Morgunblaðið - 31.10.1991, Blaðsíða 27

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 1991
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 1991
27

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ftitstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstraeti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, simi 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Einkavæðing - betri
nýting skattpeninga
A
Asíðari árum hefur í nokkr-
um mæli verið horfið að
útboðum á innkaupum og fram-
kvæmdum opinberra aðila.
Þannig var hlutur verktaka í
framkvæmdum Vegagerðar
ríkisins um 38% af heildarfram-
kvæmdum stofnunarinnar árið
1989 og 40% árið 1990. Lægstu
tilboð voru að jafnaði aðeins
75% af kostnaðaráætlunum
Vegagerðarinnar. Það er því
ljóst að þessi einkavæðing opin-
berra framkvæmda hefur spar-
aði skattgreiðendum mikla fjár-
muni; tryggt mun meiri fram-
kvæmdir fyrir sömu fjármuni.
Útboð Innkaupastofnunar ríkis-
ins á opinberum innkaupum
hafa og sparað hinu opinbera
töluverða fjármuni.
Það er og meira en tímabært
að gera tilraunir með útboð á
opinberum rekstrarverkefnum
ýmis konar til að nýta betur
skattfé og til að ná fram jöfn-
uði í ríksbúskapnum. Páll Kr.
Pálsson, verkfræðingur, víkur
að þessu efni í tveimur greinum
hér í blaðinu með samheitinu
„Einkavæðing framkvæmda og
þjónustu hins opinbera”. Hann
staðhæfir að sá vandi ríkisbú-
skaparins, sem felst í sívaxandi
útgjöldum umfram tekjur
„verði einungis leystur varan-
lega með einkavæðingu fram-
kvæmda og þjónustu hins opin-
bera”.
Greinarhöfundur segir hins
vegar að vandinn við slíka
einkavæðingu sé sá „að í mörg-
um tilfellum fylgi ákveðin ein-
okunaraðstaða þessari starf-
semi. Almennt sagt sé sam-
keppni forsenda einkavæðing-
ar, en það geti reynzt erfitt að
koma við samkeppni, þegar
márkaðir eru litlir, eftirspurn
takmörkuð og starfsemin krefst
viðamikils og dýrs tækjakosts.”
Þrátt fyrir þessa annmarka
færizt þessi rekstur víðast er-
lendis í hendur einkaaðila á einn
eða annan veg. En áður en
hafizt verði handa við einka-
væðingu af þessu tagi sé mikil-
vægt, „að móta ákveðna
stefnu” um framvinduna.
í síðari grein sinni víkur höf-
undur annars vegar að rekstri
heilbrigðiskerfisins og félags-
legrar þjónustu og hinsvegar
að rekstri skóla og mennta-
stofnana, en þessi tvö þjónustu-
svið vega hvað þyngst í opinber-
um útgjöldum.
Varðandi fræðslukerfið nefn-
ir hann tvær leiðir. í fyrsta lagi
einkaskóla, sem taki ákveðið
gjald fyrir veitta þjónustu. í
annan stað að ríkið greiði hvérj-
um skóla ákveðið gjald fyrir
hvern nemenda. Þannig yrði
ríkið kaupandi þjónustu af skól-
um, sem ættu í innbyrðis sam-
keppni um að bjóða upp á nám
í samræmi við þafir nemenda,
kröfur markaðarins og gæða-
kröfur samfélagsins. Höfundur
telur að Háskóli íslands hafi
sérstöðu í þessu efni, m.a.
vegna samkeppni við erlenda
háskóla.
Páll Kr. Pálsson er þeirrar
skoðunar að nokkur einkavæð-
ing í heilbrigðiskerfinu þjóni
þeim tilgangi að „ná fram lækk-
un á heildarkostnaði án þess
að rý:-a gæði þjónustunnar”.
Hann telur þó ólíklegt að hægt
se, til lengri tíma litið, að ná
fram miklum sparnaði í ríkisút-
gjöldum með niðurskurði á sviði
heilbrigðismála. Því valdi m.a.
að enn skorti mikið á í aðhlynn-
ingu og aðbúnaði á sviði heil-
brigðismála, m.a. aldraðra,
langlegusjúklinga og fatlaðra.
