Morgunblaðið - 25.10.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 1991
i
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTÚDAGUR 25. OKTÓBER 1991
25
Davíð Oddsson forsætisráðherra á fundi um EES:
EES-samningum hefði ekki lykt-
að farsællega án stj órnarskipta
Samningurinn styrkir fullveldi þjóðarinnar, sagði Þorsteinn Pálsson

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 110 kr. eintakið.
Ráðstefna um frið í
Mið-Austurlöndum
Aundanförnum mánuðum hef-
ur James Baker, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, átta
sinnum haldið í friðarför til Mið-
Austurlanda. Margir töldu að
Persaflóastríð bandamanna gegn
Saddam Hussein, einræðisherra í
írak, hefði gert hugmyndir allar
um friðargjörð á þessu spennu-
svæði að engu. Nú liggur fyrir,
að fulltrúar ísraelsstjórnar og leið-
togar arabaríkja koma saman til
fundar í Madríd á miðvikudag í
næstu viku og ræða leiðir til að
tryggja friðinn í þessum heims-
hluta.
Það er einkum fernt, sem gerir
að verkum að þessi niðurstaða
hlýtur að teljast söguleg. í fyrsta
lagi blasir við, að það eitt að fá
Israela og fulltrúa arabaríkjanna
saman til fundar til að ræða
hvernig tryggja megi frið og ör-
yggi í þessari púðurtunnu heims-
ins, sem Mið-Austurlönd eru, er
út af fyrir sig stórkostlegur
árangur. Saga þessa heimshluta
er vissulega æði flókin en ennþá
erfiðara er þó að skilja hatrið, sem
einkennt hefur afstöðu ráða-
manna í ríkjum þessum og getið
hefur af sér allt ofbeldið og
myrkraverkin.
Í öðru lagi er kveðið skýrt á
um það í boðsbréfi því sem Banda-
ríkin og Sovétríkin sendu út, að
ráðstefnan verði haldin á grund-
velli ályktana öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna númer 242, frá
22. nóvember 1967 og 338 frá
22. október 1973. Þótt mjög hafi
verið deilt um hvað ályktanir þess-
ar feli í sér, kveður fyrri undirlið-
ur fyrstu greinar ályktunar 242 á
um, að Israelum beri að kalla
heim herlið sitt frá „landsvæðum
þeim, sem tekin voru herskyldi í
nýafstöðnum átökum”. Hér er, í
fleirtölu, vísað til landvinninga
ísraela í sex daga stríðinu, þ.e.a.s.
Gólan-hæða, Vesturbakkans og
Gaza-svæðisins. í ályktun 338,
sem samþykkt var er átök brutust
út árið 1973, er að fínna frekari
áréttingu þessa auk þess sem
kveðið er á um, að vopnahlés-
viðræður skuli hafnar í því augna-
miði að skapa réttlátan og varan-
legan frið í Mið-Austurlöndum.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að ályktanir þessar hafa
aldrei verið virtar til fullnustu.
Vígvæðingin hefur verið hamslaus
eins og sannaðist í írak og yfir-
gengileg útgjöld til hermála hafa
staðið efnahagslegri framþróun
fyrir þrifum.
í þriðja lagi felur ályktun 242
í sér, að Isrelar og nágrannar
þeirra viðurkenni fullveldi, yfir-
ráðarétt og pólitískt sjálfstæði
sérhvers ríkis á þessu svæði og
rétt þeirra, sem þar búa til að lifa
í öryggi og friði innan skilgreindra
landamæra. í nóvembermánuði
1988 lýsti Yasser Arafat, leiðtogi
Frelsishreyfingar Palestínu
(PLO), yfir því, að Palestínumenn
hefðu stofnað sjálfstætt ríki á
grundvelli þessarar ályktunar og
viðurkenndi þar með um leið til-
verurétt Ísraelsríkis.
