Morgunblaðið - 31.05.1991, Page 27

MORGGNeLAÐIÐ FÖ§Tt?E>A<jJÍ?R Sl'. MAÍ 1991 d §57
Stefán Baldursson þjóðleikhússljóri:
Að gefnu tilefni
Morgunblaðið/Júlíus
iér sést hluti þeirra 147 nýstúd-
num í gær.
r gaman
læra
;eirsdóttir, dux í MR
prófí í MR, hlaut 9,39 í aðalein-
kunn.
Kristín segist hafa mörg áhuga-
mál, önnur en námsbækumar. „Ég
fer mikið á skíði og svo gef ég
mér tíma til að skemmta mér og
ég reyni alltaf að hafa helgarnar
fríar frá náminu,“ sagði duxinn,
en hún stefnir að námi í Háskólan-
um í vetur, verkfræði eða læknis-
fræði. I sumar ætlar hún að njóta
útiverunnar og vinna í gróðrar-
stöð.
Edda Kristjánsdóttir úr Hafnar-
firði varð semidux í MR. Hún fékk
einkunnina 9,15 og sagðist vera
ánægð með það. „Ég ætla að
slappa af í sumar, vegna þess að
ég var að vinna með skólanum í
allan vetur. Næsta vetur ætla ég
að klára Tónlistarskólann í
Reykjavík, en þá tek ég einleikara-
próf í flautuleik,“ sagði Edda.
Hún var spurð hvemig hún
hefði farið að því að læra á flautu,
vinna á fullu og ná samt ágætis-
einkun.
„Ég veit það ekki, það er alltaf
nægur tími og ætli maður skipu-
leggi ekki tíma sinn betur eftir
því sem maður hefur meira að
gera,“ sagði semiduxinn í MR, sem
sagðist líklega fara í Háskóla að
flautunáminu loknu og þá líklega
í almenn málvísindi.
Una Strand fékk margar viður-
kenningar vegna námsárangurs,
en hún hlaut 9,08 í aðaleinkunn.
„Mig langar í lífræðilega mann-
fræði en þá þarf ég að læra það
erlendis og það kostar svo mikið
að ég veit ekki hvort ég fer í það
á næsta ári. Ég fer að vinna í
sumar og sé til næsta vetur,“ sagði
Una.
Vegna yfirlýsinga Gísla Alfreðs-
sonar þjóðleikhússtjóra um málefni
Þjóðleikhússins vil ég taka fram
eftirfarandi:
1. Nýr þjóðleikhússtjóri er ráðinn
frá 1. janúar til þess m.a. að und-
irbúa starfs- og fjárhagsáætlun fyr-
ir næsta leikár og fara með at-
kvæði um hana, þegar um hana er
ijallað í þjóðleikhúsráði. Það að
gera starfsáætlun felur í sér, hvern-
ig starfsemi leikhússins skuli hátt-
að, hvaða verkefni skuli sýnd og
hvaða starfsfólki leikhúsið þurfi að
hafa á að skipa til þess að geta
framfylgt þeirri starfsáætlun og
þeirri listrænu stefnu, sem hveijum
leikhússtjóra er ætlað að marka
leikhúsinu.
Það er í ljósi þessa ákvæðis 13.
gr. þjóðleikhúslaga, að margum-
ræddar uppsagnir fóru fram. Ríkis-
lögmaður tjáði mér það álit sitt, að
Morgunblaðinu hefur borizt
eftirfarandi yfirlýsing frá Har-
aldi Ólafssyni, sein sæti á í þjóð-
leikhúsráði:
Þjóðleikhúsráð fjallaði um þær
breytingar á mannahaldi Þjóðleik-
hússins er orðið hafa ágreiningsefni
Gísla Alfreðssonar og Stefáns Bald-
urssonar á fundum þjóðleikhúsráðs.
dagana 13. febr., 27. febr., 13.
mars, og 10. apríl. Þar eð ég dvald-
ist erlendis frá því um miðjan febrú-
ar og fram til 9. maí sl. sat ég
ekki þessa fundi. Af þeirri ástæðu
einni gæti ég ekki skrifað undir þá
greinargerð um uppsagnir Stefáns
Baldurssonar, sem þjóðleikhúsráð
sendi íjölmiðlum 28. maí sl.
