Morgunblaðið - 26.10.1991, Blaðsíða 20

20 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR' 26. OKTÓBER 1991
*
Fundur Króata á Islandi:
Skorað á íslendinga að við-
urkenna sjálfstæði Króatíu
„Markmið Serba er útrýming Króata,” segir Frans Friðriksson
ÍSLAND ætti að viðurkenna sjálf-
stæði Króatíu sem fyrst. Það gæti
orðið tii þess að fleiri ríki fylgdu
í kjölfarið og þá fyrst gætu Króat-
ar keypt vopn til að verjast árás-
um Serba. Þetta kom fram á fundi
sem Króatar á Islandi héldu á
Hótel Borg síðdegis í gær.
Á fundinum voru um tuttugu
Króatar búsettir á íslandi auk ann-
arra gesta. Ávörp fluttu Anna
Benkovic heimspekinemi, Arnór
Hannibalsson prófessor og Slavko
Bambir handknattleiksþjálfari.
Bambir hefur nú fengið umboð
stjórnvalda í Króatíu ti! að fara með
málefni ríkisins hérlendis. Auk þess
sátu fyrir svörum Mikael Gabríels-
son, Frans Friðriksson og María
Logmar. Fundarstjóri var Sæmund-
ur Norðfjörð.
Fundurinn hófst með því að Karl
Guðmundsson leikari flutti ljóðið
Rústir eftir Snorra Hjartarson. Síðan
rakti Anna Benkovic atburði í Júgó-
slavíu síðastliðið ár.
Það kom fram í máli Mikaels,
Frans og Maríu að það væri yfirskin
hjá yfirvöldum í Serbíu að þau væru
með árásum sínum á Króatíu að
vernda Serba í Króatíu en þeir eru
um 12% íbúa landsins. Árásir hefðu
verið gerðar á alla Króatíu en ekki
einungis austasta hluta landsins þar
sem Serbarnir búa. Króatar ættu
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Frá fundi Króata á íslandi í gær. Frá vinstri: Anna Benkovic, Sæmundur Norðfjörð, Mikael Gabríels-
son, María Logmar og Arnór Hannibalsson.
erfitt með að vetja hendur sínar því
þeir gætu hvergi keypt vopn. Viður-
kenning á sjálfstæði Króatíu myndi
þýða að landið ætti greiðari aðgang
að vopnum. Minnt var á að Litháén
hefði þegar viðurkennt sjálfstæði
Króatíu og hefði það veitt Króötum
aukinn styrk.
Slavko Bambir sagðist flytja þau
boð frá stjórnvöldum í Zagreb að
Króatar um allan heim ættu að bind-
ast samtökum til að styðja baráttu
landa sinna heima fyrir gegn serb-
neskri yfirráðastefnu. Hann sagðist
líta svo á að í deilunni milli Króata
og Serba endurspegluðust átök milli
lýðræðis og kommúnisma. Króatar
vildu lýðræði en Serbar væru að
veija kommúnismann. Hann minnti
á að Króatar hefðu á sínum tíma
boðið Serba velkomna til Króatíu.
Króatar hefðu ætíð verið dugmeiri
en Serbar og verðmæti sem sköpuð
voru í Króatíu hefðu runnið til upp-
byggingar sambandshersins sem nú
væri serbneskur að mestu leyti.
Þannig launuðu Serbar greiðann.
Mambir gerði muninn á þjóðunum
að umtalsefni. Serbar tilheyra rétt-
trúnaðarkirkjunni en Króatar eru
rómversk-kaþólskir. Þjóðirnar tala
svo að segja sama tungumálið en
Serbar nota kíríllískt letur og Króat-
ar latneskt. Serbar hefðu í 350 ár
heyrt undir Tyrki og það hefði mark-
að sin spor.
I erindi sem dreift var á fundinum
eftir Frans Friðriksson segir m.a.
eftirfarandi: „Það sem nú er að ge-
Gripdeildir og óeirðir í Zaire:
Fast lagt að forsetanum að frið-
mælast við stjóraarandstöðuna
Útlendingar fluttir í skyndingu úr landi
Kinshasa. Reuter.
■ AÞENA - Hæstiréttur Grikk-
lands úrskurðaði í gær að framselja
mætti Palestínumanninn Abdullra-
him Khaled, sem er sakaður um
að hafa skipulagt ránið á skemmti-
ferðaskipinu Achille Lauro árið
1985. Khaled hefur verið dæmdur í
lífstíðarfangelsi á Ítalíu og gríska
stjómin hefur sagt að hann verði
framseldur þangað ef hæstirétturinn
telji það samræmast grískum lögum.
■ ANKARA - Tyrkneskar her-
sveitir og sprengjuþotur réðust í gær
á tyrkneska Kúrda í norðurhluta
Iraks eftir að þeir höfðu gert árásir
á suðurhluta Tyrklands, sem kost-
uðu 24 hermenn og óbreyttan borg-
ara lífið. Árásum hersins var beint
gegn Kúrdíska verkamannaflokkn-
um, sem hefur barist fyrir sjálfstæðu
ríki tyrkneskra Kúrda frá 1984.
■ NEW YORK - Bandaríska
dagblaðið New York Times skýrði
frá því í gær að Bandaríkjastjórn
væri að gerast því fráhverf að kaupa
75 Stealth-sprengjuþotur. Þar réði
mestu fjáriagahallinn og lýðræðis-
þróunin í Sovétríkjunum.