Loks hefur ráðstefnuboðið orðið
til þess, að Sovétmenn og ísraelar
hafa nú tekið upp bein stjórnmála-
samskipti á ný en þeim var slitið
í sex-daga-stríðinu 1967. Þar með
hafa Sovétmenn tekið undir þá
afstöðu Vesturlanda, að ísraelar
eigi skilyrðislausan rétt til þess
að lifa í friði og öryggi í sjálf-
stæðu ríki sínu þó svo þessi
ákvörðun ráðamanna í Kreml vegi
ekki jafn þungt og áður þar sem
áhrif þeirra á vettvangi alþjóða-
stjórnmála hafa farið ört dvínandi
af alkunnum ástæðum.
Fátt bendir til þess, að fundur-
inn í Madríd geti orðið til þess að
leysa þau flóknu deilumál, sem
einkenna öll samskipti ríkja Mið-
Austurlanda. En ástæða er til að
vona, að strax eftir setningu ráð-
stefnunnar hefjist beinar friðar-
viðræður ísraela og nágranna
þeirra. Þá er og tilefni til þess að
ætla, að sú krafa Palestínumanna
á hernámssvæðunum, að þeim
verði ekki lengur gert að búa við
herstjórn Israela, nái fram að
ganga í fyllingu tímans. Það má
teljast lágmarkskrafa svo framar-
lega sem bæði leiðtogar palest-
ínsku þjóðarinnar og nágrannar
ísraela fallast á tilverurétt ríkis
þeirra og eru reiðubúnir að sam-
þykkja ráðstafanir þær, sem
nauðsynlegar kunna að reynast
til að unnt verði að halda uppi
sannfærandi friðargæslu.
Allt frá því uppreisn Palestínu-
manna á hernámssvæðunum, int-
ifadfn svonefnda, hófst í desemb-
ermánuði árið 1987 hafa vinir og
velunnarar ísraela víða um heim
fylgst með þróun mála með vax-
andi áhyggjum. Sú vanþóknun
sem menn fyllast er fréttir berast
af því, að heimili Palestínumanna
á hernámssvæðunum séu upprætt
með skipulegum hætti er hafin
yfir stjórnmáladeilur og vanga-
veltur um réttmæti tiltekins mál-
staðar. Morð á saklausu fólki,
börnum og unglingum geta siðað-
ir menn hvergi liðið. Á sama hátt
geta vestræn ríki ekki leitt hjá sér
réttmætar og rökréttar áhyggjur
Israela af eigin öryggi. Því er
eðlilegt, að leiðtogar Vesturlanda,
nú með stuðningi Sovétríkjanna,
hvetji til að leitað verði leiða til
að setja niður deilur þessar með
friðsömum hætti. Sú leit mun
heljast í Madríd í næstu viku. Það
eitt er mikilvægur árangur en
þess er tæpast að vænta, að þessi
fyrsta lota verði til þess að minnka
viðsjár með þeim þjóðum sem
þennan heimshluta byggja. Og
hatrið verður aldrei yfirunnið við
samningaborðið.
DAVÍÐ Oddsson forsætisráð-
herra segir að sú ríkisstjórn,
sem áður sat, hafi samþykkt að
taka þátt í viðræðum um Evr-
ópskt efnahagssvæði og það séu
því í meginatriðum þrír stjórn-
málaflokkar; Framsóknarflokk-
urinn, Alþýðuflokkurinn og Al-
þýðubandalagið, sem hafi borið
ábyrgð á að til viðræðnanna var
gengið. Sjálfstæðisflokkurinn
hafi einnig verið þess mjög fýs-
andi, en viljað að utanríkisráð-
herra hefði skýrt umboð. Hefði
utanríkisráðherra ekki fengið
þetta umboð, hefði samningun-
um aldrei lyktað farsællega.
Þetta kom meðal annars fram
í máli forsætisráðherra á fundi
Sambands ungra sjálfstæðis-
manna og Landsmálafélagsins
Varðar um EES í gær.
„Skömmu eftir að núverandi rík-
isstjórn var mynduð kom hún sam-
an til sérstaks fundar, þar sem
farið var yfír stöðuna í samnings-
gerð um hið Evrópska efnahags-
svæði,” sagði Davíð. „Á þeim fundi
lýsti ríkisstjórnin því yfir að utan-
ríkisráðherra hefði, og þá í fyrsta
sinn, fullt og ótakmarkað umboð
til samninga.”
