sínar hendur, sem gæti
orðið til þess, að hann bæri meira
úr býtum, því það var sama sem
það, að þeir ríku græddu þeim
®un minna.
Það er eftirtektarvert, að þó
Verklýðnum hafi verið bannaður
félagsjskapur til. þess að hækka
kaupið, þá hefir atvinnurekenduni
nldrei í neinu landi verid bann-
nður félagsskapur til þess að
halda kauþinu niðri.
Hvernig stendur nú á þessuf
^r þag af þvf, ag málstaður at-
Vinnurekendanna, að halda niðri
kaupinu, sé betri en málstaður
verklýðsins, um að hækka þaðf
Ónei, það er blátt áfram af þvf,
að það eru í öllum löndum þeir
ríku, sem í raun og veru ráða,
þrátt fyrir svonetnt þingræði. Því
í öllum löndum, sem ekki eru
beinlínis verklýðsveldi, nær ein-
hver taug auðvaldsins upp í þing
ið og stjórnarráðið (og mun í
annað sinn skrifað um hvernig
slíkt getur átt sér stað).
II.
Það er eigi sjaldgæft að heyra
atvinnurekendur eða millistéttar-
menn segja eitthvað á þá leið,
að þeir séu nú ekki á móti því,
að verkalýðurinn hafi með sér fé-
lagsskap, en það sé engu að sfður
nauðsynlegt (fyrir þjóðina?) að at-
vinnurekendur hafi með sér öflug
samtök; tala með öðrum orðum
eins og hér sé um tvo jafn rétt-
háa aðilja að ræða.
En eiga hvorutveggju aú í
raun og veru sama rétt á sér,
félög, sem verkalýðurinn myndar
í þeim tilgangi að bæta kjör sín,
meðal annars með þvf að hækka
kaupið, og félög, sem atvinnurek-
endur gera með sér, til þess að
halda kaupinu niðri?
Áður en við svöium þessari
spurningu, verðum við að gera
okkur ijóst, svona í stórum drátt-
um, hvað er gotfc og rétfc í
þjóðfélagsmálum, og hvað er ilt
og rangfc.
Gott og rétt verðum við þá
að kalla það sem eykur gleðina,
ánœgjuna og heilbrigðina, með
öðrum orðum, það sem eykur
lífið í landinu, það sem miðar að
þvf að gera sem flesta íslendinga
ánægða og heilbrigða.
111 og rangt kölium við aftur
á móti það, sem verkar á þann
hátt, að það dregur úr þessu.
En er við höfum athugað þetta
verður bersýnilegt, að verklýðsfé-
lögin annarsvegar, og auðmanna-
hringar atvinnurekandanna hins-
vegar, geta ekki verið jafn rétthá-
ir siðferðislega séð.
Því eftir því sem verklýðsfé-
lagsskspurinn tekst betur, eftir þvl
verður kaupið hærra, lífsnauðsynj-
ar, svo sem húsnæði, fæði, klæði
o. a. ódýrara, og skattarnir lægri
sem á almenningi hvfla. Með öðr-
um orðum: Því meiri framgahg
sem félagsskapur verkalýðsins hef-
ur, því meira eykst gleðin, ánægj-
an og heilbrigðin hér hjá okkar
fámennu íslensku þjóð.
Hinsvegar er bersýnilegt, að því
áhrifameiri sem félagsskapur auð-
manna er, eg því betur sem þeim
tekst að halda niðri verkakaupinu,
eða velta skattabirgðinni af sér
yfir á almenning, því minni verð-
ur gleðin, ánægjan og heilbrigðin
hjá þjóðinni í heild sinni.
Verklýðsfélagsskapurinn hvílir
því á sterkum siðferðislegum
grundvelli, en félagsskapur meðal
auðmanna er miðar í öfuga átt
við verklýðsfélagsskapinn vantar
gersamlega þennan siðferðisgrund•
voll, og á þetta jafnt við um fé-
lög til þess að halda kaupinu
niðri eins og t. d. Botnvörpu*
skipaeigendafélagið hér, eða íé-
lag Morgunblaðseigendanna, enda
munu hinir síðarnefndu hafa þetta
á tilfinningunni, því annars mundu
þeir ekki reyna að halda nöfnum
sfnum leyndum, en svo sem kunn-
ugt er neitaði Morgunblaðið um
daginn að birta nöfn þeirra.
Clemenceau á tígrisáýraTeiðum.
Ciemenceau gamli er nú á tígr-
isdýraveiðum suður á Ceylon. Hann
hefir eins og kunnugt er verið
kallaður „tígrisdýrið“, og vill máske
með þessu tígrisdýradrápi sínu
sanna máltækið, að frændur séu
frændum verstir.