Morgunblaðið - 23.01.1992, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR 1992
Lennart Nilsson, Svíþjóð: Sæðisfruman þrengir sér inn í eggið.
Nútíminn
í myndum
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Hin árlega sýning „World
Press Photo“ í Listasafni ASÍ,
er nú á sinni seinni viku, en henni
lýkur sunnudaginn 27. janúar.
Get ég þessa strax í upphafi
vegpia þess að fæstir ættu að
láta þessa stórmerku sýningu
fram hjá sér fara, sem segir
okkur almælt sem fámælt tíðindi
frá öllum heimshornum.
Þetta eru að sjálfsögðu fyrst
og fremst fréttaljósmyndir og
óhjákvæmilega hefur sá er flett-
ir dagblöðum séð sitthvað af
þessum myndum, en af og til
hlýtur hann að verða hissa á fjöl-
breytni mannlífsins og sumt
kemur honum gersamlega á
óvart.
Eftir þessari sýningu að dæma
mætti ætla að heimurinn standi
á heljarþröm og hið eina sem
fréttnæmt teljist sé stríð, hörm-
ungar og óáran. Gleðin og lífs-
fögnuðurinn fær óverulegt rými
eins og hér sé um aukaatriði í
lífinu að ræða og ekki nógu
spennandi — en svo munu menn
fyrr en varir, ef svo heldur fram,
hrökkva við og uppgötva að þessi
atriði eru orðin heimsfrétt dags-
ins svo fátíð sem þau þá teljast.
Vonandi verður aldrei svo, en
gleðin er einnig til innan um
hörmungarnar, svona eins og
menn rekast á eyrarrósif í
óbyggðum.
Menn komast fljótlega að því
við skoðun sýningarinnar, að það
er grimmdin, ágirndin og græðg-
in sem á sök á erfiðleikum þeim,
sem heimurinn hefur ratað í á
undanförnum árum. Og þessir
eiginleikar, sem maður trúir að
séu einungis í miklum minnihluta
mannkynsins virðast yfirsterkari
lífsbjargarhvötinni í öllum þorra
manna. í stað þess að rækta
mannlífíð í heild sinni, og rót-
festa það, þá er hugsað um yfir-
bygginguna og því meir sem það
er gert, því meiri verður koll-
steypan í fyllingu tímans. Víst
er það svo, að sjálfseyðingar-
hvötin er einn af eiginleikum
mannsins til að nýtt líf fái að
þróast, svo sem við sjáum einnig
í sjálfri náttúrunni sem endurnýj-
ar sig í hverri árstíð, en hér hef-
ur þessi eðlilega og heilbrigða
hvöt eins og verið lostin álögum
tortimandi eyðileggingar, sem
enginn sér endi á. Það er líkast
sem að öllum illum púkum
myrkra miðalda hafi verið sleppt
lausum til að hijá þessa átta-
villtu og veglausu kynslóð
neysluhyggju og velmegunar.
Alverst er að þetta bitnar
mest á þeim sem vanmáttar eru,
og hér verða bömin verst úti og
sjáum við glögg dæmi um það á
myndum á sýningunni. Stað-
reyndirnar tala og þær segja
okkur, að á hveiju ári deyja 13
milljónir barna innan fimm ára
aldurs, — 150 milljón böm undir
fímm ára aldri eru vannærð, —
100 milljón börn á skólaaldri
komast aldrei í skóla og 60 millj-
ón af þeim era stúlkur. Önnur
100 milljón börn ná aldrei að
ljúka skólagöngu e.t.v. vegna
þess að vinnuafl þeirra er notað
í þágu iðnaðarins, eða jafnvel
að þau eru send út á orastuvöll-
inn.
A maður svo að trúa því að
við lifum á tuttugustu öldinni —
öld framfara og ofgnóttar, er
matvæli era urðuð svo að telur
milljónir tonna til þess að halda
uppi verðlaginu í löndum velmeg-
unar?
Ekki langar mig til að préd-
ika, en eram við ekki jafn sek
og þeir sem lokuðu augunum
fyrir útrýmingarbúðum nazista
og öllum hliðstæðum og til-
gangslausum fjöldamorðum? Það
er hvorki bölmóður né svartsýni
að þora að horfast í augu við
raunveraleikann, heldur er svo
komið eina vonin, eina björgunin.
Við megum ekki gleyma því
hve undur lífsins er mikið og hve
náttúran hefur mikið fyrir því
að kveikja hvert mannslíf.
Hvorki meira né minna en 50
milljónir sæðisfruma hefja kapp-
hlaupið — 100-150 lifa af og
sigurvegarinn, sem fijóvgar egg
konunnar, er aðeins einn. Þannig
hefur verið sagt, að það sé hók-
us-pókus, sem er mesta undur
lífsins.
