Morgunblaðið - 11.07.1991, Page 13

aaggoBaB
Utsala á
Peugeot
reiðhjólum
25-30%
afsláttur
Það er vegleg sumargjöf sem
S r'«S# h býðst öllum hjólreiða-
\„----unnendum. Takmarkað magn
af ýmsum tegundum af Peugeot hjólum býðst með
stórafslætti. Þetta er einstakt tækifæri til að
eignast sérlega vönduð og falleg hjól. Mjög gott
úrval - allar stærðir, gerðir og litir.
VERDDÆMI: Fjallahjól, 21 gíra kr. 24.868,-
Keppnishjól kr. 30.566,- • Æfingahjól kr. 18.109;
Kvenhjól, 3ja gíra m. fótbremsu kr. 22.942,-
Götuhjól, 10 gíra kr. 22.870,-
JOFUR HF
NÝBÝLAVEGI 2 • S: 42600
ur“, sem þeir ætla að dreifa með
ávísunum til allra landsmanna eða
setja í' sameiginlegan sjóð allra
landsmanna, ríkissjóð, verður ekki
skapaður nema með því að útgerðin
hagræði rekstrinum hjá sér. Ef menn
halda að einhveijir hagræði rekstri
til þess að 100% ávinningurinn lendi
hjá ríkissjóði, þá skilja menn seint
mannlegt eðli.
Atvinnurekendur réttlausir
gagnvart ríkisvaldinu
í Reykjavíkurbréfí Morgunblaðs-
ins 28. apríl sl. gerir blaðið skil
ræðu Árna Vilhjálmssonar, stjórnar-
formanns Granda hf. Þar segir:
„Telji Árni Vilhjálmsson, að Morg-
unblaðið hafi sakað einhveija um
siðleysi í þessu sambandi, getur hann
ekki tekið það til sín eða annarra
útgerðarmanna af þeirri einföldu
ástæðu, að valdið til þess að ákveða
fiskveiðistefnuna er ekki í þeirra
höndum“ (leturbr. höfundar). Síðar
í greininni er þessi orð að finna: „Nú
er auðvitað hægt að halda því fram,
að með því að borga peninga fyrir
kvótann hafi þessir kaupendur tekið
áhættu. Sú löggjöf, sem fiskistefnan
byggir á hefur alltaf verið tímabund-
in. I núverandi löggjöf er meira að
segja sagt, að fiskimiðin séu sam-
eign þjóðarinnar. Þess vegna er
hægt að halda því fram með rökum,
að þeir, sem hafa borgað fyrir kvót-
ann á liðnum 7 árum hafi vitað að
hveiju þeir gengu, hafi vitað, að
breyting gat orðið á þessari löggjöf,
þeir hafi tekið áhættu, og þeir verði
að vera tilbúnir til þes að hagnast
eða tapa, eins og sönnum einkafram-
taksmönnum sæmir. Hafí þeir gert
vitleysu með þessum kaupum vegna
lagabreytingar síðar, geti þeir ekki
komið til þjóðarinnar og sagt að hún
verði að taka á sig kostnaðinn en
ekki þeir.“
Meiri lotningu fyrir „almætti" og
alræði æðstu stjómvalda hefi ég
varla séð síðan ég las „Þúsund og
eina nótt“.
Það vill svo vel til að enn er í
gildi stjórnarskrá lýðveldisins, sem
vemdar eignarrétt og atvinnufrelsi.
Það er því rangt að útgerðarmennn
hafi ekkert afl til þess að móta fisk-
veiðistefnuna. Þeir hafa rík stjórnar-
skrárvarin réttindi, sem gefur þeim
mikinn rétt til þess að hafa áhrif,
réttindi sem takmarka vald löggjaf-
ans til þess að gera eignir þeirra
verðlausar með einu pennastriki.
Fiskiskip sem ekki má veiða er
nánast verðlaust. Þegar Islendingar
stóðu frammi fyrir þeim vanda að
fiskiskipafloti þeirra var orðinn alltof
stór (sem var afleiðing rangrar
stefnu stjórnvalda) var kvótinn sett-
ur á til þess að ákvarða hluta veið-
anna, sem hvert skip átti í minni
afla. Hvernig er hægt að ganga enn
lengra og segja: „Útgerðin á ekkert
í þessari veiði, hún er nú eign ríkis-
sjóðs skv. einfaldri löggjöf á Al-
þingi." (Sameiginlegs sjoðs allra
landsmanna.) „Fiskifloti íslendinga
er hér með verðlaus og útgerðar-
menn nær eignarlausir þar með.“
Þeir sem borgað hafa fyrir kvót-
ann á liðnum 7 árum hafa vissulega
tekið áhættu, en ekki svona mikla.
