Morgunblaðið - 11.07.1991, Blaðsíða 40
40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1991
Gréta M. Jóelsdóttír
Skaptfell - Minning
Fædd 7. október 1910
Dáin 4. júlí 1991
Með söknuði kveð ég kæra vin-
konu, Grétu, sem lést í Borgar-
spítalanum 4. þ.m.
Snemma á þessu ári, eða fyrir
rúmum fjórum mánuðum, kvöddum
við Sigríði Helgadóttur sem til-
heyrði hópi okkar vinkvenna í
saumaklúbbnum, sem nú er tæp-
lega 60 ára. Ekkert benti þá til
þess að svona stutt yrði á milli
þeirra bernskuvinkvenna.
Gréta María var ein af dætrum
Reykjavíkur, fædd hér og uppalin,
dóttir þeirra hjóna Sigríðar Krist-
jánsdóttur og Jóels Þorleifssonar,
sem bjuggu allan sinn búskap á
Skólavörðustíg 15 hér í borg. Þeim
varð 6 barna auðið og eru aðeins
2 þeirra á lífi, Bergþóra húsfrú hér
í Reykjavík og Kristján, sem nú
dvelur í sjúkrahúsi. Hún giftist ung
að árum Baldvini Skaptfell, sem
lengi var tækniteiknari hjá Rafveitu
Reykjavíkur. Þeim varð tveggja
bama auðið, Þorgeirs rafeindafræð-
ings og Sigríðar húsfreyju, sem
dreif sig í að ljúka stúdentsprófi frá
Flensborgarskóla, fyrir nokkrum
árum, með þeim glæsilega árangri
að hún var dúx, en þó stundaði hún
sitt heimili — fimm barna fjölskyldu
— jafnframt náminu.
Baldvin var mjög listrænn en það
vom þau hjón bæði, enda bar heim-
ilið þess glöggan vott. Um Grétu
má það segja að allt lék í höndum
hennar. Hún var mikil hannyrða-
kona og málaði auk þess á silki,
postulín og gler, svo nokkuð sé
nefnt. Og ekki má gleyma garðinum
þeirra sem var mikil borgarprýði
enda margoft verðlaunaður fyrir
fegurð og snyrtimennsku. Hún var
snillingur í að gera blómaskreyting-
ar bæði úr lifandi blómum og þurkk-
uðum, sem við vinir hennar og
kunningjar minnumst.
Efír að hún giftist var hún heima-
vinnandi húsmóðir eins og það er
kallað. Vegna þess hve áhugamál
hennar voru mörg vann hún auk
þessa í Thorvaldsensfélaginu, vann
þar sjálfboðastörf eins og aðrar
félagskonur og naut sín vel í félags-
skap þessara ágætu kvenna, á það
minntist hún oft við okkur vinkonur
sínar. Það er óþarfi að fjölyrða um
þann félagsskap, svo margt gott
hefur hann látið af sér leiða í þágu
bæjarbúa, einkum þeirra sem
minnst mega sín.
Saumaklúbburinn okkar, en af
þeim konum sem voru í honum er-
um við aðeins fjórar eftirlifandi,
Venný, Stella, Dúna og undirrituð,
kveður Grétu með söknuði og finnst
of skammt stórra högga í milli í
þessum litla vinahópi, að hafa misst
Siggu og hana á sama vorinu.
Um leið og ég kveð góða vinkonu
sendi ég börnum hennar og öðrum
ættingjum innilega samúðarkveðju.
Ingibjörg Guðmundsdóttir
Angantýr Elías-
* son - Kveðjuorð
Þriðjudagurinn 18. júní sl. andað-
ist í sjúkrahúsi Vestmannaeyja okk-
ar ástkæri afi, Angantýr Elíasson,
eftir langvarandi veikindi.
Okkur tekur það mjög sárt að
þurfa að kveðja afa okkar svo fljótt,
en einhvern tímann þurfa allir menn
að deyja. Við eigum margar góðar
minningar um afa. Hann var alltaf
hress og kátur, og átti auðvelt með
að koma öðrum í gott skap.
Þegar við heimsóttum afa og
ömmu á Ásó var alltaf tekið vel á
móti okkur. Okkur leið ávallt vel
. hjá þeim, og þar áttum við líka leik-
herbergi uppi á háalofti, sem við
vorum nánast alltaf í. Týri afi hafði
sterkt og gott hjarta og hann sýndi
að honum þótti vænt um okkur og
okkur um hann.
Við kveðjum hann með sárum
söknuði og minnumst góðra stunda
sem við áttum með honum.
I
Ef vér lifum, lifum vér, Drottni, og
ef vér deyjum, deyjum vér Drottni.
Hvort sem vér þess vegna lifum
eða deyjum, þá erum vér Drottins.
(Róm. 14.8.)