„Með því að auka framleiðni
núverandi rekstrar fengizt hins
vegar svigi-úm til að fjármagna
í ríkara mæli ýmsa þætti sem
vanræktir eru í dag.”
Víða erlendis, segir höfund-
ur, færizt í vöxt, að fólk greiði
gjald til sjúkratrygginga í sam-
ræmi við tekjur hvers og eins,
sem innheimt sé með sköttum.
Allir hafi hins vegar sama rétt
til þjónustunnar, óháð tekjum.
Vel mætti og hugsa sér að
tryggingafélög tækju að sér að
halda utan um rekstur slíkra
sjúkratrygginga. Kerfi sem
þetta þurfi þó rannsókna og
könnunar við, bæði varðandi
rekstrarfyrirkomulag og skil-
greiningu á réttindum trygg-
ingartaka. En með sjúkratrygg-
ingum af þessu tagi opnist
möguleikar á aukinni sam-
keppni milli heilbrigðisstofn-
ana. Líklegt sé að framleiðni
myndi vaxa, starfsandi batna
og möguleikar til að bæta kjör
heilbrigðisstétta aukast.
Höfundur kemur viðar við í
hugleiðingum sínum; segir m.a.
að í flestum OECD-löndum hafi
stórum hluta menningarstofn-
ana, leikhúsa, sinfóníuhljóm-
sveita, hljóðvarps, sjónvarps
o.s.frv. verið breytt úr hreinum
ríkisstofnunum í sjálfseignar-
stofnanir. Sjónarmið hans eiga
vissulega erindi inn í þá um-
ræðu, sem hér er að hefjast,
með hliðsjón af framvindu mála
í umheiminum, og hljóta að
setja vaxandi mark á stjórn-
málaumræðu í landinu næstu
misserin, m.a. vegna markmiða
i starfsáætlun núverandi ríkis-
stjórnar: „Velferð á varanlegum
grunni.”
Opinber heimsókn Davíðs Oddssonar til Noregs:
Oskandi að EES treysti
samstöðu Norðurlanda
Mikilvægt að öryggishagsmunum íslands
og Noregs verði haldið til skila innan NATO
Ósló. Frá Guðmundi Löve, fréttaritara Morgunblaðsins.
OPINBER heimsókn Davíðs Oddssonar forsætisráðherra til Noregs
hófst í gær. Tilgangur heimsóknarinnar er margþættur en ekki er laust
við að samningar um Evrópskt efnahagssvæði (EES) og þróun varnar-
mála í ljósi nýrrar stöðu í Austur-Evrópu hafi verið ofarlega á baugi.
Á rúmlega klukkuStundar fundi sem Davíð Oddsson átti með Gro Harl-
em Brundtland, forsætisráðherra Noregs, urðu ráðherrarnir ásáttir
um að ekki skyldi ganga hnífurinn milli landanna þó að Evrópa væri
komin skrefi nær.
Davíð Oddsson kvaðst vera bjart-
sýnn á framtíð EES og sagði hann
samninginn mjög mikilvægan fyrir
Islendinga. Aðspurður'sagðist hann
ekki sjá fram á að íslendingar sæktu
um aðild að Evrópubandalaginu og
það væri ekki á dagskrá núverandi
ríkisstjómar. En sig undraði ekki
þó að framtíðin bæri í skauti sér
aðildarumsóknir flestra hinna
EFTA-ríkjanna.
