Morgunblaðið - 22.10.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1991
Hreggviður Jónsson fyrrverandi alþingismaður:
Alþingi viðurkenni sjálf-
stæði Slóveníu og Króatíu
HREGGVIÐUR Jónsson fyrrverandi alþingismaður hefur ritað Ey-
jólfi Konráð Jónssyni, formanni utanríkismálanefndar Alþingis, bréf
um sjálfstæði Slóveníu og Krótatíu. Skorar hann á utanríkismála-
nefnd að leggja fyrir Alþingi þingsályktun um að viðurkenna strax
sjálfstæði þjóðanna.
Bréf Hreggviðs fer hér á eftir:
„Allt frá því að Slóvenía og Kró-
atía lýstu yfir sjálfstæði sínu hafa
Serbar farið með vaxandi hernaði
á hendur þessara þjóða. Fyrst í
Slóveníu, þá í Króatíu. Þær hern-
aðaraðgerðir, sem Serbar halda
uppi, eru í raun skipulögð fjölda-
morð og eyðilegging á heimkynnum
saklausra borgara. Þessum stríðs-
glæpum er einvörðungu stjórnað
af gömlu kommaklíkunni í Belgrad,
sem hefur tögl og hagldir í júgó-
slavneska hernum. Um hernaðaryf-
irburði Serba þarf ekki að ræða,
en þeir hafa undir höndum megnið
af stórvirkustu vígvélum hins gamla
sambandshers. Þeir hafa og ekki
almennan stuðning fólks í Serbíu,
en hafa í skjóli vopnavalds neytt
ijölda manna til þátttöku í þessum
illvígu bræðravígum. Menning,
tunga og vilji fólksins kalla á skipt-
ingu Júgóslavíu í mörg þjóðlönd.
Þjóðþing Slóveníu og Króatíu hafa
þegar lýst yfir sjálfstæði ríkjanna
og réttkjörnir fulltrúar þeirra ósk-
uðu eftir að ísland viðurkenndi
sjálfstæði þeirra. Viðurkenning ís-
lands á Eystrasaltsríkjunum hafði
mikil áhrif, en hún var gerð í kjölf-
ar þingsályktunar, sem við er þá
áttum sæti á Alþingi samþykktum.
Nú ríður á að Alþingi íslendinga
hafi þann kjark og drengskap til
að bera að styðja frelsisbaráttu
Slóvena og Króata með þeim einum
hætti, sem við getum, með því að
viðurkenna bæði þessi ríki strax.
Líf margra manna geta verið í húfi
og óbætanleg menningarverðmæti
geta verið í háska, svo sem í hinni
undurfögru borg Dubrovnik, sem
kölluð hefur verið perla Adríahafs-
ins.
Eg skora á yður, hr. formaður
utanríkisnefndar, að kveða utanrík-
isnefnd Alþingis saman nú þegar,
til að samþykkja að leggja þegar í
stað fyrir Alþingi íslendinga þings-
ályktun um að viðurkenna sjálf-
stæði Slóveníu og Krótaíu strax.”
Frá aðalfundi SSH
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Félagsheimili Seltjarnarness sl. laugardag.
Aðalfundur SSH:
Sextánda þing Verkamannasambands íslands sett í kvöld:
Reyna á að viðhalda mark-
miðum febrúarsamninga
- segir meðal annars í drögum að kjaramálaályktun
Endurgreiðsla vsk. af
aðkeyptri þjónustu
SÚ TILLAGA var samþykkt á aðalfundi SSH sem haldinn var á laug-
ardag að beina þeim tilmælum til sljórnvalda að samtök sveitarfé-
laga verði heimilt að fá endurgreiddan virðisaukaskatt af aðkeyptri
sérfræðiþjónustu, eins og sveitarfélög og aðrar stofnanir þeirra gera.
