Morgunblaðið - 11.07.1991, Síða 1

56 SIÐUR B

STOFNAÐ 1913
154. tbl. 79. árg.
FIMMTUDAGUR 11. JULI 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Júgóslavía:
Slóvenska þingið stað-
festir friðaráætlunina
Ljubljann, Haag. Reuter.
ÞING Slóveníu samþykkti í gær
með miklum meirihluta atkvæða
friðaráætlun, sem leiðtogar Júgó-
slavíu sömdu um á sunnudag fyrir
tilstilli Evrópubandalagsins.
Friðaráætlunin var samþykkt með
189 atkvæðum gegn 11 og geta því
leiðtogar lýðveldisins hafið samn-
ingaviðræður við stjórnvöld í Júgó-
slavíu og öðrum lýðveldum um
framtíð landsins í lok mánaðarins.
Margir þingmanna höfðu látið í ljós
áhyggjur af því að í áætluninni kynnu
að felast of miklar tilslakanir af hálfu
Slóvena. Þeir voru einkum óánægðir
með að júgóslavnesk stjórnvöld
Frakkland:
Engir nauðung’ar-
flutningar í bráð
París. Reuter.
FRANCOIS Mitterrand Frakk-
landsforseti blandaði sér í gær í
deilu Frakka um hvort flytja ætti
ólöglega innflytjendur frá þriðja
heiminum nauðuga úr landi með
leiguílugvélum og sagði að ekki
yrði gripið til þess ráðs í bráð.
Talsmaður frönsku stjórnarinnar,
Jack Lang, skýrði frá því að forset-
inn hefði sagt á fundi stjórnarinnar
að ekki kæmi til greina að hún breytti
afstöðu sinni til laga, sem stjórn
hægri flokkanna setti árið 1986 og
leiddu til þess að 101 Afríkumaður
var fluttur úr landi með leiguflug-
vél. Lögin voru afnumin þegar stjóm
sósíalista tók við völdunum í júní
1988. Edith Cresson forsætisráð-
herra olli hins vegar miklu uppnámi
innan vinstriarms Sósíalistaflokksins
á mánudag er hún lýsti því yfir að
núgildandi lög um brottflutning ólög-
legra innflytjenda væru gagnslaus
og leysa mætti vandann með því að
flytja þá úr landinu í leiguflugi.
Cresson sagði að einungis 35%
þeirra, sem vísað væri frá Frakk-
landi, færu í reynd úr landinu því
samkvæmt lögum er ekki hægt að
þvinga áætlunarflugfélög til að ann-
ast nauðungarflutninga.
skyldu endurheimta yfirráð yfir
landamæmm lýðveldisins að Aust-
urríki, Italíu og Ungveijalandi. Milan
Kucan, forseti Slóveníu, beitti sér
hins vegar fyrir því að áætlunin yrði
samþykkt og sagði að með því að
hafna henni kynnu Slóvenar að missa
samúð erlendra þjóða og skapa of
mikla óvissu um framtíð lýðveldisins.
Vestrænir stjórnarerindrekar og
embættismenn í Slóveníu segjast ef-
ins um að áætlunin nægj til að
tryggja frið í Júgóslavíu vegna mik-
illar spennu í nágrannalýðveldinu
Króatíu, sem lýsti eins og Slóvenía
yfir sjálfstæði 25. júní.
Króatískir embættismenn sögðu í
gær að Serbar hefðu brennt öll hús
í þorpinu Celije í austurhluta Króatíu
til grunna í fyrrinótt. Ibúar þorpsins
vom 150 og höfðu flúið það vegna
átaka í nágrenninu. Til bardaga kom
enn við og við milli Króata og Serba
í austurhluta lýðveldisins í gær en
ekki var vitað um mannfall. Innan-
ríkisráðherra Króatíu kvaðst óttast
að her Júgóslavíu væri að undirbúa
innrás í lýðveldið á næstu dögum.
Reuter
Borís Jeltsín með hönd á lyartastað ies eiðstafinn. Hann er fyrsti
forseti Rússlands, sem kjörinn er í frjálsum kosningum, og jafnframt
sá fyrsti, sem ekki er kommúnisti. Þá var þáttur kirkjunnar og trúar-
innar einnig áberandi við embættistökuna.
Borís Jeltsín sver embættiseið sem forseti Rússlands:
Athöfnin einkenndist af andúð
og uppgjöri við kommúnismann
Reuter
Sýningá verk-
um Hergés
Lítill snáði dáist hér að styttu
af Tinna og hundinum Tobba
í fullri stærð. Styttan er á sýn-
ingu sem stendur nú yfir í
Brussel í Belgíu á verkum Ge-
orges Remi sem betur er þekkt-
ur undir nafninu Hergé. Hann
er höfundur teiknimyndasagn-
anna um hinn unga ofurhuga
Tinna, sem lendir í ævintýrum
um víða veröld. Þetta er stærsta
sýning sem sett hefur verið upp
á verkum Hergés.
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín sór í gær embættiseið sem fyrsti þjóðkjörni forseti
Rússlands við hátíðlega athöfn í Kreml. Var um að ræða tímamót í
tvennum skilningi því að segja má, að á þessari sömu stundu hafi
alræði sovéska kommúnistaflokksins verið borið til gi’afar. Míkhaíl
Gorbatsjov, forseti Sovétríkjanna, var viðstaddur athöfnina og einn-
ig hundruð stjórnmálamanna og trúarleiðtoga, þar á meðal Alexej
II patríarki, sem gerði upp sakirnar við kommúnismann í ræðu
sinni. Einkenndist raunar öll athöfnin af andúð á kommúnismanum.