Ráðherramir kváðust telja að
umbreytingar á vettvangi öryggis-
og vamarmála í kjölfar nýrra póli-
tískra viðhorfa í Austur-Evrópu
myndu hafa í för með sér breytingar
á hlutverki Atlantshafsbandalagsins
(NATO). Forsætisráðherra sagði í
ræðu er hann flutti í kvöldverðar-
boði Gro Harlem Brundtland í gær:
„Það er mikilvægt fyrir báðar þjóð-
imar að ekki verði horft of þröngt
Á fréttamannafundi sem boðað
var til eftir viðræður ráðherranna
lýsti Davíð Oddsson ánægju sinni
með árangur EFTA-landanna í
samningunum um Evrópska efna-
hagssvæðið. Kvaðst hann vonast til
þess að sáttmálinn treysti samstöðu
Norðurlanda og tók Brundtland í
sama streng. Norski forsætisráð-
herrann talaði um nýja skipan mála
í Evrópu sem kæmi til með að skipta
sköpum fyrir efnahagslega afkomu
þjóðanna og menningarleg tengsl
þeirra. Að undanförnu hafa margir
spurt sig þeirrar spumingar hvað
verði um samstarf Norðurlandanna
þegar efnahagssvæðið evrópska
verður að veruleika. Báðir létu ráð-
herrarnir sterklega í ljós þá ósk að
samstarfið héldi áfram af fullum hug
þó að það kynni að breyta um mynd
að einhveiju leyti.
Kirkjuþing;
Varað við nýtrú-
arhreyfingum
Á KIRKJUÞINGI í gær var tillaga til þingsályktunar um af-
stöðu þjóðkirkjunnar til nýtrúarhreyfinga samþykkt. Þar hvet-
ur kirkjuþing presta og safnaðarsljórnir að efla fræðslu í söfn-
uðunum með tilliti til þeirra kenninga nýtrúarhópa, sem gangi
gegn grundvallaratriðum kristinnar trúar.
Kirkjuþing vekur í tillögunni
athygli á að margt af því sem
boðið sé upp á sé villuljós, sem
ekki leiði til sannleikans. Kenn-
ingar um sálnaflakk og endur-
holdgun samrýmist ekki boðskap
kristinnar kirkju. Jafnframt er
það ítrekað að skorað sé á presta
og safnaðarstjómir að efla
fræðslu í söfnuðunum og auðga
og dýpka trúarlíf og guðsþjón-
ustu.
Dr. Einar Sigurbjörnsson, sem
nú situr á kirkjuþingi, segir að
kirkjan sé trúfélag sem boði þann
grundvöll, að Jesú Kristur sé veg-
urinn, sannleikurinn og lífið. Með
þessari tillögu sé í raun verið að
benda kirkjunnar mönnum á að
líta í eigin barm. „Guðsþjónusta
kirkjunnar er í sjálfri sér tæki og
öflugur miðill í því skyni að efla
og auðga trúarlíf fólks. Með því
að boða til umræðuhópa um trú
og lífsskoðanir, fær fólk tækifæri
á að ræða þessi mál og fræðast
um leið.”
Einar segir hugtakið nýtrúar-
hreyfing vera mjög rúmt, og að
kirkjan sé alls ekki að vara við
öllum nýjungum. „Það eru mörg
kristin trúartjáningarform til sem
hafa ekki átt upp á pallborðið hjá
venjulegum kirkjusöfnuðum en
eiga fyllilega rétt á sér. Ég get
persónulega tekið undir að ýmis-
legt jákvætt hafi komið af hinni
svokölluðu „karismatísku” hreyf-
ingu, og hins vegar annað neik-
vætt, t.d. þegar trúin er notuð sem
tæki, og heilbrigði og velgengni
notuð sem mælikvarði á það hvort
menn njóti guðlegrar náðar. Við
slíku ber prestum þjóðkirkjunnar
að vara. Þetta er jákvæð tillaga
og hvatning til safnaðarmanna
að taka trú sína alvarlega,” segir
dr. Einar Sigurbjörnsson.
Dr. Gunnar Kristjánsson, sem
sat hjá í kosningu um tillöguna,
segir tillöguna bera neikvæðan
tón í garð nýtrúarhreyfinga þar
sem talað er um villuljós. „Þjóð-
kirkjan hefur aldrei áður tekist á
við einkenni fjölhyggjuþjóðfélags,
en þar ægir saman ýmiss konar
lífsviðhorfum og trúarskoðunum.
