Morgunblaðið - 17.09.1991, Síða 24

24____________MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 1991_
„Steiktar snjókúlur“
eftir Siglaug
Brynleifsson
„Hugmyndin um lýðræðissinn-
aðan kommúnisma (eða umbóta-
sinnaðan kommúnisma) virðist
mörgum okkar mega líkja • við
steiktar snjókúlur.“ Þetta er tilvitn-
un í umsögn Leszeks Kolakowski
frá 1976. Hann er kunnur sem
höfundur þriggja binda verks um
uppkomu marxismans og hrun.
John Marks nefnir rit sitt „Fried
Snowballs“ Communism in Theory
and Practice — gefín út af Claridge
Press 1990. Flestir munu nú, 1991,
telja að lýsing Kolakowski á marx-
ismanum í framkvæmd, sé stað-
reynd, söguleg staðreynd og að
allar tilraunir til 'umbótasinnaða
kommúnisma séu hliðstæða við til-
raun til að steikja eða grilla snjók-
úlur. Lengi vel tóku margir undir
dýrðaróð Webbs-hjónanna um sov-
étkommúnismann, að hann væri
„ný menning". Islendingar geta
minnst ýmissa rita um þau efni,
t.d. „Undir ráðstjóm“ eftir dóm-
prófastinn í Kantaraborg og dýrða-
róð íslenskra rithöfunda og ferða-
manna í Sovétríkjunum, sem róm-
uðu hástöfum dýrðarríkið, og allt
niður í sovéskan búsmala (sbr.
umsögn eins ferðamannsins um
sovéskar kýr væm öllum öðrum
kúm heimsbyggðarinnar gáfaðri).
Rit Webbs-hjónanna hafði gífurleg
áhrif. Þau lofuðu Sovétríkin í fyrstu
útgáfu „Soviet Communism — A
new Civilisation?" 1935. Önnur út-
gáfa kom út og þar var spumingar-
merkinu sleppt. Eftir réttarmorðin
1936-37 og fylgjandi hreinsanir
töldu þau góðu hjón og allir spor-
göngumenn þeirra á Englandi og
á íslandi það óþarfa að efast um
ágæti þeirrar nýju siðmenningar.
Eftir 70 ára sögur um ágæti
dýrðarríkisins kemur í ljós, að öll
sú saga er hrikaleg lygi, en þrátt
fyrir staðreyndir þá fetar fjöldi
manna slóð Webbs-hjónanna og að
minnsta kosti telja þeir að kom-
múnisminn sé framtíðarríkið, sem
öllu beri að fóma fyrir. Milljónatug-
ir myrtra manna hafa enga þýð-
ingu, svik, lygar og fals ekki heldur.
Marks skrifar: „Það er hægt að
ljúga á tvennan hátt — að bera
fram staðhæfingar sem eru ekki
sannar og veigra sér við að minn-
ast á það sem er sannleikur. Það
að hylma yfir með þögninni er erf-
iðara viðfangs en hrein og bein
lygi. Hvortveggja tegund lyga eru
innbyggðar í marxismann“.
Dæmi um slíkar lygar em auð-
fundnar sé blaðað í uppsláttarritum
sem gefin hafa verið út í Sovétríkj-
unum, og þau borin saman við eldri
eða yngri rit, einkum er þetta áber-
andi í Sovésku-alfræðiorðabókinni.
Sögulegum staðreyndum er hag-
rætt samkvæmt pólitískum þörfum
valdhafanna á hveijum tíma. í
raunvísindum gekk þetta svo langt,
að rannsóknir í erfðafræði, gena-
rannsóknir, vom bannaðar frá
1948. Þessi grein var tekin út sem
vísindagrein, var ekki lengur til,
og öllu sem ritað hafði verið fram
til þess tíma um greinina var eytt.
