Morgunblaðið - 23.10.1991, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. O’KTÓ'BÉR 1991
33
Kolbeinn Ogmunds-
son — Kveðjuorð
Fæddur 6. júlí 1908
} Dáinn 14. október 1991
)
)
>
)
)
I
►
I
iv Við andlátsfregn Kolbeins Ög-
mundssonar, Reykjavíkurvegi 50,
Hafnarfirði, sem jarðsunginn var frá
Garðakirkju í gær, hrönnuðust að
mér minningar frá æskudögum mín-
um á Akureyri þar sem ég átti lengi
heima nokkra metra fá vinnustað
hans og var dögum oftar gestur —
ef ekki blátt áfram „heimilisköttur”
— í Helgamagrastræti 48. Það hús
reisti hann ásamt föður sínum
nokkrum árum eftir að hann settist
að á Akureyri, maður í blóma lífs-
ins, og átti þar heimili á efri hæð-
inni um það bil hálfan fjórða tug
ára ásamt konu sinni, Guðfinnu
Sigurgeirsdóttur, ættaðri úr Flatey
á Skjálfanda, og börnum sínum
þremur, Ásdísi, Gísla og Kolbrúnu.
Þangað lá leið mín eftir að kynni
höfðu tekist með mér og Gísla sem
ég sá fyrst, bjartleitan og bláeygan
glókoll, þegar við vorum að stíga
fyrstu skrefin á menntabrautinni í
Barnaskóla Akureyrar fyrir meira
en íjörutíu árum.
Engin leið er mér að rifja upp
hvenær ég kom til Kolbeins og
Guðfinnu í fyrsta sinn; sú stund er
hulin móðu gleymskunnar, enda
finnst mér nú að ég hafi verið boð-
inn velkominn í bæ þeirra eins lengi
og ég man eftir mér. En heimilis-
köttur varð ég þar þó ekki fyrr en
á landsprófsárum mínum í Gagn-
fræðaskóla Akureyrar og síðan á
menntaskólaárunum Ijórum fyrir
norðan. Fleiri voru þá oft með í
leiknum og einn þeirra, Óttar Ein-
arsson, nú kennari á Eiðum, veit
ég að tekur af heilum hug undir
þessi minningarorð. Hann á Kolbeini
heitnum, Guðfinnu og heimili þeirra
sömu þökk að gjalda og ég og ber
til þeirra sama hug. I skjóli þeirra
myndaðist á æskuárum slíkt fóst-
bræðralag með Gísla syni þeirra og
okkur Óttari að þótt við töluðumst
ekki við tímunum saman og okkur
skilji fljótin sjö og fjöllin átta er
eins og við höfum síðast hist eða
talast við í gær þegar fundum ber
saman eða við heyrum hver í öðrum.
Kolbeinn Ögmundsson var borinn
og barnfæddur Hafnfirðingur, en
föðurætt hans er sunnan úr Höfn-
um. Móðurættin var hins vegar
þingeysk; móðir hans, Margrét Jó-
hannsdóttir, var frá Illugastöðum í
Fnjóskadal, en einnig mun hún hafa
átt ættir að rekja til Flateyjardals.
Ung fór hún suður til dvalar hjá
móðurbróður sínum sem búsettur
var í Hafnarfirði og kynntist þar
lærðum trésmið, Ögmundi Ólafs-
syni, sem þangað var þá kominn
sunnan úr Höfnum og rak framan
af árum trésmíðaverkstæði í Hafn-
arfirði og Reykjavík. Ungu hjónin
reistu bú í Hafnarfirði og eignuðust
fyrst dóttur og síðan íjóra syni,
Kolbeiri þeirra elstan.
Ögmundur Ólafsson mun hafa
verið karlmenni, víllaus maður og
hress, en heimili hans var ekki hlíft
við áföllum. Dóttur sína missti hann
úr berklum og konu sína einnig
ekki löngu síðar. Ögmundur stóð
þá einn uppi með syni sína, Kolbein
átján ára og bræður hans yngri.
