Morgunblaðið - 19.09.1991, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1991
Samgöngnmál í Vestur-
Skaftafellssýslu
eftir Árna Jón
Elíasson
Fyrir daga nútíma brúargerðar á
íslandi var Vestur-Skaftafellssýsla
með einangruðustu byggðum lands-
ins. Fjöldi stórfljóta á svæðinu gerði
allar samgöngur innan héraðs og
við önnur héruð mjög erfiðar og
olli því að í mörgu tilliti varð hvers
kyns framþróun seinni á ferðinni
en í öðrum héruðum landsins.
Þegar líða tók á þessa öld og
skriður komst á vega- og brúargerð
á landinu var sú uppbygging eðli-
lega unnin út frá helstu uppskipun-
arhöfnum landsins. Fyrir vikið varð
Vestur-Skaftafellssýsla aftarlega í
þeirri uppbyggingarröð og viðhélst
því slök staða byggðarlagsins að
þessu leyti.
Svo virðist sem enn þann dag í
dag þurfi þetta byggðarlag að búa
við skarðan hlut í samgöngumálum.
Af landfræðilegum ástæðum er
engin höfn á svæðinu og áætlunar-
flugvöllum er ekki til að dreifa.
Þrátt fyrir að hið opinbera þurfi þar
af leiðandi ekki að veija fjármunum
til annarra samgangna en á landi,
hefur byggðarlagið sem jaðarsvæði
í Suðurlandskjördæmi orðið hom-
reka í fjárveitingum til vegamála á
undanförnum árum. Af samtals
tæpum 300 km af hringveginum,
sem tilheyra Suðurlandskjördæmi,
eru um 50 km án bundins slitlags.
Ef frá er talinn um 15 km kafli í
Rangárvallasýslu, sem fellur út á
næsta ári með tilkomu nýrrar brúar
yfir Markarfljót, er allur þessi hluti
í Vestur-Skaftafellssýslu. Þar að
auki er verulegur hluti þess slit-
lags, sem í sýslunni er, einungis
4ra m breitt sem hefur reynst ófull-
nægjandi við ríkjandi umferðarálag.
A meðan hringvegurinn í austur-
hluta kjördæmisins hefur þannig
verið látinn sitja á hakanum með
tilliti til lagningar slitlags hafa alls
rúmir 500 km verið lagðir bundnu
slitlagi í kjördæminu öllu, sem þýð-
ir að meir en helmingur ails slitlags
í kjördæminu er utan hringvegar-
ins.
Samkvæmt núgildandi vegaáætl-
un sem samþykkt var á Alþingi
skömmu fyrir síðustu kosningar eru
nær engar framkvæmdir áætlaðar
í vegagerð á þessu svæði fyrstu tvö
ár áætlunarinnar. Þetta gerist þrátt
fyrir að á svæðinu eru afar brýn
verkefni. Raunar virðist að tilkoma
vegar yfir Skeiðarársand árið 1974,
sem breytti vegakerfinu úr raunver-
ulegu jaðarsvæði í hluta af hring-
vegakerfi landsins, hafi lítil áhrif
haft á niðurröðun verkefna í kjör-
dæminu síðustu árin. Þetta leiðir
hugann að því, hvort ekki sé nauð-
synlegt að setja hringveginn á sér
fjárveitingu, þar sem yfirmönnum
vegagerðar og þingmönnum, sem
hugsa hlutina eingöngu út frá kjör-
dæmagrundvelli, sé vart treystandi
til að sinna mikilvægri uppbyggingu
þess meginsamgöngukerfis lands-
ins, sem hringvegurinn er.
Ofan á allt þetta bætist að dag-
legt viðhald vega í sýslunni, svo sem
heflun, hefur iðulega verið í algjöru
lágmarki og hvergi fullnægt eðlileg-
um nútímakröfum um ástand þjóð-
vega. Skemmst er að minnast
ástands á þjóðveginum milli Skálm-
ar og Hólmsár á síðasta sumri,
þegar vegfarendur völdu þann kost
frekar að aka utan vegar en á veg-
inum sjálfum.
Nauðsynlegar framkvæmdir
Mikilvægasta framkvæmd í
vegagerð á svæðinu á næstu árum
er bygging brúar yfir Kúðafljót.
