Morgunblaðið - 16.10.1991, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. OKTÓBER 1991
Hrólfur Sveinsson:
Helg'i í Háskólabíói
Ekki alls fyrir löngu skrifaði
minn gamli vinur og sveitungi
Helgi Hálfdanarson grein í Morg-
unblaðið og hvolfdi sér þar yfir
ágæta kvikmynd, sem Háskólabíó
hefur sýnt að undanförnu og fjall-
ar um Hamlet Danaprins.
Sízt kom mér það á óvart, að
hann þættist hafa efni á að út-
húða frægum útlendingum sem
þar voru að verki. Grein hans var
öll af sama toga og endranær,
þegar hann tekur til að ríða hús-
um í blöðunum.
Þess vegna hlýnaði mér um
hartarætur þegar Benedikt Sig-
urðsson rithöfundur tók í
hnakkadrambið á Helga í sama
blaði 15. þ.m. og sýndi fram á
það, að bakvið allan ofstopann
um vinnubrögð leikstjóra og
frammistöðu leikara laumaðist
hégómlegt nöldur út af meðferð
á fylgitexta.
Þetta var að vísu augljóst mál
og kom engum á óvart. Hins veg-
ar efa ég ekki, að H.H. unir því
einkar vel, að grein Benedikts
Sigurðssonar var að mestum hluta
hástemmt skjall um öðlinginn
Helga Hálfdanarson. Og það
bregzt mér ekki, að Helgi vinur
minn tekur því sem hreinræktuðu
hóli að vera tuttugu og sjö sinnum
kallaður snillingur í þessu greinar-
korni.
Nú man ég því miður ekki vísu
sem ég heyrði í æsku, en henni
lýkur á þesa leið: „Það voru að-
eins eyrun sem lengdust.” Ég
veit ekki hvers vegna hún kemur
mér í hug einmitt núna. Verstur
skollinn að muna hana ekki alla.
Að lokum skora ég á vin minn
og fermingarbróður að biðja mig
og aðra bíógengla afsökunar á
frumhlaupi sínu. Það veit ég
reyndar að hann mun ekki gera.
Slgnrður Eyþórsson
Astþrungið raunsæi
Myndlist
Minning’amt Guðfræðistofnunar
um Jóhann Hannesson prófessor
ÚT ER komið 5. heftið í Ritröð
Guðfræðistofnunar og ber það
heitið „Kristur og menningin”.
Hér er um að ræða minningar-
rit um sr. Jóhann Hannesson
sem var prófessor við guðfræði-
deild Háskóla íslands frá 1959
til dauðadags 1976.
17. nóvember 1990 voru áttatíu
ár liðin frá fæðingu prófessor Jó-
hanns. Af því tilefni ákvað Guð-
fræðistofnun að minnast hans með
riti, sem hefði að geyma annars
fjp Dictaphone
A Rtney Bowes Company
Gæðatæki til hljóðupptöku,
afspilunar og afritunar.
Falleg hönnun. Vandaðar upptökur.
e< 4'!k«'0
;p0'
Umboð á íslandi:
OTTO B. ARNAR HF.
Skipholti 33-105 Reykjavík
Simar 624631 / 624699
Þú svalar lestrarþörf dagsins
vegar greinar um Jóhann eftir
samstarfsmenn hans, vini og nem-
endur og hins vegar nokkrar af
þeim fjölmörgu greinum sem Jó-
hann skrifaði á litríkum starfsferli
sínum. Fjölrituð bráðabirgðaút-
gáfa í örfáum eintökum kom út á
afmælisdegi Jóhanns, færðu höf-
undar og kennarar guðfræðideild-
ar frú Astrid, ekkju Jóhanns, ritið
á heimili hennar þann dag. Endan-
leg gerð ritsins, sem nú sér dags-
ins ljós, er nokkuð stærri en bráða-
birgðaútgáfan.
Dr. Amór Hannibalsson, pró-
fessor, skrifar grein er hann nefn-
ir „Mannaveiðar”. Fjallar hann þar
um þátttöku sína ásamt sr. Jó-
hanni í Menningarsamtökum há-
skólamanna er störfuðu á fyrri
hluta sjöunda áratugarins. Dr.