Ekki þarf að minnast á sögu Rúss-
lands og Sovétríkjanna, öll sagn-
fræði er fölsuð, skekkt og útbúin
þannig að hentar hverju sinni sögu-
legri nauðsyn. Slíka sögufalsanir
vom strax teknar upp í leppríkjum
Sovétríkjanna og þar sem áhang-
endur sovétkerfisins og marxískrar
hugmyndafræði höfðu náð að móta
fræðslukerfi og réðu stefnunni í
sagnfræðiritun. Það er nærtækt að
benda á íslenskt fræðslukerfi í
þessu sambandi. Kennslubækur í
Islandssögu sem notaðar em hér í
gmnnskóla- og framhaldsskóla-
kerfinu em ritaðar undir áhrifum
marxískrar söguskoðunar. Um
mannkynssögu í gmnnskólakerfínu
gegnir sama máli. Samfélagsfræð-
in er augljós marxískur áróður, eins
og öllum má vera kunnugt sem
hafa blaðað í gegn um útgáfubæk-
ur Námsgagnastofnunar frá síð-
ustu ámm.
Marks skiptir ritinu í þijá höfuð-
kafla. Fyrst er bmgðið upp svip-
myndum af opnum samfélögum og
marxískum samfélögum. í öðrum
kafla er fjallað um samfélagskerfi
marxískra samfélaga og í þriðja
kafla er rætt um viðhorfín nú á
dögum með hliðsjón af atburðum
síðustu missera.
Með hmni kommúnisks samfé-
lags í leppríkjunum og í Sovétríkj-
unum og þarmeð hruni marxískrar
hugmyndafræði með byltingunum
1989 og síðan, er full þörf á að
gerð sé úttekt á þessari 70 ára
lygasögu, sem 20. aldar menn hafa
verið svo ginnkeyptir fyrir sem
raun ber vitni. Marxisminn hafði
gífurleg áhrif á alla söguna frá
1917 og áhrif hans á bókmenntir
og allt andlegt líf hafa verið djúp-
stæð. Menn hrifust af framtíðar-
voninni og létu blekkjast af Pot-
emkin-tjöldum sovét-kommúnis-
mans. „La Trahison des Clercs"
eftir Julien Benda kom út 1927.
Svik hinna menntuðu hófust að
dómi Benda fyrir áhrif Nietzsches,
Bergsons og Screls, og vom fólgin
í því, að fjöldi menntamanna
sveikst um þá skyldu sína að stuðla
að lifandi arfleifð mennskunnar og
menningarinnar. í stað þess létu
þeir glepjast af mýraljósum hug-
myndafræði eða nihilisma, síðan
tók marxisminn við. Með marxism-
anum þrengdist um mennska með-
vitund, stokkfreðnar efnahagslegar
19. aldar kennisetningar urðu
kveikja að jafn stokkfreðnum
stjórnmálahugmyndum og allt
þetta var sannað með sögunauð-
synjar-kreddum og ákveðinni fram-
vindu sögulegrar þróunar til fram-
tíðar. Andlegt frumkvæði jafnt
efnahagslegu var lamað þar sem
marxískt stjórnunarkerfí komst á
og lokun meðvitundarinnar varð
forsenda andlegrar forpokunar ein-
staklingsins, í sjálfsdrýldni og and-
legum búrahætti og nesjamennsku.
Þessi umbreyting „homo sapiens"
hefur þær eðlilegu afleiðingar að
tegundin tekur að mæla á tungu
sem er afleiðing af hinni andlegu
forpokun og þrengslum, „dauðrat-
ungu“ marxismans, sem hver og
einn á aðgang að í barátturæðum
og yfírlýsingum „flokksins" og Al-
þýðubandalagsins hér á landi.
