Morgunblaðið - 03.03.1991, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. MARZ 1991
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Árvakur, Reykjavík
FlaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst IngiJónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Sameining sjávarút-
vegsfyrirtækja á
Akranesi
AAkranesi er að verða til
eitt stærsta sjávarút-
vegsfyrirtæki á landinu.
Ákvörðun forráðamanna Har-
aldar Böðvarssonar og Co. og
Síldar- o g fiskimjölsverk-
smiðju Akraness hf. að sam-
eina fyrirtækin tvö ásamt
dótturfyrirtækjum er merki-
legt skref í endursköpun sjáv-
arútvegs, ekki bara á Akra-
nesi, heldur á landinu öllu.
Reynslan af slíkri sameiningu
er góð. Gleggsta dæmið um
það er Grandi hf. en nú hafa
þrjú sjávarútvegsfyrirtæki í
Reykjavík sameinast í rekstri
þess fyrirtækis.
Grandi hf. er mjög öflugt
útgerðar- og fiskvinnslufyrir-
tæki, sem hefur burði til þess
að koma við margvíslegri ha-
græðingu í rekstri, sem erfið-
ara væri ella. Hið sama má
segja um Útgerðarfélag Ak-
ureyrar, sem er eitt stærsta
útgerðar- og fiskvinnslufyrir-
tæki landsins. Reynslan af
rekstri þessara fyrirtækja
sýnir, að stærð skilar sér vel
i rekstri fyrirtækja, sem þess-
ara. Húsnæði, tækjabúnaður,
skipakostur og starfsfólk nýt-
ist betur í sameinuðum fyrir-
tækjum. Um það þarf ekki
lengur að deila. Reynslan tal-
ar sínu máli.
Fyrirtækin, sem nú stefna
að sameiningu á Akranesi eru
fjárhagslega öflug fyrirtæki.
Þau hafa tekið ákvörðun um
sameiningu, ekki vegna erfið-
leika í rekstri, heldur ‘vegna
þess, að þau vilja vera betur
undir það búin að takast á
við verkefni framtíðarinnar.
Það sýnir framsýni forráða-
manna fyrirtækjanna. Við-
brögð starfsmanna og for-
ráðamanna kaupstaðarins og
verkalýðsfélaga eru jákvæð
og er það fagnaðarefni.
Markmiðin í sjávarútvegi
eru skýr. Það þarf að fækka
skipum, nýta betur hvert skip,
sem haldið er úti, fækka
vinnslustöðva og nýta betur
framleiðslutæki þeirra húsa,
sem eftir verða í rekstri. Sam-
eining fyrirtækja af því tagi,
sem nú hefur verið ákveðin á
Akranesi stuðlar að því að
þessum markmiðum verði
náð. Það verður spennandi að
fylgjast með þessari samein-
ingu, sem áreiðanlega á eftir
að verða til eflingar atvinnu-
lífi á staðnum.
Ákvörðun fyrirtækjanna
tveggja ætti að ýta undir
forvígismenn í sjávarútvegi í
öðrum landshlutum að hyggja
að hinu sama. Víða á landinu
eru aðstæður til slíkrar sam-
einingar. Þar má nefna Snæ-
fellsnesið, Djúpið, suma staði
á Austíjörðum og hvað um
Suðurnesin, þar sem útgerð
og fiskvinnsla hafa átt undir
högg að sækja? Það er ekki
sízt á Suðurnesjum, sem þarf
að huga að eflingu atvinnu-
lífs, vegna þess, að búast má
við, að verulega dragi úr at-
vinnu, sem tengist varnarlið-
inu á Keflavíkurflugvelli á
næstu árum. Fordæmi Akur-
nesinga ætti að verða mönn-
um annars staðar á landinu
hvatning til þess að kanna
möguleika á sameiningu.
Þá er það einnig ánægju-
efni að forráðamenn fyrir-
tækjanna á Akranesi hyggj-
ast gera hið nýja fyrirtæki
að almenningshlutafélagi.
Reynslan af því er einnig góð.
Mikil eftirspurn hefur verið
eftir hlutabréfum í fyrirtækj-
um á borð við Granda, ÚA
og Skagstrending, sem skráð
eru á hlutabréfamörkuðum
hér. Hagur þessara fyrirtækja
stendur með blóma. Óhætt er
að fullyrða, að möguleikar
hins nýja fyrirtækis'á Akra-
nesi eru miklir í þessum efn-
um.