Einar Sigurbjörnsson, prófessor,
sem er eftirmaður Jóhanns sem
prófessor í trúfræði, lýsir Jóhanni
sem fræðimanni í greininni „Að
vera heilagur kjarni í menning-
unni.” Dr. Gunnlaugur A. Jónsson
fjallar um kristniboðsstarf þeirra
Jóhanns og Astrid konu hans í
Kína á árunum 1939 til 1952 í
greininni „Að leggja nýtt land
undir konungsríki Jesú Krists.”
Sr. Heimir Steinsson þjóðgarðs-
vörður á Þingvöllum skrifar um
háskólakennarann Jóhann Hann-
esson í greininni „Heimamaður á
Þingvöllum.” Sr. Jónas Gíslason
vígslubiskup, skrifar grein er hann
nefnir „Samstarfsmaður og vin-
ur.” Sr. Kristján Búason dósent
fjallar um „Jóhann Hannesson og

ASKRIFTARTONLEIKAR
GUL ÁSKRIFTARÖÐ
fímmtudaginn 17. október kl. 20.00
í Háskólabíói
Efnisskrá:
Mozart: Sinfónía nr. 3 8 - Prague -
Jón Leifs: Fine I
Bartók: Konsert fyrir hljómsveit
Hljómsveitarstjóri:
Petri Sakari
Sala áskriftarskírteina stendur nú yfir.,
Sinfóniuhljómsveit íslands
Háskólabíói við Hagatorg, 107 Reykjavík, sími 622255.
• i i ifn.n : i :-i í ;■ ’-’ *\ \i ’■> <• -I- i j ■ Ci .
menningaráhrif kristnidómsins.”
Ræða dr. Sigurbjörns Einarssonar
biskups við útför sr. Jóhanns er
hér birt undir heitinu „Lífið er
mér Kristur.” Loks skrifar dr.
Þórir Kr. Þórðarson prófessor
greinina „Svipmyndir af samkenn-
aranum.”
Síðari hluti ritsins hefur að
geyma ýmsar greinar eftir Jóhann
Hannesson sjálfan. Er greinunum
ætlað að veita innsýn í hin um-
fangsmiklu ritstörf hans og endur-
spegla á hversu breiðu sviði rit-
störf hans voru. Þarna er að finna
greinar um trúfræðileg efni, end-
urminningar frá Kína og síðast en
ekki síst nokkrar „Þankarúnir”
hans, sem birtust um árabil í Les-
bók Morgunblaðsins. í ritinu er
einnig ritaskrá sr. Jóhanns og all-
margar myndir úr myndasafni fjöl-
skyldu hans. Ritstjóri Ritraðar
Guðfræðistofnunar er dr. Gunn-
laugur A. Jónsson.
(Frcttatilkynning)
Bragi Ásgeirsson
í Listhúsinu einn einn á Skólavörð-
ustíg 4 sýnir um þessar mundir og
fram til 24. október SigurðurEyþórs-
son 21 myndverk.
Sigurður hefur nokkra sérstöðu í
íslenskri myndlist fyrir það, að hann
hefur öðru fremur einbeitt sér að
ræktun eldri giida og hefða í alþjóð-
legri myndlist.
Segja má, að hann sé raunsæis-
málari út í fingurgóma og honum
nægir ekki að nota fornar aðferðir í
gerð myndanna, heldur er myndefnið
einnig með fornu yfirbragði og fátt
sem minnir á nútímann nema
kannski rík hneigð til ástþrunginna
myndefna.
Myndverk hans hafa þannig ein-
hvern veginn svo ástþrungið yfír-
bragð, þótt myndefnið sé að öðru
leyti mjög sakleysislegt og er það í
kjarna sínum sagt eðli allrar sannrar
listar.
Það má finna hliðstæður Sigurðar
í flestum grónum þjóðfélögum og
sumir þeirra hafa náð alþjóðlegri
frægð, en hér í fámenninu virðast
ekki margir skilja hvert hann er að
fara, en hann á þó sinn þrönga en
trygga aðdáendahóp.
Sigurður er einn af þeim fáu í
hópi jafnaldra sinna, og hvað þá
yngri listspíra, sem ekki gerir sér far
um að vera nútímalegur, heldur unir
sæll við sitt hlutskipti. En hann þyrfti
nauðsynlega meiri skilning og tæki-
færi til að sökkva sér óskiptur í list-
sköpun sína um nokkurra ára skeið
og þá helst í réttara unihverfi þar
sem hann nyti meiri skilnings og
fengi heilbrigða uppörvun.