En fleira kemur til. Formaður
þjóðleikhúsráðs skýrði mér frá þess-
um uppsögnum í síma og að Stefán
Baldursson hefði einn undirritað
uppsagnarbréfín. Sagði ég for-
-Nemendur Söngskólans hafa ekki
oft ráðist í slíkan óperuflutning en
okkur finnst ómetanlegt að fá að
takast á bæði við leiklist og tónlist
eins og hér um ræðir, segja nemend-
ur í stuttu spjalli við blaðamann
Morgunblaðsins. - Það veitir okkur
mikla reynslu og er góð viðbót við
námið hér og í þessum verkum eru
allir með stór hlutverk og takast á
við aríur, dúetta og resitatíf. Skóla-
stjórnin hvatti okkur til að ráðast í
þennan óperuflutning og var lengra
komnum nemendum boðið upp á að
syngja fyrir og síðan vorum við valin
í þessi hlutverk. Má því segja að
valið í hlutverkin hafi farið fram eins
og um „alvöruóperu“ væri að ræða.
Þessi óperuflutningur er í raun
utan við hina venjubundnu kennslu
og vinnu í skólanum og segja þau
það í raun tilviljun háð hvort nemend-
ur eigi kost á slíkri reynslu í námi
sínu. Þrátt fyrir að ráðamenn skólans
hvetji mjög til svona óperuflutnings
hann teldi, að Gísli Alfreðsson
þyrfti að undirrita þessar uppsagnir
og bar ég honum þau boð. Þessi
boð reynir Gísli nú að rangtúlka.
Hann færðist hinsvegar undan því
að verða við tilmælunum, er honum
varð ljóst hvaða einstaklingar voru
meðal þeirra, er segja átti upp, og
átti frumkvæðið að því að leita
annars lögfræðiálits, þ.e. hjá Sig-
urði Líndal, lagaprófessor. Sigurður
taldi fullnægjandi, að undirritaður
skrifaði einn undir uppsagnarbréf-
in.
Það var því fyrir milligöngu Gísla
Alfreðssonar, að undirritaður gekk
þannig frá uppsagnarbréfunum.
Lagaákvæðið um verk- og vald-
skiptingu leikhússtjóranna tveggja
var og er ágreiningsefni lögfróðra
manna.
2. Ágreiningur okkar Gísla í
þessu máli snýst um það grundvall-
manni að ég teldi að Stefán færi
ekki með vald tii að segja upp
starfsfólki hússins fyrr en 1. sept.
nk. Þá og ekki fyrr hefði hann tek-
ið formlega við starfí þjóðleikhús-
stjóra. Það væri skoðun mín að frá
1. jan. til 1. sept. á þessu ári væri
honum falið að gera tillögur um
starfsemi hússins næsta leikár, en
Gísli Alfreðsson væri einn þjóðleik-
hússtjóri til loka yfírstandandi leik-
árs. Varaði ég við því að þjóðleik-
húsráð samþykkti aðgerðir sem
vafí léki á að væru löglegar.