Þeir hafa tekið þá áhættu að þrátt
fyrir allt eigi þeir einhvern rétt og
að skynsemin sigri að lokum. Von-
andi hafa þeir tekið réttar ákvarðan-
ir í því að hætta á réttlæti og skyn-
semi.
Byggjum upp útgerð
Sá hugur sem menn sýna útgerð
er alltof ósanngjarn, neikvæður og
skaðlegur. Sá áróður að útgerðar-
menn séu að sölsa undir sig helstu
auðlind landsmanna, fái hráefni gef-
ins og að meiri aukningar sé ekki
að vænta í þessum atvinnuvegi, er
stórskaðlegur og hættulegur. Fisk-
veiðar eru enn stærsti og ábatasam-
asti atvinnuvegur landsmanna, sem
allir hagnast á nema síst útgerðar-
menn. Við erum langt frá því enn
að vera búin að fullnýta alla mögu-
leika þessarar atvinnugreinar. Tvö-
földun framlegðar hennar til þjóðar-
búsins er ekki ólíkleg. Þennan at-
vinnuveg á að byggja upp og efla
en ekki féfletta. í grein dr. Ágústs
Einarssonar í desemberhefti Fjár-
málatíðinda 1990 kemur fram að
íslensk útgerð ber höfuð og herðar
yfir útgerð annarra Evrópulanda,
þrátt fyrir allt.
Við getum eflt þessa yfirburði enn
frekar og náð yfirburðastöðu á er-
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1991
13
-------------------------------1—
Evrópuþjóða að stunda útgerð sem
arðbæra atvinnugrein og efnahags-
legt sjálfstæði þjóðarinnar hvílir á
því að unnt sé að mynda þar hagn-
að. Þess vegna má ekki ganga of
nærri útgerðinni í skattlagningu
hvort sem skatturinn heitir veiðileyf-
isgjald eða eitthvað annað. Það
minnkar möguleika á því að halda
uppi menningarlegu sjálfstæði okk-
ar.
lendum fiskmörkuðum án þess að
ganga í Evrópubandalagið. Við get-
um þróað matvælaframleiðslu, sem
allar Evrópuþjóðir munu öfunda
okkur af.
Stjórnun fiskveiða
án ríkiseignar
Eins og fram kemur víða í skrifum
manna er spurningin um eignarrétt
á fiskimiðum og nytjastofnum land-
grunnsins enn ómótuð og óskýr, Er
það ekki að undra þar sem með
vaxandi tæknikunnáttu og aflagetu
fiskiskipaflotans þurfum við íslend-
ingar að fara algjörlega ótroðnar
slóðir og gerast brautryðjendur
heimsbyggðarinnar í skipulagningu
þessara mála. íslendingar hafa besta
tækifærið til þess að gegna þessu
forystuhlutverki, því engin þjóð hef-
ur jafn mikla hagsmuni af því að
beita kröftum sínum í þessa átt og
við.
Sú staðreynd að fískistofnarnir
eru takmörkuð auðlind, er engin
forsenda þess að þeir séu ríkiseign.
Gras er miklu takmarkaðri auðlind
á íslandi en fiskur. Engum dettur
samt í hug að bjóða upp rétt til gras-
ræktar á hveiju ári. Aðgangi til
grasræktar er skipt upp í „kvóta“
þeirra sem eiga tún eða jarðir. Rækt-
anlegu landi hefur verið skipt upp í
sóknareiningar, sem eru arðberandi.
Öðru máli gegnir að búið er að eyði-
leggja grundvöll þessarar atvinnu-
greinar með röngum afskiptum rík-
isvaldsins.
Veiðiskipin eru ,jarðir“ útgerðar-
manna og þeir sem vilja stunda út-
gerð verða að kaupa skip, rétt eins
og að þeir, sem stunda vilja landbún-
að, verða að kaupa jörð sem einhver
annar vill selja. Landnámi er lokið.
Ástæða skipulagsbreytinga í sjávar-
útvegi er aðeins sú að skapa þarf
hagnað í sjávarútvegi til langframa.