Það vekur alveg sérstaka
athygli, að eigendur Haraldar
Böðvarssonar og Co., sem er
fjölskyldufyrirtæki í eigu af-
komenda stofnanda fyrirtæk-
isins eru reiðubúnir til að
stíga þetta skref og opna fyr-
irtækið almenningi án þess
að vera neyddir til þess af
fjárhagsástæðum. í því felst
bæði dirfska og framsýni.
Þær fréttir, sem nú berast frá
Akranesi eru einhverjar hinar
ánægjulegustu úr íslenzku
atvinnulífi um nokkurt skeið.
lOQ ÍS
JL Lá%J »lenzkur
metnaður getur ekki
verið fólginn í því að
verða að sjónvarps-
þjóð, þótt margt sé
ágætt í þessu tæki,
bæði innlent efni og útlent. Við
getum allra sízt orðið fastir gláp-
endur á yfírborðslegt útlent kæk-
efni eða myndspólur með poppi
þótt sumar séu harla frumlegar án
þess manni detti list í hug, enda
miklu nær auglýsingaáleitni eða
áreitni en þeirri sönnu tólg sem
Gunnlaugur Scheving talaði um.
Nei, það er ekki hægt að lifa í fjöl-
miðlum. Sjónvarp er í raun einskon-
ar fíkniefni, blöð og tímarit síður.
Það er hægt að verða sjónvarpsfík-
ill og þurfa alltaf meiri og stærri
skammta á skjánum. Síður blaða-
fíkill. Bækur eru hlédrægari, þær
gera litlar kröfur nema þegar met-
söluáfergjan grípur um sig fyrir
jólin og þess er krafízt vondar bæk-
ur séu margumtalaðar, vegnar og
metnar einsog alvörubókmenntir, á
sama tíma og enginn deplar auga
þótt góðar ljóðabækur komist ekki
í samkeppni um bókmenntaverð-
laun einsog átti sér stað á jólaver-
tíðinni 1990.
Það getur verið skemmtileg upp-
lifun að njóta listar með öðrum.
Sjálfur hef ég tekið þátt í slíkum
uppákomum og haft
gagn og gaman af.
En góðrar listar nýtur
maður helzt í einrúmi;
einn með sjálfum sér.
Enginn miðill sem enn
hefur verið fundinn
upp veitir annað eins tækifæri til
þess og bókin. Góð bók er mesti
nautnamiðill sem ég þekki. Hún
fjallar þá væntanlega um einhveijar
mikilvægar hugmyndir. Hún er þá
væntanlega sprottin úr djúpum til-
finningum og merkum hugsunum.
Og hún er þá einnig skrifuð af list-
rænu innsæi. En það eru að sjálf-
sögðu einungis örfáar bækur miðað
við fjöldaútgáfuna sem eru þessu
marki brenndar, þótt reynt sé að
klína því á allskyns sölugóss. En
hvað sem því líður þá heldur bókin
velli. Og ásóknin í hana er með ein-
dæmum. Allir vilja vera rithöfund-
ar. Fólk sem hefur árum saman
trónað í auglýsingafárinu og birtist
viðstöðulaust á skjánum mánuðum
saman virðist enga útrás fá nema
það komi sjálfu sér á framfæri í
einhvers konar bókarskruddu; bæði
athyglisfíklar hér heima og annars
staðar. Það segir í sjálfu sér allt
sem segja þarf um styrk bókarinnar
í nútímaþjóðfélagi; þráttfyrir allt.
Jafnvel sjónvarpsstjörnurnar van-
treysta skapara sínum. Sjónvarpið
dugar þeim ekki til lengdar. Dagleg
endurtekning verður hvimleið og
skilur eftir sig þögn og tómarúm;
miskunnarlausa þögn — og
gleymsku.
011 góð list er sönn og eftirminni-
leg. Allar góðar bækur eru sannar
á sinn hátt; og væntanlega sígildar.
Þær segja mikið um sjálf okkur,
reynslu og umhverfi.
In Country eftir Bobbie Ann
Mason er sönn bók og harla eftir-
minnileg skáldsaga. Hún hefur
Víetnam að ósýnilegum bakhjarli
einsog ekki er óalgengt í banda-
rískum sögum og kvikmyndum nú
um stundir. Lýsir því með átakan-
legum hætti hvemig óviðbúið og
illa ræktað fólk vex inní gerviheim
sjónvarpsins.