SEXTÁNDA þing Verkamannasambands íslands verður sett í kvöld,
en þingið er stærst landssambanda ASÍ með 27.500 félagsmenn í 58
verkalýðsfélögum. Þingið er haldið undir kjörorðunum „Stækkum þjóð-
arkökuna - jöfnum og treystum lífskjörin” og í drögum að kjaramálaá-
lyktun þingsins kemur fram að þau markmið sem sett voru í febrúar-
samningunum hafi náðst í meginatriðum og að reyna eigi til þrautar
að viðhalda þeim markmiðum, sem voru þáttur í því að varða leið til
aukins kaupmáttar með raunhæfum hætti.
Guðmundur J. Guðmundsson, for-
maður verkamannafélagsins Dags-
brúnar og formaður VMSÍ síðastliðin
16 ár, hefur ákveðið að gefa ekki
kost á sér í formannskjöri, en hefur
sagt að hann muni áfram sitja í fram-
kvæmdastjórn verði þess eindregið
óskað. Formaður VMSÍ hefur allt frá
stofnun sambandsins 1964 komið úr
röðum Dagsbrúnarmanna. Karl
Steinar Guðnasoh, formaður Verka-
lýðs- og sjómannafélags Keflavíkur
og varaformaður VMSI, hefur einnig
ákveðið að hætta svó og Ragna Berg-
mann, formaður verkvennafélagsins
Framsóknar og ritari VMSÍ.
Björn Grétar Sveinsson, formaður
verkalýðsfélagsins Jökuls á Höfn í
Homafirði og núverandi gjaldkeri
VMSI, hefur einn gefið kost á sér í
formannskjöri. „Ég hef sagt þegar
ég hef verið spurður að ef Guðmund-
ur J. ætlaði að hætta sem formaður
VMSÍ væri ég tilbúinn ef mál æxluð-
ust þannig en auðvitað er það þingið
sem kveður upp endanlegan úrskurð.
Ég tel að það sé skylda okkar sem
erum í þessu að takast á við þau
verkefni sem eru sjónarmið uppi um
að við eigum að taka að okkur og
það er það serrí ræður úrslitum varð-
andi mína ákvörðun, sagði
Björn Grétar.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hefur óformlegt samkomu-
lag verið gert milli Alþýðuflokks-
manna, Alþýðubandalagsmanna og
Framsóknarmanna á þingi VMSÍ að
hvor A-flokkanna um sig fái 4 fuil-
trúa í níu manna framkvæmdastjórn
sambandsins og Framsóknarflokkur-
inn einn fuiltrúa. Formaðurinn verð-
ur Alþýðubandalagsmaður og vara-
formaðurinn frá Alþýðuflokknum.
Samkomulagið gerir ráð fyrir því að
Björn Grétar verði formaður og Jón
Karlsson, formaður verkamannafé-
lagsins Fram á Sauðárkrók, vara-
formaður. Óánægja er ríkjandi meðal
sjálfstæðismanna vegna þessa sam-
komulags og Alþýðuflokksmenn eru
ekki á einu máli um ágæti þess.
Aðalfundir þriggja deilda sam-
bandsins verða haldnir í dag áður
en þing verður sett og þar verða
formenn þeirra kjörnir en þeir eiga
sjálfakrafa sæti í framkvæmda-
stjóminni. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er gert ráð fyrir að
Sigurður Ingvarsson, varaformaður
verkalýðsfélagsins Árvakurs á Eski-
fírði, verði kjörinn formaður fisk-
vinnsludeildar í stað Snæs Karlsson-
ar, sem . hefur gerst starfsmaður
VMSÍ. Þá hefur Halldór Björnsson,
varaformaður Dagsbrúnar, ekki hug
á að sækjast eftir endurkjöri sem
formaður deildar verkafólks við
byggingar og mannvirkjagerð og er
gert ráð fyrir að Guðmundur Finns-
son, framkvæmdastjóri Verkalýðs-
og sjómannafélags Keflavíkur verði
formaður í hans stað. Þetta eru hug-
myndir sem voru uppi í gær en þær
geta breyst með skömmum fyrirvara.
Búist er við að Björn Snæbjörnsson,
varaformaður Einingar á Akureyri,
verði áfram formaður deildar verka-
fólks hjá ríkis og sveitarfélögum.