Davíð sagði að í umræðum á
Alþingi hefði Ólafur Ragnar
Grímsson vakið athygli á að utan-
ríkisráðherra hefði ekki haft fullt
umboð til samningsgerðar frá fyrri
stjórn. „Við sjáum öll hvers konar
staða það var. Sú staða segir okk-
ur að ef ekki hefðu orðið stjórnar-
skipti, ef ekki hefði orðið samstaða
stjórnarflokka um mál af þessu
tagi, hefði málið aldrei fengið far-
sælan endi fyrir íslendinga eins
og það hefur nú gert,” sagði hann.
Ekki ókunnugir fullyrðingum
um fullveldisafsal
Davíð sagði að í EES-samningn-
um fælist ekkert fullveldisafsal,
eins og sumir hefðu fullyrt. „Við
sjálfstæðismenn erum ekki ókunn-
ugir fullyrðingum af þessu tagi.
Slíkum fullyrðingum hefur verið
haldið á Iofti hvenær sem við höf-
um haft forystu um það eða tekið
dijúgan þátt í að ganga til samn-
inga við erlendar þjóðir. Slíku var
ekki sízt haldið á lofti er við geng-
um í Atlantshafsbandalagið. Þá
voru forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins, og reyndar tveggja ann-
arra lýðræðisflokka, kallaðir land-
sölumenn og svikarar og landið
myndi verða auðvaldssinnum í
Bandaríkjunum auðveld bráð ef
svo færi fram sem sjálfstæðismenn
Davíð Oddsson
vildu. Þetta hefur ekki gengið eft-
ir. Sömu röksemdunum var haldið
á lofti þegar Islendingar gengu í
EFTA.”
Davíð sagði að EES væri ekki
endanleg gjörð. „Ef einhvern tím-
ann í framtíðinni kæmi til valda
niðuriút afturhalds- og þröngsýnis-
stjórn, gæti hún auðvitað haft það
sitt fyrsta verk að ganga til baka
og segja upp samningnum. Það
þyrfti ekki lengri en tólf mánaða
frest til þess. En allar fullyrðingar
um afsal á fullveldi eru auðvitað
út í bláinn. Á hinn bóginn viður-
kennum við með fullri reisn að
auðvitað er það svo að þegar menn
ganga til samstarfs við þjóðir,
hvort sem það er í varnarbanda-
lagi, varðandi mannréttindi, al-
þjóða hafréttarsáttmála eða á Evr-
Fundaherferð
Sjálfstæðis-
flokksins
Sjálfstæðisflokkurinn efnir
á næstunni til almennra
stjórnmálafunda í öllum kjör-
dæmum landsins.
Fundirnir verða undir yfir-
skriftinni: „Velferð á varanleg-
um grunni,” og er þar vísað til
nýbirtrar stefnu og starfsáætl-
unar ríkisstjórnar Davíðs Odds-
sonar. Ræðumenn á fundunum
verða þingmenn og ráðherrar
Sjálfstæðisflokksins. Fyrsti
fundurinn verður haldinn á Ól-
afsfirði í dag, föstudag.
Þorsteinn Pálsson
ópsku efnahagssvæði, þá erum við
að samþykkja að tilteknar leikregl-
ur skuli gilda,” sagði Davíð.
Framsókn og Alþýðubandalag
sögðu engan ágreining um
EES
Davíð sagði að fróðlegt væri að
fylgjast með viðbrögðum Alþýðu-
bandalagsins og Framsóknar-
flokksins, sem staðið hefðu með
Alþýðuflokknum að upphafi samn-
ingaviðræðnanna, við lyktum
EES-samninganna. Þeir rækju nú
hræðsluáróður gegn samningnum.