Aðalsöguhetjan, Sam, hafði
misst föður sinn. En dauði hans var
ekki áleitið umhugsunarefni. Það
var aftur á móti dauði sjónvarps-
stjömu, einhvers hershöfðingja í
MASH minnir mig. Hann var Sam
eftirminnilegra harmsefni en þær
óáþreifanlegu hugmyndir sem hún
hafði um dauða föður síns. Hann
hafði fallið í Kóreu mánuði eftir
giftingu foreldra hennar. Uppfrá
því lifði móðir hennar til að gleyma.
Og henni tókst það. Fyrir bragðið
lifði Sam í sjónvarpinu, en ekki
veruleikanum.
M.
(meira næsta sunnudag.)
HELGI
spjall
________MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGÚr 3. MARZ 1991_
REYKJAVÍKURBRÉF
Um svipað leyti og frétt-
irnar bárust um að
íraski herinn væri að
gefast upp fyrir fjöl-
þjóðahernum sem
sendur var til að frelsa
Kúveit í umboði ör-
yggisráðs Sameinuðu þjóðanna sendi Al-
menna bókafélagið frá sér bók eftir Jó-
hönnu Kristjónsdóttur, blaðamann á Morg-
unblaðinu, sem heitir Flugleiðin til Bagdad.
Þar lýsir Jóhanna ferðum sínum til Bagdad
fyrir fáeinum mánuðum. Með því að lesa
bókina kynnast menn hinu sérkennilega
ástandi sem ríkir innan írak, þar sem fólk
óttast annars vegar Saddam Hussein ein-
ræðisherra en rís hins vegar ekki upp
gegn honum og lætur hann hvað eftir
annað etja sér út í vonlaus hernaðarátök.
Eftir átta ára stríð við nágrannaríkið íran
sátu írakar ekki uppi með neitt nema
manntjón og gífurlegar stríðsskuldir.
Ástandið í írak hefur síður en svo batnað
eftir herförina til Kúveit. Jóhanna lýsir
ástandinu í Bagdad meðal annars á þenn-
an hátt:
„Ég skal viðurkenna að það kom stund-
um í mig ótti þessa októberdaga í Bagdad.
Ekki ótti við að stríð brytist út, því trúði
ég aldrei. En ég var óörugg gagnvart fólk-
inu, þessu ljúfa fólki og fallega. Sat það
á svikráðum við mig? Var það reiðubúið
að segja til mín ef ég vandaði ekki hveija
setningu? Ef ég tæki myndir án þess að
hafa leyfí? Stælist út og testaði og talaði
við fólk án þess að hafa vörð með mér?
Væri það reiðubúið að senda dauðasveit-
irnar upp á herbergi til mín?
Stundum var mér immnbrjósts eins og
ég væri margar manneskjur. í aðra rönd-
ina átti ég — eins og sönnum íslendingi
sæmir sem þekkir ekki ógn og stríð —
erfitt með að taka allar öryggis- og eftir-
litsráðstafanirnar alvarlega. 011 þessi boð
og bönn. Það var fljótlegra að telja upp
hvað var leyft. Ég hló oft á vitlausum stöð-
um þegar var verið að leiða mig í allan
sannleika, kímnigáfa mín og ráðuneytis-
manna fór afar sjaldan saman. Eins og
þegar ég var einlægt að taka myndir af
myndum af Saddam.
„Frábærar myndir,“ sagði ég. Þeir
hneigðu sig og kinkuðu koili. Þeir áttuðu
sig aldrei á því að mér var ofboðið og lang-
aði að benda þeim á að þessi myndaárátta
forsetans væri andstæð Kóraninum. Þeir
hneigðu sig og brostu. Eða áttuðu þeir
sig? Hneigðu sig og brostu af því þeir vissu
hvað þeir áttu ella yfír höfði sér. Ég komst
ekki að raun um það ...
Nú býr íraska þjóðin aftur við þá ógn
að stríð getur skollið á. Samt dirfast fáir
að láta í ljós andstöðu við ákvarðanir for-
setans um að taka Kúveit. Þegar írakar
tjáðu sig við mig án þess að ráðuneytis-
mennirnir heyrðu, fólk sem ég hafði hitt
áður og treysti mér, var engu líkara en
það bæri kynlega haturást til Saddams.
Það hræðist hann, hefur andstyggð á hon-
um fyrir að halda þjóðinni í heljargreipum.
En finnst hann hafa unnið mörg góð verk,
menn dá vitsmuni hans og klókindi
samtímis því að þeir hræðast þessa eigin-
leika. Fáir væna hann um spillingu og
ólifnað eins og viðgengst hjá mörgum þjóð-
höfðingjum — ekki aðeins í Arabaríkjum.