Feðgarnir fylgdust að eftir því sem
unnt var. Líklega hefur þó nokkurt
los verið á vistum þeirra um skeið,
en afi þeirra á Illugastöðum var þá
fluttur að Kjarna við Akureyri og
voru bræðurnir a.m.k. öðru hveiju
í skjóli þar, einkum á sumrum. Allir
urðu þeir smiðir eins og faðir þeirra
og lærði Kolbeinn smíðarnar af hon-
um. Að því loknu fór hann í Hvann-
eyrarskóla og lauk þar búfræðiprófi
vorið 1931. Þegar þar var komið
sögu var faðir hans kominn norður
í Fnjóskadal og farinn að búa á 111-'
ugastöðum, fæðingarstað konu
sinnar. Kolbeinn hóf þar þá búskap
ásamt föður sínum sem mikið var
við húsasmíðariúti í Flatey og í Flat-
eyjardal og kynntist þar síðari konu
sinni, Oddnýju Sigurgeirsdóttur,
sem var snöggtum yngri en hann
og er enn á lífi. Þau eignuðust tvær
dætur sem báðar eru búsettar á
Akureyri. Flateyjartengslin urðu
einnig til þess að ástir tókust með
Kolbeini og ungri stúlku úr Flatey,
Guðfinnu Sigurgeirsdóttur, yngri
systur Oddnýjar. Þau Kolbeinn voru
gefin saman í Illugastaðakirkju ann-
an dag jóla 1937 og höfðu því lifað
í hartnær fimmtíu og fjögurra ára
hjónabandi þegar Kolbeinn lést 14.
þ.m. — daginn eftir fimmtugsaf-
mæli sonar síns.
Búfræðingurinn ungi bjó ásamt
föður sínum á Illugastöðum til 1938.
Þá lá leiðin til Akureyrar þar sem
hann stundaði smíðar, lengst í Kas-
sagerð KEA, sem fljótlega varð al-
hliða trésmíðaverkstæði fyrir Akur-
eyri og nærsveitir og Kolbeinn veitti
forstöðu lengst af starfstíma sínum.
Til Hafnarfjarðar fluttist hann
ásamt Guðfinnu konu sinni fyrir tíu
árum, eftir að hann lét af störfum
fyrir norðan, og átti þar heimili eft-
ir það.
Hjá Kolbeini og Guðfinnu í Helga-
magrastræti 48 var griðastaður
skólasystkina og vina barna þeirra
og bæði voru jafn samhent í að taka
á móti þeim hvenær sem var af
ástúð og umhyggju góðra foreldra.
Margan bitann og sopann þáði ég
við borð þeirra og frá mörgu kynnu
veggirnir í húsi þeirra fyrir norðan
að segja frá þeim æskuljósa morgni
þegar „þar var löngum hlegið hátt,
hent að mörgu gaman”. Og eftir
að Gísli fékk bílpróf ókum við félag-
ar hans margan túrinn á A-253,
gula Skódanum hans Kolla í Kassa-
gerðinni, meðan sá mæti fararskjóti
var og hét. Of langt yrði nú að rifja
upp allt sem í hugann kemur, en á
heimili Kolbeins var talað saman í
trúnaði, margt brallað í námi og
leik, lesið undir próf og lifað í og á
sælum dagdraumum og sumpart í
blekkingarheimi bernsku og æsku
' sem aldrei kemur aftur en tekur
með árunum á sig sífellt gullnari
blæ samkvæmt einhveiju dularfullu
lögmáli lífs og tíma.
í Kassagerðina var líka gaman
að koma meðan Kolbeinn réð þar
ríkjum á miðjum starfsdegi sínum.