Er ég kom til landsins eftir
þriggja mánaða ljarveru ræddi ég
við formann þjóðleikhúsráðs Þuríði
Pálsdóttur, Gísla Alfreðsson og
Stefán Baldursson til að kynna mér
sjónarmið þeirra. Á fundi í þjóðleik-
húsráði 15. maí sl. gerði ég ítarlega
grein fyrir afstöðu minni. Ég kvaðst
efast um að Stefán Baldursson
standi hann og falli með því að nem-
endur vilji leggja á sig þá aukavinnu
sem hann útheimti. -Margir nemend-
ur vinna með náminu þannig að þeir
geta ekki tekið að sér meiri vinnu
tengda þvi. Þeir sem eru til dæmis
lengst komnir og eru á námslánum
geta einbeitt sér að því enda er
söngnám þess eðlis að best er að
geta gefið sig allan í það og þá er
gott að geta fengið tækifæri sem
þetta. Best væri ef nemendur í tón-
listarskólunum gætu átt við okkur
samstarf um slíkan óperuflutning,
segja þau.
Báðar óperurnar eru ítalskar, báð-
ar gamanóperur og fjalla báðar um
mannleg samskipti og ýmsar ástar-
flækjur. Rita er einþáttungur sem
Donizetti samdi árið 1841 en var
frumsýnd eftir hans daga árið 1860
í Farís. Með hlutverk Ritu fer Hanna
Dóra Sturludóttir sópran, Jón Rúnar
Arason, tenór, syngur hlutverk
manns hennar, Bebbe, og Ragnar
aratriði, hverjum af fastráðnum
listmönnum Þjóðleikhússins megi
segja upp starfi. í skoðunum hans
felst sú mótsögn, að annars vegar
hafi hann ekki verið mótfallinn
uppsögnum sem slíkum, en hins
vegar skiptir hann um skoðun, þeg-
ar að einstaklingunum kemur. Það
er því ljóst að hann vill hafa áhrif
á það hvaða fólk starfi við leik-
húsið eftir að hann er hættur störf-
um.
Engin uppsagnanna átti að taka
gildi fyrr en 1. september, þ.e. eft-
ir að Gísli Alfreðsson er hættur
störfum sem þjóðleikhússtjóri.
Það er réttur hvers nýs þjóðleik-
hússtjóra, að ráða sjálfur hvaða
Iistamenn hann kýs að hafa starf-
andi við leikhúsið, í samræmi við
gildandi kjarasamninga.
3. Ég vísa á bug rangfærslum í
yfirlýsingú Gísla Alfreðssonar og
afstöðu
gæti sagt upp starfsfólki hússins
fyrr en 1. sept. nk. ^Þar eð ágrein-
ingur væri um þetta atriði og flest-
ir þeirra sem sagt var upp störfum
væru að undirbúa málsókn á hend-
ur leikhúsinu fyrir ólöglegar upp-
sagnir legði ég til að uppsagnirnar
yrðu dregnar til baka. Ég taldi að
margt benti til þess að gallar væru
á meðferð málsins frá upphafí og
vinna yrði að því að tryggja að í
senn væri gætt réttar og virðingar
starfsfólksins og stofnunarinnar.
Nú liggur fyrir úrskurður
menntamálaráðherra í þessu máli.
Hann er á þá leið að Stefán Baldurs-
son hafí ekki haft vald til að segja
starfsfólki upp. Enginn hefur sem-
sagt misst vinnuna. Um aðrar hlið-
ar málsins er ekki tímabært að
ræða þótt ástæða væri til.
Haraldur Ólafsson, fulltrúi í
þjóðleikhúsráði.
Davíðsson, bariton, fer með hlutverk
Gasparo. Ráðskonuríki er í tveimur
þáttum og var frumflutt í Napolí
árið 1773. Þóra Einarsdóttir, sópran,
fer með hlutverk Serpinu ráðskonu,
Loftur Erlingsson, bariton, fer með
hlutverk Ubertos, húsbóndans á
heimilinu og Kristján Helgason ann-
astlátbragðsleik.
