Morgunblaðið - 22.10.1991, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1991
19
að síður myndar þessi löggjöf hag-
kvæmari grundvöll en þekkist víð-
asthvar í öðrum löndum. Þróun
sjávarútvegsins ætti því að geta
stefnt í átt til færri en stærri fyrir-
tækja, sem gætu komið rekstri sín-
um haganlega fyrir og tekist á við
ný verkefni. Samfara þessu gæti
starfsgrundvöllur verið fyrir lítil
fyrirtæki, sem sérhæfðu sig í
ákveðnum greinum og brytu upp á
nýjungum. Ýmislegt bendir til þess
að þróunin stefni nú einmitt í slíka
átt.
Þessi þróun sjávarútvegsins felur
það einnig í sér, að þeir yfirburðir
hans í samkeppni um vinnuafl og
fjármagn, sem hafa reynst öðrum
atvinnugreinum afdrifaríkir hér á
landi, eru ekki lengur fyrir hendi.
Takmörkun á aðgangi að fiskimið-
um og það verð, sem greitt er fyrir
þann aðgang við kaup1 á kvótum,
jafnar starfsskilyrðin. Andvirði
þeirra kvóta, sem seldir eru, svarar
hins vegar til umbunar þeirra, sem
hætta störfum í greininni. Þá fyrst
þegar rekstur sjávarútvegsins er
kominn á nýjan og traustan grund-
völl, ætti hóflegt afgjald af veiði-
leyfum, er veitt væru til langs tíma,
að koma til álita.
Framtíðarsýn - Samræming
hagvaxtar og velferðar
Horfur um þróun efnahagsmála
í heiminum eru ekki bjartar um
þessar mundir. Bandaríkin eru í
efnahagslægð eftir langt vaxtar-
skeið, sem skilið hefur eftir óleystan
vanda í fjármálum og velferðarmál-
um. Ríki Efnahagsbandalagsins eru
önnum kafin við efnahagslega sam-
einingu, en halda jafnframt fast við
þrönga sérhagsmunastefnu í land-
búnaði og sjávarútvegi. Frændþjóð-
ir okkar á Norðurlöndum glíma við
kreppu velferðarríkisins, en hafa
enn ekki látið það hafa áhrif á ríf-
lega aðstoð sína við þróunarlönd.
Ríki Mið- og Austur-Evrópu fást,
ásamt Þýskalandi, við djúptæka
umbreytingu þjóðfélags og efna-
hags sem standa mun árum og jafn-
vel áratugum saman. Sovétríkin eru
að búa sig undir að feta sömu leið.
Þróunarlöndin urðu flest fyrir einu
áfallinu enn vegna atburðanna við
Persaflóa á síðastliðnu ári.
Þrátt fyrir þetta er ástæða til
bjartsýni um hagvöxt, þegar nokk-
uð lengra er horft fram í tímann.
Vitnisburðurinn um kosti einka-
framtaks, markaðskerfis og fijálsra
alþjóðlegra viðskipta, er eindregn-
ari en svo, að afturhvarfs í þeim
efnum sé að vænta í bráð. Endalok
kalda stríðsins hafa þegar leitt til
minnkunar vígbúnaðar, sem vonast
má til að haldi áfram og nái til æ
fleiri landa. Framfarir í vísindum
og útbreiðsla þekkingar eru stór-
stígari en nokkru sinni áður. Ljóst
er, að bætt umhverfi og góður hag-
vöxtur samræmast betur en menn
um skeið gerðu sér í hugarlund.
Vitneskja um þær aðferðir, sem
best reynast í stjórn efnahagsmála,
er almennari en áður var.
Margt er þó jafnframt að varast.
Verkefnin eru mörg og örðugt að
gera upp á milli þeirra. Fjármagns-
þörf er mikil, en sparnaðarvilji víða
veikur. Miklu skiptir, að vel sé hug-
að að þeirri almennu .umgerð laga
og reglna, sem efnahagsstafsemin
býr við. Samræming hagvaxtar og
velferðar verður sem fyrr ærið við-
fangsefni. Almennt lýðfrelsi, sam-
fara þróuðu markaðskerfi, mun
krefjast mikils skilnings og þroska
af stjórnmálamönnum, af forustu-
mönnum hagsmunasamtaka og, þá
ekki siður, af öllum almenningi.