Þar man ég hann, bjartan á svip
og hýran á brá, með hárið greitt
aftur frá fallegu enni, en fullt af
sagi. Samt var hann snyrtimennsk-
an uppmáluð þar sem hann stóð í
hefiispónahrúgunni miðri í brúnum
slopp, með tommustokkinn í vasan-
um. Oft var Jóhann bróðir hans líka
að vinna þarna í sínum slopp, þús-
undþjalasmiður í söng og leik og
list á Akureyri áratugum saman,
kvæntur konu úr Flatey eins og
bróðir hans og faðir, spaugari mik-
ill og glaðbeittur við bróðurson sinn
og vini hans og ságði okkur sögur
af sjó og landi. Óttar hefur sagt
mér að viðtökur þeirra bræðra hafi
verið samar og jafnar þegar hann
kom í Kassagerðina fullorðinn mað-
ur í erindum húsbyggjanda á Akur-
eyri og leitaði þar liðs og ráða hjá
þeim bræðrum sem slökktu um
stund á bandsöginni og buðu honum
inn í kaffikompuna til skrafs og
skemmtunar.
Mér hefur alltaf þótt mikið til um
það hvernig allt lék í höndunum á
þessum bræðrum, þessum þúsund-
þjalasmiðum sem ég kynntist í æsku
minni. í þeim sameinuðust á ein-
hvern hátt ísland þúsund ár; smiður-
inn, bóndinn og sjómaðurinn —
bændablóðið úr djúpum dal fyrir
norðan og selta Suðurnesja.
Börn Kolbeins og Guðfinnu hafa
erft hinn bjarta svip beggja foreldra
sinna og kímnigáfu, en hógværð og
glaðværð, hlýtt handtak og hlýtt
hjarta áttu foreldrar þeirra báðir.
Ég hef grun um að sumir forfeður
og frændur Kolbeins hafi verið tölu-
verðir „kóngsins lausamenn”; Ög-
mundarnafn föður hans var hið
sama og Ögmundar Sívertsens sem
oft var glaður á góðri stund og
kallaði ekki allt ömmu sína á Hafn-
arslóð forðum daga. Kóngsins
lausamenn eru oft skemmtilegir, en
æviskeið þeirra ekki ætíð krókalaus
gæfuvegur. Hjá Kolbeini Ögmunds-
syni voru hins vegar flestar þær
eigindir sem prýða mega góðan
dreng og skemmtilegan í jafnvægi,
enda varð hann gæfumaður. Hann
var hinn prúði höldur, kankvís og
hjartahlýr og vildi hvers manns
vanda leysa. Hann skildi bresti og
bernskubrek engu síður en lunderni
þeirra sem ætíð þræða mjóa veginn
og hann trúði á gullið í manninum.
Þegar gömlu heimiliskettirnir heim-
sóttu hann eitt sinn á stúdentsaf-
mæli af gömlum vana renndi hann
sterku á staup til þess að fagna
þeim eins og forðum. Hann fór vel
með slíkt og sú stund lifir í minning-
unni.
Stundum var á það minnst þegar
ég var orðinn kunnugur á heimili
Kolbeins og Guðfinnu að góð kynni
hefðu verið með þeim og föðurfólki
mínu í Fnjóskadal. Og oft höfum
við Gísli talað um hvað forfeður
okkar hafi brallað saman þar
frammi í fjallablámanum fyrr á tíð.
Meðan Kolbeinn bjó á Illugastöðum
urðu. kynni hans og Sörlastaðafólks
mest og héldust eftir það, bæði þar
eystra og innan heiðar. Faðir minn
og Kolbeinn voru jafnaldarar og fór
vel á með þeim og í minningu góðs
drengs flyt ég Guðfinnu, börnunum
og öðrum ástvinum Kolbeins sam-
úðarkveðjur og þakkir mínar og
míns fólks, þ. á m. Jórunnar föður-
systur minnar, fyrir það sem hann
var því og mér.
Eins og fyrr segir lokaði Kolbeinn
hringnum með því að flytjast rosk-
inn til Hafnarfjarðar þar sem hann
leit fyrst dagsins Ijós. Hann var
veikur maður síðustu misserin og
ég þykist vita að honum hafi orðið
hvíldin góð. Ég mun jafnan hugsa
til hans sem eins af verndurum
æsku minnar sem gott var að standa
hjá og hlýða á með þanglykt og
moldareim vorsins í vitum — og ilm-
inn af nýhefluðum viði.