Silla, Sara, Sigrún Edda,
Harpa og Margrét
Kveðja frá Thor-
valdsensfélaginu
Góð félagskona og traust kvaddi
okkur 4. júlí síðastliðinn þegar sól
er hæst á lofti og náttúra landsins
skartar sínu fegursta. Árstími sem
Gréta á liðnum árum unni sér ekki
hvíldar vegna áhuga og dugnaðar
við margvísleg ræktunarstörf. Un-
aðslegt var að líta yfir garðinn
hennar Grétu í Barmahlíðinni á
þessum árstíma. Blómabreiðurnar
og litadýrðin var eins og komið
væri til suðurlanda. En Gréta lét
ekki nægja að njóta blómanna og
gróðursins meðan hann stóð í
blóma, hún var hreinasti snillingur
í að þurrka blóm og jurtir og búa
til úr þeim frábærlega fallegar
skreytingar. Nutum við vissulega
góðs af því, félagskonur, bæði per-
sonulega og á félagsfundum settu
skreytingar Grétu hátíðarblæ á
borðin.
Þegar félagskonur í Thorvald-
sensfélaginu kveðja jafn dygga og
trausta félagskonu sem starfaði
yfir fimmtíu ár í félaginu er margs
að minnast og margt að þakka. 011
störf fyrir félagið voru unnin af
áhuga og gleði. En fyrst og fremst
viljum við þakka Grétu fyrir per-
sónuleg kynni. Gréta var óvenju
hreinskiptin, sagði sína meiningu
um menn og málefni umbúðalaust.
Hún var manneskja sem ekki brynj-
aði sig með einhverjum tilfinninga-
leysishjúp. Hún vildi miðla til um-
hverfisins sínum heitu tilfínningum.
Á félagsfundum stóð hún gjarnan
upp til þess eins að lýsa væntum-
þykju sinni á félaginu og félagskon-
um og fékk með því okkur þessar
brynjuðu til að hugleiða og þakka
það að vera þátttakendur í góðum
félagsskap.
Þrátt fyrir að Gréta væri komin
yfir áttrætt og erfið veikindi á und-
anförnum árum hélt hún glaðlyndi
sínu og ánægjunni af að blanda
geði við annað fólk. Alltaf mætt á
fundi félagsins og aðra þá starfsemi
sem hún hafði krafta til. Og segja
má að síðasti mannfagnaðurinn sem
hún tók þátt í áður en heilsan end-
anlega bilaði var með Thorvaldsens-
konum, sem boðnar voru af starfs-
fólki Barnadeildar Landakotsspítala
til að fagna 30 ára afmæli barna-
deildarinnar 6. apríl sl. Þar varð
hún fyrir því óhappi að detta en
þó svo að meiðslin virtust ekki vera
alvarleg komst hún ekki til heilsu
eftir það. Vissulega er það tákn-
rænt fyrir líf og starf hennar að
síðustu stundunum skyldi vera var-
ið til að fagna áföngum og starfi í
þágu veikra barna.
Thorvaldsenskonur þakka sam-
fylgdina og senda börnum hennar
og fjölskyldu innilegar samúðar-
kveðjur.
Ingibjörg Magnúsdóttir
Þá eik í stormi hrynur háa
hamra þvi beltin skýra frá
en þá fjólan fellur bláa
fallið það enginn heyra má
en angan horfín innir fyrst
urtabyggðin hvers hefur misst.
(Bjarni Thorarensen)
Þetta ljóð kom mér í hug, er ég
frétti lát minnar tryggu öldnu vin-
konu, Grétu. Horfin, farin.
Kynni okkar hófust árið 1934 er
ég hóf störf hjá skóverslun Lárusar
G. Lúðvíkssonar í Bankastræti. Hún
hafði starfað þar um þriggja ára
skeið á undan mér. Það þótti gott
að starfa hjá því fyrirtæki undir
stjórn þeirra bræðra Óskars og
Lúðvíks Lárussona. Allt var í föst-
um skorðum, unnið af samvisku-
semi og alúð, laun voru með því
hæsta sem voru greidd fyrir af-
greiðslustörf á þeim tíma. Nóg var
að gera frá 9 að morgni til 7-8 að
kvöldi, fylla þurfti á í búðinni eftir
daginn, svo allt væri tilbúið til að
mæta nýjum degi. Hveijum og ein-
um var þjónað eftir bestu getu og
persónulegri kröfu. Teknir niður
kassar úr hillum og raðað á borðin.
Sýnishorn voru þá ekki frammi til
að velja úr, heldur áttu það að vera
götuskór eða spariskór.
Við voi-um nokkuð viss um smekk
fólks og fótalag, það var allt að því
sálrænt starf að afgreiða skó í þá
daga og þurfti maður að vera ráð-
gefandi við val á skóm. Úrval var
mikið og gott og viðskiptavinirnir
urðu vinir manns með tímanum.
Allt þurfti að sækja upp í hillur,
ef til vill 30-40 kassa sem var mik-
il handleggjaraun, verkur undir
herðablöðin á kvöldin. Viðskiptavin-
urinn átti alltaf réttinn — þangað
til hann labbaði út á parinu og
skildi eftir gömlu skóna — án þess
að borga. Þá var að elta hann uppí
Bankastræti og minna hann á að
taka gömlu skóna með og borga
þá nýju! Ekki var það nú oft, þó
það kæmi fyrir, en vöku sinni þurfti
hver og einn að halda, sérstaklega
á útsölum, þá var fjör í flíkunum
og mikið gaman.
