Morgunblaðið - 22.10.1991, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1991
Mannskæður jarð-
skjálfti í Indlandi
^ Lucknow í Indlandi. Reuter.
ÖFLUGUR landskjálfti reið yfir Indland á sunnudag og í gær höfðu
375 lík fundist en óttast var að mun fleiri hefðu látist og heilu
byggðirnar jafnvel þurrkast út.
Flest fórnarlambanna, sem
fundist höfðu í gær, voru í bænum
Uttarkashi, um 300 km norðaustur
af Nýju-Delhí og skammt frá
skjálftamiðjunni. Rúmlega 3.000
byggingar í bænum eyðilögðust
eða skemmdust illa. Landskjálftinn
mældist 6,1 á Richters-kvarða.
Vegir til fjallaþorpa í grenndinni
voru lokaðir vegna monsúnregns
að undanförnu þannig að nota varð
herþyrlur til að kanna tjónið. Erfið-
lega gekk að komast til afskekkt-
ustu þorpanna. Rúmlega 1.800
manns höfðu verið fluttir á sjúkra-
hús í gær og óttast var að fjöldi
látinna myndi að lokum skipta
þúsundum.
Jarðskjálftar verða oft á svæð-
inu þegar monsúnregn er þar ríkj-
andi. Síðast varð öflugur skjálfti
við rætur Himalaja-fjalla árið
1988, er að minnsta kosti 900
manns týndu lífi í austurhluta
Nepals og indverska sambandsrík-
inu Bihar.
Hong Kong:
Ætla að taka við nokkrum
hundruðum flóttamanna
Hong Kong.^Reuter.
STJORNVÖLD í Víetnam hafa saniþykkt að taka fljótlega við rúm-
lega tvö hundruð flóttamönnum frá Hong Kong. Samtals eru nú
64.000 víetnamskir flóttamenn í Hong Kong.
Bretar, yfirvöld í Hong Kong og farið sjálfviljugir heim. Yfii-völd í
Hong Kong segja að fólkið hafi
komið aftur til Hong Kong til að
fá fé sero Flóttamannahjálp Sam-
einuðu þjóðanna veitti þeim sem
voru reiðubúnir að fara heim. Eigi
það því hvað minnst tilkall til þess
að fá innflytjendaleyfi annars stað-
ar en í Víetnam. Ekki hefur verið
ákveðið hvenær flóttamennirnir
fara heim og er búist við að það
dragist í nokkrar vikur.
Víetnamar hafa undanfarið rætt
um heimflutning flóttamanna sem
skorið hefur verið úr um að flúið
hafi Víetnam af efnahagslegum
ástæðum fremur en pólitískum. í
síðasta mánuði féllust víetnömsk
stjórnvöld á að taka við þeim
59.000 sem taldir eru hafa flúið
land af pólitískum ástæðum. Ekki
hefur hins vegar verið samið 'um
framkvæmd þessa samkomulags.
Ákveðið hefur verið að senda
bráðlega heim 132 flóttamenn og
119 ættingja þeirra. Er þar um að
ræða Víetnama sem komu til Hong
Kong í annað sinn eftir að hafa
Reuter
Hér stendur eitt húsanna í skógivaxinni hlíð upp af San Francisco-flóa í ljósum logum, en í gær
voru um 300 hús brunnin til kaldra kola.
Kalifornía:
Tíu farast í skógareldum
Oakland. Reuter.
ÓTTAST er, að allt að 10 manns hafi farist í miklum skógareldum
í Oakland og Berkeley í Kaliforníu en í þeim hafa hundruð íbúðar-
húsa brunnið til ösku. Hefur Pete Wilson, ríkisstjóri í Kaliforníu,
beðið George Bush Bandaríkjaforseta um fjárhagsaðstoð frá alrík-
inu vegna eldanna.
Eldurinn kom upp a sunnu-
dagsmorgni og breiddist fljótt út
enda allur gróður skijáfaþurr, hit-
inn í kringum 30 gráður á celsíus
og strekkingsvindur. Þetta er
fimmta þurrkaárið í röð í Kalifor-
níu og yfirvöld óttast, að skógar-
eldar eigi eftir að valda enn meira
tjóni en í fyrra og á síðustu árum.
Nokkrir tugir manna hafa verið
fluttir á sjúkrahús vegna eldanna
nú og rúmlega 3.200 manns hafa
orðið að yfirgefa heimili sín. Geis-.
ar eldurinn aðallega í auðmanna-
hverfum í hlíðunum upp af San
Francisco-flóa og er talið, að um
300 hús hafi orðið honum að bráð.
Var reykjarkófið svo mikið um
tíma, að ekki sást til sólar í borg-
inni.
Danmörk:
Aðstoð við
Keníahætt
Kaupmannahöfn. Frá fréttaritara
Morgunblaðsins, N.J. Bruun.
