Morgunblaðið - 23.05.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. MAÍ 1991
Deilan um flokkun tann-
réttinga og endurgreiðslur
eftir Teit Jónsson
Nú er svo komið í langri tog-
streitu um flokkun tannréttinga-
meðferðar og endurgreiðslur frá
Tryggingastofnun, að heilbrigðis-
yfirvöld hafa viljandi eða óviljandi
hrakið alla sérfræðinga í greininni
út úr kerfmu. Þetta ástand er okk-
ur tannlæknum til mikils ama, sem
þó er ekkert miðað við óþægindi
og útgjöld þeirra fjölskyldna sem
þetta bitnar á, en þeir unglingar
sem byrja í tannréttingu ár hvert
eru á annað þúsund. Yfirvöld spara
sér hinsvegar að sama skapi út-
gjöld ef þau sitja við sinn keip.
Margir undrast endal^usa þrjósku
deiluaðiia og því skal þess freistað
að skýra gang mála frá sjónarhóii
okkar tannlækna.
Lögin
Lögin sem voru sett í desember
1989 voru byggð á rangfærslum
um ijölda tannréttingaaðgerða, þar
sem sagt var að nærri helmingur
barna nyti tannréttingaþjónustu hér
á landi, en rétt tala er líklega á
bilinu 25% til 30%. Einnig var byggt
á þeim ósannindum að kostnaður
vegna tannréttinga hefði aukist gíf-
urlega, en' staðreyndin er sú að
hann fylgdi að mestu öðru verðlagi
og lækkaði á umræddu tímabili
1986-1989, úr 16% í 13% af heildar-
kostnaði vegna tannlækninga, því
miður gáfu alþingismenn sér ekki
tíma til að afla réttra upplýsinga
áður en þeir staðfestu lagabreyting-
una.
Reglurnar
Ráðherra undirritaði reglur um
endurgreiðslur rúmu ári síðar, 31.
janúar 1991. Þar var í engu sinnt
ráðleggingum okkar um að hafa
flokkunina sem einfaldasta innan
þess ramma sem lögin mörkuðu,
heldur skyldi draga í dilka eftir til-
viljanakenndum forsendum; miili-
metramælingum, talningu á fjölda
tanna í skökku biti og öðru slíku.
1 reglunum er líka gert ráð fyrir
að tannlæknar flokki, þrátt fyrir
að við hefðum lýst yfir því að það
ætluðum við ekki að gera. Við get-
um ekki flokkað ef það jafngildir
því að deila út peningum ríkisins
til viðskiptavina okkar eftir forsend-
um sem við teljum faglega út í
hött. Þess skal einnig getið að
Tryggingastofnun hefur alltaf stað-
ið til boða að fá afrit af öllum
sjúkragögnum, þ. á m. sérfræðilega
greiningu á tannskekkju hvers
sjúklings.
Samningxirinn
Samningur var undirritaður milli
Tannlæknafélags íslends og Trygg-
ingastofnunar 26. mars sl. eftir
■langt þóf. Þar náðist á endanum
samkomulag um að flokkun skyldi
verða í höndum TR. Formaður
samninganefndar TR staðfesti á
niðurstöðu í Qölmiðlum, enda undir-
rituðu báðir samningsaðila svo-
hljóðandi bókun: „TR tekur að sér
að flokka tannréttingasjúklinga."
Hinsvegar var einnig áskilið, að
kröfu TR, að nota ákveðið umdeilt
eyðublað, þrátt fyrir að flokkunin
felist í því að fylla það út. Þar á
móti kom síðan önnur setning í
bókuninni um að tannlæknar væru
ekki skyldugir til að fylla út flokk-
„Við getum ekki flokk-
að ef það jafngildir því
að deila út peningum
ríkisins til viðskipta-
vina okkar eftir for-
sendum sem við teljum
faglega út í hött.“
unarreiti eyðublaðsins. Blekið var
ekki þornað á samningnum þegar
tryggingayfirtannlæknir var í bréfi
farinn að túika þessar bókanir
þannig að hann gæti: „í langflestum
tilvikum" ætlað tanniæknum að
fylla út eyðublaðið í heild sinni og
það teljum við brot á samningum.
Við tannréttingasérfræðingar
höfum verið sakaðir um að hlíta
ekki lögum og reglum réttra yfir-
valda og okkur hefur verið legið á
hálsi fyrir að slíta okkur frá samn-
ingi sem okkar stéttarfélag hafi
gert. í því sambandi má benda á
fyrstu setninguna samningsins sem
segir: „Samningur þessi tekur til
þeirra starfandi tannlækna sem
gerast aðilar að honum með yfirlýs-
ingu til stjómar TFÍ.“ Formlega var
því ekkert athugavert við að hafna
aðild að þessum nýja samningi og
efnislega áttum við ekki annars
kost eftir það sem á undan var
gengið.
Fórnarlömb deilunnar
Varðandi fómarlömb þessarar
deilu er rétt að rifja upp að TR
birti auglýsingar í janúar 1990 og
hvatti fólk til að fresta því að fara
VIÐ BJOÐUM FRABÆRT VERÐ
Á HREINLÆTISTÆKJUM
Á MEÐAN BIRGÐIR ENDAST.