Hjörtur Pálsson
Jón Ingvarsson bif-
reiðastjóri - Minning
Fæddur 26. febrúar 1925
Dáinn 15. október 1991
Dauðinn kemur alltaf á óvart jaf-n-
vel þótt hann hafi gert boð á undan
sér. Jón hafði lengi átt við vanheilsu
að stríða en gafst aldrei upp. Af
méðfæddri hörku og bjartsýni hélt
hann áfram þótt á móti blési. Hann
var því í vinnu þegar kallið kom.
Það er áfall fyrir ættingja og vini
en tíminn græðir þau sár. Þegar frá
líður ina líta á það sem gæfu að
þurfa ekki að þjást eða liggja lang-
tímum saman á sjúkrahúsi. Það hefði
ekki verið Jóni að skapi. Hann hefði
ekki viljað vera upp á aðra kominn.
Hann fékk því að fara með reisn.
Hann kvaddi sáttur og hafði skilað
sínu dagsverki með sóma.
Ég kynntist dóttur Jóns fyrir rúm-
um fimm árum og að því kom að
hún kynnti pilt fyrir foreldrum sín-
um. Slíkt er ekki alltaf auðvelt eins
og margir þekkja. Ungmennin eru
kvíðin og ýmsum brögðum er beitt
til þess að sýna kosti mannsefnisins.
Undirritaður þóttist vera kominn
heldur lengra á náms- og þroska-
brautinni en raun var á. Jón var fljót-
ur að sjá í gegnum það en tók til-
burðunum vel. Hann skildi að ýmis-
legt varð á sig að leggja til þess að
fá samþykki fyrir einkadótturinni.
Jón vildi börnum sínum og fjöl-
skyldu allt hið besta. Hann hafði
sjálfur þurft að hafa fyrir hlutunum.
Hann beindi börnum sínum inn á
þær brautir sem hann taldi bestar.
Hann var alla tíð fyrirhyggjusamur
og nýtinn. íhaldssamur var hann í
jákvæðri merkingu og gat verið
þijóskur og stóð fast á sínu. Nú
þegar hann er fallinn frá áttar mað-
ur sig betur á því hversu fast hann
lagði að börnum sínum að afla sér
menntunar og studdi þau í að eign-
ast þak yfir höfuðið. Jón var gjaf-
mildur og rausnarlegur. Því var gott
til hans að leita. Hann hafði ráð
undir hverju rifí.
Unguin manni tók hann vel. Hann
ræddi málin og hélt fast fram sinni
skoðun. En jafnframt virti hann
skoðanir annarra. Það var gaman
að ræða við Jón um lífið og tilver-
una. Hann hafði margt séð á löngum
ferli sínum sem leigubílstjóri hjá
Hreyfli. Þá var honum tíðrætt um
sjómennsku sem hann stundaði á
árum áður og sérstaklega siglingar
með físk til Englands á stríðsárun-
um.
Jón ólst upp í Vestmannaeyjum
en var í sveit í Landeyjunum á sumr-
in. Landeyjarnar voru honum kærar.
Þangað fór hann reglulega og að-
stoðaði ættingja sína.
Eftirlifandi kona Jóns er Ásdís
Jóhannesdóttir, fædd 19. desember
1924, frá Brekkum í Mýrdal. Börn
Jóns og Ásdísar eru Viðar og Ingunn
Björk. Viðar er fæddur 4. júní 1950,
viðskiptafræðingur hjá Ríkisendur-
skoðun. Kona hans er Magnea
Sveinsdóttir verslunarmaður. Dóttir
þeirra er Ástrós Björk. Ingunn Björk
er fædd 25. október 1960. Unnusti
hennar er Haraldur Þór Teitsson
viðskiptafræðinemi. Sonur þeirra er
Bjarki Þór. Ásdís átti áður son,
Agnar Kolbeinsson, seín nú býr á
Selfossi.
Fjölskylda Jóns og Ásdísar er
samheldin. Jón var vinafastur og
ættrækinn. Honum var umhugað um
velferð ættingja sinna og vina. Það
var mér gæfa að kynnast honum.