UFFE Ellemann-Jensen, utan-
ríkisráðherra Dana, hefur
stöðvað alla þróunarhjálp við
Kenia vegna þess, að meiri-
hluti hennar hefur horfið i
spillingarhítina þar í landi eða
verið notaður til fram-
kvæmda, sem ekkert vit er í.
Ellemann-Jensen greip til
þessa ráðs eftir að danska ríkis-
endurskoðunin hafði vakið at-
hygli á því, að aðstoðin, nokkuð
á þriðja milljarð ÍSK, hefði horf-
ið í vasa spilltra stjórnmála-
manna eða farið í framkvæmdir,
sem engin vitglóra var í. Var
farið afar hörðum orðum um
DANIDA, þróunarhjálparstofn-
un danska utanríkisráðuneytis-
ins, og sagt, að hún hefði lengi
vitað hvernig ástandið var en
haldið því leyndu fyrir fjárhags-
nefnd þjóðþingsins.
Fulltrúar Palestínumanna á væntanlegri ráðstefnu í Madrid:
Palestínumenn frá A-Jerúsalem
í ráðgjafahóp sendinefndar?
Tel Aviv, Jerúsalem, Kaíró, Washington, Nikosiu, Bagdad. Reuter.
VÆNTANLEGUR aðalfulltrúi Palestínumanna á ráðstefnunni um frið
í Miðausturlöndum gaf í skyn á sunnudag að palestínskir fulltrúar
myndu lýsa hollustu við Frelsissamtök Palestínu (PLO) á ráðstefnunni
ef þeim sýndist það nauðsynlegt. Israelar neita að ræða við samtökin,
segja að um bandalag hryðjuverkamanna sé að ræða. Að auki vilja
þeir að í sendinefnd Palestínumanna verði eingöngu menn frá hern-
umdu svæðunum, þó að Austur-Jerúsalem undanskilinni sem þeir segja
að verði um aldur og ævi ísraelskt land. Einn af manna gaf í skyn í
gær að landar hans frá Austur-Jerúsalem yrðu í ráðgjafahóp sjálfrar
sendinefndarinnar í Madrid.
Palestínumenn munu eiga helming
fulltrúa eða 14 menn í sendinefnd
Jórdaníu í viðræðunum og er talið
að stjómandi Palestínumannanna
verði Faisal al-Husseini en talsmaður
hópsins verði Hanan Ashrawi. Heim-
ildarmenn úr röðum Palestínumanna
sögðu að Bandaríkjamenn, er standa
fyrir ráðstefnunni ásamt Sovétmönn-
um, hygðust bjóða alls 20 Palestínu-
mönnum að fara til Madrid og fengju
sex þeirra hlutverk ráðgjafa. Yitzhak
Shamir, forsætisráðherra ísraels,
sagði í gær að ekkert hefði verið
getið um þetta er hann samþykkti
hugmyndir James Bakers, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, um ráð-
stefnu.
Útvarpsstöð í ísrael spurði vænt-
anlegan aðalsamningamann Palest-
ínumanna, Haider Abdel-Shafi, hvort
þeir yrðu fulltrúar PLO. „Sé horft
til þess að allir Palestínumenn sýna
PLO hollustu eru þeir það,” svaraði
Abdel-Shafi. Israelar hafa hótað að
ganga út ef palestínsku fulltrúarnir
gefi út yfirlýsingu af þessu tagi í
Madrid en ísraelskir embættismenn
Kosningar á Álandseyjum:
Afstaðan til EB þung á metunum
Helsinki, Mariehamn. Frá fréttariturum Morgunblaðsins, Lars Lundsten og Erni Guðmundssyni.
HELSTU niðurstöður Iandsþingkosninganna á Álandseyjum á sunnudag
voru þær, að Miðflokkurinn styrkti stöðu sína og bætti við sig einum
þingmanni. Er fylgisaukningin rakin til andstöðu hans eða óvissrar
afstöðu til Evrópubandalagsins en manninn, sem flokkurinn vann,
misstu græningjar, sem duttu út af þingi.
Miðflokkurjnn, sem er einkum
málsvari bænda, vill vetja sjálfstjórn
Álendinga, bæði hvað varðar hugs-
anlega inngöngu Finnlands í EB og
einnig gagnvart yfirvöldum í Finn-
landi. Hins vegar er talið, að Mið-
flokkurinn hafi að þessu sinni hagn-
ast á lítilli kjörsókn en hún var ekki
nema 60,6% og aðeins heimingur
kjósenda í höfuðstaðnum, Marie-
iiamn, hafði fyrir því að fara á kjör-
stað. Á Álandseyjaþingi sitja 30
menn og fékk Miðflokkurinn 10,
fijálslyndir 7, Hægriflokkurinn 6,
jafnaðarmenn 4 en þrír eru óflokks-
bundnir. í fráfarandi stjórn voru
miðflokksmenn, fijálslyndir og
hægrimenn en ekki er búist við, að
ný stjórn taki við fyrr en í nóvember-
lok.