Okkar kirkja hefur alltaf búið við
mjög einhlíta kristna menningu.
Þegar kirkjan er að fjalla um trú-
arskoðanir og lífsviðhorf, sem eru
ekki af sama toga og hennar eig-
in, þá á fyrsta reglan að vera
umburðarlyndi og virðing fyrir
skoðunum annarra. Hún þarf
fyrst og fremst að huga að sinni
fræðslu um kristna trú, innan
sinna eigin vébanda, en einnig
fræðslu um önnur trúarbrögð og
lífsviðhorf. Hún gæti líka boðið
til samræðna við fólk sem hefur
önnur lífsviðhorf,” segir Gunnar.
„í nágrannalöndum okkar er
lögð mikil áhersla á almenna trú-
arbragðafræðslu. Ástæðan er sú
að leit mannsins að því sem skipt-
ir hann mestu máli í iífinu, sem
er spurning hans um tilgang lífs-
ins, finnur sér alltaf farveg og
þess vegna er svo auðvelt að
blekkja fólk með framandi lífsvið-
horfum, sem eiga að svara öllum
spurningum. Fólk er iðulega gert
að féþúfu í þessari leit.”
Gunnar segir mikilvægt að trú-
arbragðafræðslu sé betur sinnt í
skólum, þannig að fólk sé dóm-
bært á trúarkenningar sem því
sé boðið upp á.
á varnarhagsmuni Evrópu og ein-
blínt um of á Mið-Evrópu í því sam-
bandi. Það er áríðandi að þeir miklu
öryggishagsmunir, sem tengjast
norðurjaðri varnarsamstarfsins inn-
an NATO og öruggum siglingaleið-
um yfir hafið, verði haldið til skila.
Engin skref má stíga, sem veikt
geta stöðu þeirra þjóða Atlantshafs-
bandalagsins, sem nyrst liggja og
eru næst þeim herstöðvum, sem
minnst hafa tengst þeim umræðum
sem orðið hafa um afvopnun á und-
anförnum misserum.”
Davíð Oddsson sagði í samtali við
Morgunblaðið eftir fundinn með for-
sætisráðherra Noregs að hann væri
bjartsýnn á framtíð norræns sam-
starfs þó með breyttu sniði væri.
Með nýjum aðstæðum væri þörf á
nýjum aðferðum. „Fyrir íslendinga
hefur hið nána samstarf við hin
Norðurlöndin verið ómetanlegt. Við
höfum náð fram málum á alþjóða-
vettvangi sem óhugsandi hefði verið
að næðu fram að ganga ef löndin
hefðu ekki staðið saman.” Forsætis-
ráðherra var spurður hvort Norður-
landasamstarfið kæmi til með að
verða eins mikilvægur vettvangur
og áður eftir að Evrópska efnahags-
svæðið verður að veruleika. Nokkrir
forsætisráðherrar, þ. á m. sá finnski,
hefðu óskað eftir að samstarfínu
verði fundinn nýr farvegur og kvaðst
forsætisráðherra vera sama sinnis.
Þess bæri einnig að geta að mála-
flokkurinn væri að fá sig meiri póli-
tískan blæ, hlutleysisstefna Svía
væri ekki söm og áður og staða
Finna hefði breyst í kjölfar breyting-
anna í Sovétríkjunum.
Eftir fundinn með Gro Harlem
Brundtland var boðað til frétta-
mannafundar og síðar um daginn
hitti Davíð Oddsson að máli m.a.
fulltrúa íslendingafélaga og félags
íslenskra námsmanna og fleiri.
Frá fyrstu æfingu íslandsdeildar Heimskórsins. Kórstjórinn Úlrik Ólason Ieiðbeinir félögum sínum.
íslandsdeild Heimskórsins tekin til starfa:
Æfingar hafnar fyrir tón-
leika með Pavarotti að ári
FYRSTA æfing íslandsdeild-
ar Heimskórsins var haldinn
á Tónlistardaginn síðastliðinn
laugardag. Enn mun vera
hægt að skrá sig í kórinn því
fólk vantar til að markmiðið
um 50-70 manna deild náist.
