Alþýðublaðið - 20.12.1932, Blaðsíða 1

af Alpýðnf&o
Þiá&judaginn 20. dezember 1932, — 307. Ibl.
Fyrir 25 árum síðan vann unig-
ur prentari hjá Skúla Thoroddsen
.alþnij og ritstjóra við prentun
-á blaði hams, „Þjóðviljanum",
Þessi ungi maður dvaldi þá á
heimili eins þektasta íslenzka
stjórnTnáilamannsins og tók þá oft
jþátt í landsmálaumræðum og
fylgdist ná'kva'mllega með íslenzk-
uim stjórnmálum.' Þesisi ungi
prentari var Jón Baldvimson, nú-
"venandi forseti Alþýðusambands
Mands.
Á fyrstu prantaraárum Jónls
Baldvinssonar var ekki til nein
alþýðuhreyfiwg á Mandij Það
var fyrst eftir að Jón Baldvins-
son var fluttur frá hinu forna
stórbýli BessalstsöUm hingað til
höfuðstáðiairins og tekinn að viinna
hér að prentiðn sinni, að íslenzk
■alþýða vaknar tiil stéttarmcðvit-
undar oig fer að rájna í afstöðu
sína í þjóöfélaginu og hilutverk
sitt í þjóðmáláþróuninni,
Hinn 12, marz 1916 var stofn-
fundur Alþýðusamhandsinis haid-
'iinin í Bálruhújsijnlu) í Rfeykjavík, og
var ifitari þiess fundar kosinn Jón
prentari Baldvinsson. Þar voru
mættir fulltiiúar frá 7 alþýðufé-
Iðgum, þar á mieðal frá elzta al-
jþýðuféliaginu hér í bæn|um, „Hiinu
íslenzka prenta'rafélagi“, sem þá
hafði starfað í 19 ár. Fulltrúi
þess félags var Jón Baldvinsison.
Á framhaldsstofnfundi Alþýðu-
siambaudsinjs 19. marz 1916 var
Jón Baldvinlsison kjörinn íyr.sti rit-
ati þesis.
Jón Baldvinsson var eiun af
a'ðiallhvatamömnmum til stofnun-
ar Alþýðusiambandsinis og frá
upphafi einn af mestu atkvæða-
log áh ugaanönnunum í hiJnum fá-
mennia forystuhóp, er þá lagði
grundvöilinn að skipulögðu sam-
takastarfi íslenzkrar alþýðu.
En Jón Baldvinsson var ekki
lengi ritarj Alþýðusamband&ins. Á
hinu fyrsta sambandsþiingi, er
hialdið1. var næst á eftir stofniþingí-
ihu, í nóvember 1916, var Jón
Baldvinsson kosinn forsietí Al-
þ ýðusamband sins. Forsietastörfum
hefir hann síðan gegnt ósilitíð í
rúm 16 áí,
Hann var ekki ýkjastór alþýður
hópnrinn, sem Jóni Baldvinssyni
var fyriir rúmum 16 árum falið að
hafa forystu fyniir. Sá hópur mun
hafa verið á milili 11 og 1200
manns. En hópurinn hefir stækk-
áð með hverju ári, srem liðið hefir
sí’öan. Nú eru það hartnær jafn-
mörg þúsund eins og áður voru
hundrnð, sem valið hafa sér Jón
Báldvinssion að aðalforingja. —
Á stiiíðsárunum hækkuðu allar
náuðsynjaT almenniings mjög í
verði, og þóttt öllum einnig sýnt |
að þurður á nauðsynjavörum
freistaði einstakra manna og fé-
ilaga til Oikurs á sölu þ.eiria. Með*-
ál þeirr,a nauðsynja voru brauðin
hór í bæuumj Því vau það að
verkaniannaféL Dagsbrún fól Al-
þýðusambandinu snemma á árinu
1917 „að gangast fyrir stofnun
brauðgerðarfélags meðal alþýðu-
félaganna“, Stjórn Alþýðusam-
bandsins hóf þá þegar undirbúr
ing þessa máls, og hinin 28. okt.
