Morgunblaðið - 18.05.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. MAÍ 1991
Skoðanakannanir í Svíþjóð:
Jafnaðarmenn tapa
þriðjungi fylgis síns
Stokkhólmi. Frá Erik Lidén, fréttaritara Morgunblaðsins.
GENGJU Svíar að kjörborðinu í dag mundu tveir flokkar sem
ekki eiga fulltrúa í Rikisdeginum, Kristilegi demókrataflokkurinn
(KDS) og Nýtt lýðræði, sópa til sin yfir 20% atkvæðanna. Fylgi
jafnaðarmanna heldur áfram að minnka samkvæmt skoðanakönn-
unum DN/Teomos og er nú lægra en nokkru sinni fyrr, eða 26,5%,
en var 44% fyrir fjórum árum. Jafnaðarmannaflokkurinn sem nú
heldur um stjórnvölinn í landinu hefur því tapað þriðja hveijum
kjósanda frá því í kosningunum í september 1988.
Fylgi Hægriflokksins (Moderat-
erna) hefur farið minnkandi
undanfarna þijá mánuði. í nóvem-
ber á síðasta ári mældist fylgi
flokksins hærra en nokkru sinni
fyrr, eða 29%, en er nú 23,5%.
Fylgi Þjóðarflokksins er lægra en
nokkru sinni, 9%, en Miðflokkurinn
hefur aukið fylgi sitt upp í 9,5%.
Flokkur umhverfissinna lendir
undir fjögurra prósenta markinu
með 3-,5%. Kristilegir demókratar
fá mesta fylgi sem þeir hafa feng-
ið hingað til, 11%, og fast á hæla
þeim kemur hægriflokkurinn Nýtt
lýðræði með 10%.
14% kjósenda vilja ekki gefa upp
hvað þeir ætla að kjósa og er það
sjö prósentustigum lægra hlutfall
■ WASHINGTON - Við-
skiptahalli Bandaríkjamanna við
útlönd minnkaði um 26,5% í mars
í 4,05 milljarða Bandaríkjadala og
hefur ekki verið jafn lítill síðan í
júní árið 1983, að sögn viðskipta-
ráðuneytis Bandaríkjanna. Sam-
dráttur hefur verið í efnahagslíf-
inu í Bandaríkjunum síðan í júlí á
síðasta ári og hefur mjög dregið
úr vöruinnflutningi til landsins.
Efnahagssérfræðingar hafa spáð
því að lítil eftirspum verði eftir
innfluttum vörum næstu mánuði.
■ VARSJÁ - Pólska stjómin
ákvað á sérstökum fundi á fimmtu-
dagskvöld að fella gengi pólska
zlotysins um 14%. Gengi zlotysins
gagnvart Bandaríkjadollar hefur
verið 9,5 í meira en 16 mánuði en
er nú 11 zloty fyrir hvern dollar.
Útflytjendur höfðu lagt hart að
stjómvöldum að fella gengi pólska
gjaldmiðilsins en þau höfðu tjáð
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum í síð-
asta mánuði að reynt yrði að halda
því stöðugu til að koma í veg fyrir
að verðbólga færi úr böndum.
Pólska fréttastofan PAFnafði eftir
íjármálaráðherra Póllands, Leszek
Balcerowicz, að gengisfelling
væri nauðsynleg nú til að styrkja
stöðu pólsks útflutningsiðnaðar og
vegna þess að gengi Bandaríkja-
dollars hefði hækkað mjög undan-
farið.
AtvimmMf í
Færeyjum
en í október á síðasta ári, þegar
þeir voru flestir, eða 21%.
Leiðtogar stjómarandstöðu-
flokkanna; Hægriflokksins, Mið-
flokksins, Þjóðarflokksins og
Kristilega demókrataflokksins,
komu fram í sjónvarpsyfírheyrslu
seint á þriðjudagskvöld og sögðu
þá meðal annars frá því að þeir
hygðust mynda samsteypustjóm
saman ynnu þeir sigur í kosningun-
um í september.
Sænska
krónan
tengd ecu
Stokkhólmi. Reuter.