Það gerist á þann hátt að í fyrsta
lagi verður að vernda fiskistofnana
og í öðru lagi þarf að skapa útgerð-
inni möguleika til hagnaðar. Ef botn-
laus samkeppni er á milli útgerðar-
manna um veiðiréttinn á þann hátt
að kostnaður éti upp allan hagnað
myndast enginn hagnaður, sem er
stórskaðlegt fyrir þjóðarheildina alla
og fyrir útgerðarmenn.
Oft hefur verið bent á að stórefla
þyrfti markaðssetningu íslensks
físks. Gera þyrfti hann að dýrri og
eftirsóttri hágæða merkjavöru. For-
svarsmenn íslenskra fisksölufyrir-
tækja hafa jafnan svarað því til að
alltof dýrt væri að auglýsa upp slíkt
vörumerki. Sterkum útgerðar- og
fiskvinnslufyrirtækjum sem fengju
að hagnast ætti ekki að vera ofviða
að auglýsa upp vörumerki á við
„Perrier", „Tuborg“ eða „Carls-
berg“, en til þess að svo megi verða
þarf hagnaðurinn að renna til fyrir-
tækjanna áður en honum er útbýtt
til ríkisins.
Minni hluti þjóðarinnar er
andvígur einkavæðingu
fiskimiðanna
Morgunblaðið leynir ekki gleði
sinni yfír niðurstöðum skoðanakönn-
unar Félagsvísindastofnunarinnar.
Ég vil kalla sumar þessara spurninga
óheppilegar, svo og málflutning
Morgunblaðsins vegna þess að könn-
unin er gerð í kjölfar mikils áróð-
urs. Fullyrt er í fyrstu spurningunni
að: „Fiskimiðin í íslenskri landhelgi
eru nú skilgreind í lögum sem sam-
eign þjóðarinnar allrar." Það er
rangt eins og að framan hefur verið
bent á að þetta atriði sé skilgreint
í lögum. Þvert á móti vantar allt
inntak þessarar fullyrðingar lag-
anna. Ef skilgreining laganna væri
sú að „sameign þjóðarinnar væru
allar eigur hennar gæti ég svarað
þessari spurningu játandi. Hvemig
hefði niðurstaða könnunarinnar orð-
ið ef spurt hefði verið útfrá því að
fiskimiðin væru ríkiseign? Fram er
komin sú skoðun Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra að skilgreina þurfi
þetta lagaákvæði í stjómarskrá ís-
lands. Verður sú skilgreining gerð á
grundvelli fijáls athafnalífs og eign-
arréttar eða félagshyggju? Spurn-
ingin er því ótímabær og óheppileg.
Morgunblaðið hefur engar
áhyggjur af því hveijar afleiðingar
það hefur í för með sér ef sjónarmið
þess ná fram að ganga. Blaðið segir
að vísu að það hafí ekki tekið undir
hugmyndir um uppboð á veiðileyfum
eða að auðlindaskattur verði upp
tekinn, né að endurgjald fyrir veiði-
: J-l U > I J •„ JJ l . IfltL.’' U. UL Jl 11
réttindi gangi til þess að standa
undir hallarekstri ríkissjóðs og verði
þannig enn ein skattlagning. Morg-
unblaðið hefur enga tilburði til að
rökstyðja hvernig þetta á að ganga
upp og er því beint og óbeint að
stuðla að þveröfugum niðurstöðum.
í töflu 5 í Morgunblaðinu 22. júní
sl. kemur fram að minnihluti þjóðar-
innar er á móti því að fískimið séu
í einkaeign eða 48,9%, Meirihluti
þjóðarinnar, 51%, vill að þau verði
afhent til einkaeignar annaðhvort
gegn gjaldi eða án endurgjalds. Ein-
. j. i . t ,
hvern tíma hefði Morgunblaðið sieg-
ið slíkri staðreynd upp á forsíðu.
Nú hefur blaðið engan áhuga á þessu
sviði.
Sjálfstæðið er efnahagslegt
Sjálfstæði menningar, tungu, ein-
staklinga, fyrirtækja og þjóðarinnar
allrar byggist fyrst og fremst á efna-
hagslegu sjálfstæði. í ljósi þeirrar
þróunar sem á sér stað í heiminum
og Evrópu sérstaklega er nauðsyn-
legt að gera sér þessa staðreynd
ljósa. íslendingar reyna nánast einir
Höfundur erformaður
Verzlunarráðs íslands.