Morgunblaðið - 20.10.1991, Qupperneq 1

104 SIÐUR B/C
239. tbl. 79. árg. SUNNUDAGUR 20. OKTÓBER 1991 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Þrettán milljarða ríkisstyrkur eftir svörtustu viku norskrar bankasögu:
Sparifé rifið út í snatd af ótta
við gjaldþrot Kreditkassen
Osló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
NORSKA bankakerfið á nú í sínum mestu
þrengingum frá því í kreppunni miklu á
fjórða áratugnum og hefur ríkisstjórnin
ákveðið að grípa inn og veita 13 milljörð-
um norskra króna (nær 120 milljörðum
ÍSK) í neyðaraðstoð til þeirra banka sem
verst standa. Einna verst er ástandið hjá
næst stærsta viðskiptabanka Noregs,
Kreditkassen. Hefur sá banki tapað 42.270
norskum krónum á mínútu síðustu þrjá
mánuði og er hallinn á rekstri nú hvorki
meira né minna en 5,3 milljarðar.
Sigbjorn Johnsen fjármálaráðherra hefur
verið hrósað ákaft fyrir neyðaraðstoðina við
bankana sem hann kynnti Stórþinginu á dög-
unum. Þingmenn sátu þungir á brún meðan
ráðherrann flutti ræðu sína en á þingpöllum
sátu bankastjórar og fylgdust skömmustuleg-
ir með er áframhaldandi rekstur fyrirtækja
þeirra var tryggður með ríkisfé.
Undanfarin ár hafa verið ein stanslaus
martröð fyrir norska banka og ríkið hefur æ
ofan í æ þurft að ákveða aðstoð þeim til
handa svo milljörðum norskra króna skiptir.
Kreppan undanfama viku á sér hins vegar
ekkert fordæmi. Vítisvika bankanna hófst á
mánudag þegar kauphöllin í Ósló ákvað að
stöðva viðskipti með hlutabréf í Kreditkassen.
Hafði stjórn fyrirtækisins þá tilkynnt að
alit hlutafé í einkaeign í bankanum, 500 millj-
ónir norskra króna að nafnvirði, væri tapað.
Einna sárast var tap hinnar 82 ára gömlu
Else Marie Holm en hún og eiginmaður henn-
ar höfðu alla sína ævi sparað dyggilega.
Höfðu þau fest ævisparnað sinn, 214 þúsund
norskar krónur (nær tvær milljónir ÍSK) í
hlutabréfum í Kreditkassen.
Frá þriðjudegi til föstudags gerðu við-
skiptavinir áhlaup á útibú Kreditkassens og
tóku út sparifé sitt til að geta geymt það á
„öruggari” stað. Á þremur dögum var tekinn
út 1,1 milljarður norskra króna og fólk lýsti
því unnvörpum yfir að það vildi ekkert frekar
hafa saman við „Konkurs-kassa” að sælda
eins og bankinn er nú nefndur manna á m'eðal.
Margir stjórnmálamenn hafa farið fram á
að gerð verði opinber rannsókn á fjárreiðum
Kreditkassen og fjármálaráðherrann lét þess
skýrt gelið í Stórþingsræðu sinni að nú væri
það forgangsverkefni að kanna til hlítar hvort
lög hefðu einhvers staðar verið brotin. Fleiri
bankar eru einnig í miklum kröggum og er
talið að Den Norske Bank og Fokus Bank
þurfi aðstoð svo milljörðum nemi.
^ Morgunblaðið/Árni Sæberg
GRÆNALON UNDIR SKEIÐARÁRJÖKLI
Séð yfir Grænalón undir Skeiðarárjökli. Fjær sést Öræfajökull I hlaup koma úr Grænalóni og þá lækkar yfirborð vatnsins um
og þar gnæfir Hvannadalshnúkur, hæsta fjall landsins. Súlu- I marga metra. Lítið er í lóninu vegna nýlegs Súluhlaups.
Hermikráka
bauð mönnum
ráðherrastóla
Portúgalska dagblaðið Tal e Qual,
sem ekki er þekkt fyrir ábyrga frétta-
mennsku, gerði mörgum háttsettum
stjórnmálamönnum og fréttaskýrend-
um grikk á dögnnum. Fékk blaðið
hermikrákuna Joao Canto e Castro
til að hringja í fimmtán einstaklinga
og líkja eftir forsætisráðherranum
Anibal Cavaco Silva. Bauð „forsætis-
ráðherrann” mönnunum sæti í ríkis-
stjórn sinni en búist er við að tilkynnt
verði um hana á næstunni. Allir nema
einn féllu fyrir boðinu og voru marg-
ir áfjáðari í ráðherrastólinn en góðu
hófu gegnir. Einungis Henrique
Granadeiro, aðstoðarmaður Eanes
fyrrum forseta, sá í gegnum gabbið.
„Þér náið rödd forsætisráðherrans
ótrúlega vel. En þér hafið samt ekki
erindi sem erfiði,” var svar hans við
boðinu. Var sumum símtalanna út-
varpað af útvarpsstöð í Lissabon.
Osonþynningin
drepur plöntur
Danskir vísindamenn segjast hafa
sannanir fyrir því, í fyrsta sinn, að
þynning ósonlagsins sé farin að valda
dauða lífvera á jörðinni. Er um að
ræða fléttur eða svokallaðan hrein-
dýramosa en hann er deyjandi og
dauður á stóru svæði fyrir norðan
Thule á Grænlandi. Vísindamennirnir
segja, að fyrst sýkist flétturnar og
verði svartar og visni síðan og deyi.
Hafa þeir sýnt fram á með tilraunum,
að um er að kenna of miklu af útfjólu-
bláum geislum, sem aðeins er hægt
að rekja til þynningar ósonlagsins.
• •
Oll kjarnavopn
frá S-Kóreu?
Bandarísk sljórnvöld ætla að fjar-
lægja öll kjarnavopn sín frá Suður-
Kóreu, að sögn dagblaðsins Washing-
ton Post. George Bush forseti skýrði
frá því í lok september að skamm-
dræg kjarnavopn sem skotið er frá
jörðu yrðu flutt frá landinu. Talið er
að ákvörðun Bandaríkjamanna verði
til þess að auka enn þrýstinginn á
Norður-Kóreu um að hætta við að
smíða kjarnorkusprengju. Kommún-
istastjórn Kim 11 Sungs neitar því að
hún sé að gera slíkar tilraunir en
hafnar því jafnframt að fulltrúar Al-
þjóðakjarnorkustofnunarinnar fái að
skoða tilraunastöðvar landsins.
SKOTio
ÚT I LOFTIÐ
VIDIIRDIIM OLL
ADÞOLA
SPEMVliA
16
18
SiGURBROS
ÁVÖR
c
SIDASTA
FREISTINGIN?