Eins og sést á meðfylgjandi korti
er áætlun Vegagerðarinnar að stað-
setja brúna skammt sunnan við
svonefnt Flögulón. Nýr vegur að
brúnni mun tengjast núverandi vegi
við Laufskálavörður í vestri og aust-
an Eldvatnsbrúar við Ása í austri.
Með þessu móti mun hringvegurinn
styttast um rúma 7 km auk þess
að sneiða hjá einum versta kafla
hringvegarins á stóru svæði. Sam-
FORÐIST VERÐHÆKKUNINA!
11,25% vörugjald á
i 1
1 u rl-=; , J
frá og meðQ nóvember
Eftir 1. nóvember nk. hækkar verð á parketi
verulega vegna ákvörðunar stjórnvalda.
Algengustu parketgerðir hækka um
+ 400-500 kr. á fermetra
Et þú ert að huga að parketkaupum, skaltu bregðast
tímanlega við og spara þér tugi þúsunda á þínu gólfi.
í Teppabúðinni færóu hið frábæra norska
BOEN-PARKET
í eik, beyki, aski, hlyn, merbau, iroko og fjölda annarra
viðartegunda. Við afgreiðum parketið og alla fylgihluti til þín
fljótt og vel - beint af lager eða sérpantað.
Komdu og fáðu vandaðan myndalista með verðlista.
Þú finnur hentugt og fallegt framtíðargólf í BOEN-PARKETI.

TEPPABUÐIN
Gólfefnamarkaðurinn, Suðurlandsbraut 26, símar 681950 og 814850
hliða þessum breytingum þarf að
tryggja öruggt vegasamband við
byggðina í Skaftártungu, sem við
þetta lendir úr þjóðbraut. Sam-
kvæmt vegaáætlun er gert ráð fyr-
ir að hefja framkvæmdir við brúna
árið 1994. Með tilliti til stöðu sam-
göngumála á svæðinu væri eðlilegt
að hefja framkvæmdir við brúna
strax að lokinni byggingu Markar-
fljótsbrúar á næsta ári. Ástæða er
í þessu sambandi að minna Eggert
Haukdal (og aðra þingmenn kjör-
dæmisins) á að vinna að ágætum
markmiðum, sem hann setti fram
í grein í Suðurlandi rétt fyrir kosn-
ingamar á síðastliðnu vori, þar sem
hann segir m.a. í umfjöllun um
nýsamþykkta vegaáætlun: „Auðvit-
að verður að tryggja að næsta ríkis-
stjórn sjái svo um að ný Kúðafljóts-
brú komi miklu fyrr.“
Af öðrum brýnum verkefnum á
hringveginum í sýslunni má nefna
uppbyggingu vegar í Landbrotshól-
um vestan Kirkjubæjárklausturs og
lagfæringu vegar norðan Reynis-
fjalls í Mýrdal. Vegabætur á síðar-
nefnda staðnum eru fyrirhugaðar
árin 1993 og 1994 ogtil þess ætlað-
ar um 45 milljónir króna. Miðað við
það sem áður hefur verið gert í
vegagerð í Mýrdal er þessi fram-
kvæmd eðlileg, en gera má ráð fyr-
ir að í framtíðinni muni menn undr-
ast þá skammsýni að ekki skyldi
fremur stefnt að gerð jarðgangna
í gegnum Reynisfjall. Með því móti
yrði sneitt hjá þekktum vandamál-
um vegna snjóalaga og ísmyndunar
í brekkum.
Vegagerð um Landbrotshóla er
ekki á núgildandi fjögurra ára vega-
áætlun. Sú ráðstöfun er óvið-
unandi, þar sem um er að ræða
mjög slæman vegkafla með blind-
hæðum og kröppum beygjum, sem
eru miklar slysagildrur eins og
dæmin sanna. Út frá öryggissjón-
armiði verður að teljast ábyrgðar-
hluti að ráðast ekki hið allra fyrsta
í lagfæringar á veginum. Auk þess
eru þama oft aurbleytuvandamál á
vorin, sem torvelda vöruflutninga
og aðra umferð. Slíkt er þjónustu-
aðilanum, þ.e. Vegagerð ríkisins
ekki sæmandi, einkum þar sem
Árni Jón Elíasson
„Þetta leiðir hugann að
því, hvort ekki sé nauð-
synlegt að setja hring-
veginn á sér fjárveit-
ingu, þar sem yfir-
mönnum vegagerðar
og þingmönnum, sem
hugsa hlutina eingöngu
út frá kjördæmagrund-
velli sé vart treystandi
til að sinna mikilvægri
uppbyggingu þess meg-
insamgöngukerfis
landsins, sem hringveg-
urinn er.
ekki er val um aðra samgöngumög-
uleika.
