Alþýðublaðið - 19.02.1959, Blaðsíða 5

kort frá
E,
-B ValafellsmáliS stóð sem
hæst fórum við tveir blaða-
menn Alþýðublaðsins um
borð í varðskipið Þór, sem lá
við bryggju á Seyðisfirði, til
þess að leita frétta hjá Eiríki
Kristóferssyni, skipherra.
Eiríkur tók okkur mjög vel
og bauð okkur í hina vistlegu
setustofu sína. Þar ræddum
við um það, sem gerzt hafði í
Valafellsmálinu og fréttnæmt
þótti í því sambandi.
En við notuðum einnig
tækifærið til þess að ræða
við Eirík um lándhelgismálið
yfirleitt og þó einkum um
hinn mannlegri þátt þess, þ.e.
a.s. samskipíi hans við menn-
ina, sem eru andstæðingar
okkar í því, Bretana.
Eiríkur sagði, að hann og
Anderson hefðu fyrst kynnzt
í Reykjavík í júlí s. 1. sumar.
Anderson gaf þá Eiríki for-
kunnarvandaðan pappírshníf
úr tré. Síðan hafa þeir oft
hitzt, því Anderson hefur
varla farið af íslandsmiðum
síðan landhelgisdeilan hófst.
Hann hefur flutzt á milli her-
skipanna, hsfi hans skip ver-
ið sent til Englands. Anderson
var þó í Englandi er Vala-
fellsævintýrið gerðist, en
hann er væntanlegur innan
skamms á íslandsmið aftur.
Anderson hefur boðið Ei-
ríki að vera viðstaddur skot-
æfingar og djúpsprengnakast.
Eiríkur sagðist hafa svarað
Anderson því, að hann væri
nú ef til vill ekki viðlátinn
þegar Anderson kallaði. An-
derson sagði, að Eiríkur
skyldi bara láta sig vita með
viku fyrirvara, og myndi
hann haga skotæfingunum eft
ir því.
Annars mun Anderson
hætta sem flotadeildarforingi
(commodore) næsta sumar og
taka við starfi í landi. Hann
hefur íátið í ljósi þá von við
Eirík. að beir muni geta hitzt
í Reykiavík í sumar, áður en
hann heldur til Englands.
Sagðist hann vonast til að
geta þá fært Eiríki segl á bát-
inn, sem „gestirnir um borð í
Russe)“ réru á til lands í
Keflavík.
Eiríkur skipherra sagði okk
ur einnig frá því að í fyrsta
skip+ið í þau fjölmörgu ár,
sem hann hefur verið á varð-
skipunum. hafi hann nú um
síðustu jól fengið jólakort frá
fjölmörgum togaraskipstjór-
um. Auk þess fékk hann jóla-
kort frá nær öllum herskip-
unum. sem hér hafa verið frá
1. september.
Ungur sióliði um borð í H.
M.S. Duncan skrifaði honum
jólabréf. Voru mikil veðmál
um borð í Duncan um það,
hvort Eiríkur mvndi svara
bréfi piltsins. Sagði Eiríkur,
að sér hafi ekki verið grun-
laust um. að ekki hafi síður
verið veðjað um málið um
borð í Þór.
Sendi Eiríkur piltinum jóla
kort.
Aðspurður sagðist Eiríkur
ekki hafa haldið tölu vfir þá
togara, sem hann hefði tekið
í landhelgi. Sagði hann, að
það væri leiður vani að hæl-
ast af óförum annarra. Hins
vegar kvaðst hann hafa hald-
ið nokkum veginn tölu yfir
þau skip, sem hann • hefur
bjargað úr sjávarháska. Eru
það 540 skip, allt frá litlum
Hann upplýsti okkur eirin-
ig um það, að hvorki herskip
né togarar hefðu nokkru sinni
leitað vars hér við land frá
því að landhelgisdeilan hófst.
Sagði hann, að togararnir
hefðu ströng fyrirmæli um
Eiríkur Kristdfersson skipherra.
opnum bátum upp í 17.000
tonna skip.
Við félagarnir spurðum Ei-
rík ennfremur að því, hvort
hann áliti að Bretar myndu
gera alvöru úr þeirri hótun
sinni að skjóta á íslenzku
varðskipin, ef þau létu sér
ekki segjast.
Eiríkur svaraði því til og
lagði á það mikla áherzlu, að
enginn vafi væri á því, að
Bretar myndu standa við hót-
anir sínar, ef þeim þætti á-
stæða til.