Það er okkur Ingunni huggun að
hann fékk að kynnast nýfæddum
syni okkar. Það var sérstakt blik í
augum afans þegar hann hélt á
Bjarka Þór, dóttursyni sínum. Þótt
hann sé of ungur til þess að muna
afa sinn fær hann að kynnast honum
í gegnum okkur.
Ég þakka þessum heiðursmanni
samfylgdina. Blessuð sé minning
hans.
Haraldur Þór Teitsson
Sigurveig Vigfús-
dóttir - Minning
Fædd 11. september 1907
Dáin 15. október 1991
Mig langar til að minnast hennar
ömmu minnar með nokkrum orðum,
sem í dag, miðvikudaginn 23. októ-
ber, verður jarðsungin frá Foss-
vogskapellu.
Hún amma var sú besta vinkona
sem hægt var að hugsa sér að eiga.
Þó svo að nokkuð mörg ár væru á
milli okkar var alltaf hægt að tala
við hana sem jafningja og skildi hún
mig manna best. Ég var elsta
barnabarnið hennar ömmu og
fyrstu sex ár ævi minnar það eina
því að mamma var einkabarn
ömmu. Þegar ég var yngri þá dvaldi
ég oft um helgar hjá henni og áttum
við ávallt góðar stundir saman. Hún
kenndi mér ýmislegt eins og að
pijóna og hekla og aldrei þraut
þolinmæði hennar þó svo að ég
gerði hveija vitleysuna á fætur
annarri.
Það ríkti alltaf svo mikill friður
og ró hjá henni ömmu og minning-
in um þá tíma sem ég bjó hjá henni
eins og t.d. þegar ég var í Kvenna-
skólanum, er yndisleg. Amma sá
alltaf eitthvað gott í öllum og benti
mér ávallt á góðu punktana í lífínu
og tilverunni.
Ömmu þótti mjög vænt um okkur
systkinin og passaði ávallt að gera
aldrei upp á milli okkar. Einnig
þótti henni mjög vænt um hálf-
systkinin mín og litlu systurdóttur
rnína og var það gagnkvæmt hjá
þeim.
Ég veit að núna hefur hún amma
fengið ósk sína uppfyllta. Hún fékk
að fara yfir móðuna miklu án þess
að finna nokkuð fyrir því og meðan
hún var við góða heilsu, fyrir það
þakka ég Guði. Ég sakna hennar
ömmu mjög mikið en ég veit að
núna er hún hjá afa Pétri og hinum
ástvinum sínum sem farið hafa á
undan henni. Hún mun alltaf eiga
vissan stað í hjarta mínu.
Guð varðveiti minninguna um
hana elsku ömmu mina og geymi
sálu hennar hjá sér í himnaríki.
Sigurveig Birgisdóttir
Lítil stúlka og eldri kona á rólu-
velli. Þær eru frænkur og vinkonur
og koma oft í þetta ævintýraland á
Freyjugötunni, með heimsins
stærstu rennibraut. Konan, hún
Veiga, á þennan róluvöll. Hún á svo
ótal margt sem heillar litla stúlku.
Stóran skáp fullan af gömlum
dúkkulísum í húsinu heima og garð
svo stóran að auðvelt er að týnast
í háu grasinu. Hún á líka mjúkt ból
sem gott er að lúra í þreyttur.
Stundirnar saman svo ljúfar að þær
mega aldrei taka enda. „Við skulum
deyja saman, Veiga,” segir litla
stúlkan eitt sinn við frænku sína á
róluvellinum.
Ég gekk Freyjugötuna í morgun
og fann ævintýralandið okkar aft-
ur, þÖ svo miklu minna og breytt
frá því einu sinni. Það er líka allt
annað svo breytt, hún Veiga frænka
er dáin. En eftir er ég og líf mitt
heldur áfram, auðgað af minning-
unni um bestu konu í heimi.
Megi elsku Veiga mín hvíla í friði.
Dilly