Morgunblaðið - 06.09.1991, Blaðsíða 33

íiaaí&ai
QIQA.
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 1991
Fjórðungsúrslitum HM í skák lokið:
Taugar Ivantsjúks brustu
Skák
Margeir Pétursson
EFTIR að hafa jafnað metin
með glæsilegri sókn í áttundu
einvígisskákinni gegn ívant-
sjúk varð Artúr Júsupov hlut-
skarpari í framlengingu.
„Krónprins skáklistarinnar"
eins og Ivantsjúk hefur verið
nefndur eftir sigur sinn á stór-
mótinu í Linares í febrúar, er
því fallinn af stalli í bili. Tefld-
ar voru tvær 45 mínútna skákir
í framlengingunni og vann Jú-
supov þá fyrri með ævintýra-
legri sókn með svörtu. I þeirri
seinni stóð hann lengst af
nokkru betur, en henni lyktaði
um síðir með jafntefli. Öllum á
óvart komst því Júsupov áfram
og mætir hann Jan Timman í
undanúrslitum áskorenda-
einvígjanna, sem væntanlega
fara fram snemma á næsta ári.
Hitt undanúrslitaeinvígið verð-
ur á milii þeirra Anatólí Karpov
og Nigel Short.
Vart er þó hægt að segja að
þennan óvænta sigur Júsupovs
megi þakka betri taflmennsku
hans, heldur voru það fyrst og
fremst taugarnar sem réðu úrslit-
um. í báðum vinningsskákum Jú-
supovs í lokin átti ívantsjúk
möguleika á að hrinda sókn, hans.
Það hefði hann vafalaust verið fær
um ef taugaspennan hefði verið
minni, enda frægur fyrir ná-
kvæmni sína í útreikningum. Það
er að vísu tæplega hægt að lá
honum það að hafa ekki fundið
góðan jafnteflismöguleika í átt-
undu skákinni, en í fyrri skák
framlengingarinnar var sókn Jú-
supovs byggð á brauðfótum.
ívantsjúk yfirsást þá afskaplega
lúmsk þriggja leikja máthótun,
þangað til það var orðið um sein-
an og hann varð að gefa drottn-
ingu sína til að afstýra mátinu.
Taflmennska ívantsjúks í
einvíginu var á köflum afar sann-
færandi, sérstaklega virtist hann
geta treyst á að fá yfirburðastöð-
ur með hvítu mönnunum. Vanda-
mál hans virðast ekki vera skák-
legs eðlis, um snilld hans og ótrú-
lega þekkingu er ekki hægt að
efast, en ef taugarnar halda
áfram að bregðast á örlagastundu
er hætt við að leiðin í gegnum
einvígi sem þetta að heimsmeist-
aratitlinum verði afar torsótt.
Orðstír Júsupovs sem einvígis-
manns vex enn við þennan sigur,
öfugt við Ivantsjúk virðist tauga-
styrkur hans nú gersamlega óbil-
andi. Árangur hans er þeim mun
ótrúlegri að því leyti að í fyrra
varð hann fyrir árás á í Moskvu
og fékk byssuskot í hrygginn.
Kúlan var síðar fjarlægð á sjúkra-
húsi í Brussel. Þetta varð til þess
að hann gat ekki varið sæti sitt
í heimsbikarkeppninni, sem hefst
hér í Reykjavík í næsta mánuði.
Nærri má geta að maður sem
orðið hefur fyrir slíkri reynslu og
gengið með blý í skrokknum í
nokkra mánuði, án þess að hagg-
ast, láti ekki flækjur í tímahraki
raska ró sinni.
En riijum fyrst upp örlaga-
stundina í áttundu skákinni þegar
Júsupov tókst að jafna:
Svart: Vasilí Ivantsjúk
Júsupov hafði fórnað hrók fyrir
að komast í návígi við svarta
kónginn og í þessari stöðu hótar
hann fyrst og fremst að leika 23.
