Alþýðublaðið - 31.12.1932, Blaðsíða 5

Laugandaginn 31. díez. 1932.
ALÞtÐUBLAÐIÐ
5
Einkasála
Ólafs Thers.
Áum 1923, 1924, 1925 og 1929
—30 var, af hálfu Alpýáuflokksíns
foöriið fiiam á Alþingi frv. til laga
uin einka'söilu á saltfiski Fxjv. var
ýxnist dnepið frá 2. umnæðu eða
svæft. Eni umnæð'ur urðu máiklafr
um má'iið, og voru þáð ihalds-
menn, er þax höfðu orðið til
ándmæla. Þó viðurlkendu sumir
heirra ga'lla hinls „frjáilsa“ sölu-
fyrirkomul;igs, en einikasölu máttu
þeiB samt ekki heyra nefnda á
jtafn.
Á þessum ánum voriu töp Cop-
lands-fiskhrjngsins, sem sliguðiu
Islandsbanka, mönnum í fersku
.mimij. Græðgi fiskspekúlantanna
Mddi til stórfeldara tjóns fyxir
þjóðina, en hún hafðii nokkru
.sinná áður oröið fyrir, þegar frá
ea talin sílcLar-vitleysam í útgerð-
armönnum árp.ð 1919.
Hvort tveggja þetta leiddi til
þess, að fleiri og fleiri iéllust á
jjöksemdir Alþýðuflokksins fyrir
ríkiseLnkasöiu á þessium stærstu
útfliutningsvörum landsnmnna.
Tímamienn á þingi létu svo, af
ótta við frjáLslýnda kjósendur
silnla, að þeir vildu að minsta kosti
stuöla að skipulagi á síldarverzl-
uniimi.. Samt vildu þeir ekki hið
öruigga og fasta skipuilag ríkis-
•einkasölu á síld, sem Alþýðu-
flokkurinin barðist fyrir, heldur
fóru þeir eins konar milliveg
milli frv. Ólafs Thors ög Björns
fbjeit. Líndals frá' 1926 og einka-
sölufrv. Alþýðuflokksins. Jafnað-
'armienn á þingi bentu á gailana á
þesisum tiillögum Fnamsóknari-
flokksims, en þieár töldu réttara
áð samþýkkja þær, heldur en að
. ekkert væri gert til að tryggja
. sildarveiizluniníi. Þessir gallar,
sem jafniaðarmienin bentu á, komu
fíka í ljós. Menu sem voriu óvin-
veittSr eðla jafnvel fjandsamlegir,
þessum samtökum um sálldar-
verzluninia, komust inn í stjótn
síldareinkasöiunnar svo kölliuöu
og gátu ráðið því, að síldareinka-
salan brálst þvi hlutverki, sem
hennii m. a. var ætlað að innia af
'liendi, áð takmarka söltunjna og
miðja hana við sölugetu í rnark-
aðsilöndunuim. Fór svo að lokum,
sem kunnlugt er, að stjóm Fraxn-
sóknar ákvað að láta síldareinka-
söluna hætta og gera hama upp.
Tapið var að vísu mikið, eitthvað
yfiB eina milljön króna, en það
var ái/CLðíimlega 8—9 milljónum
króna minna en þegar hin „frjálsa
samkeppni“ var á sfldarsölunni
á|áð 1919, og tapið var hlutfalls-
lega minnia hjá eimkasölumnii en
á fisksölunni 1931, er! þá var
„ifrjjáj:s;“ og í höndum hinna „fær-
ustu samíkeppnisman|na“.
Þótt iíhaldsmenn á þingi hafi
ekki viljað líta við tillögum jafn-
aðarmanna um ednkasölu á salt-
fiski í þalu skifti, sem onáiið hefir
.leigiö fyitr þinginti, þá hafa, samt
hin sterJtu rök jafnaðiarmamnia fyr-
iíB skipuliagi á fisksölunnii haft á-
hrif og borjið árangur.
1926 mynda ýrosir stæijstu út-
geröarmenm viö Faxaflóa eins
konar saansölu á frski, en það
gaifst iilla, bæði vegna þess, að
þeir tortrygðu hvern annan inn-
byrðrs, og eins vegna þess, að er-