Missið ekki af þessu einstæða tilboði
Útsölustaðir:
Reykjavík: Metró í Mjódd
Málarinn, Grensásvegi
Hafnarfirði: Parma
Keflavík: Járn og skip
Selfossi: G.Á.Böðvarsson
Hvolsvelli: Kaupfélag Rangæinga
Höfn: Kaupféiag Austur-Skaftfellinga
Reyðarfirði: Kaupfélag Héraðsbúa
Neskaupstað: Kaupfélagið Fram
Húsavík: Kaupfélag Þingeyinga
Akureyri: Kaupfélag Eyfirðinga
Blönduósi: Kaupfélag Húnvetninga
Hvammstanga: Kaupfélag V-Húnvetninga
ísafirði: Verslunin Áral
Patreksfirði: Verslunin Byggir
Akranesi: Málningarþjónustan
Verð á salerni,
handlaug og sturtubotni AÐEINS KR
Baðsett: Salerni, handlaug,
sturtubotn og baðkar AÐEINS KR
Teitur Jónsson
í tannréttingar. Þeir sem fóm eftir
þessu sitja enn með sárt ennið, en
hinir sem óhlýðnuðust vom verð-
launaðir í febrúar sl. þegar allur
kostnaður áfallinn á árinu 1990 var
endurgreiddur 50% eftir eldri regl-
um. Ef þeir sem frestuðu tannrétt-
ingameðferð verða fyrir fjárhags-
legu tjóni vegna auglýsingarinnar
hlýtur TR að bera ábyrgð á því.
Sáttaumleitanir
Tvívegis á síðustu dögum höfum
við sett fram málamiðlunartillögur
og tilboð sem formenn beggja
samninganefnda og aðstoðarráðu-
neytisstjóri heilbrigðisráðuneytis
hafa talið vert að skoða vandlega,
en æðstu mönnum í kerfinu hefur
ekki þótt ástæða til að svara. I
þessum tillögum hefur verið gengið
út frá því að flokkunarreglurnar
verði einfaidaðar þannig að þorri
þeirra sem teljist þurfa tannréttingu
fái sama endurgreiðsluhlutfall, en
hinsvegar verði TR gert kieift með
upplýsingum frá okkur að aðgreina
vægustu tilvik tannskekkju (fegr-
unaraðgerðir) frá því sem þykir
nauðsynlegra af heilsufarsástæð-
um. Slík einföldun gerir líka óþarft
eyðublaðið umdeilda, sem er óvið-
unandi af mörgum ástæðum.
Höfundur er tannlæknir og
formaður Tannréttingafélags
Islands.
Rudolf Serkin
Fæddur 28. mars 1903 - Dáinn 9. maí 1991
Kveðja frá Tónlistar-
félaginu í Keykjavík
Hann var elskaður og dáður um
allan hinn siðmenntaða heim.
Hann var ekki aðeins stórbrotinn
og djúpvitur túlkandi, heldur eins
og Páll ísólfsson lét einu sinni orð
falla um Serkin: „Sannarlega var
hann einn af brautryðjendum Evr-
ópu og Ameríku í skóla- og uppeld-
ismálum tónlistarinnar á þessari
öld.“
Nafnið Rudolf Serkin var í hug-
um tónlistarmanna jafnt sem tón-
listarunnenda tákn um mikinn list-
amann sem leitaði sannleikans í
fullkominni auðmýkt í túlkun sinni
á hinum miklu meisturum tónbók-
menntanna.
Það var ómetanlegt fyrir okkar
unga tónlistarlíf hér á íslandi í lok
síðari heimsstyijaldarinnar er Tón-
listarfélagið, með Ragnar okkar í
Smára í broddi fylkingar, tókst að
fá Adolf Busch, fiðluleikarann
fræga, til að halda nokkra tónleika
hér í fásinninu. Ragnar hafði lengi
haft í huga að fá þá hingað heim
Busch og tengdason hans, Rudolf
Serkin, en þeir voru frægt „duo“
löngu fyrir stríð.
I fyrstu ferð sinni hingað til
lands kom Busch einn, og þá var
gott að hafa Áma Kristjánsson til
taks, en hann lék með Busch með
litlum fyrirvara og^gerði það af
mikilli list, eins og hans var von
og vísa. Árið eftir, eða í september
1947, kom Busch aftur og þá með
Serkin, og léku þeir allar tíu píanó-
og fíðlusónötur Beethovens á
nokkrum tónleikum, og gleymist
það engum sem á hlýddi. Einnig
léku þeir fyrir Tónlistarfélagið í
Hafnarfírði. Eftir það voru tengsl
Busch og S§rkins við Tónlistarfé-
lagið fastmótað og bundust þeir
og fjölskyldur þeirra vináttubönd-
um við marga íslendinga og þó
sérstaklega við Ragnar Jónsson
og ljölskyldu hans.
Eftir lát Buschs kom Serkin
nokkrum sinnum hingað til lands,
oft ásamt fjölskyldu sinni. í síð-
ustu ferð sinni hingað lék hann á
vegum félagsins tónleika í minn-
ingu vinar síns Ragnars í Smára,
en hann var þá nýlátinn. Það er
enginn vafi á því að þessar heim-
sóknir Serkins hingað til lands
urðu tónlistarlífinu hér á Fróni til
mikils framdráttar, ekki eingöngu
vegna stórfenglegrar listar Serkins
sjálfs, heldur einnig vegna þess
að nú sóttust aðrir frægir lista-
menn eftir því að koma hingað til
að halda hér tónleika, því vitanlega
spurðust ferðir Serkins meðal tón-
listarmanna um allan heim. Serkin
var sæmdur Fálkaorðunni og bar
hann ávallt orðuna á tónleikum
sínum hér á landi sem vott um
hlýhug sinn til íslands.
Tónlistarfélagið í Reykjavík
kveður mikinn listamann og vel-
unnara með söknuði og þakkar
þann mikla stuðning sem hann
sýndi félaginu í viðleitni þess til
að fegra og bæta mannlífið hér í
borg.
Fyrir hönd Tónlistar-
félagsins í Reykjavík,
Rögnvaldur Sigurjóns-
son.