Dæmi um „dauðratungu" er hand-
hægt í þeirri kátlegu samantekt
sem heitir „Til nýrrar aldar — Drög
að framkvæmdaáætlun mennta-
málaráðuneytisins í skólamálum til
ársins 2000“. Þar ægir saman
„meginmarkmiðum, markvissum
meginmarkmiðum, átakamarkmið-
um, forgangsröðun, átaksárum og
(ofur) þungum áhersluatriðum".
Þetta er ein þeirra samantekta þar
sem höfundar skrifa sig út úr efn-
inu, sem á að fjalla um með því
sem oft er nefnt „élucubration"
ofhleðsla og uppbólgnun hugtaka,
sem eru merkingarlaus, svo að úr
verður moldviðri. Þessi samantekt
er ágætt dæmi um marxískt dauðr-
amál, merkingarlaust blaður. Enda
er von að svo sé, þar sem segir í
formála: „Þessi skjöl hafa ekki
sprottið fram úr höfði okkar sem
vinnum í ráðuneytinu um þessar
mundir (þ.e. skólastefnan)... Hún
tekur mið af stofnunum... og
samtökum starfsmanna sem standa
að skólamálum á Islandi.“ Það er
þá „höfuð“ samtakanna sem er
kveikja þessarar sérstæðu sam-
antektar.
Munurinn á opnum samfélögum
vestrænna ríkja og alræðisríkjum
kommúnismans er fólginn í aðskiln-
aði löggjafarvalds, dómsvalds og
framkvæmdavalds réttarríkisins og
samhæfíngu valdsins í álræðisrík-
inu. Marks rekur pólitíska sögu
alræðisríkjanna í öðrum kaflanum,
einnig fyrirkomulag fræðslukerf-
anna og skipulagningu atvinnulífs-
ins undir skrifborðsstjórn, viðhorfín
til trúarbragða og loks valdasýki
hugsjónamanna og fégræðgi. í nið-
urstöðu dregur höfundurinn fram
helstu ástæðurnar fyrir hruni al-
ræðisríkjanna, sem er í stuttu máli
lygin, sem er öllum heimi augljós,
en þrátt fyrir það er í hveiju landi
hópur manna, sem réttlætir morð-
söguna og vinnur að því leynt og
ljóst að koma á dýrðarríki kommún-
ismans.
Það er í þriðja kaflanum sem
Marks lýsir aðferðunum. Eins og
flestum mun nú kunnugt er öll
saga baráttuaðferða kommúnista-
flokka í Evrópu augljós. Þótt þeir
teldu sig baráttusveit verkalýðsins
í hveiju landi, þá var öll sú barátta
mótuð af móðurflokknum í Sov-
étríkjunum og var háð með hags-
muni hans að leiðarljósi. Hér á landi
er þessi saga augljós, allri svo-
nefndri „verkalýðsbaráttu" og
„þjóðfrelsisbaráttu“ var stjórnað
af flokksforustunni með hagsmuni
Sovétríkjanna að leiðarljósi.
í síðari hluta þriðja kaflans fjall-
ar Marks um „umbótasinnaðan
kommúnisma". Hann rekur aðferð-
irnar sem notaðar eru til þess að
sýna kommúnismann með
mennsku yfírbragði og afneitun
Siglaugur Brynleifsson
kommúnista á baráttuaðfeðum for-
tíðarinnar og uppkomu „lýðræðis-
sinnaðs kommúnisma". Tilraunir í
þessa átt hafa allar brugðist, vegna
þess að hugmyndafræðin er sú
sama, trúin á framvinduna til só-
síalisma, sem kommúnistaflokkar
vita einir hver er. Aðferðimar eru
einkum fólgnar á því að villa á sér
heimildir undir yfírskini lýðræðis-
legra vinnubragða. En það gengur
ekki, því að lýðræðissinnuð vinnu-
brögð stangast á við hugmynda-
fræðina. Opið samfélag og rétt-
arríki stangast gjörsamlega á við
stefnuna um alræði flokksins.