Svo fullkomið er þetta lífs-
ferli, að sainkvæmt alveg nýrri
uppgötvun þá fijóvgar sæðisfra-
man ekki eggið strax, heldur er
í eins konar biðstöðu á meðan
eggið losar sig við helminginn
af krómósómum sínum og þá
fyrst er það tilbúið að taka á
móti hinum 23 samsetningum
af genum sem sæðisframan inni-
heldur, og er samsetning sem
ekki á sér hliðstæðu. Um leið
og þetta allt er að ske myndast
eins konar varnarveggur sem
gerir það að verkum að engin
önnur sæðisfruma nær að
þrengja sér að egginu. Ferlið
hefur verið myndað og er sýnt
á kvikmynd í Vísindasafninu í
París. Á sýningunni sést á mynd
er sæðisframan þrengir sér inn
í eggið og ég lagði út af þessu
vegna þess að tilurð mannsins
er eitt af undram veraldar og
með það ber að fara vel.
Þetta er einungis eitt dæmi,
en undur veraldar eru mörg og
hveijum skyldi hafa dottið það í
hug að manni með einn fót og
eina hendi skyldi takast að
stökkva 176 sm í hástökki.
Er það ekki tákn um þann
viljastyrk sem veröldin þarf svo
mjög á að halda á hinum síðustu
og verstu tímum svo dæmi sé
tekið af meiri hluta myndanna á
sýningunni?
Sake Elzinga, Hollandi: Hástökk á einum fæti og með eina hendi.
Samið um
Fjölbrauta-
skóla Vest-
urlands
MENNTAMÁLARÁÐHERRA og
fulltrúar 33 sveitarfélaga á Vest-
urlandi munu undirrita nýjan
samning um Fjölbrautaskóla
Vesturlands á Akranesi föstu-
daginn 24. janúar.
Fjölbrautaskóli Vesturlands á
Akranesi var stofnaður árið 1987
með samningi sveitarfélaga á Vest-
urlandi og menntamálaráðuneytis-
ins. Með nýjum lögum um fram-
haldsskóla breyttust forsendur þess
samnings og liggur nú nýr samn-
ingur fyrir. I samningnum er stað-
fest að Fjölbrautaskóli Vesturlands
er svæðisskóli. Hann þjónar íbúum
alls Vesturlands og rekur fram-
haldsskóladeildir þar sem eftirspurn
er næg og aðstæður aðrar leyfa.
Nú starfar skólinn í Borgarnesi, í
Olafsvík og Stykkishólmi og á
Akranesi þar sem móðurskólinn er.
Sveitarfélögin munu eignast full-
trúa í 15 manna fulltrúaráði sem
verður tengiliður skólans við ein-
stök byggðarlög. Nemendur í Fjöl-
brautaskóla Vesturlands á vorönn
1992 eru rúmlega 700 þar af eru
um 630 á Akranesi og 100 í fram-
haldsdeildum annars staðar á Vest-
urlandi. Undirritun samningsins fer
fram í nýjum sal skólans sem tekinn
verður í notkun þennan sama dag.
Salurinn er í nýrri þjónustubygg-
ingu, sem verið hefur í smíðum frá
árinu 1989. Byggingin verður nýr
miðdepill skólans. Hún er alls um
1.800 fermetrar og mun auk salar-
ins hýsa mötuneyti skólans, aðal-
inngang, félagsrými fyrir nemend-
ur, vinnuaðstöðu kennara og skrif-
stofur skólans. Gert er ráð fyrir að
framkvæmdunum ljúki að mestu
leyti síðar á þessu ári. Boðar bygg-
ingin þáttaskil í aðstöðu nemenda
og kennara svo hún mun verða með
því allra besta sem gerist á ís-
landi. Fullkomið mötuneyti með
ijölbreyttu framboði matvæla verð-
ur opið öllum nemendum skólans
og rými til vinnu og félagsstarfa
mun batna til muna. Að fram-
kvæmdunum standa ríkissjóður og
þau sveitarfélög sem aðild eiga að
skólanum.
Athöfnin hefst kl. 14 á föstudag-
inn.
SIEMENS
Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara!
Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið!
• Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6.
• Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13.
• Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála.
• Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25.
• Grundarfjöröur: Guðni Hallgrímsson, Grundargötu 42.
• Stykkishólmur: Skipavík, Hafnargötu 7.
• Búöardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12.
• ísafjöröur: Póllinn hf., AÖalstræti 9.
• Blönduós: Hjörleifur Júlíusson, Ennisbraut 1.
• Sauöárkrókur: Rafsjá hf„ Sæmundargötu 1.
• Siglufjörður: Torgið hf„ Aðalgötu 32.
• Akureyri: Sír hf„ Reynishúsinu, Furuvöllum 1.
Húsavík: öryggi sf„ Garðarsbraut 18a.
Þórshöfn: Norðurraf, Langholti 3.
Neskaupstaöur: Rafalda hf„ Hafnarbraut 24.
Reyöarfjöröur: Rafnet, Búðareyri 31.
Egilsstaöir: Raftækjav. Sveins Guðmunds., Kaupvangi 1.
Breiödalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Asvegi 13
Höfn í Hornafiröi: Kristall, Hafnarbraut 43.
Vestmannaeyjar: Tréverk hf„ Flötum 18.
Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4.
Selfoss: Árvirkinn hf„ Eyrarvegi 29.
Garöur: Raftækjav. Sigurðar Ingvarssonar, Heiðartúni 2.
Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.
C C/>
3 ^
°|
o* o*
3 <Q
|8
3 O*
g3
3S:
oí
Q Q'
3 £
Q.S
=5=0
Q^
3
CL