Álandseyjar heyra undir Finna en
hafa mikia sjálfstjórn í eigin málum.
Opinbert tungumál er sænska og
þeir, sem ekki hafa „álenskan ríkis-
borgararétt”, mega ekki kaupa þar
fasteignir. Þann rétt geta menn feng-
ið með því að búa á eyjunum í tiltek-
inn tíma og einnig verða þeir að
hafa næga kunnáttu í sænsku. Eiga
þessi ákvæði að koma í veg fyrir
fólksstreymi frá meginlandi Finn-
lands og einnig að girða fyrir, að
ríkir Svíar geti keypt upp eyjarnar.
gerðu í fyrstu lítið úr ummælum
Abdels-Shafis. Moshe Arens vamar-
málaráðherra sagði á sunnudag að
PLO yrði án efa „með í ráðum” en
hann væri ánægður með að samtök-
in hefðu ekkert opinbert hlutverk í
viðræðunum. ísraelskir ráðamenn
vara við of miklum væntingum og
segja að erfitt verði að brúa gjána
á milli deiluaðila. Til þess var tekið
á sunnudag að væntanlegur aðai-
samningamaður þeirra, Yossi Ben-
Aharon, lýsti Hafez al-Assad Sýr-
landsforseta sem „lymskufullum og
illum” manni.
Helstu talsmenn Palestínumanna
fögnuðu því að stjórn Shamirs skyldi
ákveða að taka þátt í viðræðunum
en Iétu einnig í ljós efasemdir um
heilindi þeirra; Abdel-Shafi segist
búast við að ísraelar muni stöðva
frekara landnám gyðinga á hern-
umdu svæðunum fljótlega eftir að
viðræðurnar byiji en það verði þó
ekki gert að skiiyrði.
Sharon krefst afsagnar
Shamirs
Er greidd voru atkvæði í stjórn
Shamirs um þátttöku í viðræðunum
sakaði Ariel Sharon húsnæðismála-
ráðherra Shamir um að láta undan
öllum meginkröfum araba og krafð-
ist afsagnar forsætisráðherrans.
Tveir aðrir ráðherrar, Yuval Neeman
vísindamálaráðherra og Rehavam
Zeewi, ráðherra án ráðuneytis,
greiddu einnig atkvæði gegn viðræð-
um en einn, Yitzhak Modai fjármála-
ráðherra, greiddi ekki atkvæði. Fyrir
stjómarfundinn höfðu talsmenn
stjórnarandstöðu sagt að þeir myndu
styðja Shamir ef þingið tæki málið
fyrir.
Auk ísraela munu Sýrlendingar,
Jórdanir, Líbanir og Palestínumenn
eiga fulltrúa í Madrid-viðræðunum
en Egyptar, Saudi-Arabar og araba-
ríki við Persaflóa senda áheyrnarfull-
trúa. Enn er óvíst hvort Bandaríkja-
menn og Sovétmenn taka beinan
þátt í ráðstefnunni. írakar og Líbýu-
menn fordæmdu fyrirhugaða ráð-
stefnu og minnti Muammar Gaddafi
Lýbýuleiðtogi á að oft hefði „almenn-
ingur” í arabalöndunum drepið leið-
toga sem svikið hefðu málstað araba.
Málgögn stjórnar Saddams Husseins
í Bagdad sögðu að um samsæri
Bandaríkjamanna og ísraela væri að
ræðaog markmiðið að skilja Palest-
ínumenn eftir á köldum klaka auk
þess sem PLO væri hafnað.
♦ ♦ ♦
■ PARIS - Enn dregur úr vin-
sældum Francois Mitterrands
Frakklandsforseta samkvæmt
skoðanakönnum sem tímaritið
Journal du Dimanche birti um
helgina. Sögðust 52% Frakka vera
óánægðir með forsetann en ein-
ungis 33% ánægðir. Fimmtán pró-
sent voru reikandi í afstöðu sinni.
í sambærilegri könnun í síðasta
mánuði sögðust 34% styðja forset-
ann en 49% voru óánægð með
hann. Mitterrand getur þó huggað
sig við að hann er vinsælli en
Edith Cresson forsætisráðherra.
Hún nýtur stuðnings 21% Frakka
sem er raunar prósentustigi meira
en í síðasta mánuði.
■ LONDON - Helmingur
breskra kvenna telja sig vera fórn-
arlömb kynfcrðislegrar áreitni á
vinnustað samkvæmt könnunum
sem gerðar voru í kjölfar umræð-
unnar um mál Clarence Thomas,
hæstaréttardómarans bandaríska.
Meirihluti þeirra sem tók þátt í
einni könnuninni, sem framkvæmd
var af Sunday Times, sagðist telja
að herða bæri lög gegn kynferðis-
legri áreitni.