En síðast en ekki síst: menn dýrka hann
fyrir að hafa sýnt makt og veldi og boðið
stórveldum á Vesturlöndum birginn. Þó
það leiddi til styijaldar.
Mótsagnakennt? Óekkí. Þetta eru bara
arabísk stjómmál. Kannski ekki skrítið þó
manneskju af íslandi líði eins og geðklofa
hér.
Við þessar ragluðu kenndir verða menn
að búa. Margir geta ekki um fijálst höfuð
strokið, njósnarar eru á hveiju strái. Ég
man eftir íraskri fjölskyldu í Ámman sem
bauð mér heim með Stefaníu (innskot:
ræðismanni íslands í Amman) fyrir tveim-
ur árum og ég á leið í fyrsta skipti til
íraks. Þau vildu ekki segja mér hvað þau
hétu ef ég yrði handtekin og pynduð.
„Léttklikkað Iið,“ hugsaði ég. Eg er hætt
að hugsa þannig. Ég er ekki með meira
ofsóknaræði en gengur og gerist. En ég
veit að hvað sem er getur gerst. Dauða-
Laugardagur 2. marz
sveitirnar gera ekki boð á undan sér. Þær
koma. Spyrst svo ekki til mín meir. Né
þín.“
Þegar þetta er lesið og vitað er hvað
hefur gerst síðan er með ólíkindum að
Saddam Hussein skuli enn vera við völd
í Bagdad. Vonandi tekst fjölþjóðahernum
að draga úr honum vígtennurnar. írakar
fá hins vegar ekki um fijálst höfuð strok-
ið á meðan þessi ógnvaldur hefur síðasta
orðið í landi þeirra.
Saddam Hussein
hefur komið þjóð
sinni -P' hrikalega
staða stöðu. Hvað svo
sem sagt er um það
að hann hafi áunnið sér hylli araba með
því að sýna Vesturlöndum í tvo heimana
þarf hann einnig að halda þannig á málum
að þjóð hans sjálfs geti lifað án þess að
eiga sífellt í útistöðum við nágranna sína.
Hussein réðst ekki inn í Kúveit til að
storka Vesturlöndum. Hann vonaðist til
þess að komast upp með að ræna ná-
grannaríki sitt svo að hann gæti forðað
írösku efnahagslífi frá hruni. Við sáum
best á sjónvarpsmyndum, þegar hermenn
Saddams gengu álútir með hvítar veifur
eða skriðu á móti andstæðingum sínum,
kysstu hendur þeirra og fætur, hve hart
leiknir þeir voru andlega og líkamlega.
Stríði Saddams við Irani lauk sumarið
1988 eftir átta ára blóðug átök. Þeir sem
kallaðir voru til hernaðar í Irak 18 ára
gamlir voru orðnir 26 ára, þegar styijöld-
inni við írani lauk, og þeir voru enn undir
vopnum. Þeir höfðu aldrei átt neitt einka-
líf, ekki fengið neina menntun eða stundað
venjulega vinnu, þeir voru almennt
ókvæntir og án tengsla við íjölskyldur
sínar. Það eitt að fá þessa menn inn á
alménnan vinnumarkað skapaði mikil
vandamál í landinu á árinu 1989. Saddam
gat í raun ekki leyst upp hinn mikla her-
afla. Vald hans byggðist að verulegu leyti.
á því að hafa eitthvað fyrir herinn að gera.
í nýlegri ritgerð í ritinu Survival, sem
er gefið út af Alþjóðahermálastofnuninni
í London (IISS), er komist að þeirri niður-
stöðu, að Saddam hafi ákveðið að ráðast
inn í Kúveit 2. ágúst 1990 í von um að
bjarga efnahag Iraks með því og tryggja
þannig eigin völd. Þar segir, að almennt
hafi verið litið þannig á að Irakar hafi
sigrað í stríðinu við írani. Þá var her ír-
aka öflugri en nokkru sinni fyrr og milljón-
ir manna dönsuðu af fögnuði á strætum
Bagdad. Gleðin var skammvinn, því að
brátt kom í ljós, að íraska þjóðin kom löm-
uð frá stríðinu. Efnahagur hennar var í
rúst. Talið var að það myndi kosta 230
milljarði bandaríkjadala að endurreisa
hann. Ef reiknað væri með því að hver
einasti dollari sem írakar hefðu í tekjur
af olíuvinnslu rynni til endurreisnarinnar
myndi taka 20 ár að afla þessara tekna.