Ekki er skilyrði að viðkom-
andi sé vanur kórstarfi.
í frétt frá kórnum kemur
m.a. fram að fólk á öllu aldri
sé nú í kórnum og að nokkrir
leggi á sig langa leið frá öðrum
landshlutum til að geta verið
með. Hver kórfélagi í Heim-
skórnum tekur þátt í fnámskeiði
í því verki sem flytja á í Stokk-
hólmi á næsta ári og fá þannig
kennslu og reynslu í flutningi á
stærra verki. Verkið sem flutt
verður í Stokkhólmi er Messa di
Requiem eftir Verdi og munu um
3000 kórfélagar taka þátt í þeim
flutningi.
Heimskórinn (World Festival
Choir) er stærsti kór í heimi með
um 4.500 meðlimi víðsvegar að
úr heiminum. Kórinn var stofn-
aður 1984 og verða tónleikamir
í apríl í Stokkhólmi á næsta ári
þeir 39undu sem kórinn hefur
haldið. Meðal einsöngvarar þar
verður Luciano Pavarotti.
Eftirlit með fjárfestingu erlendra aðila í sjávarútvegi:
Kaup erlends aðila á íslensku
fiskvinnslufyrirtæki rannsökuð
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ hefur nú til athugunar nýlega fjárfest-
ingu erlends aðila í fiskvinnslufyrirtæki hér á landi. Tilkynning um
fjárfestinguna var send í samræmi við ný lög um fjárfestingu er-
lendra aðila í íslenskum atvinnulífi sem tóku gildi 25. mars sl. Að
sögn Björns Friðfinnsonar, ráðuneytissljóra í viðskiptaráðuneytinu,
var strax send fyrirspurn um hvort fyrirtækið stundaði frumvinnslu
eða fullvinnslu sjávarafurða. Fyrirtækið fékk frest til 1. nóvember
til að skila upplýsingum en bað um nokkurra daga frest til viðbótar
og fékk hann, að sögn Björns. Sagði hann þetta fyrsta tilvikið þar
sem reyndi á hvort eignarhlutur erlendra aðila væri heimil skv. lögun-
um. Vildi hann ekki upplýsa um hvaða fyrirtæki væri að ræða.
Sérstök nefnd á vegum viðskipta-
ráðuneytisins fjallar um allar nýjar
fjárfestingar og fylgist með að far-
ið sé eftir lögunum. Hún mun taka
þetta mál fyrir á fundi 7. nóvember
að sögn Frosta Bergssonar, form-
anns nefndarinnar, og verði niður-
staðan sú að fjárfestingin sé ólög-
mæt ber viðskiptaráðherra að
stöðva hana.
Skilyrði laganna
Meginreglur laganna kveða á um
að íslenskir ríkisborgarar sem eiga
lögheimili hérlendis og lögaðilar
sem eiga heimili hér á landi og eru
að öllu leyti í eign íslenskra ríkis-
borgara sem eiga lögheimili hér-
Iendis megi einir stunda fiskveiðar
við ísland og reka fyrirtæki til
vinnslu sjávarafurða. Til vinnslu
telst þó ekki umpökkun afurða í
neytendaumbúðir eða frekari
vinnsla afurða til að gera þær hæf-
ari til dreifingar, neyslu eða mat-
reiðslu. Ef erlendur aðili, t.d. banki,
eignast fasteign hér á landi sem
veðhafi skal hann selja eignina eins
fljótt og verða má, skv. lögunum.
Fjárfestingar sem hafa átt sér stað
fyrir gildistöku laganna eru heimil-
ar skv. bráðabirgðaákvæði laganna
en eigendum fyrirtækjanna ber að
tilkynna hana til gjaldeyriseftirlits
Seðlabankans innan þriggja mán-
aða frá gildistöku laganna. Að sögn
Björns geta því fyrirtæki sem er-
lendir aðilar hafa eignast hlut í fyr-
ir gildistöku laganna haldið hlut
sínum óbreyttum.