Gréta var frábær starfskraftur
og ósérhlífin sem mikið mátti læra
af á 3 árum sem við unnum sam-
an. Þá gifti hún sig 1936, árin liðu
og 1940 hætti ég störfum hjá Lár-
usi. Árið 1945 fluttum við hjónin í
Barmahlíð 26, þá var hafin bygging
samvinnubústaða í Barmahlíð, þar
sem þau Gréta og Baldvin voru
þáttakendur og urðum við þá nábú-
ar í Barmahlíðinni 1946-1978.
Ég man þegar hún kom í heim-
sókn til mín og sagði mér að þau
yrðu í Barmahlíð 21, ég hlakkaði
mikið til að fá þau í nábýli, enda
ekki ástæðulaust, því samhent voru
þau hjón utan húss sem innan og
snyrtifólk. Garðurinn sem sneri að
götunni var alltaf bæjarprýði og
hlaut oft viðurkenningu borgarinn-
ar sem slíkur.
Baldvin var elskulegur maður og
hógvær og háttprúður svo af bar,
svo og listrænn. Gréta var sí-
fegrandi heimilið með handavinnu
sinni, listfengi var henni meðfætt
úr móðurætt — Ámundanafnið
1738-1805; altaristöflur í þjóð-
minjasafni, Ámundi Jónsson smið-
ur, máluð á tré, sveitungar hans á
leið í göngur — aðalsbragur á þessu
verki. Kristur í miðju, sveitungar
hans postularnir „barnslegt trúar-
traust“ segir Bjöm Th. Björnsson
— „hafið yfir dóma samtíðar".
Ámundi Jónsson var smiður ættað-
ur af Suðurlandi, ég hef ekki getað
grafið upp hvar hann var fæddur,
en Ámundanafnið í móðurætt Grétu
er traust.
Já, samhent voru þau Gréta og
Baldvin. Svo komu blessuð börnin
ljúf og góð, prúð og mannvænleg.
Mikið var oft gaman á þeim árum,
glaðst saman og þegar sorgin kom
vpru þau eins sönn í sinni samúð.
„í djúpri samúð“ stóð á kortinu
með blómunum með fallegri rit-
hendi Baldvins, þegar drengurinn
okkar dó — það var eins og orðin
drúptu höfði, ógleymanlegt — í gleði
og sorg — heil og sönn.
Ég hef riijað upp með sjálfri mér
þessar gömlu minningar til að gleðj-
ast yfir. Svo koma hin árin með
ástvinamissi, sorg og kvíða yfír ell-
inni. Aldrei lét Gréta bugast. Flutt-
ist inn á Dalbraut, hélt sinni reisn
og með aðstoð barna sinni, þráði
að sjá gömlu vinina og tryggðin hin
sama, þrátt fyrir erfiða aðgerð, sem
hún fór í með mjaðmarlið. Þrátt
fyrir vanheilsu og áföll reyndi hún
að halda reisn sinni til hins síðasta,
vildi helst hafa gömlu vinina hjá
sér sem oftast. Það var áfall fyrir
hana þegar æskuvinkona hennar
Sigríður Helgadóttir fór svo skyndi-
lega. Mér fannst það hafa djúp
áhrif á hana, enda voru þær saman
allt frá bernskuárunum á Skóla-
vörðustíg.
Ég sá hana síðast á Borgarspíta-
lanum mikið lasna, hafði fengið
hjartaáfall, en vildi samt fara heim
á Dalbraut. Þar var þó ekki hægt
að veita henni nauðsynlega hjúkrun
og fór hún því fljótlega aftur inn á
hjartadeild Borgarspítalans.
„Ég er aldrei ein,“ sagði hún við
mig, „hann Baldvin er alltaf hjá
mér,“ og hlúði að blómunum si'num
— og trúað gæti ég að svo hafi verið.
Það er gott að minnast þeirra
sem sannra vina í gleði og sorg.
Ég sendi öllum ástvinum þeirra
kveðjur í djúpri samúð. En gott er
sjúkum að sofa.
Ingibjörg Vilhjálmsdóttir
(Bíbí)
J GORI
Frábær viöarvörn
GIRÐINGA
EFNI
ALHLIÐA
BYGGINGA-
V ÖRU VERSLUN
ALLT
Vatnslagnaefni
VIÐHALDS
VÖRUR
ÞAÐ ER STUTT / „NESIД
ÚR BÚSTAÐNUM:
ÞVÍAÐ FARA FULL AÐ HEIMAN
MEÐ OFHLAÐINN BÍLINN
J?umat(tú5tGÓG.eiqenc(ut vaituxLandi
Látið skynsemina ráða - Lltið ini
Opið laugardaga frá kl. 9 til 12 -
Sími; 93^71200
Borgarnesi