SEÐLABANKINN í Svíþjóð
hefur ákveðið að tengja
gengi sænsku krónunnar við
ecu, mynteiningu Evrópu-
bandalagsins (EB).
Allan Larsson fjármálaráð-
herra sagði að þetta væri mik-
ilvægt skref í átt til náinnar
samvinnu í gengismálum við
aðildarríki bandalagsins.
„Svíar ættu að bæta um betur
og ganga sem fyrst í mynt-
kerfí Evrópubandalagsins
(EMS),“ sagði hann.
Svíar stefna að inngöngu í
Evrópubandalagið og er búist
við þeir sæki um'aðild í sum-
ar. Talsmaður seðlabankans
sagði að ákvörðun bankans
væri liður í því að laga sænsk-
an efnahag að þeim skilyrðum
sem Evrópubandalagið setur
fyrir inngöngu, meðal annars
að koma verðbólgunni niður á
það stig sem tíðkast í Evrópu.
# Reuter
Tvær sprengjur á sólarhrmg
Sjúkraflutningamenn bera særða konu í skjól eftir að sprengja sprakk í verslanamiðstöð í miðborg Jóhann-
esarborgar í Suður-Afríku í gær. Sex manns særðust í sprengingunni, sem var önnur sprengingin í borginni
á einum sólarhring.
Bretland:
Verkamannaílokkur-
inn vinnur góðan sigur
Ihaldsflokkurinn tapaði sæti í öðru
tryggasta kjördæmi sínu í Wales
St Andrews, frá Guðraundi H. Frímannssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
Verkamannaflokkurinn sigraði í aukakosningunum í Monmouth í
Wales sl. fimmtudag. Monmouth var eitt tryggasta sæti íhaldsflokks-
ins í Wales.
Frambjóðandi Verkamanna-
flokksins í aukakosningunum fékk
39,2% greiddra atkvæða, en fram-
bjóðandi íhaldsflokksins fékk 33,9%.
Fijálslyndir fengu 22,5%.
Neil Kinnock, leiðtogi Verka-
mannaflokksins, fagnaði þessum
úrslitum og sagði þau sýna að flokk-
urinn væri á sigurbraut. Hann myndi
sigra í næstu þingkosningum, hve-
nær sem þær yrðu.
John Major forsætisráðherra og
aðrir leiðtogar íhaldsflokksins, héldu
því fram í gær, að sigur Verka-
mannaflokksins byggðist á lygum
og ósannindum um heilbrigðisþjón-
ustuna.
í kosningabaráttunni lagði Verka-
mannaflokkurinn alla áherslu á
breytingar á heilbrigðisþjónustunni,
sem nú er verið að innleiða, og taldi
þær sýna, að íhaldsflokknum væri
ekki treystandi fyrir heilbrigðiskerf-
inu. Mikið atvinnuleysi og erfíðleikar
í efnahagsmálum gerðu þessar kosn-
ingar einnig erfiðar fyrir íhalds-
flokkinn.
Monmouth var talið annað trygg-
asta kjördæmi íhaldsflokksins í
Wales. Þetta eru elleftu aukakosn-
ingarnar, sem flokkurinn tapar á
kjörtímabilinu, og aðrar aukakosn-
ingamar, sem hann tapar eftir að
John Major var valinn leiðtogi
flokksins.
Forysta íhaldsflokksins telur þó
að bjartari tímar séu fram undan
fyrir flokkinn vegna batnandi stöðu
í efnahagsmálum. Fyrsta merki um
efnahagsbata var að verðbólga
lækkaði í gær um 1,8% niður í 6,4%.
í kjölfarið gera menn sér vonir um
lækkandi vexti og aukna efnahags-
lega bjartsýni.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir ELÍNU PÁLMADÓTTUR
í eðlilegt
horf á ný
Kaupmannahöfn. Frá N.J. Bruun, frétla-
ritara Morgunblaðsins.