„Ef það er eitthvert vit í málatil-
búnaði af þessu tagi þá hlyti það
að hafa gerzt á undanförnum sex
mánuðum, eftir að þessi ríkisstjórn
tók við, að þessum samningi hafi
farið svo aftur að þessir flokkar
hafi nú siðferðilegt leyfi til að snúa
við blaðinu ogþykjast á móti samn-
ingnum. Er staðreyndin sú? Því fer
fjarri. Staðreyndin er að einmitt á
þessum mánuðum hafa hagsmunir
Islendinga verið tryggðir,” sagði
Davíð. Hann rifjaði upp að strax
eftir síðustu kosningar, þegar Ólaf-
ur Ragnar Grímssyn hefði biðlað
sem ákafast til Alþýðuflokksins,
hefði hann haldið því fram að eng-
inn ágreiningur væri milli hans og
Alþýðuflokksins um EES. Sama
hefði Halldór Ásgrímsson gert fýr-
ir hönd framsóknarmanna.
Davíð sagðist telja EES-samn-
inginn mikið framfaramál fyrir
landsbyggðina. „Nú gefst aukið
og nýtt tækifæri til að vinna aflann
hér í jákvæðri samkeppni við er-
lenda aðila, en tollmúrar, sem áður
ana vegna hlutabréfakaupa og
tekjutengingu barna- og húsnæðis-
bóta.
Þingið telur að ná verði víð-
tækri samstöðu í þjóðfélaginu um
gerð næstu kjarasamninga þannig
að auk samningsaðila beri ríki og
sveitarfélög, Stéttarsamband
bænda og bankar þar fulla ábyrgð.
Þá telur þingið að ekki verði leng-
ur unað við það réttindaleysi sem
fiskvinnslufólk búi við í lögum um
uppsagnarfrest og fleira. Einnig
lýsir þingið þeirri skoðun sinni að
núverandi ástand í vaxtamálum sé
óviðunandi, vextir of háir og of
mikið bil milli útláns- og innláns-
voru reistir, gerðu það að verkum
að við gátum ekki átt slíka sam-
keppni,” sagði hann.
Staða íslendinga tryggð
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra líkti samningnum um
EES við inngönguna í NATO og
samningana um yfirráð íslendinga
yfir 200 mílna landhelginni. „Við
höfum með þessum samningum
tryggt okkur stjórnmálalega, efna-
hagslega og viðskiptalega stöðu í
Evrópu. Það er þess vegna, sem
þessi samningur er mikilvægur
fyrir stöðu íslands. Hann veikir
ekki sjálfstæði íslands. Hann tre-
ystir og styrkir sjálfstæði og full-
veldi íslenzku þjóðarinnar. Hann
treystir hagsæld og velferð þjóðar-
innar á breytingatímum,” sagði
Þorsteinn. Hann sagði að við erfið-
ar aðstæður hefði tekizt að ná
samningum á íslenzkum forsend-
um. Þó svo að önnur EFTA-ríki
gengju hugsanlega öll í EB, væru
hagsmunir íslendinga áfram
tryggðir með samningnum.
Þorsteinn sagði að á næstu árum
yrðu þjóðartekjur ekki auknar með
því að taka meiri fisk úr sjónum.
„Við aukum þær aðeins með auk-
inni vöruþróun, aukinni fullvinnslu
og stóraukinni sókn á erlenda
markaði,” sagði Þorsteinn og sagði
að EES-samningurinn væri for-
senda fyrir því að þessi markmið
gætu náðst.
Fráleitt að styrkir EB vegi
upp tollalækkun
Einn fundarmanna spurði sjáv-
arútvegsráðherra hvort nokkur bót
væri að því að fá niðurfellda tolla
af sjávarafurðum, vegna þess að
Evrópubandalagið greiddi fisk-
vinnslufyrirtækjum sínum ríkis-
styrki. „Þessi spurning er komin
frá Ólafi Ragnari Grímssyni, sem
í einhverju fýlukasti yfir því hversu
vel samningarnir gengu, er að
rembast við að finna atriði, sem
gætu vakið með mönnum efasemd-
ir,” svaraði Þorsteinn. „Við fengum
60% afnám tolla með bókun 6. Það
hafa verið styrkir innan EB í
ákveðnum mæli til sjávarútvegs-
fyrirtækja. Ekki nokkrum einasta
manni hefur dottið í hug áð tolla-
lækkun samkvæmt bókun 6 sé
einskis virði þess vegna. Ef EB fer
af stað með einhveijar aðgerðir,
sem eru til þess fallnar að eyði-
leggja áhrifin af þessum samning-
um, er hægt að taka það upp með
sama hætti og öll önnur samnings-
brot.” \
vaxta, auk þess sem verðhækkanir
á vöru og þjónustu hafi farið vax-
andi, ekki síst hjá ríki og sveitarfé-
lögum. Því er lýst yfir að engin
þjóðarsátt verði um auknar álögur
á láglaunafólk, áframhaldandi há-
vaxtastefnu, niðurrif heilbrigði-
skerfisins, um mismunun á jafn-
rétti til náms, eða án öruggrar
kaupmáttartryggingar.
