Morgunblaðið - 29.10.1991, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGU^ ORTÓBUR 1991
I
Táknmál, móðurmál
heymarlausra
„Það er baráttumál
allra heyrnarlausra o g
ætti einnig að vera bar-
áttumál allra foreldra
að fá viðurkenningu á
táknmáli sem móður-
máli heyrnarlausra.”
••
eftir Onnu Jónu
Lárusdóttur
Mig langar til að segja ykkur
frá ungum hjónum, sem voru svo
lánsöm að eignast bam, sannkall-
aða gjöf frá Guði. Barnið fæðist
heilbrigt, hjónakornunum til mikill-
ar gleði. Nokkrum mánuðum
seinna kemur það aftur á móti í
ljós að barnið þeirra er ekki alveg
eins og önnur böm. Bamið þeirra
er nefnilega heymarlaust. Þssi
uppgötvun er mikið áfall fyrir ungu
hjónin. Þau vilja aðeins það besta
fyrir barnið, en gera sér jafnframt
grein fyrir því að mikil vinna er
framundan. Þó barnið heyri ekki
rödd foreldranna, fínnur það ástúð-
ina sem skín úr augum og lát-
bragði þeirra.
Foreldrunum lærist að skilja að
bamið verður ekki fatlað á heimil-
inu ef þau læra táknmál. Það elst
upp í miklu öryggi og fljótlega
getur bamið haft samskipti við
foreldra sína á táknmáli. Foreldr-
arnir em stoltir af barninu sínu
og ausa ekki yfir það vorkunnsemi
þó það sé heyrnarlaust. Bamið
verður smátt og smátt sjálfstæður
einstaklingur með traust á sjálfum
sér, vegna hamingjunnar og ör-
yggisins sem það fann í uppeldinu.
Óþarfa áhyggjur, vorkunnsemi og
óhamingja hjá foreldrunum hefðu
getað valdið því að barnið yrði að
óömggum, ósjálfstæðum einstakl-
ingi með skerta sjálfsmynd.
Þó að bam sé heymarlaust má
ekki færa því allt upp í hendurn-
ar, heldur á einmitt að hjálpa barn-
inu til að skilja að heymarlausir
geta allt nema heyrt. Foreldrar
sem nota táknmál við heymarlaus
börn tjá sig með öllum líkamanum,
látbragði og höndum, líkt og heyr-
andi böm tjá sig með hljóði.
Þegar barnið er orðið að full-
orðnum einstaklingi getur sá ein-
staklingur verið mjög stoltur, því
foreldrarnir hafa gefið honum mik-
inn stuðning. Þó að hann heyri
ekki getur hann tjáð sig og haft
samskipti við alla, því hann kann
tvö mál.
Þegar bamið er orðið 6 ára gam-
alt er það tilbúið til að fara í Heyrn-
leysingjaskólann. Það hefur alist
upp við ást og öryggi hjá foreldrun-
um og verður nú líka að fá öryggi
hjá skólanum. Nú er það einnig
hlutverk kennaranna að gefa bam-
inu ást og hamingju. Ef barnið er
ánægt í skólanum verða foreldr-
amir líka ánægðir. Nauðsynlegt
er að viðhorf foreldranna til skól-
ans og skólans til foreldranna séu
jákvæð, því það myndar góðan
stuðning og gott andrúmsloft fyrir
bamið. Skólinn og foreldrar verða
að vinna vel saman.
Ef kennara fínnst bamið van-
megnugt og gerir allt fyrir það í
skólanum er mikil hætta á að barn-
ið verði óömggt og að það hafí
lélega sjálfsmynd. Það verður að
gera eðlilegar kröfur til heymar-
lausra bama eins og heyrandi
barna. Skólinn verður að kenna
börnunum að þau geti gert allt sem
þau langar til að gera svo að þau
öðlist traust á sjálfum sér og sjálf-
stæði og þori að leita eftir frekari
menntun í framtíðinni. Ef skóli og
heimili styðja bæði við bakið á
baminu em minni líkur á að barn-
ið eigi við vandamál að stríða.
Gott andrúmsloft í skóla og heima
fyrir stuðlar að mótun heilbrigðs
einstaklings.
En svo em auðvitað til heymar-
laus hjón sem eignast heyrandi
barn. Það er líka mikil vinna og
þessi hjón verða líka að hugsa um
hvað sé þeirra barni fyrir bestu.
Þau verða að gefa barninu ást og
öryggi. Yfirleitt alast þessi börn
upp altalandi á tvö tungumál. Eitt
Balti hf., Ármúla 1f sími 91-812555
Acrotech 386 25 MHz.
89Mb harður diskur, 4Mb vinnsluminni,
Super VGA litaskjár, 1,44Mb og 1,2Mb
disklingadrif og MS-DOS 5.0
Verð kr: 149,998.-
Já okkur tókst það. Acrotech tölvurnar eru fullbúnar alvöru
tölvur á verði sem er sennilega það lægsta á markaðnum.
Dæmi um verð.
sffiBiESSSSi
Acrotech 386SX 20 MHz.
44Mb harður diskur, 2Mb vinnsluminni,
Super VGA litaskjár, 1,44Mb og 1,2Mb
disklingadrif og MS-DOS 5.0
Verð: kr 119,500.-
89Mb harður diskur, 4Mb vinnsluminni,
Super VGA litaskjár, 1,44Mb og 1,2Mb
disklingadrif og MS-DOS 5.0
Verð kr: 179,900.-
125Mb harður diskur, 4Mb vinnsluminni,
Super VGA litaskjár, 1,44Mb og 1,2Mb
disklingadrif og MS-DOS 5.0
Verð kr: 241,640.-
tungumálið nota þau við mömmu
og pabba og hitt við kunningjana
og ömmu og afa. Bamið ber líka
virðingu fyrir báðum tungumálun-
um. Ómmur og afar, ásamt öðrum
ættingjum verða að gæta þess að
viðhalda virðingu barnsins fyrir
táknmáli, annars gæti það farið
svo að barnið skammaðist sín að
tala við sína eigin foreldra. Að-
stæðurnar eru eins og hjá hjónum
af tveimur þjóðernum, þar sem
annað foreldrið er íslenskt og hitt
erlent. Bamið elst upp tvítyngt og
ber jafna virðingu fyrir tungumál-
um foreldranna. Aftur á móti mega
heymarlausir foreldrar ekki
gleyma að bamið vill kannski
hlusta á útvarpið, fara í tónlistar-
skóla og eiga jöfn tækifæri á við
vini sína.
Hvort sem heyrandi foreldrar
eignast heyrnarlaus böm eða
heyrnarlausir foreldrar eignist
heyrandi börn verður að veita
barninu ást og öryggi í uppeldinu.
Styðja verður við bakið á þeim og
gera þeim kleift að öðlast góða
Anna Jóna Lárusdóttir
menntun og jöfn tækifæri í lífinu.
Það er baráttumál allra heymar-
lausra og ætti einnig að vera bar-
áttumál allra foreldra að fá viður-
kenningu á táknmáli sem móður-
máli heyrnarlausra. Á þessu ári
hefur mikill árangur náðst í bar-
áttu heyrnarlausra, við höfum
fengið Samskiptamiðstöð, text-
asímamiðstöð og barnaheimili fyrir
heyrnarlaus börn. Næst á dagskrá
er að fá viðurkenningu á táknmáli
sem móðurmáli heyrnariausra.
Höfundur er formaður Félags
heyrnarlausra.
Acrotech 486 33 MHz.
Acrotech 386 33 MHz.