Að sögn Frosta hafa fyrirtæki
sent inn fjölda tilkynninga um er-
lenda eignarhlutdeild á undanförn-
um vikum og sagði hann að nefndin
þyrfti að íjalla um ýmis vafaatriði
þar sem réyndi á túlkun laganna.
Enn sem komið væri hefði þó ekki
þótt ástæða til að gera neinar athug-
asemdir við þær tilkynningar sem
hefðu borist. „Það verða nokkur mál
tekin fyrir af nefndinni en flest eru
tiltölulega auðveld viðfangs. Það
auðveld viðfangs. Það hafa þó vakn-
að spurningar hvort tryggingafélög
og olíufélög sem eru að hluta til í
eigu erlendra aðila geti keypt sig
inn í fiskvinnslu eða útgerðarfyrir-
tæki. Þetta eru íslensk hlutafélög
en spumingin er hvernig á því verð-
ur tekið. Onnur vafaatriði snerta
það þegar erlendir aðilar veita ís-
lenskum fiskvinnslufyrirtækjum lán
með því skilyrði að þau landi afla
sínum erlendis. Það yrði erfitt að
stöðva það, og hver er munurinn á
því og beinum aflakaupum,” sagði
Frosti.
Breyta skuldum í hlutafé
Björn sagði að margar tilkynn-
ingar um íjárfestingu fyrir gildis-
töku laganna hefðu borist eftir að
lögin öðluðust gildi og þ.á.m. um
25% eignarhlut Texaco í Olís en
Olís á hlut í tíu útgerðarfyrirtækj-
um, skv. upplýsingum Óskars
Magnússonar, stjórnarformanns
Olís.
Óskar sagði að Olís hefði þegar
í stað sent tilkynningu um eignarað-
ild Texaco til ráðuneytisins. „Ráðu-
neytið hefur ekki rætt þetta við
Olís en mér sýnist ótvírætt að
ákvæði laganna taki ekki til eldri
tilvika. Auk þess er það meginregla
í íslenskum lögum að þau eru ekki
afturvirk,” sagði hann.
„Framvegis mega þessi fyrirtæki
ekki taka hlutabréf í útgerðarfyrir-
tækjum upp í skuldir,” sagði Bjöm
Friðfmnsson. Óskar sagðist vera á
öðru máli. „Lögin segja að íslenskir
aðilar skuli eiga útgerðarfyrirtæk-
in. Olís er íslenskur aðili samkvæmt
lögum þó erlent fyrirtæki eigi hlut
í Olís. Hversu langt ætla menn að
ganga? Þetta getur verið keðja
ijölda félaga þar sem erlent fyrir-
tæki á til dæmis lítinn hlut í einu
fyrirtæki sem á hlut í öðm félagi
sem á síðan hugsanlega hlut í sjáv-
arútvegsfyrirtæki. Lögin kveða
ekki uppúr um hvernig þessu skuli
háttað,” sagði Óskar. Hann sagði
að hlutur Olís í útgerðarfélögum
væri í flestum tilfellum smávægi-
legur og yfirleitt til kominn vegna
breytingar á skuldum í hlutafé í
stað afskrifta. Sagði hann að Olís
hefði ekki sóst eftir áhrifum innan
þessara fyrirtækja og vildi ekki
kaupa viðskipti með hlutafjárkaup-
um.
Að sögn Frosta hefur nefndin
unnið að öflun upplýsinga um allar
erlendar fjárfestingar á íslandi að
undanförnu. Sagði hann að þrátt
fyrir löggjöf gætu erlendir aðilar
hugsanlega sett upp leppa og spilað
á kerfið ef þeir vildu. „Lögin þurfa
að vera skotheld og eftirlit til stað-
ar,” sagði hann. Auk hans sitja í
nefndinni Baldur Guðlaugsson lög-
fræðingur, Jón sveinsson lögfræð-
ingur, Sigurður B. Stefánsson for-
stöðumaður verðbréfamarkaðar ís-
landsbanka og Már Guðmundsson
hagfræðingur.
