Morgunblaðið - 11.07.1991, Side 9

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1991
Alúðarþakkir fyrir alla vinsemd mér sýnda í
tilefni 90 ára afmœlisins.
Megi Guð ríkulega blessa ykkur öll.
Agnes Sigurdson.
Toyota Double Cap turbo diesel '90, Ijós-
blár, 5 g., ek. 35 þ. km. Upphækkaður, 12“
álfelgur, 38“ dekk, loftlæsingar, veltigrind,
talstöð, o.fl. V. 2.3 millj. (sk. á ód).
MMC Galant GLSi 4x4 '90, 5 g., ek 22
þ. km. V. 1480 þús.
Toyota Corolla Touring 4x4 '89, 5 g., ek.
48 þ. km. V. 1150 þús.
Toyota Corolla STD '89, beinsk., ek/40 þ.
km. V. 660 þús.
Toyota Corolla Liftback XL '88, 5 g., ek.
78 þ. km. V. 760 þús.
MMC Colt GL 87, ek. 53 þ km. 530 þús.
Alfa Romeo 33 (1.5) '86, 5 dyra, beinsk.,
ek. 70 þ. km. V. 395 þús.
MMC Colt turbo '88 m/öllu, ek. 51 þ. km.
V. 870 þús.
Range Rover 4 dyra 84, sjálfsk., ek. 86 þús.
Fiat Panda '84. „Ek. aðeins 39 þ. km.“
V. 185 þús.
Suzuki Fox 413 langur, '85, ek. 42 þ. km.
Mikið breyttur. V. 795 þús.
Toyota Corolla 1600XC Sedan '88, ek. 48
þ. km. V. 830 þús.
Lada Sport ’88-’89 á mjög góðum greiðslu-
kjörum.
M. Benz 190 E '83, sjálfsk., ek. 130 þ.
km., sóllúga ofl. V. 980 þús.
(Skipti á löngum Pajero ’84-’86 mögul.)
Citroen 16TRS Station 86, 5 gíra, ek. 94
þ. km., aflstýri. Fallegur bíll. V. 590 þús.
Dodge Shadow ’88, sjálfsk., ek. 11 þ. km.
Sem nýr. V. 1100 þús.
Saab 90 ’85, beinsk., ek. 58 þ. km. Óvenju
gott eintak. V. 580 þús.
Ford Bronco II XL ’88, ek. aðeins 32 þ. km.
V. 1700 þús.
Honda Civic Sedan ’88, beinsk. ek. 55. þ.
km. V. 790 þús.
Saab 900 turbo 16 v., ’86. Einn m/öllu. Ek.
52 þ. km., V. 995 þús.
Bílamarkaburinn
v/Reykjanesbraut
Smiðjuveg 46e,
Kóp. Sími:
671800
Chevrolett Blazer S-10 Sport (4,3) '88,
svartur, sjálfsk., ek. 35. þ. km., rafm. í öllu,
álfelgur, toppgrind, litað gler o.fl. V. 1980 þ.
Toyota Celica ST 1600 '87, steingrár, 5
gíra, ek. 84 þ. km. Fallegur bíll. V. 840 þús.
Cherokee Laredo '87, brúnsans, sjálfsk.,
ek. 79 þ. km, sóllúga, álfelgur, rafm. í rúðum
o.fl. V. 1790 þús.
MMC Space Wagon 4x4, ’88, rauður, 5
gíra, ek. 57 þ. km. Fallegur 7 manna bíll.
V. 1050 þús.
Vakning
Þrjár leiðir til einkavæð-
ingar
Útgjaldavandi ríkissjóðs verður aðeins
leystur til frambúðar með því að færa
verkefni og þjónustu frá hinu opinbera í
hendur einkaaðila og fyrirtækja þeirra.
Þetta er niðurstaða Sigurðar B. Stefáns-
sonar, hagfræðings, í grein, sem hann
hefur ritað um einkavæðingu.
Grein Sigurðar nefnist
„Einkavæðing - hvem-
ig?“ en hún birtist í júlí-
hefti fréttablaðs VSÍ „Af
vettvangi", en einkavæð-
ing var einmitt þeniað á
aðalfundi samtakanna
fyrr í vor. í grein Sigurð-
ar segir:
„Á íslandi er nú að
renna upp áratugur
einkavæðingar. Aðalrök-
semdin fyrir einkavæð-
mgu er sú að þaimig er
unnt að auka framleiðni
í þjóðarbúskapnum og
auka ávöxtun eigin fjár
í atvinnurekstri. Til þess
að ná þvi marki er jafn-
framt nauðsynlegt að
auka samkeppni i við-
komandi atvinnugrein.
í samkeppnislöndum
okkar er algengt að
ávöxtun eiginfjár fyrir-
tækja sé 15-25% á ári.
Samkvæmt tölum, sem
unnar em eftir upplýs-
ingum „Fijálsrar versl-
unar“ um 100 stærstu
fyrirtækin á íslandi á
árinu 1989 var hagnaður
50 þeirra stærstu í hlut-
falli við eigið fé aðeins
4,2%. Þar af var arðsemi
opinbera fyrirtælganna á
þeim lista aðeins 2,4%,
en eigið fé þeirra er 74%
af eigin fé 50 stærstu
fyrirtækjanna á íslandi.
Einkavæðing er nýr
hugsunarháttur á íslandi
og honum þarf að fylgja
vakning til að ávaxta fé
í atvinnurekstri mun bet-
ur en hingað til. Til skýr-
ingar má greina einka-
væðingu í þijá hluta.