Be4. Eins og ég benti á hér í
Mbl. á laugardaginn er bezta vörn
svarts nú fólgin í 22. — Bb4! og
framhaldið gæti orðið 23. Rxf7!
(Aðrar leiðir til að lialda áfram
sókninni eru ekki sjáanlegar.) 23.
- Hxf7 24. Dh6+ - Kh8 25.
Bf5n— Kg8 og nú: a) 26. Bxe6
- Dc2! (En ekki 26. — Dc4? eins
og misritaðist hér í Mbl á laugar-
daginn, þá verður svartur auðvit-
að mát eftir 27. Dg6-I— Kh8 28.
Dh5+) 27. Dg5n— Kf8 og hvítur
á ekki einu sinni jafntefli með
þráskák.
b) 26. Dg6+ (Til að halda valdi á
c2) 26. - Kh8 (Ekki 26. - Kf8
27. Bxe6 - Dc7 28. Bh6+ - Ke8
29. Bxd5) 27. Bxe6 - Dg8! 28.
Dxf7 - Dxf7 29. Bxf7 - Bxd2
30. Bxd5 — Bcl og með biskup
fyrir þrjú peð ætti svartur að
halda jafntefli á endataflið án telj-
andi erfiðleika.
ívantsjúk lék hins vegar afar
slökum leik, á góðum degi hefði
hann séð hvernig hvíta drottning-
in skákar sig upp á h3 í framhald-
inu:
22. - Rf6?? 23. Rxe6+! - fxe6
24. Dh6+ - Kh8 25. Bf5+ -
Kg8 26. Dg5+ - Kh8 27. Dh4+
- Kg8 28. Dg5+
I Mbl. laugardaginn 24. ágúst
misritaðist þessi leikur og stóð
28. Dg3+ í staðinn. Tómas Árni
Jónsson hafði samband við undir-
ritaðan og benti á að ef Júsupov
hefði leikið þeim leik, hefði ívant-
sjúk getað krafist jafnteflis áður
en hann lék sínum 32. leik, á
þeim grundvelli að sama staðan
væri komin upp þrisvar. Tilgangur
Júsupovs með þessum endurteknu
skákum er að fækka leikjum sem
hann þarf að leika fram að tíma-
mörkunum í 40. leik.
28. - Kh8 29. Dh4+ - Kg8 30.
Dg3+ - Kh8 31. Dh3+ - Kg7
32. Dg3+ - Kh8 33. Dh3+ -
Kg7 34. Bxe6 — Dxe6 35. Dxe6
- Bd8 36. g4 - He8 37. Df5 -
Bc4 38. g5 og ívantjsúk gafst
upp. 38. — Rh5 er svarað með
39. d5.
Gífurlegar sviptingar í
framlengingunni
Eftir þennan frækilega sigur
var Júsupov kominn á bragðið. í
fyrri skákinni blés hann snemma
til sóknar og úr varð æsileg bar-
átta:
Hvítt: Vasilí ívantsjúk
Svart: Artúr Júsupov
Kóngsindvesk vörn
I. c4 — e5 2. g3 — d6 3. Bg2 —
g6 4. d4 - Rd7 5. Rc3 - Bg7
6. Rf3 - Rgf6 7. 0-0 - 0-0 8.
Dc2 - He8 9. Hdl c6 10. b3
- De7
ívantsjúk hefur vafalaust ætlað
að svara 10. — e4 með 11. Rg5
- d5 12. cxd5 - cxd5 13. Rb5
sem er óþægilegt fyrir svartan.
II. Ba3 - e4 12. Rg5 - e3 13.
f4 - Rf8 14. b4
Nú upphefst mikill darraðar-
dans þar sem Júsupov sækir á
kóngsvæng en ívantsjúk á drottn-
ingai-væng og miðborði.
14. - Bf5 15. Db3 - h6 16. Rf3
- Rg4 17. b5 — g5 18. bxc6 —
bxc6 19. Re5 — gxf4 20. Rxc6
- Dg5 21. Bxd6 - Rg6 22. Rd5
- Dh5 23. h4 - Rxh4?!