Við lyktir styijaldarinnar við írani voru
árstekjur íraka af olíuvinnslu 13 milljarðar
dollara, sem dugði ekki einu sinni til að
standa undir venjulegum árlegum þjóðar-
útgjöldum. Erlendar skuldir Iraka námu
80 milljörðum dollara og ollu Saddam
miklum áhyggjum.
Talið er að í ársbyijun 1990 hafi Sadd-
am tekið að átta sig á því að lyktir stríðsins
við írani hafi ekki aukið persónulegt ör-
yggi hans sjálfs. Veldi hans var ekki ógn-
að af trúarofstækismönnum í íran eða ein-
hveijum sem stóðu honum nærri við stjórn-
völinn í Bagdad heldur af almenningi í
írak sem beið með öndina í hálsinum eftir
því að hann færði þjóðinni á silfurbakka
ávexti hins „sögulega sigurs" yfir írönum.
Til þess að halda lífí varð hann því að
gjörbreyta efnahagsstöðunni á svipstundu.
I febrúar 1990 bað Saddam þá Hussein
Jórdaníukonung og Hosni Mubarak
Egyptalandsforseta að tilkynna ríkjunum
við Persaflóa, að írakar vildu ekki aðeins
láta þau frysta lánin sem þeir fengu hjá
ríkjunum til að heyja styijöldina við írani
heldur þyrftu þeir tafarlaust 30 milljarði
dollara til viðbótar. Hann bætti við: „Látið
Flóaríkin vita, að gefí þau mér ekki þessa
peninga veit ég hvernig á að nálgast þá.“
Þessari hótun fylgdi hann eftir með heræf-
Hrikaleg
ingum á hlutlausu svæði við landamæri
Kúveit. Jórdaníukonungur gerði Saudi
Aröbum tafarlaust grein fyrir kröfu Sadd-
ams.
Hér verður þessi aðdragandi innrásar-
innar í Kúveit ekki rakin frekar. Öllum er
í fersku minni það sem síðan hefur gerst.
Saddam á nú meiri erfiðleikum en nokkra
sinni fyrr. Forystumenn þjóðanna sem tóku
að sér að framkvæma ályktanir Sameinuðu
þjóðanna vildu ekki að Irakar sætu áfram
uppi með fjórða öflugasta her í heimi og
fjölþjóðaherinn hefur markvisst eyðilagt
hergögn íraka, sem flest eru af sovéskum
uppruna. Nú skortir Saddam bæði peninga
og herafla. Þróun mála í írak verður von-
andi með öðrum hætti en eftir styijöldina
við írani. Saddam hefur reynst vera óút-
reiknanlegur en í átökunum við fjölþjóða-
herinn misreiknaði hann sig hrapallega og
ætti að sjálfsögðu að taka afleiðingum
þess með því að hverfa frá völdum.
Stöðnun er
hættuleg
Því hefur oft verið
haldið fram á und-
anförnum vikum,
að við Vestur-
landabúar getum
ekki skilið styijaldarrekstur Iraka, þar sem
hugsunarháttur þeirra sé allt annar en
okkar. Þessari fullyrðingu skal ekki hafnað
en hitt rifjað upp sem George Bush Banda-
ríkjaforseti sagði, áður en hann gaf fyrir-
mælin um að hefja hernaðinn gegn Irök-
um, að hann tryði því ekki að Saddam
gerði sér grein fyrir hernaðarmættinum
sem ógnaði honum og vilja andstæðinga
hans til að beita þessu gífurlega afli. Taldi
Bush, að áttaði Saddam sig á þessu myndi
hann tafarlaust fallast á kröfur Sameinuðu
þjóðanna.
Það er ömurlega komið fyrir fjölmennri
þjóð eins og írökum þegar forystumenn
hennar hafa enga aðra framtíðarsýn en
stefna henni út í styijöld sem öllum var
ljóst að myndi tapast. Við eigum vissulega
erfitt með að skilja þjóðir sem líða leiðtoga
með slík markmið. Þjóðir staðna fljótt og
lífskjör þeirra versna ef þær skortir verðug
markmið.
Stöðnun hefur einkennt íslenskt efna-
hagslíf á síðustu 10 áram. Lífskjör hafa
lítið batnað á þessum tíma meðan upp-
gangur hefur verið annars staðar. Hér
jókst landsframleiðsla á mann aðeins um
10% á árunum 1980 til 1990 meðan sam-
bærileg tala fyrir OECD ríkin var 24,4%.
