Morgunblaðið - 20.10.1991, Blaðsíða 20

20
MÓRGUNBLÁÐIÖ stlNNUDAGUR 20. OKTÓBÉR 1991
eftir Guðmund Löve
Á VESTFJÖRÐUM hefur nú
verið hafist handa við jarð-
gangagerð er tengja mun
saman Önundarfjörð, Súg-
andafjörð og Skutulsfjörð.
Göng þessi undir Breiða-
dals- og Botnsheiði, hin svo-
nefndu BB-göng, verða mik-
il samgöngubót er þeim lýk-
ur í árslok 1995 því á svæð-
inu búa alls um 6.000 manns
auk þess sem vetur eru oft
harðir á þessum slóðum og
færð eftir því.
Samgöngumál hafa löngum
verið ofarlega í huga íslend-
inga, og segja má að brotið
hafi verið blað í sögu sam-
gangna á íslandi þegar 30
metra löng göng voru gerð
í gegnum Amardalshamar, milli
ísafjarðar og Súðavíkur, árið 1948.
Strákagöng miili Siglufjarðar og
Fljóta voru opnuð árið 1967 og á
eftir fylgdu göngin um Oddsskarð,
sem komust í gagnið 1977. Síðan
þá hafa veggangaframkvæmdir að
mestu legið niðri þar til ráðist var
í gerð ganganna um Ólafsfjarðar-
múla, sem opnuð voru í desember
í fyrra.
Hin nýju jarðgöng verða alls um
níu kílómetrar að lengd í þremur
„örmum“ er tengja munu saman
Breiðadal í Önundarfirði, Botnsdal
í Súgandafirði og Tungudal í Skut-
ulsfirði. Heildampphæð útboðsins
er 2,4 milljarðar króna og er það
hálfum til einum milljarði undir
kostnaðaráætlun. Tilboðið tekur til
sjálfra ganganna með vegskálum
auk nauðsynlegrar vegagerðar til
að tengja göngin þjóðvegakerfinu.
Einnig verður lagður vegur yfir
botn Skutulsfjarðar til að stytta
leiðina milli Isafjarðarkaupstaðar
og flugvallarins.
Þessirtiltölulega stuttu fjallvega-
kaflar sem jarðgöngin leysa af
hólmi hafa verið valdir að miklum
erfiðleikum í vetrarsamgöngum. Á
ámnum 1981-89 var Breiðadais-
heiði að meðaltali lokuð í 70 daga
á ári og Botnsheiði í 63 daga, auk
þess sem mokað hefur verið álíka
oft til að halda vegunum opnum.
Með jarðgöngunum mun því sparast
fé til snjómoksturs auk þess sem
að miklu leyti tekst að komast hjá
lokunum samgönguleiða á landi.
Meðalumferð yfir Breiðadaisheiði
BOLUNGARVIK
Vegskáli
Teikning af jarðgangaborvél þeirri sem nota á við gerð ganganna um Breiðadals- og Botnsheiðar á
Vestfjörðum.
OríH fíteel fength
Unnið við jarðgangagerð í Ólafs-
fjarðarmúla í nóvember 1988.
Framkvæmdum fyrir vestan mun
svipa mjög til Múlaganga hvað
flest varðar.
er 90-100 bílar á dag meðan 70-80
bílar fara um Botnsheiði. Öllu meiri
umferð er yfir sumartímann en
minni á vetuma, eins og gefur að
skilja. Til samanburðar má geta að
umferð um Hvalfjarðarbotn er um
1.250 bílar á dag að meðaltali yfir
árið, en um 2.300 á sumrin. Rúm-
lega fimm kílómetra löng undir
Hvalfjörð við Hnausasker, sem talið
er að mundu auka bílaumferð upp
í 2-3.000 á dag eru því að margra
mati fýsilegur kostur, og er kostn-
aður við þau áætlaður um 4-5 millj-
arðar króna.
Undirbúningsvinnan
Áætlað er að ljúka framkvæmd-
um við göngin um Breiðadals- og
Botnsheiðar á fjórum og hálfu ári
og byijað verður frá Tungudal inn
af Skutulsfirði í haust. Þar verða
einnig aðai vinnubúðirnar staðsett-
ar. Verkið á sér nokkurn aðdrag-
anda því undirbúningsvinna hefur
staðið yfir allt frá árinu 1983 er
jarðfræðirannsóknir hófust. Skýrsla
Jarðganganefndar lá fyrir 1987, en
næstu tvö árin var unnið að jarð-
fræðikortlagningu og tilraunabor-
unum. í fyrra var svo opnað frá
munnum eftir að Alþingi ákvað að
flýta framkvæmdum af hagkvæmn-
isástæðum.
Við gröft jarðganga skiptir miklu
máli að vita nokkurn veginn hvern-
ig jarðlög menn koma til með að
vinna sig í gegnum. Fyrir vestan
eru blágrýtislög (basalt) aðaluppi-
staðan, eins og var í Ólafsfjarðar-
múla og við Blönduvirkjun. Á milli
blágrýtislaganna eru setlög úr
sandsteini sem er miklu lausari í
sér og þar þarf að styrkja göngin
verulega.
Bergið í Ólafsfjarðarmúla var
eilítið betra en gmnur leikur á að
það sé fyrir vestan, en skárra en
við Blönduvirkjun. Jarðlög hérlendis
eru almennt fremur laus í sér ef
miðað er við lönd eins og til dæmis
Noreg, og hefur það í för með sér
meiri vinnu við bindingar og frá-
gang en ella til að öðlast sama ör-
yggi og styrk. Ef til vill hefur þetta
átt sinn þátt í að jarðgangagerð á
íslandi er jafn stutt komin og raun
ber vitni.