Hraðfrystihús Stokkseyrar
og Glettingur sameinuð:
Samningar gera
ráð fyrir 100 milljón
kr. hlutafjárútboði
BUIÐ er að ganga frá samkomulagi um sameiningu Hraðfrystihúss
Stokkseyrar og Glettings í Þorlákshöfn og sameinast fyrirtækin undir
nafninu Árnes hf. um áramót. Samningar þessara tveggja fyrirtækja
gera m.a. ráð fyrir 100 milljóna króna hlutafjárútboði hjá hinu nýja
félagi og hefst það eftir nokkrar vikur. Auk þess hefur Glettingur leyfi
til að selja togarann Jóhann Gislason ÁR-42 fram til 1. mars á næsta
ári en togarinn er nú á kaupleigusamningi í Kanada.
Samkvæmt upplýsingum frá Sigf-
úsi Jónssyni stjórnarformanni Hrað-
frystihúss Stokkseyrar eru eignar-
hlutföllin í Árnesi hf. þannig að Glett-
ingur á 66% en HS á 34%. Togarinn
Jóhann Gíslason ÁR-42 er metinn á
70% af húfmati í samkomulaginu sem
eru 250 milljónir kr. og ef Glettingi
tekst að selja hann fyrir meira verð
en það heldur fyrirtækið mismunin-
um. Einnig eru að finna í samkom-
ulaginu almenn ákvæði þess efnis að
sveitarfélögin tvö, Stokkseyri og Þor-
lákshöfn, komi sér saman um aðstöð-
ugjöld o.fl. þannig að slíkt hafi ekki
áhrif á umfang reksturs hins nýja
fyrirtækis.
Sigfús Jónsson segir að grundvöll-
ur fyrir sameiningunni sé að skuld-
breytingar lána hjá Byggðastofnun
og Landsbankanum takist en verið
er að vinna að þeiin málum. Hið nýja
félag leggur upp með þokkalega stöðu
að mati Sigfúsar, skuldir nema 1-1,1
milljarði króna en endurmetið eigið
fé er á bilinu 5-600 milljónir króna.
Kvóti Árness hf. nemur um 5.500
tonnum af þorskígildum en auk þess
hefur veiði utan kvóta, einkum flat-
fískur, numið um 3.000 tonnum ár-
lega. Gert er ráð fyrir að fiskvinnslan
verði áfram á Stokkseyri á svipuðum
nótum og verið hefur en meðal þeirr-
ar hagræðingar sem næst er að allur
bolfískaflinn verður væntanlega unn-
in á Stokkseyri.
„Ég er mjög ánægður með hvernig
til hefur tekist með sameingu þessara
tveggja fyrirtækja og er þokkalega
bjartsýnn á framtíðina,” segir Sigfús
Jónsson.
Starfsemi Almenningsvagna hf.
hefst næsta vor:
Stóraukin tíðni ferða
og samstarf við SVR
Almenningssamgöngur á Stór-Reykjavíkursvæðinu eflast að mun,
einkum í Hafnarfirði, Garðabæ og Mosfellsbæ þegar starfsemi Almenn-
ingsvagna hf. hefst í marsbyijun á næsta ári. 20 mínútur verða á milli
ferða í meginkerfinu í öllum sveitarfélögunum, nema í strjálbýli, og
ganga vagnarnir frá kl. 7 til kl. 24. Samningaviðræður standa yfir við
stjórn Strætisvagna Reykjavíkur um samhæfingu þjónustunnar og að
fargjaldakerfin verði hugsanlega samræmd. Fargjöld hafa ekki verið
ákveðin en stefnt er að því að þau verði sambærileg við það sem er
hjá SVR. Búið er að hanna. leiðakerfi.