Þinginu lýkur í dag með kjöri
nýrrar forystu VMSÍ. Konur, sem
eru yfir 60 af rúmlega 140 fulltrú-
um, hafa áhuga á að auka áhrif
sín í stjórn sambandsins og voru
með sérstakan fund í gær um það
hvernig ná mætti því markmiði.
Kjaramálaályktun þings VMSI:
Tilbúnir í nýja þjóðarsátt
VERKAMANNASAMBAND íslands er tilbúið til að standa að nýjum
þjóðarsáttarsamningum, að því er fram kemur í kjaramálaályktun
16. þings sambandsins, en í ályktuninni kemur einnig fram að þing-
ið telur að þau markmið sem sett voru í þjóðarsáttarsamningunum
hafi náðst í meginatriðum. Einnig var samþykkt tillaga um að sér-
stakar launabætur komi til þeirra sem hafi undir 75 þúsund krónur
í mánaðarlaun og skorað er á stjórnvöld að gefa þjóðinni kost á að
tjá sig um samninginn um Evrópska efnahagssvæðið, sem sé einn
mikilvægasti samningur sem íslendingar hafi gert.
í kjaramálaályktuninni kemur
fram að nýir þjóðarsáttarsamning-
ar þurfi að fela í sér aukinn kaup-
mátt launa verkafólks og sérstakar
kjarabætur til þeirra sem lökust
hafa kjörin, auk ýmissa úrbóta í
skattamálum og að átak verði gert
í byggingu félagslegs húsnæðis.
Meðal tillagna til úrbóta í skatta-
málum má nefna lækkun eða nið-
urfellingu virðisaukaskatts á brýn-
ustu lífsnauðsynjum, verulega
hækkun skattleysismarka, per-
sónuafsláttur maka nýtist að fullu,
fleiri skattþrep, skattlagningu fjár-
magnstekna og afnám skattíviln-
_ Morgunbladið/KGA
Jón H. Sigurðsson, Reynir Kristófersson, Agústa Dröfn Guðmundsdóttir og Egill Stefánsson í íbúð-
inni, sem SEM-samtökin ætla að leigja aðstandeendum sjúklinga og fötluðum einstaklingum af
landsbyggðinni.
Hús SEM-samtakanna:
Ibúð fyrir aðstandendur sjúklinga
SEM-samtökin hafa ákveðið að ein íbúð í húsi samtakanna við
Sléttuveg í Reykjavík verði til afnota fyrir aðstandendur sjúkl-
inga utan af landi, sem þurfa að dvelja um lengri eða skemmri
tíma í borginni. Þá býðst fötluðum einstaklingum af landsbyggð-
inni að leigja íbúðina um skemmri tíma, hvort sem þeir eru í
borginni að leita sér lækninga eða sér til skemmtunar.
í ljöibýlishúsi SEM-samtak- út, ýmist fyrir fatlaða einstaklinga
anna við Sléttuveg 3 eru tuttugu utan af landi, eða aðstandendur
íbúðir, sérhannaðar fyrir hreyfi- þeirra sem mænuskaddast eða
hamlaða. Fyrstu íbúarnir fluttu slasast jafn alvarlega og þurfa
inn í júlíbyrjun og þeir síðustu eru að dvelja einhvern tíma í borg-
að flytja inn þessa dagana. Sam- inni. íbúðin leigist með húsgögn-
tökin hafa ákveðið, að ein tveggja um, eldhúsáhöldum og sjónvarpi
herbergja íbúð í húsinu verði leigð og verður leiga fyrir sólarhringinn
1500 krónur. Á efstu hæð hússins
hafa samtökin reist félagsaðstöðu
sína. Þar er 90 manna borðsalur,
sem samtökin hyggjast einnig
leigja út til ýmissa einkasam-
kvæma. Með salnum leigist eld-
hús, búið öllum helstu tækjum.