Óperurnar eru fluttar á íslensku
og hefur Guðmundur Jónsson söngv-
ari þýtt Ritu og Egill Bjarnason
Ráðskonuríki. -Það má telja óvenju-
Iegt við þennan flutning að við skul-
um syngja á íslensku en vissulega
er það skemmtilegra fyrir áheyrend-
ur sem geta þá fylgst betur með
texta og söguþræði, segja söngvar-
arnir ungu. -Það má kannski segja
,að það nýtist okkur minna í framt-
Stefán Baldursson
harma, að hann skuli gefa í skyn,
að undirritaður sé í andstöðu við
menntamálaráðherra og ríkislög-
mann. Ég hefi átt og á ágætt sam-
starf við báða þessa embættismenn.
Ég harma jafnframt aðdróttanir
hans í garð fulltrúa í þjóðleikhús-
ráði og vísa á bug, að eiginhags-
munir hafi ráðið gerðum þeirra í
þessu máli.
4. Varðandi önnur atriði, vísa ég
í greinargerð þjóðleikhúsráðs, sem
biit var í heilu lagi í Morgunblaðinu
29. maí, en þar er á greinargóðan
hátt skýrt réttilega frá framvindu
mála.
Urskurður menntamálaráðu-
neytisins þess efnis að Gísli Alfreðs-
son hafi húsbóndavald til 1. sept-
ember, gaf honum kost á að leysa
þetta mál, með því að undirrita
uppsagnirnar nú fyrir 1. júní. Hann
valdi annan kost.
Ég tel ástæðulaust að fjölyrða
frekar um þetta mál í fjölmiðlum.
Atburðir undanfarinna mánaða
sanna, að nauðsynlegt er, að hátt-
virt Alþingi taki hið fyrsta um-
rædda lagagrein um valdsvið og
verkaskiptingu þjóðleikhússtjó-
ranna tveggja til endurskoðunar til
þess að afstýra því, að ástand eins
og nú hefur skapast endurtaki sig
við leikhússtjóraskipti í framtíðinni.
Stefán Baldursson
íðinni að hafa sungið þetta á íslensku
þar sem þessar óperur eru oftast
fluttar á ítölsku. Það var stundum
dálítið snúið að koma saman tónlist
og texta en við vonumst til að gera
áheyrendum nokkuð til geðs!
Tónlistarundirbúningur var í
höndum Elíasar Davíðssonar píanó-
leikara sem jafnframt annast undir-
Ieik á sýningum og Garðar Cortes
hefur annast tónlistarstjórn. Leik-
stjóri er Halldór E. Laxness. -Þeir
hafa allir verið okkur sérstakar hjálp-
arhellur og síðan höfum við fengið
aðstoð kennara okkar í glímunni við
erfiða kafla. Við hófum undirbúning
í febrúar og tókum síðan hlé meðan
á prófum stóð en hófum svo undir-
búning á sviði. jt
Greinargerð um
Nemendur Söngskólans sýna gamanóperur:
Góð viðbót við
námið í vetur
TVÆR óperur verða sýndar í íslcnsku óperunni um helgina og eru
þar að verki nokkrir nemendur Söngskólans í Reykjavík. Óperurnar
eru Rita eftir Donizetti og Ráðskonuríki eftir Pergolesi. Fyrri sýning-
in er í kvöld, föstudag og sú síðari á morgun, laugardag 1. júní og
hefjast þær báðar klukkan 20 og eru báðar óperurnar sýndar bæði
kvöldin. Sönghlutverk eru fimm og eitt leikhlutverk og það eru nemend-
ur Söngskólans sem fara með öll hlutverkin: Þóra Einarsdóttir, Hanna
Dóra Sturludóttir, Jón Rúnar Arason, Ragnar Davíðsson, Loftur Erl-
ingsson og Kristján Helgason sem annast látbragðsleik.
Morgunblaðið/Júlfus
Söngskólanemendur sýna tvær óperur í kvöld og annað kvöld. Frá
vinstri: Ragnar Davíðsson, Hanna Dóra Sturludóttir, Loftur Erlings-
son, Þóra Einarsdóttir og Jón Rúnar Arason.