í drögum kjaramálaályktunar
kemur fram að jöfnun tekna eigi
til dæmis að ná fram með því að
hækka skattleysismörk, tekjutengja
bama- og húsnæðisbætur, koma á
fleiri skattþrepum, skattleggja fjár-
magnstekjur, afnema skattívilnun
vegna hlutaflárkaupa, hækka lægstu
laun, leiðrétta sérkjarasamninga
og endurskoða fiskveiðistefnuna.
Ennfremur eru lögð fyrir þingið
drög að ályktunum um lífeyris- og
húsnæðismál. í lífeyrismálum er þess
meðal annars krafist að lögfest verði
fyrirliggjandi frumvarp um starfsemi
lífeyrissjóða, grunnlífeyrir Almanna-
trygginga verði stórhækkaður og
tekjutrygging lækkuð að sama skapi
og afnumin verði sú vísköttun sem
felist í því að að iðgjöld og lífeyris-
greiðslur séu hvorar tveggja taldar
til skattskyldra tekna. Þá er á það
minnt að í árslok falla að óbreyttu
úr giidi lög um eftirlaun aldraðra.
í samþykktinni segir að fundur-
inn telji eðlilegt að sömu reglur
gildi um samtök sveitarfélaga og -
sveitarfélög og aðrar stofnanir á
vegum þeirra.
I 42. gr. laga um virðisaukaskatt
er heimilt að endurgreiða sveitarfé-
lögum og stofnunum þeirra útlagð-
an virðisaukaskatt af aðkeyptri sér-
fræðiþjónustu. í bréfí fjármálaráðu-
neytis frá 14. maí 1990 vegna fyrri
fyrirspurnar SSH um málið segir
að umrædd reglugerð _nái ekki til
samtaka sveitarfélaga. í samþykkt-
inni segir að samtök sveitarfélaga
hljóti eðli málsins samkvæmt að
teljast vera stofnun sveitarfélaga.
Þar segir ennfremur að ekki sé um
háar upphæðir að ræða en þetta
sé grundvallaratriði þegar kemur
tii samvinnu sveitarfélaga. „Samtök
sveitarfélaga eru samkvæmt orð-
anna hljóðan ekki stofnun sveitarfé-
laga. Hins vegar eru þau í raunveru-
leikanum ekkert annað en stofnun
sveitarfélaga. Því er því beint til
ríkisvaldsins að það breyti þessari
túlkun á orðalagi og samtökum
sveitarfélaga verði gert kleift að fá
endurgreiðslu á virðisaukaskatti á
aðkeyptri sérfræðiþjónustu,” segir
í samþykktinni.
Aðalfundur sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu:
Fjórir af 29 alþingis-
mönnum sátu fundinn
FJÓRIR af 29 þingmönnum
Reykjavíkur- og Reykjaneskjör-
dæma sátu aðalfund Samtaka
sveitarfélaga á höfuðborgar-
svæðinu. Fundurinn samþykkti
samhljóða ályktun þar sem lýst
er yfir vonbrigðum með áhuga-
leysi þingmanna á málefnum
kjördæmanna.
Eftirfarandi ályktun var borin
upp á fundinum og samþykkt sam-
hljóða: „Aðeins fjórir af 29 þing-
mönnum sáu sér fært að mæta á
fundinn, þrátt fyrir boð þar að lút-
andi, og þar af voru tveir einnig
sem sveitarstjórnarmenn á fundin-
um. Aðeins einn þingmaður til-
kynnti forföll og færði fundinum
kveðjur. Hinir 24 létu fundinn sig
engu skipta.”
Guðmundur J. Guðmundsson hættir formennsku í Verkamannasambandi íslands:
*
F ormaður VMSI á að vera heima-
maður á sem flestum stöðum
„Eg var eiginlega löngu búin að ákveða að hætta sem formaður verka-
mannasambandsins og ætlaði nú reyndar að vera hættur fyrr. Að
vera formaður Dagsbrúnar er fullt starf og ég er á móti því að menn
séu að halda í störf von úr viti ef aðrir möguleikar eru fyrir hendi. Ég
er búinn að vera í þessu í 16 ár og þar af 10 ár formaður Dagsbrún-
ar. Menn gera ekki mikið annað ef þeir ætla að sinna því sem skyldi.
