Morgunblaðið - 16.10.1991, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGÚR 16. OKTÖBER 1991
27
Vilja fá fiskinn á
innlenda markaði
Þingsályktunartillaga alþýðubanda-
lagsmanna í sjávarútvegsnefnd
ÞINGMENN Alþýðubandalagsins í sjávarútvegsnefnd Alþingis,
Jóhann Ársælsson og Steingrímur J. Sigfússon, leggja fram tillögu
til þingsályktunar um gæðamál og sölumeðferð á ferskum fiski.
I tillögunni segir: „1. Að allur fiskur er ekki fer beint til vinnslu
hérlendis skuli boðinn til sölu innanlands á fiskmarkaði eða með
öðrum viðurkenndum hætti. 2. Meðferð afla sem ætlaður er fersk-
ur til sölu á mörkuðum þar sem settar eru strangar kröfur um
meðferð aflans og ferskleika. Reglur kveði m.a. á um hve langur
tími má líða frá því fiskur veiðist þar til sala fer fram.”
Jóhann og Steingrímur segja
að í þessari tillögu felist að vegna
aðstæðna í sjávarútveginum og
Stuttar
þingfréttir
EES utan dagskrár
Evrópskt efnahagssvæði,
EES, og staða samninga um
það mál verða væntanlega
rædd utandagskrár á Alþingi í
dag. Þessi umræða fer fram
að ósk stjómarandstöðunnar
en skömmu eftir að þingið tók
til starfa fóru þingflokkar
stjórnarandstöðunnar sameig-
inlega fram á að málefni evr-
ópska 'efnahagssvæðisins yrðu
rædd við fyrsta tækifæri.
Sérstakur skattur á
verslunar- og
skrifstofuhúsnæði
Hið árvissa fmmvarp til laga
um sérstakan skatt á verslun-
ar- og skrifstofuhúsnæði hefur
verið lagt fram. Skatturinn er
lagður á eftir sérstökum lögum
sem gilt hafa eitt ár í senn. í
frumvarpi til fjárlaga fyrir
næstkomandi ár er gert ráð
fyrir framhaldi þessarar
skattlagningar og að tekjur á
árinu 1992 verði um 500 millj-
ónir króna. Skattur þessi var í
fyrsta sinn lagður á árið 1979.
Eins og fram hefur komið m.a.
í greinargerð með fmmvarpi til
fjárlaga er gert ráð fyrir að
þessi sérstaki eignarskattur á
skifstofu- og verslunarhúsnæði
verði felldur niður þegar upp
hefur verið tekin almenn
skattlagning eignatekna.
Þriðji ættliður í forsetastól
Björn Bjarnason (S-Rv) var
kjörinn einn af varaforsetum
Alþingis á yfirstandandi þingi.
Faðir Björns, Bjami Benedikts-
son, var forseti Sameinaðs
þings 1959. Faðir Bjama,
Benedikt Sveinsson, var forseti
neðri deildar Alþingis 1920-30.
fyrirsjáanlegs mikils aflasam-
dráttar verði strax að grípa til
sérstakra aðgerða, sem gildi með-
an sú endurskoðun sjávarútvegs-
stefnunnar fari fram, sem lög geri
ráð fyrir. „Tilgangur aðgerðanna
er að tryggja fískvinnslunni hér
innanlands betri möguleika til að
ná auknum hlut í vinnslu þess
afla, sem kemur af íslandsmiðum
og jafnframt að bæta meðferð
aflans almennt.”
Oþarft sé að fjölyrða um þýð-
ingu þess fyrir byggðarlögin við
sjávarsíðuna að sem mest af þeim
afla, sem að landi komi sé tekinn
þar til vinnslu og skapi þannig
atvinnu og umsvif. „Ennfrekar nú,
þegar afli dregst saman og efna-
hags- og atvinnuhorfur em jafn
ískyggilegar og raun ber vitni, er
nauðsynlegt að allt sé gert, sem
hægt er til að stuðla að slíkri þró-
un. Algengt er talið að fískur sé
seldur á erlendum mörkuðum fyrir
lægra verð en fæst á sama tíma
hér innanlands.”
Sjálfsagt hljóti því að vera að
gefa íslenskum kaupendum tæki-
færi til að gera tilboð í fískinn
áður en ráðist er í að selja hann
óunninn erlendis. ísaður fiskur,
seldur á erlendum mörkuðum, sé
að stærstum hluta orðinn mjög
gamall, 7-18 daga, og þess vegna
ekki fyrsta flokks vara. Talið sé
að ísaður fískur sé ekki fyrsta
flokks vara nema í 6 daga frá því
að hann er veiddur. Benda megi
á að á mörkuðum Evrópu séu í
gildi samræmdar reglur um sölu
á ferskum físki.
„Fiskur, sem seldur er á EB-
mörkuðum, er flokkaður í 3 flokka,
E (Excellent), A og B. Fjögurra
daga gamall fískur og yngri fer í
E-flokk, 7 daga og yngri í A-flokk
og fískur eldri en 7 daga í B-
flokk. Meirihltííi íslensks afla, sem
seldur er ferskur erlendis, flokkast
í B-flokk vegna þess hve gamall
hann er. Sjálfsagt hlýtur að teljast
að gera sérstakt átak til betri
meðferðar afla og ná þannig meiri
arði af þeim físki, sem til ráðstöf-
unar er.”