Hrein og opin barátta er lögð til
hliðar með því að leitast við að
smeygja sér inn í ýmsar lykilstofn-
anir samfélagsins og vinna þannig
innan frá að framkvæmd stefnunn-
ar. Friðarhreyfíngin var fjármögn-
uð af KGB og alltaf notuð með
hagsmuni Sovétríkjanna fyrir aug-
um. Ríkisfjölmiðlar voru mjög
freistandi, þar sem svo hagaði til.
Með því var gjörlegt að móta frétta-
flutning og fréttaskýringar og
koma að efni, sem féll að hugmynd-
afræðinni. Fræðslukerfín vom þeim
lykillinn að stöðugum áróðri undir
fölsuðum forsendum og þar hefur
þeim best orðið ágengt, bæði í
Englandi og að nokkra í Bandaríkj-
unum og ekki síst hér á landi.
Hér vill svo til að nokkur hópur
marxista sem móta fræðslukerfið
era andleg stjúpböm fyrrverandi
valdhafa í'„alþýðulýðveldinum“ og
vinna leynt og ljóst í þeim anda sem
þeim var innprentaður í þeim ríkj-
um. Þeim hefur tekist að smeygja
Aðalfundur
Samtaka fiskvinnslustöðva
verður haldinn á Hótel KEA, Akureyri
föstudaginn 27. september 1991 kl. 10.00.
Dagskrá:
Skýrsla stjórnar:
Arnar Sigurmundsson, formaður SF.
Reikningar SF.
Stjórnarkjör.
Kjör endurskoðenda.
Einar Oddur Kristjánsson, formaður VSÍ:
Staða sjávarútvegsins við gerð nýrra kjarasamninga.
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráðherra:
Framtíð íslensks sjávarútvegs.
Umræður.
Hugmyndir um veiðileyfagjald á útgerð
og áhrif þess á afkomu fiskvinnslunar:
Þorkell Helgason, prófessor.
Vilhjálmur Egilsson, alþingismaður, frkvstj. Verslunarráðs íslands.
Umræður.
Stjórnandi: Sturlaugur Sturlaugsson, varaformaður SF.
Önnur mál.
Stjórnin
Yogi kemur til landsins
DADA Ramananda Avadhuta,
yogi og hugleiðslukennari hjá
Ananda Marga á íslandi, kemur
til landsins í vikuheimsókn 18.
september nk.
Dada er einnig aðalumsjónar-
maður alþjóðahjálparstofnunnar
Ananda Marga (Ananda Marga
Universal Relief Team - AMURT).
Hann hefur haft yfíramsjón með
ýmsu hjálparstarfí víðs vegar um
heiminn, hin stærstu eru Bhopal
(Gas Tragedy) á Indlandi 1987 og
nú síðast í Miðausturlöndum þar
sem hann sá um hjálparstarf, sér-
staklega beint að konum og börnum
í Jórdaníu og írak.
Sem yogakennari hefur hann
kennt hugleiðslu í 29 ár og hann
var sérlegur aðstoðarmaður hins
látna andlega leiðtoga Ananda
Marga, Shrii Shrii Anandamurti.
Tvær astæður era fyrir komu
Dada til íslands; að skipuleggja för
AMURT-starfsins hér með starf-
semi dagheimila í Rúmeníu og á
Grænlandi í huga; að kenna áhuga-
sömum einstaklingum hugleiðslu.
Dada Ramananda Avadhuta
Kennslan kostar ekkert.
Upplýsingar gefur Ananda
Marga.
(Fréttatilkynning)
Tölvuvetrarskóli 10-16 ára
Frábært 12 vikna námskeiö fyrir börn og unglinga 10-16 ára! v
© Sæti laus 13-16 á laugardögum og 10-13 á sunnudögum!
Næstu námskeiö hefjast 20. og 21. september. .
<%> Tölvu- og verkfræöiþjónustan . Jy
^ Grensásyeg[ 16 - flmm ár Lforystu ,