Hver er staða íslands í þessum
efnum? Ég sé ekki betur en ytri
aðstæður muni verða landinu hag-
stæðar svo fremi sú þróun verði
ofan á, sem vonir standa til. Hvern-
ig til tekst er þá undir íslendingum
sjálfum komið, skilningi þeirra, ein-
hug og festu. Hér er mikið verk
að vinna, verk, sem Háskóli ís-
lands, og þá ekki síst sú deild hans,
sem við heiðrum á þessum degi,
hlýtur að eiga veigamikinn þátt í.
Það sumar, sem nú er nýlega lið-
ið, mun vera eitt hið hlýjasta og
bjartasta, sem menn minnast hér á
landi. Ég var önnum kafinn við að
ljúka þeim verkefnum á erlendri
grund, sem ég hefi fengist við und-
anfarin ár, og átti þess ekki kost
að njóta sumarblíðunnar. Þegar ég
kom hingað heim um miðjan sept-
ember, _var veður þó enn hið feg-
ursta. A sunnudegi ók ég alkunnar
slóðir hér í nágrenninu í boði vina
minna. Seinni hluta dags'komum
við frá Þingvöllum, og þegar við
ókum niður Mosfellsdalinn fannst
mér ég aldrei hafa séð landið feg-
urra, grænt sem um hásumar væri,
fjöllin gróin allt upp í klettarætur,
og mér komu í hug Ijóðlínur Step-
hans G. Stephanssonar:
„Það er óskaland íslenskt,
sem að yfir þú býr,
aðeins blómgróin björgin,
sérhver baldjökull hlýr.”
(Millifyrirsagnir eru Morgunblaðsins.)
Grafík, fjölbreyttir útreikningar og öflugustu aðgerðir Excel.
Námskeið sem gefur þér meira fyrir minna.
Höfum kennt á Excel frá árinu 1986.
.Q
Tölvu- og verkfræðiþjónustan -w
Verkfræðistota Haildórs Kristjánssonar Cy®
Grensásvegi 16 • stofnuð 1. mars 1986 (J)
LAUSBLAÐA-
MÖPPUR
frá Múlalundi...
... þær duga sem besta bók.
Múlalundur
SlMI: 62 84 50
■ MEÐLIMIR Ananda Marga á
íslandi minnast þess að eitt ár er
liðið frá andláti stofnanda og and-
legs leiðbeinanda Ananda Marga,
Shrii Anandamurti. 21. til 26. októ-
ber verður hópsamkoma, andlegur
söngur, dans og hugleiðsla frá kl.
16 til 21 á Þorragötu 1. Milljónir
manna í um 150 löndum heims að-
hyllast lífspeki Anandamurtis. Hann
lagði mikla áherslu á þjónustu við
hið hrjáða mannkyn, þjónustu á lík-
amlegu, huglegu og andlegu sviði.
A.M. hefur komið á forskóla, heim-
ili fyrir munaðarlaus börn, blind
börn, hugræktarskóla, heilsugæslu-
miðstöðvar, elliheimili. Sérstök deild
innan Ananda Marga fæst við hjálp-
arstarf. Sú deild nefnist AMURT
(Ananda Marga Universal Relief
Team) hjálparstofnun Ananda
Marga. AMURT hefur aðstoðað í
þróunarlöndum en einnig við
náttúruhamfarir og nú síðast börn
í írak sem eru fórnarlömb Persaflóa-
stríðsins.
HÁÞRÝSTI-VÖKVAKERFI
Kadial
stimpildælur
= HEÐINN =
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260 g
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER %
10 STK i POKA
stkIpw*
1°STK í pqi
ME1R05ES
moroses
-IBHOsrsi
T>KI GREY ItjV
MIIKOSLS
MOltó
TEA.
NATURALLEMON
TEA
25,50og
í PAKKA'
StAUJ>

S^Al Lb
ENGLISH BREAKFAST TE/
- Indversk og Ceylon
teblanda,
eins og Bretar kjósa.
EARL GREY TEA
-Kínversktte, blandað olíu af
Bergamot, sem gefur hið
sanna Earl grey bragð.
NATURAL LEMON TEA
- Te blandað sítrónuolíu sem
gefur ferskt bragð.
W
Ó.Johnson Kaaberhf