Breikkun slitlags er að verða
mjög knýjandi í Eldhrauni og aust-
ur með Síðu, þar sem stöðugt nag-
ast úr jöðrum þess og veldur auk-
inni slysahættu. Með bættu vega-
kerfi og auknum aksturshraða
verða þröngar brýr enn meiri slysa-
gildrur en ella. Eins og víða annars
staðar á landinu verður breikkun
brúa á svæðinu aðkallandi stórverk-
efni á næstu árum.
Snj ómokstur sr eglur
Við núverandi fyrirkomulag er
snjór mokaður ef þörf reynist 5
daga vikunnar frá Vík í Mýrdal til
vesturs en 3 daga í viku til aust-
urs. Allt þar til á síðasta vori höfðu
snjómokstursreglur á leiðinni Vík —
Kirkjubæjarklaustur verið óbreytt-
ar í um 30 ár og einungis mokað
tvisvar í viku. í upphafi þess tíma-
Af talnarugli
ráðamanna
eftir Dag Eggertsson
Tölfræði og tölulegar upplýsing-
ar geta verið af hinu góða. Hitt er
áhyggjuefni að ekki kunna allir með
að fara. Mönnum hættir til að leggja
að jöfnu að bera saman stærðir sem
fengnar eru að mismunandi for-
sendum gefnum. Þessa tilhneigingu
vil ég nefna talnarugl.
í umræðum um álagningu skóla-
gjalda undanfarnar vikur og daga
hefur mér sýnst sem ráðherrar rík-
isstjórnarinnar hafi verið gjamir á
að fara frjálslega með tölur. Þeir
hafa slegið úr einu í annað í yfirlýs-
ingum sínum. Tölur vísa ýmist til
gjalda í öllum framhaldsskólum
landsins eða aðeins þeirra sem sam-
komulag ríkisstjórnarinnar nær til,
þar sem Verslunarskóli Islands er
undaþegin. Lítil regla er á því hvort
gjöld nemenda í eigin sjóði eru með
reiknuð. Það er haft sem betur
hljómar.
Flestir eru nú drukknaðir í tilvilj-
anakenndu talnaflóði og þeim sem
til þekkja ofbýður. Og skyldi engan
undra. I munni eins ráðherranna
gekk talnaruglið svo langt að álagn-
ing skólagjalda hljómar sem ein-
hvers konar lækkun og jöfnun til
hagsbóta fyrir nemendur fram-
haldsskólanna. Hið mesta réttlætis-
mál.
En hver er sannleikurinn? Hvað
felst á bak við orðagjálfur og talna-
flóð? Lítum á einfalt dæmi úr fram-
haldsskóla. Mer er nærtækastur
Menntaskólinn í Reykjavík. Þetta
skólaár greiðir hver nemandi við
skólann 4.600 krónur innritunar-
gjald. Þar af renna um 500 kr. til
skólans en meginhlutinn i hina
ýmnsu sjóði okkar nemenda. Nái
hugmyndir ríkisstjórnarinnar hins
vegar fram að ganga munu næsta
haust greiddar 8.000 kr. til skólans
eins og sér. Ef gert er ráð fyrir
/óbreyttum skólafélagsgjöldum má
því hver nemandi reiða af hendi
12.000 kr. „Lækkunin" sem ráð-
herrann þóttist sjá felst þannig í
7.500 króna álögum. Mega fram-
haldsskólanemendur þá eiga von á
frekari „hagsbótum" á næstu árum?
Jafnvel árlega? Ég frábýð mér slíkt
„réttlæti", nú og um ókomna fram-
tíð.
Hagsbætur nemenda verða eng-
ar. Þeirra hlutur er aðeins að greiða
kostnað sem ríkið stóð straum af
»
I

I
>
t