Breyting á lánsfjárlögum:
12,8 milljarða erlent lán
Fjármálaráðherra hefur lagt fram frumvarp til laga um breyt-
ingu á lánsfjárlögum fyrir árið 1991: „Á eftir 1. mgr. komi ný
málsgrein sem hljóði svo: Jafnframt er fjármálaráðherra heimilt
fyrir hönd ríkissjóðs að taka erlent lán á árinu 1991 að fjárhæð
aílt að 12.800.000 þús.kr.”
Heildarlánsfjárþörf ríkissjóðs
var í fjárlögum 1991 áætluð tæpir
13.6 milljarðar króna og var
áformað að mæta henni allri með
lántöku á innlendum lánamarkaði.
Við afgreiðslu lánsfjárlaga 1991 í
mars síðastliðnum var heimildin
til innlendrar lántöku hækkuð í
14.7 milljarða. Samkvæmt endur-
skoðaðri áætlun stefnir heildar-
lánsíjárþörf ríkissjóðs á þessu ári
í að verða um 19,8 milljarðar
króna.
í athugasemdum með frum-
varpinu segir að ljóst sé að láns-
íjárþörf ríkissjóðs vérðlekki raætt
nema að hluta til á innlendum lá-
namarkaði þrátt fyrir áform þess
efnis. Talið er að sú íjárhæð sem
vanti upp á nemi um 13,6 milljörð-
um króna og hana verði að öllum
líkindum að taka að láni í útlönd-
um. En af þeirri fjárhæð eru 834
milljónir króna sem ríkissjóður
hefur endurlánað ríkisfyrirtækjum
og sveitarfélögum er höfðu heim-
ildir til erlendrar lántöku í lánsfjár-
lögum 1990-1991. Samtals er því
í frumvarpinu sótt um heimild fyr-
ir ríkissjóð til erlendrar lántöku
að fjárhæð 12,8 milljarðar króna.
ígnst iaf)i} tfc no .fct'iOv óýöidöiv
Iþróttir spara fé
— segir Hermann Níelsson
HERMANN Níelsson (A-Al) vill efla almenningsíþróttir og gera fram-
haldsskólanemendur og aðra færari til að stunda holla hreyfingu að
eigin frumkvæði. Hann segir að íþróttaiðkun leiði til bættrar heilsu
sem sé ávinningur fyrir einstaklinginn og sparnaður fyrir ríkissjóð.
Hermann hefur lagt fram þings-
ályktunartillögu um að ráðherra heil-
brigðis- og menntamála láti kanna:
. 1) Að hve miklu leyti íþróttakennsla
í framhaldsskólum miðist við að gera
nemendur hæfari til að stunda holla
hreyfmgu (trimm) að eigin frum-
kvæði og taka þannig ábyrgð á eigin
heilsurækt að námi loknu.
2) Hvaða áhrif aukin þátttaka hins
aímenna borgara í líkamsrækt
(trimmi) geti haft á sparnað við
rekstur heilbrigðisþjónustunnar í
landinu.
Flutningsmaður segir í greinar-
gerð með tillögunni að fram til þessa
hafi íþróttakennsla við framhalds-
skóla miðast við iðkun íþrótta og
hollrar hreyfíngar. En það hafí hins
vegar komið í ljós að fjöldi nemenda
öðlist ekki nægjanlegt sjálfstraust
og kunnáttu til að halda áfram þeirri
iðkun á eigin vegum að námi loknu.
í greinargerðinni segir m.a. að með
bóklegu námsefni, samræmdri fræði-
legri kennslu í tengslum við íþrótta-
kennsluna, sé stigið stórt skref í þró-
un og aðlögun hennar að þörfum
nútímans. Þessi þróun sé komin
nokkuð áleiðis í framhaldsskólum en
betur megi ef duga skuli.
I greinargerð segir einnig:
„Læknavísindin hafa með rannsókn-
um og könnunum sl. ártugi talið
sannað að ef einstaklingur leggur
reglulega stund á líkamsrækt og er
sér meðvitaður um gildi heilbrigðra
lífshátta fyrir heilsufar sitt, þurfí
hann síður á þjónustu heilbrigðis-
stofnana að halda.” Flutningsmaður
greinir frá því að tækifæri almenn-
ings til hollrar hreyfmgar hafí aukist
töluvert hin síðari ár en: „Þrátt f\ujr
jákvæða þróun þessara mála er við-
urkennt að fjöldi fólks nýtir sér ekki
þá aðstöðu sem býðst af einhveijum
ástæðum.”
Hermann Níelsson sem situr á
þingi í fjarveru Gunnlaugs Stefáns-
sonar sagði í samtali við Morgunblað-
ið að það væri bagalegt að enginn
ákveðinn aðili hefði tekið þennan
þátt íþrótta- og heilbrigðismála uppá
sína arma.