Jeltsín las eiðstafinn í Ráðstefnu-
höllinni og að því búnu gekk Gorb-
atsjov til hans, árnaði honum heilla
og kvaðst mundu styðja hann í
starfi. Þótti oft hafa farið verr á
með þeim, þessum helstu ráða-
mönnum Sovétríkjanna. Að emb-
ættistökunni lokinni var leikið á
lúðra og herhljómsveit og kór fluttu
Glínka-kórinn, verk frá síðustu öld,
sem nýlega var valið þjóðsöngur
hins nýja Rússlands.
„Ekki er til meiri heiður en sá,
sem kemur frá fólkinu. Það valdi
sér forseta, það kaus að fara leið
lýðræðislegra umbóta, að endur-
vekja virðinguna fyrir manninum.
Því miður skildist okkur það síðar
en öðrum siðmenntuðum þjóðum,
að ríkið er þá aðeins sterkt þegar
þegnunum líður vel. Það höfum við
orðið að gjalda dýru verði,“ sagði
Jeltsín og það var augljóslega sneið
til Gorbatsjovs þegar hann sagði,
að hálfkák og tvístígandi leiddu
ávallt til ófarnaðar.
Alexej II, patríarki rússnesku
rétttrúnaðarkirkjunnar, fordæmdi í
ræðu sinni alræði kommúnista-
flokksins í 73 ár og sagði, að vegna
þess væri Rússland gjaldþrota,
efnahagslega og andlega.
„Þrjár kynslóðir hafa vaxið úr
grasi við skilyrði, sem sviptu þær
löngun og getu til að vinna. Hinir
kommúnísku ráðamenn í Rússlandi
héldu, að völdin gerðu þeim kleift
að búa til „nýjan mann“,“ sagði
Alexej og beindi síðan máli sínu til
Jeltsíns:
„Þú hefur axlað mikla ábyrgð í
landi, sem er alvarlega sjúkt. Fólk-
ið kaus þig og það er í sjálfu sér
þungur kross að bera. Skyldur þínar
eru við þetta fólk og guð almáttug-
an,“ sagði patríarkinn og gerði
krossmark yfir Jeltsín.
Það þótti lýsandi fyrir sigur
Jeltsíns á fyrrum samheijum sínum
í flokknum, að í gær var tilkynnt,
að forseti Rússlands fengi sína eig-
in skrifstofu í Kreml þar sem
kommúnistar hafa ráðið lögum og
lofum frá því í byltingunni árið
1917.
Finnar í forsæti EFTA-ráðsins:
Sjávarútvegsmálum frestað?
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Finnlands, Pertti Salolainen, átti í byij-
un vikunhar fund með fulltrúum framkvæmdasljórnar Evrópu-
bandalagsins (EB) um samningaviðræður Fríverslunarbandalags
Evrópu (EFTÁ) við EB í tilefni þess að Finnar tóku við forsæti
í EFTA-ráðinu af Austurríkismönnuni 1. júlí. Hann sagði að lokn-
um fundinum að hugsanlegt væri að viðræðurnar um sjávarafurð-
ir yrðu teknar út úr samningaviðræðunum og þeim frestað fram
á haust til að greiða fyrir pólitísku samkomulagi um Evrópska
efnahagssvæðið fyrir lok þessa mánaðar.
Salolainen sagði að ljóst væri úr viðræðunum til þess að gera
að lítill árangur hefði náðst á
fundunum í Lúxemborg og Salz-
burg og vonbrigði aðildarríkja
EFTA með þá fundi væru aug-
ljós. Fyrirhugaðir væru tveir sam-
eiginlegir fundir yfirsamninga-
nefnda bandalaganna fyrir , lok
júlí. Sá fyrri hófst í Brussel í gær
og honum lýkur í dag en sá seinni
verður í Brussel 24. og 25. júlí.
Salolainen kvaðst telja hugsanlegt
að taka yrði annaðhvort sjávaraf-
urðir eða umferð flutningabíla út
kleift að ljúka pólitísku samkomu-
lagi fyrir lok júlí. Freista yrði
þess þá að semja um þau mál í
haust en samkomulag um hvort
tveggja væri forsenda þess að
samningurinn yrði gerður. Hann
sagði að samkvæmt beiðni EB
yrði leynd yfir lokaspretti samn-
ingaviðræðnanna þar sem umfjöll-
un íjölmiðla hefði vakið vonir og
væntingar sem ekki ættu sér stoð
í raunveruleikanum.
Salolainen sagði að lokasprett-
ur samninganna yrði erfíður,
mörg flókin mál væru óútkljáð og
nefndi sérstaklega sjávarafurðir
og þróunarsjóð auk hagsmuna
skipasmíðastöðva og textílfram-
leiðslu. Fyrirséð væri að enginn
sameiginlegur ráðherrafundur
EFTA og EB yrði í þessum mán-
uði en hins vegar væri líklegt að
ráðherrar EB myndu ræða samn-
inginn á fundi 29. og 30. júlí.
Samkvæmt heimildum í Brussel
er talið útilokað að fresta umræð-
um um sjávarafurðir og talið er
líklegt að þær verði teknar fyrir
á sameiginlegum fundi yfirsamn-
inganefnda 24. og 25. júlí. íslend-
ingar munu ákveðnir í að niður-
staða fáist í því máli i þessum
mánuði. íslendingar taka við for-
sæti í EFTA-ráðinu af Finnum
um næstu áramót og eru þess
vegna varaforsetar EFTA-ráðsins
fram að þeim tíma.