Það er nú fullmikið að fórna
tveimur mönnum fyrir sókn í þess-
ari stöðu. Hlutlægt séð var 23. —
fxg3 betra, en það er reyndar
orðið of seint fyrir Júsupov að
snúa við, hann verður að leggja
allt í sölurnar fyrir sóknina.
24. gxh4 — Dxh4 25. Rde7+?
Hér var miklu betra að leika
25. Rce7+,. riddarinn á d5 hefði
tekið þátt í vörninni í framhaldinu
með ásetningi sínum á svarta
peðið á f4.
25. - Kh8 26. Rxf5 - Dh2+ 27.
Kfl - He6!
Ef ívantsjúk hefði skákað með
hinum riddaranum í 25. ieik gæti
hann nú leikið 28. Bxf4 með létt-
únnu tafli. Nú er hann alveg blind-
ur á máthugmynd Júsupovs.
28. Db7? - Hg6!!
Þetta var það sem fyrir Júsupov
vakti. Máthótun lians er afskap-
lega lúmsk: 29. — Dhl+H 30.
Bxhl — Rh2+ 31. Hgl mát.
ívantsjúk liefur ekki önnur ráð
við þessu en að fórna drottning-
unni. Hann hefur ráð á því vegna
þess hve miklu liði Júsupov hefur
fórnað, en situr eftir sem áður
fastur í mátnetinu.
29. Dxa8+ - Kh7 30. Dg8+ -
Kxg8 31. Rce7+ — Kh7 32.
Rxg6 - fxg6 33. Rxg7 - Rf2!
Nú er nýtt óþægilegt mátstef
komið í stöðuna. Svartur hótar
34. — Rh3 með óverjandi máti.
34. Bxf4 - Dxf4 35. Re6 - Dh2
36. Hdbl - Rh3 37. Hb7+ -
Kg8 38. Hb8+ - Dxb8 39. Bxh3
— Dg3 og ívantsjúk gafst upp,
því mátið verður ekki lengur
umflúið.
Minning:
Jón Pálsson
Fæddur 26. júní 1902
Dáinn 26. ágúst 1991
Þegar tekið er að halla sólríku
sumri hverfur einn minna tryggu
vina yfir á annað stig tilveru og
við stöndum hljóð.
6. þ.m. verður Jón Pálsson frá
Seljalandi í Fljótshverfi lagður til
hinstu hvíldar að Kálfafelli. Hann
fæddist að Seljalandi 29. júní 1902
sem næst elstur í hópi systkina, sem
urðu 15. Það segir sig sjálft að
mikið þarf til að sjá slíkri fjölskyldu
farborða en það þýðir að snemma
þurftu þeir elstu í hópnum að taka
hendi til. Þegar svo faðirinn féll frá
þegar Jón stóð á tvítugu og eldri
bróðirinn aðeins þrem árum eldri
er ljóst að heimilið hlaut að veru-
legu leyti að hvíla á þeirra herðum.
Búskapur í sveitum Vestur-
Skaftafellssýslu var í byijun aldar-
innar hvorki stórbrotinn né marg-
brotinn og hafði ekki tekið veruleg-
um breytingum öldum saman. Það
var „önn og strit á túni og mýri“,
sveitirnar einangraðar milli eyði-
sanda og jökulfljóta, hafnlaus
strönd frammi fyrir en að baki jökl-
ar og landsins mestu eldstöðvar,
vegir aðeins troðnar hestagötur.
Fólk hlaut að treysta á landið og
eigin dug hér fremur en víðast hvar
annars staðar á landinu.
Börnum var ekki íþyngt með
langri skólagöngu á þessum árum.