Á blaðamannafundi, sem
SEM-samtökih héldu, kom fram,
að vonast væri til þess að grund-
völlur væri fyrir útleigu af þessu
tagi. Vonandi yrði þetta til að
styrkja samtökin í þeirri baráttu
að koma mikið hreyfiskertu fólki
aftur sjálfbjarga út í lífið.
Grunaðir um
íkveikju í
Heiðmörk
ÞRIR ungir menn voru í gær í
haldi rannsóknarlögreglu grun-
aðir um að hafa kveikt í húsi
Nordmanslaget í Heiðmörk í
fyrradag en talið er að fleiri
tengist málinu. Vitni sáu til
manna á bil við húsið skömu áður
en eldurinn gaus upp.
Bíll mannanna kom heim og sam-
an við lýsinguna og í honum fannst
riffill, sem talið er að hafi verið
skotið úr á húsið áður en eldur var
borinn að því en skotgöt virtust á
fiestum gluggum hússins.
Bíll mannanna fannst upphaflega
í fyrrakvöld og voru þeir þá yfir-
heyrðir en, samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins svo látnir lausir.
Þeir voru síðan handteknir að nýju
í gær og voru í haldi rannsóknarlög-
reglunnar í gærkvöldi.
6.000 bílar
óskoðaðir
UM SEX þúsund bílar hafa ekki
verið færðir til aðalskoðunar á
tilskildum tíma í Reykjavík og
eru þá ótaldir þeir bílar sem
færa má til skoðunar til ára-
móta, samkvæmt reglum Bif-
reiðaskoðunar Islands.
Undanfarna daga hafa lögreglu-
menn í borginni klippt númeraplöt-
ur af hundruðum bíla, að sögn
Magnúsar Einarssonar aðstoðaryf-
irlögregluþjóns og verður því starfi
haldið áfram af auknum krafti
næstu daga.
Ofugmæli að ætla að reisa nýj-
ar skorður með þessum hætti
- segir Krislján Ragnarsson, formaður LÍÚ, um tillögur utan-
ríkisráðherra Um að allur fiskur fari á markað hérlendis
„ÞAÐ er að mínu mati algjört
öfugmæli að ætla að fara að reisa
nýjar skorður hér heima fyrir
viðskiptum sem tíðkast hafa
nærri því alla þessa öld eftir að
utanríkisráðherra hefur nýlokið
við að skýra fyrir okkur samning
um Evrópskt efnahagssvæði,
samning sem á að greiða götu
frjálsra viðskipta og leggja niður
alls konar hindranir sem hafa
verið í vegi þessara viðskipta,
m.a. með því að fá niðurfellda
og lækkaða tolla,” segir Krislján
Ragnarsson, formaður LIU um
þær tillögur Jóns Baldvins
Hannibalssonar utanríkisráð-
herra þess efnis að sú megin-
regla verði tekin upp að fiskur
sem veiddur er á íslandsmiðum
verði boðinn til kaups innan-
lands.
Kristján segir slíkt ekki koma til
greina að sínu mati. „Við ættum
miklu frekar að aflétta þeim hindr-
unum sem eru á þessum viðskiptum
í dag svo hveijum og einum sé
fijálst að ráðstafa sínum fiski með
það í huga að hann fái sem mest
fyrir hann. Ég hafna alfarið hug-
myndum af þessu tagi og tel að þær
myndu aldrei vera liðnar af okkar
viðsemjendum þar sem þær brytu
gjörsamlega í bága við það sem við
erum að gera,” sagði Kristján
Ragnarsson.