það, að fara ekki inn fyrir
fjögurra mílna mörkin.
Við röbbuðum við skipherr
ann enn góða stund og áttuð-
um okkur þá loks á því, að
komin var hánótt. Við þökk-
uðum Eiríki Kristóferssyni
fyrir hinar ágætu móttökur
og hina skemmtilegu kvöld-
stund, sem við höfðum átt hjá
honum; kvöddum síðan þenn-
an ágæta mann, sem hefur
reynzt Bretum svo harðsnú-
inn andstæðingur.
u,
IM síðustu mánaðamót
bárust þær fréttir, að iðjuver
í einkaeign væru að vinna
stórsigur á þeirri stefnu eftir-
stríðsáranna, að koma skyldi
í veg fyrir risafyrirtæki í
Þýzkalandi.
Enskir, franskir, bandarísk-
ir og vestur-þýzkir sérfræðing
ar samþykktu að veita Alfried
Krupp von Bohlen und Hal-
bach frest til að selja hina
miklu kola- og stálsamsteypu
sína, en hann átti að vera bú-
inn að selja hana fyrir 1. fe-
brúar síðastliðinn,
Herra Krupp vill ekki selja
það fyrirtæki, sem verið hef-
ur £ eigu ættar hans í 150 ár.
Hann segir að engir Þjóðverj-
ar séu það fjársterkir, að þeir
geti greitt út hálfa billjón
dollara, sem samsteypan kost-
ar. Þjóðverjar vilja ekki að
hann selji útlendingum hluta-
bréf sín. Og þar ofan á bætist,
5a Gustav Krupp var veik-
ur maður. Bandarískir, break-
ir, franskir og rússneskir
læknar rannsökuðu hann Og-
töldu að hann gæti ekki mætt
fyxir rétti. Hann var algert
skar orðinn og' með óráði.
Þegar mál hans kom iyrir
réttinn hinn 14. nóvernber
1945 var ákveðið eftir nokk-
urt þóf, að fella niður ákær-
una gegn honum. Þannig \>art>
það niðurstaðan, að sá maSar,
sem var æðstur Kruppanna
öflugasti stuðningsmaður ein-
ræðisherrans árum saman,,.
slapp við að svara til saka.-
Spurningin um samband iðþ*
höidarina við Hitler var -r.-kSk'
rædd nema að litlu leyti iyrir
alþjóða stríðsglæparéttirmríHÍ
Nurnbero-.
IÐUR, en rétturinn lét mál
Krupps niðúr falla, hafðk
að Kola- og stálsamsteypa ^ruPP 2 ..
Evrópu, sem sex ríki standa til hörkudeilu Tnil-IJ-
að, hafa leyft Krupp að auka ^ómaranna og franska sak-
við fyrirtæki sitt með því .að sóknarans, sem hélt því fram,
kaupa enn eitt stáliðjuver. a® Þótt Gustav Krupp gætk
Það er álit stjórnmálafrétta sía^ur ekki mætt fyrir rétiþ
ritara í Bonn, að Krupp komi væri eðblegt að sonur hans,
til með að halda öllum föst- Alfried Krupp, mætti í stad
um eignum sínum í framtíð- hansi en hann væri hinn xsun
inni. Það væri ekki í fyrsta verulegi yfirmaður samsteyp.
skipti, sem Krupparnir losna
við að hhta dómi og er fróð-
legt í þessu sambandi að rifja
upn viðskipti þeirra við dóm-
stólana síðan í stríðslok.
ÁrIÐ 1945 átti að leiða þá-
verandi yfirstjórnanda Krupp
samsteypunnar, Gustav
Krupp von Bohlen und Hal-
bach. fyrir stríðsglæparéttinn
í Nurnberg sem fulltrúa
þeirra iðjuhölda, sem stutt
höfðu Hitler á sama hátt og
Göring, Ribbentrop, Hess og
aðrir voru ákærðir sem full-
trúar á sínu sviði í Þriðja
ríkinu. Það var mjög eðlilegt
að Krupn var valinn fulltrúi
stóriðjuhöldanna. Kruppsam-
steypan var einn hornsteinn-
inn undir hergagnaframleiðsl-
unni og Gustav Krupp var út-
nefndur „Wirtschaftsfuhrer11
af Hitler og fór með yfir-
stjórn iðnaðarsamsteypu þeirr
ar, sem skipulögð var á Hitl-
erstímanum.
unnar um þetta leyti. Rétltir-
inn féllst ekki á þetta sjóu-
armið og taldi það fjarrj- öö-
um réttarvenjum að lögsækja
son í stað föður.