lendir fiskkaUpmenn vildui heldur
skifta við þá, sem drieifðir voru
og ekki meiirum samtökum bundn-
ir. Gliðnuðu því þessi saimtök þá,
enidia var víst lítil einlægni hjá'
hinium stærstu útflytjendum og
fiskfralmleiðendu'm að halda þeim
áfram.
En fraim af þessu myndast og
festast héraðshundin samlög um
sölu á fiski. Stærst þeiira var
Fisksöilusamlagið við Faxaflóa, er
einnág var í sambandi við ýms
önm'ur fisksöilusiamlög úti um land,
svo sem í Vieistmiannaeyjum og
viðiar.
Ert — Kveldúlfur hefir jafnan
verið Kveldúlfur og ekkert annnö.
Það félag hefir um nokkurt skeið'
hait míesten útflutning á fiski héð-
an bæði eigin veiði og auk þess
kieypt fisk í stórum stíl. Það félag
var utau við öll fisksöílusamTög.
„Alliance", annaö stærsta fisik-
veiðafélagið, var í Faxiaflóasiamr
laginu fram a áxið 1931, þá byrj-
aði það sjájít, útflutningsverz'liin
á fiski og gekk úr samlaginu.
Kveldúffur, ALliance og auðvit-
aö hinar útlendu fiskverzianir
tóiku þá upp áð senda fis’k í urn-
ífa'OðisaölU í stiærri sitíl en áður. Er
tálið, að sú söluáðferð hafi leitt
tii þesSi, að verð á islenzkum salt-
fiski konnst þá lægra, haustið
1931, en nokkru sinni fyr, eða
milli 45—50 kr. fyrp: skippundið
af fiski nr. 1.
Það eru mialrgar milljónir króna,
sem ísienzkir fiskiimenn og út-
gerðlarjmienn hafa tapað fyr oig
síðar vegna umiboðssiöil'ufyiir-
toomullalgsinis, en það1 var svo stór-
kostlegt árið 1931, að jafnvel
hliindir forsvarsmenn „frjálsrar
s:aímikeppni“ fóru að sjá að eitt-
hváð .mundi verai bogið við söilu-
i'ydrkomalagið.
Eftir áralmótin x fyrra hækkaðii
dáíítið venð á fiskinUm, og gömlu
birgðirnar voru aillar seldar fyrir
aþrillok. Má það áð miklu lieyti
þakka f isksöl us ara laginiu við
faxflóa, sem neiteði að láta fisk
einini í UlmbO'ðislSiölu, 'en Kveldúlfur
O'g Alliainoe voru þá uppseldir og
gátu því eigi lengur látiið fisk í
umhoðissölu. Engin tilsvariandi
verðbreyting var á fiski í uleyzlui-
Löndunum móts við verösveifl-
urnar hér.
S. 1. vor leit út fytir að a'lt
mundi fiara á sömu Mð. Afli var
mikill I verstöðvunum sunnan-
lands. Helztu fisikútfiytjendur
voru aið byrja að setja fisk í umr
bóðssölu og verðið fór lækkahdi.
Þá vafa fytir forgöngu nokkurra
útvegsmanna og annara stofnaö
„Sölusambaind ísl. fiskframiMð-
enda“, er síðan í sumar hefir

u
15 Gleðilegs nyárs
n
£5 óskar öllum.
u
15
S5
15
15
15
Á. Einarsson & Funk. |5
g 13
£5 U
S3 n
mmmxmmummmmmmxmmzi
mmmmmmmmmmmmmmmmzi
Í3
13
n
15
15
15
n
n
Gieðilegt nýár\
Þökk fyrir viðskiftin á liðna árinu.
rt
Hvannbergsbrœður, %í

Þakka fyrir viðskiftin á þessu ári.
Gleðilegt og farsœlt nýtt ár.
O. Ellingsen.
m
* x\r* »o/S« *
mkmmmmsmmkxmmmmsmmm.m
a j3
. rx
Gleðílegt nýár! )'j
0 15
Þökk fyrir viðskiftin á þessu ári. ^
Aðalbtiðin,
a.
a
u
a
a
$3
15
Laugavegi 46.
u
15

Þakka uiðskiftin á liöna árinu og óska öllum gleði-
legs og farsœls nýs árs.
Hafliði fíaldvinsson.
X'
*Vw