Samanburður á hvert ársverk er enn óhag-
stæðari fyrir ísland þar sem landsfram-
leiðsla á hvert ársverk á íslandi jókst ein-
ungis um 3,7% á þessum 10 áram meðan
vöxturinn í OECD var 19,1%. Kaupmáttur
heildarlauna hér jókst aðeins um 0,3% á
árunum 1980 til 1990 en á áranum 1980
til 1989 jókst kaupmáttur launa í OECD
um 11,3%. Þessar tölur allar sýna svo
ekki verður um villst að ísland hefur orðið
undir í samkeppninni um lífskjör.
Það hefur komið gleggst fram í ríkjum
Mið- og Austur-Evrópu sem nú eru að
bijótast undan oki marxismans, hve hættu-
legar afleiðingar stöðnunar í efnahagslíf-
inu eru. Það hrynur einfaldlega, einstakl-
ingarnir eiga fullt í fangi með að hafa í
sig og á og þjóðfélögin megna ekki að
takast á við þau grunnverkefni sem gerð-
ar eru kröfur um að sinnt sé. Má þar til
dæmis minna á hroðalegar fréttir um
mengun í þessum löndum sem spilli ekki
aðeins umhverfinu heldur hafi alvarleg
áhrif á líf og heilsu manna.
Þegar dregur nær
kosningum kemur
betur í ljós en áður,
hve sundurlyndi er
mikið innan ríkis-
stjórnar Steingríms Hermannssonar. Þar
hafa ríkt þeir stjórnarhættir að ýta vanda-
málunum á undan sér eins lengi og frek-
Skýr fram-
tíðarsýn
ast er kostur. Allir vita úr einkalífi sínu
að tíminn leysir fæst mál. Það er nauðsyn-
legt að horfast í augu við vandann og
taka á honum. Vegna ágreinings innan
stjórnarinnar hefur henni verið um megn
að gera þetta eða staðið þannig að ákvörð-
unum að þær verða næsta marklitlar þeg-
ar reynir á þær.
Alexander Stefánsson, þingmaður
Framsóknarflokksins, sagði til dæmis frá
því í sjónvarpsfréttum á dögunum, að for-
sætisráðherra hefði gripið til þess ráðs að
knýja fram afgreiðslu á umdeildu stjórnar-
frumvarpi um húsnæðismál í þingflokki
framsóknarmanna, þegar hann var ekki
fullskipaður. Var ekki unnt að skilja orð
Alexanders á annan veg en þann, að for-
sætisráðherra hefði valið þennan kost, af
því að hann vissi að meðal fjarstaddra
þingmanna væru andstæðingar frum-
varpsins, þeirra á meðal Alexander sjálf-
ur, sem var félagsmálaráðherra Framsókn-
arflokksins á sínum tíma.
Þeir sem standa þannig að afgreiðslu
mála eru ekki færir um að móta íslensku
þjóðinni nauðsynlega framtíðarsýn á þeim
breytingatímum sem nú era. Þeir hugsa
aðeins um að halda völdum frá degi til
dags, orkan fer öll í skyndilausnir á
skammtímaverkefnum. Við sjáum mörg
dæmi um þetta hjá ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar. Iðnaðarráðherra fær ekki
leyfí til að flytja frumvarp til heimildarlaga
vegna nýs álvers. Landbúnaðarráðherra
fær ekki heimild til að gera nýjan búvöra-
samning. Utanríkisráðherra hefur ákaf-
lega takmarkað umboð til að standa að
viðræðum um evrópskt efnahagssvæði.
Sjávarútvegsráðherra fær ekki leyfí til að
flytja frumvarp vegna loðnuveiða. Þannig
mætti áfram telja. Ríkisstjómin veldur
ekki verkefnum sínum en þó er það helsta
ósk ráðherranna að fá umboð í komandi
kosningum að fá að starfa áfram við svip-
aðar aðstæður og stjórna frá degi dags.
„Þaö er ömurlega
komið fyrir fjöl-
mennri þjóð eins
og Irökum þegar
forystumenn
hennar hafa enga
aðra framtíðar-
sýn en stefna
henni út í styrjöld
sem öllum var
ljóst að myndi
tapast. Við eigum
vissulega erfitt
með að skilja
þjóðir sem líða
leiðtoga með slík
markmið. Þjóðir
staðna fljótt og
lífskjör þeirra
versna ef þær
skortir verðug
markmið.“
9
I