Stjórn Iþróttasambands íslands
skipaði trimmnefnd árið 1971 sem
hefur haldið málefnum almennings-
íþrótta á lofti og unnið mikið og
þarft starf. Það hefur þó ekki nægt
til þess að íþróttahreyfingin stigi
skrefíð til fulls og leyfði nefndinni
að þróast yfír í sérsamband eða sam-
tök með aðildarhópum og beinum
tengslum við einstaklinga um allt
land. Hermann benti á að nú væri
vaxandi umræða innan íþróttasam-
• bands íslands, Ungmennafélags ís-
lands og meðal rekstraraðila heilsu-
ræktarstöðva um myndun samtaka
til eflingar almenningsíþrótta í land-
ipu. Þessi vakning gæti tengst verk-
efni heilbrigðisráðuneytisins um heil-
brigði allra árið 2000.
Framsóknarmenn vilja að Skipa-
útgerð ríkisins verði hlutafélag
ALLIR þingmenn Framsóknarflokksins, þrettán að tölu, vilja stofna
hlutafélag um Skipaútgerð ríkisins og hafa lagt fram frumvariþ til
laga um þetta málefni á Alþingi.
Frumvarpið gerir m.a. ráð fyrir
að ríkisstjóminni verði heimilt að
leggja allar eignir Skipaútgerðar rík-
isins til nýs hlutafélags er heiti Skip-
aútgerðin hf. Ríkisstjóminni verður
heimilt að selja 40% hlutafjár í félag-
inu með þeirri takmörkun að enginn
einn aðili geti eignast meira en 10%
hlutafíár.
í frumvarpi þessu er ákvæði til'
bráðabirgða um að við stofnun hluta-
félagsins skuli starfsmenn Skipaút-
gerðar ríkisins, umboðsmenn og við-
skiptavinir hennar hafa forkaupsrétt
að 40% hlutafjár en ríkissjóður eiga
a.m.k. 60%.
5. gr. frumvarpsins heimilar sam-
gönguráðherra að semja um að hlut-
afélagið sem stofnað yrði skuli gefa
fastráðnu starfsfólki Skipaútgerðar
ríkisins kost á sambærilegum störf-
um og þeir hafa gegnt hingað til.
Taki þeir starfinu skulu ákvæði 14.
gr. laga nr. 38 frá 14 apríl 1954,
um réttindi og skyldur starfsmanna
ríkisins, ekki ná til þeirra starfs-
manna Skipaútgerðar ríkisins sem
nú njóta lögkjara samkvæmt þeim
lögum.
Frumvarpið gerir einnig ráð fyrir
því að samgönguráðherra geri þjón-
ustusamning við hið nýja hlutafélag
þ'ar sem kveðið skuli á um þjónustu-
skyldur félagsins við afskekktar
hafnir landsins og um endurgjald
fyrir þá þjónustu.
1 greinargerð með frumvarpinu
benda flutningsmenn m.a. á að að-
stæður hafí breyst síðan Skipaútgerð
ríkisins var stofnuð árið 1929. Flutn-
ingsmenn telja að breytingar hafi að
undanförnu verið það hraðar að rétt
sé að breyta rekstrarforminu í hluta-
félag. Tíundaðir eru ýmsir kostir við
slíka formbreytingu s.s. sjálfstæðari
rekstur og ákvarðanataka. En jafn-
framt er varað við að væri þjónusta
fyrirtækisins boðin út, lögð niður eða
afhent stærstu keppinautum væri
hætta á alvarlegum bresti í þjónustu
við landsbyggðina og einnig væri
hætta á einokun í flutningum. Er
vitnað til vamaðarorða dr. Madsen
Pirie formanns Adam Smith Institute
í Bretlandi um að einkavæðing opin-
berra fyrirtækja mætti ekki verða
til þess að styrkja samkeppnisstöðu
þess aðila sem stærstur væri fyrir í
viðkomandi atvinnugrein.
Fylgiskjöl á íslensku
Guðrún Helgadóttir (Ab-Rv) hefur gert athugasemd og krafist
úrbóta á ákveðnu atriði á frumvarpi til laga um breytingu á lög-
um um verðlag, samkeppishömlur og óréttmæta viðskiptahætti
sem lagt var fram á Alþingi í síðustu viku.
Þingmaðurinn sagði að mál af
þessu tagi hefðu hingað til reynst
sér nógu erfið viðfangs þótt hún
þyrfti ekki að brjótast í gegnum
textann á enskri tungu en vem-
legur hluti fylgiskjalanna væri
óþýddur. Hér er um að ræða
nokkrar alþjóðlegar og erlendar
ályktanir og samþykktir. Salome
Þorkelsdóttir forseti Alþingis og
.ó'ioci in/j nr.sfifc
Eiður Guðnason umhverfísráð-
herra tóku undir gagnrýni Guð-
rúnar. Fylgiskjölunum verður
snarað hið fyrsta á „kjamgott ís-
lenskt mál” jafnvel þótt það sé
ærinn vandi; að sögn Eiðs er texti
fylgiskjalanna „hið mesta torf’. Á
6. fundi Alþingis síðastliðinn
mánudag var málinu vísað til
efnahags- og viðskiptanefndar.
____________________________