Almenningsvagnar hf., sem er
samstarfsfyrirtæki sveitarféláganna
á höfuðborgarsvæðinu, hefur ákveð-
ið að semja við Hagvirki-Klett hf.
og Allrahanda hf. um akstur á svæð-
inu. Örn Karlsson, framkvæmda-
stjóri Almenningsvagna, sagði að
upphaflega hefði verið áætlað að
hleypa þjónustunni af stokkunum um
næstu áramót. Sérleyfín á höfuð-
borgarsvæðinu, sérleyfi Landleiða,
Mosfellsleiðar og Erlends Bjömsson-
ar í Bessastaðahreppi, renna hins
vegar ekki út fyrr en 1. mars og var
því ákveðið að miða starfsemina við
þann tímapunkt og við það
miðuðust áætlanir.
Leiðakerfi hefur verið hannað og
sagði Öm að það væri mjög frá-
bmgðið því kerfi sem áður hefði gilt
í þessum sveitarfélögum. „Mesta
breytingin er hjá Hafnfirðingum,
Garðbæingum og í Bessastaða-
hreppi. Þar verður aukin þjónusta.
Eins verður sérstök leið um suður-
sveitarfélögin sem tengist síðan
Reykjavík í Mjódd í Breiðholti. Hin
venjulega tenging hefur verið við
Hlemm og Lækjartorg en ein leið
mun fara austar, þ.e. vestur Bú-
staðaveg og niður Grensásveg og
Suðurlandsbrautina. íbúar hér á
suðursvæðunum munu því eiga fleiri
valkosti varðandi tengingu við
Reykjavík,” sagði Örn.
Samræmt kerfi milli
sveitarfélaga
Hann sagði að kerfið yrði sam-
ræmt þannig að samgöngur á milli
þessara sveitarfélaga yrðu auðveld-
ari. Sveitarfélögin hefðu hvert í sínu
lagi verið með samgöngur innan síns
sveitarfélags og tengingu við
Reykjavík en samgöngurnar verið
stirðar á milli sveitarfélaga. Þarna
yrði bylting gerð.
Öm sagði að ekki hefði verið tek-
in ákvörðun um fargjöld en hann
átti ekki von á því að þau hækkuðu
frá því sem nú er og um yrði að
ræða lækkun á fargjaldi fyrir Iiafn-
firðinga. Hann reiknaði með að sam-
starf yrði milli Almenningsvagna hf.
og SVR í þeim efnum. Þegar væru
viðræður um það hafnar og sagði
hann að SVR hefði sýnt jákvæð við-
brögð við samstarfinu. „Það er stefnt
að því að þessi tvö kerfi vinni sem
ein heild gagnvart höfuðborgarbúan-
um. Það er ekki ljóst á þessu stigi
hvort það verður með skiptimiða-
kerfi eða einhveiju öðru fyrirkom-
ulagi, en þarna verður einhver sam-
ræming. Hugsanlegt er að í stað
skiptamiðakerfisins verði tekin upp
mánaðarkort sem bundið er persónu.
Það gæti hugsanlega gilt í öllu kerf-
inu. Við erum að útfæra kerfið á
þann hátt að enginn þröskuldur verði
á milli þessara tveggja kerfa,” sagði
Örn.
Hagvirki-Klettur mun halda uppi
innanbæjarakstri í Hafnarfírði,
Kópavogi, Garðabæ og Bessastaða-
hreppi og tengingu milli þessara
sveitarfélaga og Reykjavíkur. Tilboð
fyrirtækisins hljóðaði upp á 216
milljónir kr. á ári sem það fær greitt
mánaðarlega. Fargjaldatekjur renna
til Almenningsvagna hf.
Gísli Friðjónsson, framkvæmda-
stjóri Hagvirkis-Kletts hf., sagði að
stofnkostnaður væri gríðarlega hár.
Reiknað væri með að fyrirtækið
keypti 20-22 nýja vagna sem kost-
uðu hver á bilinu 12-15 milljónir
kr., eða á bilinu 240-330 milljónir
kr. Fyrirtækið væri farið að leita til-
boða í vagnana. Lítill kostnaður
væri hins vegar fólginn í því að koma
upp bækistöðvum fyrir vagnaflot-
ann, fyrirtækið væri með viðgerða-
verkstæði fyrir sínar þungavinnuvél-
ar og önnur farartæki.