B SEOUL - Forsætisráðherrar
Norður- og Suður-Kóreu komust á
fimmtudag að samkomulagi um að
hefja viðræður um griðasáttmála
ríkjanna. Fréttaskýrendur töldu þó
ekki að þíðu væri að vænta í sam-
skiptum ríkjanna í bráð og sögðu
að þau þyrftu bæði að fallast á til-
slakanir tii að ganga frá slíkum sátt-
mála.
■ HANOI - Stjórnvöld í Víet-
nam fögnuðu á fimmtudag yfirlýs-
ingu Bandaríkjastjórnar um að
hún væri reiðubúin að taka upp eðli-
leg samskipti við landið, 16 árum
eftir að Víetnamstríðinu lauk. Þau
hvöttu hins vegar Bandaríkjamenn
til setja engin skilyrði fyrir slíku,
svo sem þau að Kínveijar skuldb-
yndu sig til að láta þróunina í
Kambódíu afskiptalausa eða skýra
frá örlögum bandarískra hermanna,
sem saknað er frjá því í Víetnamstríð-
inu.
■ ULANBATOR - Fundist hef-
ur tveggja hektara fjöldagröf í
Mongólíu og er áætlað að í henni
séu lík um 3.000 Búddha-munka,
sem myrtir voru í ofsóknum stalín-
ista fyrir um hálfri öld. Talið er að
17.000 munkar hafi verið myrtir á
þriðja og fjórða áratugnum í Mon-
gólíu, sem varð árið 1921 annað rík-
ið til að taka upp kommúnisma.
■ PEKING - Frans Andries-
sen, varaforseti framkvæmdastjórn-
ar Evrópubandalagsins (EB), sagði
í Peking á fímmtudag að til greina
kæmi að auka samstarfið við Kín-
veija, einkum á sviði viðskipta, þar
sem staðan í mannréttindamálum í
Kína færi batnandi. Evrópubanda-
lagið á nú í fyrstu viðræðum sínum
við kínverska ráðamenn frá fjölda-
morðum kínverska hersins á Torgi
hins himneska friðar í Peking 1989.
RÁN OG gripdeildir héldu
áfram í Afríkuríkinu Zaire í
gær og vestrænir sendiherrar
knúðu á Mobutu Sese Seko, for-
seta landsins, um að friðmælast
við stjórnarandstöðuna. Belg-
ísk og frönsk sljómvöld fyrir-
skipuðu öllum Belgum og
Frökkum að fara tafarlaust úr
landinu vegna hættu á að átök
brytust út.
Stjórnarerindrekar sögðu að
hermenn og óbreyttir borgarar
hefðu farið ránshendi um íbúða-
hverfí í Lubumbashi, næst stærstu
borg Zaire. 17 manns hafa beðið
bana í borginni frá því gripdeildir
hófust þar á mánudag. Belgískir
fallhlífahermenn fluttu burt flesta
af útlendingunum, sem voru enn
í borginni í gær, en þeir munu
hafa verið um 1.400.
Um 4.500 Belgar voru enn í
Zaire, sem var belgísk nýlenda.
Um 10.000 Belgar bjuggu í land-
inu áður en stjórnleysi skapaðist
þar fyrir mánuði. Aðeins um 600
voru í gær eftir af 4.000 Frökkum,
sem verið hafa í landinu.
Allt var með kyrrum kjörum í
Kinshasa í gær eftir að óeirðir
höfðu brotist út í höfuðborginni í
fyrradag í kjölfar þeirrar ákvörð-
unar Mobutu Sese Seko forseta
að hafna leiðtoga stjórnarandstöð-
unnar, Etienne Tshisekedi, í emb-
ætti forsætisráðherra. I stað þess
skipaði hann Mungul Diaka í emb-
ættið en hann nýtur ekki lýðhylli.
Sendiherrar aðildarríkja Evr-
ópubandalagsins fóru með þyrlum
á fund við forsetann um borð í
snekkju hans á fljóti við Kinshasa
til að reyna að telja hann á að
koma á róttækum stjórnmálaum-
bótum í landinu til að afstýra al-
gjörum glundroða og hungur-
sneyð. Bandaríkjastjóm hefur
einnig beitt sér fyrir því að forset-
inn gangi að kröfum stjórnarand-
stöðunnar um að hún fái að mynda
stjórn sem nyti almenns stuðnings
í landinu.
Grænland:
Flugvöll-
umfækkað
Kaupmannahöfn. Frá frétlarilara
Morgunblaðsins, N.J. Bruun.
LEGGJA ber niður flugvellina
í Syðra-Straumfirði og Narss-
arssuak. Er þetta niðurstaðan
í samgöngumálanefnd græn-
lenska landsþingsins en hún
vill, að í staðinn verði komið
upp alþjóðaflugvelli í Nuuk
og flugbrautin lengd í 1.800
metra.
Það er þannig með Syðri-
Straumfjörð og Narssarssuak,
að þeir, sem þar koma, eiga
þangað ekkert erindi. Þar eru
bara flugvellir og farþegana
verður að flytja áfram til Nuuk
eða annarra staða. Segir sam-
göngumálanefndin, að með því
að hætta rekstri þessara valla
fáist fé til að gera flugvöllinn í
Nuuk þannig úr garði, að hann
geti nýst sem áningarstaður fyr-
ir flugvélar á leið milli Evrópu
og Ameríku. Þá vill nefndin, að
allir vöruflutningar til Græn-
lands á sjó fari um höfnina í
Nuuk og hún vill afnema einka-
leyfi Grænlandsverslunarinnar
til flutninga.