Ég er orðinn 64 ára, verð 65 ára á næsta ári, og ætla að einhenda mér
í störf fyrir Dagsbrún og skila henni sterkari,” sagði Guðmundur J.
Guðmundsson, formaður Verkamannasambands Islands og verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar, aðspurður um þá ákvörðun sína að hætta
sem formaður VMSI.
Guðmundur J.
Hann sagðist fyrir löngu hafa
verið búinn að taka ákvörðun um
að hætta og hefði verið búin að láta
það uppi í vinahópi, auk þess sem
hann hefði látið hafa það eftir sér
opinberlega. Þessi ákvörðun væri
ekki tilkomin vegna þrýstings eða
andstöðu við hann. Aðspurður hvort
það væri ekki varasamt að margir
úr forystusveitinni hyrfu af vett-
vangi í einu sagði Guðmundur að
samvinna hans og Karls Steinars
Guðnasonar, sem hefur ákveðið að
hætta sem varaformaður VMSÍ,
hefði alltaf gengið með afbrigðum
vel.
„Við höfum ekki verið sammála í
pólitík þó við séum býsna sammála
um marga hluti, en okkur hefur
gengið undravel að vinna saman og
verið hreinskiptnir hvor við annan.
Karl hefur verið ákaflega' dijúgur
samstarfsmaður og náið og einlægt
samstarf á milli okkar. Við höfum
oft gleymt því að við værum í sitt-
hvorum flokknum, þó ég hafi ekki
verið í neinum flokk hin síðari ár.
Karl Steinar er alþingismaður og
formaður fjárlaganefndar auk þess
að vera formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur. Hann vill
draga úr þessum trúnaðarstörfum
en vonandi heldur hann áfram í
VSFK því hann hefur gjörbreytt því
og gert það að
einu öflugasta
verkalýðsfélagi
landsins,” sagði
Guðmundur.
Hann sagði að
þó hann hafi ekki
hugsað sér „að
anda ofan í flibb-
ann hjá eftirfar-
andi formanni” þá
hefði Dagsbrún eftir sem áður sín
áhrif innan verkamannasambands-
ins og ef þess væri eindregið óskað
myndi hann taka sæti í fram-
kvæmdastjórninni. I öllu falli myndi
hann reyna að leggja eftirmanni sín-
um allt það lið sem hann gæti, hver
sem í hlut ætti.
Verkamannasambandið var stofn-
að 1964. Eðvarð Sigurðsson, fyrr-
verandi formaður Dagsbrúnar, var
formaður VMSÍ til 1975 er Guð-
mundur tók við og hefur verið það
síðan. „Sextán ár eru alveg nægileg-
ur tími. Hins vegar sakna ég þess
mikið að hafa ekki haft rýmri tíma
til að ferðast um landið. Ég álít að
formaður verkamannasambandsins
eigi að vera tíður gestur á vinnustöð-
um um allt land og vera heimamað-
ur á sem flestum stöðum. Ég hef
ekki komist nema fáar slíkar ferðir
en það er eiginlega skilyrði til þess
að fylgjast vel með og það er gert
of lítið úr hvaða gildi það hefur,”
sagði Guðmundur.
Aðspurður hvort það sé ekki nauð-
synlegt að formaður VMSÍ komi frá
stóru verkalýðsfélögunum á suðvest-
urhorninu, sagði Guðmundur að það
væri út af fyrir sig að fá formann
utan af landi, en viðkomandi þyrfti
að vera mikið í Reykjavík. Um Bjöm
Grétar Sveinsson, formann verka-
lýðsfélagsins Jökuls á Höfn í Horna-
firði, sem hefur gefið kost á sér í
formannskjörinu á þingi VMSÍ sem
hefst á þriðjudag, sagði hann að
Björn Grétar hefði verið gjaldkeri í
framkvæmdastjórninni í fjögur ár
og staðið sig mjög vel. Hann hefði
einnig drifið verkalýðsfélagið á
Hornafirði upp og rækt það vel og
að sínu mati hefði hann aila mögu-
leika til að standa sig vel.