1917 var haldinu stofnfu'ndur
bitatiðgeríðair alþýðufélaganm, og
var Jón BaHdvinission þá kosinn
formaður hinnar fyrstu brauð-
gerðaTíStjörnaT. Hinin 3. febrúar
1918 samþyktí, fulltrúaróð verk-
lýðBfélaganna hér í bænum með
öilum greiddum atkvæðum þessa
tillögu:
„Fulltruafundurinn skorar á for-
seta sambandsins að taka að sér
stjórn brauðgerðarinnaT.“
Var Jón Baidvinsson þannig
valinn fyrst/ frajnk væm d astj óri
Alþýðubrauðgierðarinnar, og
gegndi því starfi frá því snemma
á árinu 1918, og fram til aprilr
mánaðair 1930, er hann eftir ósk
sambaindsstjórniar gerðóist banka-
| stjóri í Otvegsbankanum.
Snemma á árihju 1918 fóriu frarn
bæjars tjö rn ark osningar hér í bæn-
um, þá í fyrsta sinn eftir að
Alþý&usambandið var stofnaðj
Alþýðuílokkurinn ha'fði þá menn í
kjöiii, Meðal þeirra var Jón Baló
vimsson. Hann var, þá kosinn í
bæjaretjórn Reykjavíkur og sat
þar 6 áfc eða fram í ársbyxjun
1924. Ölil þessi álr var hann odd-
viti Alþýðufliotkiksinls í bæjarstjórh
og stýrði öflugri andstöðu gegn
bæjaristjórnarihaldiniu.
Árið 1921 voru í fyrsta siwn
kosnir 4 þihgmenm í Reykjavík.
Þá var Jón Baldvinsson kosinn
alþingis'maður, og vor í rauri og
veru fyrsti AlþýðUflokksmaður-
inn, sem kosinn vár inn á al-
þingi. Hann var eini fulltrúi
flokks síns á alþinigi, þar tíl 1927.
Við landskjörið 1926 var Jón
Baldvinsson kosinn landskjörinn
þingmaður, og er hanm sá eini
maður, er náð hefir landskjöri
af Alþýðuflokltnum. Hamn er og
hefir verið formaður flokks síns
á þingL
Þó að hér hafi verið taldar
marrgair trúnaðarstöður, er Jón
Baldvinlsson hefir, frá upphafi Al-
þýðuflokksims, haft með hönduim
fyrir flokk sinn og félagsskap, þá
mætti þó hér möigu við bæta.
Þannig hefir hann verið fulltrúi
flokks síns í millilandainiefndinní
frá1 því árið 1927 og síðan, setið
af flokks síns hálfu í málliþinigab
mefn'd í kjördæmasikipunarmálinu,
verið í stjórii „Hins íslenzka
prentarafélags“, fyrsti formaður
í Jafnaðarmanniafélagi Islands og
einnig setið sem fulltrúi flokks
síns í bankaráðii Landsbankans.
Þannig mætti lengi hal da áfram
að télja. En hér verður staðar
numið.
Jón Baldvinísison hefir notíð
miilkils og maijgháttaðs traustis al-
þýðusiamtakannia frá öndverðU.
Því traustí hefir hann ekki brugð-
ist. Og það er engin tílviljun að
hann hefir verið kjörinn til aðal-
í'orystunnair í alþýðusamtökunum.
Hawn hjefir mariga hina ágætustu
kosti forystiumawnsims, einmitt þá
kostiwa, sem eru nauðsynlegastiT,'
þá kosti, sem eiwn af höfuðstjórw-
endulin alþjóðasamtaka un|gra
jafnaaarinawna, Aéolf Wallent'
heim, hefir lýst með þessum orð-
um:
„Foriwginn verður að afla sér
fullkiomins yfiilits yfir ástandið,
og starf haws að vera mótað af
víðsýnij Foringínn má ekki auka
andstæðurwar á milli ólíkra skoð-
ana innan flokks síns. I stað þess
verður hann að sameina, og
tengja sarnan ólík öfl, horfa ekki
á smómuninla, en einbeíta öllum
að sameiginlegum' aðalatriðum.
Foriniginn má ekki vera ofstækis-
fulílur, heldur hafa eiginleika lúns
umburðarlynda hi’rðis. Aðalkost-
ur hvers foringja er sá, að fá
flokksmenn sina til sameáginlegra
á|taka með sér, fá alla til vitundar
um þaði, að þeir eigi að Leggja
fram krafta sína til ótrauðrar,
sameiginilegmr orustu.''
•Á forystumönnum alþýöusam-
takanna síkella margar sk'úrir,