Bein sala
Einkavæðing I er bein
sala ríkisfyrirtækja í
hendur einkaaðila. Hér
þarf að gera skýran
greinarmun á sölu fyrir-
tækja, sem þegar eiga í
samkeppni og hinna sem
njóta einokunarstöðu.
Bretar hafa selt hvort
sem er símafyrirtæki,
flugvelli, hafnir, raf-
magnsveitur eða vatns-
veitur án þess að til vand-
ræða hafi komið vegna
ónógrar samkeppni.
Fyrst hefur verið leitað
leiða til að koma á sam-
keppni þar sem það er
unnt. Síðan hefur verið
komið á fót sérstökum
skrifstofum sem starfa
að neytendavemd á við-
komandi markaði.
Eigið fé 50 stærstu
fyrirtækjanna á íslandi
er um þessar mundir á
milli 160 og 170 milljarð-
ar kr. og um 74% þessara
eigna era í eigu ríkis og
sveitarfélaga eða um 120
milljarðar kr. Ljóst er að
hið opinbera getur selt
atvinnufyrirtæki fyrir
marga tugi milljarða
króna. Miðað við reynslu
Breta af sölu ríkisfyrir-
tækja frá árinu 1987 má
áætla að íslenska ríkið
geti selt rfldsfyrirtæki
fyrir 2,5-3 milljarða kr. á
hveiju ári, eða sem svar-
ar til 20 til 30 milljörðum
kr. fram til ársins 2000.
Með frekari eflingu inn-
lends hlutabréfamarkað-
ar og hugsanlegri þátt-
töku erlendra fjárfesta
virðist ekki óraunhæft
að áætla að sala nýrra
hlutabréfa geti orðið um
7-8 mflljarðar kr. árlega,
en þar af væri um þriðj-
ungur vegna einkavæð-
ingar.
Útboð
Einkavæðing II felst í,
að einkaðaðilum er gert
kleift að sjá opinberum
stofnunum fyrir þjón-
ustu. Opinberar stofnan-
ir hafa löngum keypt að
þjónustu frá einkaaðilum
án þess að það hafi verið
nefnt einkavæðing. Sem
dæmi um það má nefna
útboð þvotta og þrifa í
sjúkrahúsum, útboð
Vegagerðarinnar og út-
boð sorphirðu í nokkram
sveitarfélögum. Einka-
væðing II er fólgin í því
að bjóða út slíka þjónustu
í meiri mæli og í miklu
9
víðari skilningi en áður
hefur verið gert hér á
landi. Ríkið stendur
áfram undir kostnaðin-
um og hefur eftirlit með
árangrinum, en einkaað-
ilar bera ábyrgð á rekstr-
inum.
Verkefni
Einkavæðmg III felst
í, að einkaaðilum er
heimilað að takast á við
verkefni, sem aðeins
rikið eða opinberir aðilar
hafa séð um áður. Undir
einkavæðingu III fellur
t.d. lagaheimild, sem fyr-
irtækið Spölur hf. á
Akranesi hefur nýlega
fengið til að kanna og
taka hugsanlega að sér
byggingu og rekstur
jarðganga undir Hval-
fjörð fyrir eigin reiknhig
án aðstoðar hins opin-
bera. Um einkavæðingu
í þessum skilningi era
óþijótandi dæmi.
Eitt þeirra gæti verið
útboð á liluta af almanna-
tryggingum á vegum
rikisins i hendur trygg-
ingafélaga, með þeim
hætti verður kostnaður-
hm við almannatrygg-
ingakerfið eða hluta þess
skýr og samanburðar-
hæfur við kjör á fijálsum
markaði. Eina leiðin til
að komast hjá endalausri
útþenslu rikisbáknsins og
svimandi skattheimtu er
að færa þessa þjónustu
frá ríkinu í hendur einka-
fyrirtækja.
Sala rikisfyrirtækja
gæti leitt til umtalsverðr-
ar tekjuauknhigar fyrir
ríkissjóð á komandi árum
en hún er þó íjarri þvi
að leysa útgjaldavanda
ríkissjóðs. Hann verður
aðeins leystur til fram-
búðar með einkavæðingu
II og einkavæðingu III,
þ.e. með því að færa
verkefni og þjónustu frá
hinu opinbera í hendur
ehikaaðila og fyrirtælga
þeirra."
I
I
I
I
I
Viltu hærri vexti?
Jón Jónsson keypti Einingabréf 1 fyrir 500.000
krónur þann 1. janúar sl. Hann kom við hjá okkur
á mánudaginn til að athuga hversu mikla vexti
hann hefði fengið á aurana sína og fékk uppgefið að
Einingabréfin hans stæðu í 544-468 krónum.
Hann hafði því fengið tæpar 45.000 krónur í
vexti og verðbætur í þessa 6 mánuði en það sam-
svarar um 18.6% ársávöxtun.
Hvað fékkst þú?
Gengi Einingabréfa 11. júií 1991
Einingabréf 1 5.755
Einingabréf 2 3.090
Einingabréf 3 3.773
Skammtímabréf 1,921
Sölustaðir Einingabréfa
eru: Kaupþing hf.,
Kaupþing Norðurlands hf.,
Akureyri, sparisjóðirnir
og afgreiðslustaðir
Búnaðarbanka Islands.
KAUPÞING HF
Löggi/t verðbréfafyrirtœki
Kringlunni 5, sttni 689080