Vinnuveitendasamband Fær-
eyja og samtök ófaglærðra
verkamanna komust á fimmtu-
dag að samkomulagi til lausnar
vinnudeilum þeim sem staðið
hafa í eina viku og lamað at-
hafnalíf í Færeyjum að miklu
leyti.
Launþegasamtökin samþykktu
samkomulagið með fyrirvara um
samþykki félagsmanna sinna. Það
á að gilda í eitt ár og gerir ráð
fyrir launahækkun sem nemur 64
aurum (um sex ÍSK) á tímann.
Launþegar höfðu farið fram á
tvær krónur og 50 aura en vinnu-
veitendur vildu hins vegar lækka
kaup um sömu fjárhæð.
Engin friðarráðstefna án SÞ
- segir Tajara hershöfðingi í Sýrlandi
JAMES Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, hefur undanfarið
gert úrslitatilraun til að fá araba og ísraela til að setjast að samninga-
borðinu um frið í Miðausturlöndum. Nýlokið er ljórðu ferðinni milli
ráðamanna í hlutaðeigandi löndum á tveimur mánuðum. Enn strandar
á óbifanlegum ágreiningi um tilhögun slíkrar friðarráðstefnu og vonirn-
ar hafa dvinað síðustu daga um að af henni geti yfirleitt orðið eftir
að Baker var á miðvikudag í Israel og á mánudag í Sýrlandi. Hafez
al-Assad Sýrlandsforseti stendur blýfastur á því að friðarráðstefna
verði að vera með verulegri þáttöku Sameinuðu þjóðanna en Yitzhak
Shamir, forsætisráðherra ísraels, er jafn fastur á því að þeir verði
ekki með ef Sameinuðu þjóðirnar komi þar nærri. Þessi afstaða hefur
borist reglulega í fréttum eftir hvem fund Bakers með þeim og fólk
hefur átt erfitt með að átta sig á hverju það sæti.
Sama daginn sem Baker átti níu
klukkustunda fund í Damaskus
með Assad forseta í þriðju ferðinni
og lýsti yfir á blaðamannafundi að
honum hefði ekki tekist að hnika
Sýrlendingum frá þessari afstöðu
sinni, átti blaðamaður Morgunblaðs-
ins viðtal við háttsettan mann í Sýr-
landi, Tajara hershöfðingja, þann
hinn sama sem samdi og skrifaði
undir vopnahléssamninga þessara
þjóða í Genf 1974 ásamt Herzel
Sahfr frá ísrael og fulltrúa Samein-
uðu þjóðanna. Þar með var stofnað
friðargæslusvæði í Gólanhæðum.
Tajara hershöfðingi er í fjölskyldu
varaforsetans Abd al-Halem Khadd-
ams. Getur því verið fróðlegt að
heyra nú rök manns í innsta hring
í stjóm Sýrlands.
Tajara hershöfðingi var ekki bjart-
sýnn, raunar virtist hann nokkuð
sannfærður um að tilraunir Bakers
yrðu til einskis. Og hann kvað raun-
ar engan endi sjáanlegan á deilunum
um Gólanhæðir, þar yrði áfram
óbreytt ástand með því fyrirkomulagi
sem samið var um 1974. Ástæðan
væri sú að ísraelar mundu aldrei
víkja um þumlung og ekki sætta sig
við að hafa friðarráðstefnu í anda
Sameinuðu þjóðanna, sem þeir teldu
óvini sína.
„Höfðum við ekki heyrt í fréttun-
um þennan sama morgun, meðan
Baker var að ræða við Assad og
áður en hann kæmi til ísraels með
málamiðlunartillögur sínar á morg-
un, að Shamir flýtti sér að lýsa því
yfir fyrirfram að hann mundi hafna
þeim?“
Það voru þó Sameinuðu þjóðirnar
sem stofnuðu til ísraelsríkis 1948,
ekki rétt?
„Jú,“,sagði Tajara, „en þá töldu
þeir stofnunina líka til vina sinna,
það hentaði þeim. Við studdum band-
amenn í seinni heimsstyijöldinni
gegn Tyrkjum og svona launuðu
þeir okkur, settu rýtinginn í bakið á