Alfried Krupp, núverandi
aðaleigandi Kruppsamsteyp-
unnar, var dæmdur af b-aöÖa-
rískum herdómstól í ára
fangélsi árið 1948, og auk þess»
skyldur til þess að. selja alia?
eigur sinar. í þessum réttar-.
höldum var hann aHem&
dæmdur fyrir starfsemi pfna
eftir 1943 er hann tók wo yf->
irstjóm Kruppverksmiðj-
anna. Aftur á móti var f.ann
sýknaður af þeirri ákæru,. aí>
hafa starfað að styrjaldaroad-
irbúningi með nazistum, enda
var hann ekki nema rúmlega*
tvítugur, er Hitler kom til
valda og hafði áhuga á ýmsi*
fremur en fjármálum.
var einnig talið vafa-..
samt, að Alfried Krupp baíi
Framhald á 10. sí&ús.

AÐ var 17. apríl 1947
að brezkt farbegaskip, Sir
Harvey Adamson, lagði af
stað frá Rangoon til- Hong
Kong. 279 manns voru á
skipinu, farþegar og skips-
menn. Ekkert hefur heyrzt
frá því síðan og hið 1000
tonna skip hvarf gersam-
lega.
í 12 ár hefur verið reynt
að grafast fyrir um orsak-
irnar að hvarfi Sir Harvey
Adamson en ekkert hefur
fundizt, ekki brak, lík eða
björgunarbátur. Skipið var
í A—I. flokki hjá trygging
arfélagi Lloyds í London,
bað var búið öllum full-
komnustu loftskeytatækj-
um og björgunarbátum.
Skipstjórinn var þaul-
reyndur sjómaður, sem um
árabil hafði siglt á bessum
slóðum. Skipið fór frá Ran
goon á beím tíma árs, sem
verst veður eru á þessum
slóðum, en um þetta leyti
gengu engir þeir gtormar
er til óveðui's teljast. Leit-
arskip og flugvélar fundu
ekki einu sinni olíubrák á
s.ió.
Sumir álíta að Sir Har-
vey hafi rekizt á tundur-
dufl og er. bað ekki ólík-
legt..
Um hálfrar aldar skeið
hafa örlög annars ensks
skips verið stöðug ráðgáta.
Farþega- og flutningaskip-
ið Waratah; smíðað 1903
fórst út af Góðrarvonar-
höfða árið 1909, með 211
■manns innanborðs.
Waratah var að koma
frá Ástralíu og sást síðast
til bess er bað fór fram úr
öðru skibi í stormi skammt
frá Góðrarvonarhöfða.
Sum skip hafa fundizt
mannlaus á höfum úti.
Frægast beirra er drauga-
skipið Marie Celeste, sem
sigldi frá ítalíu til New
York árið 1872 og fannst
þremur mánuðum eftir
brottför eitt og yfirgefið á
Atlantshafi. Engin merki
fundust um hvernig staðið
hefðx á brottför skipshafn-
armnar og farþega. Ekkert
benti til þess að skipið
hefði Íent í stormi, engin
merki um átök eða upp-
reisn, skipsdagbókin var á
sínum stað og þar var ekki
minnst-á áð neift-væri að/ ■
Björgunarbátar voru á sín-
um stað, áhöld óhreyfð og
diskar á borðum.
Mörg hefskip hafa týnzt
og engin merki fundizt um
þau sxðar. Af þeim 850 her-
skipum, sem Bandaríkja-
menn hafa tapað. síðan-
1780 hafa 17 gjörsamlega
glatazt. -
1918 lagði bandarískt;
herskip úr höfn í - Rio dé
Janeiro með 309 menn inn-
anbor'ös, kom við í Vestur-
Iridíum eri hefur 'ekki kpni-
ið fram síðán. Herskipið
Saratoga sást síðast., sigla ■
til lands undan Delaware-
höfða en hvarf -gjörsam-
íega. Á;
;l fe

•JimmimimmitimiimimmmmimiimiimmiimmiimiiimmiuuiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiHfliiiiHfiiriiiiiiiin.uiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiMiiiiiiHHI
Alþýðublaðíó — 19. febr. 1959 Q