Ég ætla að það hafi verið þrír mán-
uðir vetur hvern fram að fermingu,
en eftir það var ekki um skólagöngu
að ræða heima í héraði. Fróðleiksf-
úst fólk náði sér þó jafnan í furðu
góða almenna menntun, sem nýttist
því vel. Seljalandsheimilið var og
er menningarheimili og ég hygg að
það hafi verið flestum fremri, hvað
það varðar þar um sveitir. Lestrafé-
lög, stofnuð af áhugamönnum
höfðu stórkostlega þýðingu í sveit-
um landsins í byijun aldarinnar og
svo var hér um slóðir fremur en
víða annars staðar sökum erfiðra
samgangna.
Jón vann hörðum höndum til
sveita og sjós árum saman til þess
að afla heimilinu tekna, en þegar
sameinað átak hafði fleytt yfir örð-
ugasta hjallann, settist hann um
kyrrt á bólstað feðra sinna, undi
sér þar í hópi systkina glaður og
reifur til hinstu stundar.
Hann elskaði þetta land og gró-
andan, hafði næmt fegurðarskyn
og fylgdist grannt með breytingum
í ríki náttúrunnar.
Jón var bókamaður og fróðleiks-
maður, kunni frá mörgu að segja
og sagði einkar vel frá. Eitt var það
í frásagnarmáta hanss, sem vakti
athygli, en það var varfærni hans
við að fullyrða nokkuð það sem
hann ætlaði að gæti orkað tvímæl-
is. Nú harma ég það að ekki hafa
náðst að varðveita neitt af frásögn-
um hans með hans eigin orðum.
Jón hafði yndi af Ijóðum og átti
áreiðanlega ekkert erfitt með að
„smíða stöku“ ef hann vildi, en lítt
mun hafa stundað það. Hann var
góðlátlega kíminn og hafði næmt
auga og eyra fyrir því broslega í
fari manna og framkomu, en last-
mæli lágu honum ekki á munni. Jón
var prúðmenni í allri framkomu,
glaðvær, skjótur til svara, tilsvör
hans og lýsingar oft hnitmiðaðar.
Hann var gáfumaður, sem hefði
sómt sér vel í hvaða stétt eða stöðu
sem er hefðu vegir hans legið þann-
ig, en umfram allt var hann göfug-
menni, sem ekki mátti vamm, sitt
'vita..
Sú list er mest að lifa með starfi
sínu hvert helst það er, þroskast
með því að láta það göfga sig en
ekki buga. Þessa list átti Jón á
Seljalandi flestum fremur en ég hef
þekkt. Það er bjart yfir minningu
hans og ég er þakklátur fyrir að
hafa átt hann að vini.
Jón Jónsson
t
Útför systur okkan
HJÖRTÍNU INGUNNAR JÓNSDÓTTUR
frá Stóruökrum,
Miklubraut 72,
verður gerð frá Miklabæjarkirkju laugardaginn 7. sept. kl. 13.30.
Blóm vinsamlega afþökkuð, en þeir, sem vildu minnast hinnar
látnu, láti liknarstofnanir njóta þess.
María Jóelsdóttir.
Sigurður Jóelsson.
Katrín Jóelsdóttir.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
SALBJARGAR EYJÓLFSDÓTTUR.
Guð blessi ykkur öll í náð.
Guðrún Jónsdóttir,
systkinin og aðrir aðstandendur.
t
Innilegar þakkkir fyrir auðsýnda samúð og vináttu við andlát og
útför eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður og ömmu,
SIGURLAUGAR JÚLÍUSDÓTTUR,
Nesbala 21.
Guðberg Haraldsson,
Brynjar Pálsson, Vibekka Bang,
Kolbrún Jóhannesdóttir,
Haraldur Guðbergsson, Ingibjörg Guðbjartsdóttir,
Páll Guðbergsson, Dóra Steinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Lokað
vegna jarðarfarar frá kl. 13.00-16.00 í dag. Sess, Faxafeni 9.
Lokað
í dag vegna jarðarfarar
VALS RAFNS ÚLFARSSONAR.
Vélorka hf.,
umboðs- & vélaverslun,
Grandagarði 3,121 Reykjavík.