Arnar Sigurmundsson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva,, segist
líta svo á að tillögur utanríkisráð-
herra gangi út á það að allur óunn-
inn fiskur sem fluttur hefur verið
á erlenda markaði með gámum og
siglingum fari á innlenda markaði
fyrst. „Ég er hlynntur þessari hug-
mynd, þ.e.a.s. að óunninn fiskur
fari um innlenda fiskmarkaði og
geng þá jafnframt út frá því að
kvótaskerðingin sem nú er til stað-
ar lendi á hinum erlendu kaupend-
um en ekki á innlendri útgerð.
Þannig þyrftu hinir erlendu kaup-
Um áramótin tekur gildi frelsi í
innflutningi á olíu og þá fara samn-
ingar um olíukaup úr höndum ríkis-
valdsins til olíufélaganna. Olíukaup-
in frá Rússum hafa á liðnum árum
einkum verið gerð til að liðka um
fyrir sölu þangað á saltsíld og öðr-
um fiskafurðum. En þessi viðskipti
hafa stöðugt farið minnkandi.
Óli Kr. Sigurðsson forstjóri Olís
segir að nú komi um 75% af olíuvör-
um Islendinga frá Vestur-Evrópu.
„Við flytjum inn allt okkar bensín
og flugvélaeldsneyti frá Evrópu og
endur að bæta útgerðinni upp þá
kvótaskerðingu sem hún verður
fyrir við það að fiskurinn fari óunn-
inn úr landi. Það er grundvallaratr-
iði að íslensk fískvinnsla standi
ekki lakari eftir þessa breytingu en
áður,” sagði Arnar Sigurmundsson
í samtali við Morgunblaðið.
helminginn af gasolíunni,” segir
Óli Kr. Sigurðsson. „Það er aðeins
helmingur gasolíunnar og svartol-
ían sem kemur frá Rússlandi. Hvað
varðar áframhaldandi viðskipti við
Rússa eru þau mál nú í skoðun en
innanlandsástandið þar skapar
óvissu.” _
Árni Ólafur Lárusson fjármála-
stjóri Skeljungs segir að mikilvægi
Rússlandsmarkaðar hafi stöðugt
minnkað á undanförnum árum, við-
skiptin beinst í meiri mæli til
Vestur-EvrópU og hann á von á að
Óskar Vigfússon, formaður Sjó-
mannasambands Islands, segist
hlynntur því að allur fiskur, sem
landað er hérlendis, fari í gegnum
markað. „Við erum hins vegar
þeirrar skoðunar að þau skip sem
reglulega hafa siglt á ferskan mark-
að á undanförnum árum og áratug-
um fái að sigla áfram,” sagði Óskar
Vigfússon í samtali við Morgun-
blaðið.
sú þróun haldi áfram. „Það er alls
ekkert hættuástand, eða líkur á
olíuskorti, framundan þótt óvissa
sé með Rússlandsmarkað,” segir
Árni Ólafur. „Við getum beint við-
skiptum okkar annað en það er
aftur á móti spurning með svartol-
íuviðskiptin. Svartolían sem Rússar
bjóða hentar okkur vel og það hafa
ekki komið upp vandamál enn með
þau viðskipti.”
Geir Magnússon forstjóri Olíufé-
lagsins segir að þrautreyna verði
áframhaldandi viðskipti við Rússa
sökum gagnkvæmra viðskiptahags-
muna sem í húfi séu og á hann þar
við saltsíldar-og freðfisksölur. „Það
er ekki bjart framundan í þessum
viðskiptum sem stendur og ef mark-
aðurinn bregst getum við alltaf leit-
að annað,” segir Geir.
Olíukaup frá V-Evrópu
eru sífellt að aukast
Reynt til þrautar að versla við Rússa, segir forstjóri Olíufélagsins
ÞRÁTT fyrir óvissuna sem nú ríkir í olíuviðskiptum íslendinga við
Rússa er engin hætta á olíuskorti hérlendis því olíufélögin hafa sí-
fellt verið að auka viðskipti sín á mörkuðum í Vestur Evrópu. Á
þeim mörkuðum er nóg framboð af olíuvörum. Geir Magnússon for-
stjóri Olíufélagsins segir hinsvegar að reynt verði til þrautar að
versla við Rússa vegna gagnkvæmra viðskiptahagsmuna.