Listamaðurinn hefur haft nokkrar
sýningar og er hin eftirminnilegasta
tvímælalaust sú er hann hélt í Ás-
mundarsal fyrir nokkrum árum, er
hann kynnti um leið hin sérstöku
eggtempera-tæknibrögð sín.
A þessari sýningu er hann á svip-
uðu róli og áður, staðfestir frekar
stöðu sína en að bæta tiltakanlega
við hana. Nokkrar myndir í einkaeign
bera af á sýningunni, en einnig verð-
ur manni starsýnt á myndina „Kona
í vesturbænum” (15), sem er mjög
vel útfærð. Meiri glíma er þó í
stærstu myndinni á sýningunni,
„Lexían” (1), en form hennar eru
einhvern veginn svo undarlega
krampakennd og óraunveruleg.
Sigurður er og einnig málari
beinna skírskotana til munaðarins
og ástalífsins, sem kemur vel fram
í myndunum „Bomban” (8) og
„Fangabrögð” (14). Hér er hann í
essinu sínu og hefði gjarnan mátt
láta fleiri slíkar fljóta með.
Satt að segja hefði ég viljað sjá
sterkari sýningu af hálfu Sigurðar
Eyþórssonar en hér er á ferð, því
hann virðist eiga margt inni og hef
ég ekki trú á öðru en að það vilji
bijótast fram, og muni brjótast fram
og blómstra við réttar aðstæður.
Sinfóníuhljómsveit íslands.
Sinfóníuhljómsveit íslands, annaðkvöld:
Prófsteinn á gæði hljómsveitarinnar
- segir Atli Heimir Sveinsson, tónskáld
Fyrstu tónleikarnir í svokallaðir ”gulri” tónleikaröð Sinfóníu-
hijómsveitar Islands, verða á morgunn, fimmtudag. í gulri tónleika-
röð verður lögð megináhersla á stærri hljómsveitarverk og á tónleik-
unum annaðkvöld verða leikin verk eftir Wofgang Amadeus Moz-
art og Béla Bartók. Auk þess verður frumflutt verk eftir Jón Leifs.
í gærkvöldi var Atli Heimir
Sveinsson, tónskáld, með fyrirlest-
ur þessi verk á vegum Félags ís-
lenskra hljómlistarmanna. í spjalli
sem Morgunblaðið átti við Atla,
sagði hann: „Verk Mozarts er svo-
kölluð Pragsinfónía. Hún er númer
38 í röðinni, en alls samdi Mozart
41 sinfóníu. Hann samdi mörg af
sínum bestu verkum í Prag. Sem
dæmi get ég nefnt óperuna Don
Giovanni. Pragsinfónían er það
verk sem hann samdi næst á undan
Don Giovanni og hún er gott dæmi
um þroskaðan sinfóníustíl Moz-
arts."
Hvað geturðu sagt mér um verk
Jóns Leifs sem frumflutt verður á
tónleikunum annaðkvöid?
„Jón kallaði þetta verk „Fine I.”
Hann sá ekki fram á að geta lokið
lífsverki sínu, sem er óratorían
Eddurnar þtjár: Sköpun heimsins,.
Líf guðanna og Ragnarök. En hann
gerði Fine I, rétt fyrir andlát sitt
og mælti svo fyrir að þetta skyldi
verða endirinn á Eddu - og þar
með endirinn, þegar farið væri yfir
öll hans verk.
Lokaverkið, „Konsert fyrir
hljómsveit,” eftir Béla Bartók er
mikil prófraun fyrir getu hljóm-
sveitarinnar. í því reynir á færni
allra hljóðfæraleikara hennar.
Þessvegna heitir þetta konsert.
Þetta er eitt af allra vinsælustu
verkum Bartók og er frá síðasta
sköpunartímabili hans, sem gjarn-
an er kallað klassíska skeiðið. Kon-
sertinn er saminn fyrir Sinfóníu-
hljómsveitina í Boston og var frum-
flutt árið 1943.
Það má segja að þesir tónleikar
séu mikill prófsteinn á gæði Sin-
fóníuhljómsveitar íslands og verk-
efnavalið er æði fjölbreytt. Það er
byijað á klassísku verki, síðan far-
ið í íslenskt verk, sem er í nútíma-
legum stíl, og endað í nútímaklas-
sík,” sagði Atli Heimir Sveinsson
að lokum.
Tónleikarnir annaðkvöld heíjast
klukkan 20.00 og stjórnandi þeirra
er aðalhljómsyeitarstjóri Sinfóníu-
hljómsveitar íslands, Petri Sakari.