Morgunblaðið - 23.01.1992, Side 32
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JANUAR 1992
*
Þorvarður Aki Ei-
ríksson - Minning
Fæddur 22. febrúar 1931
Dáinn 14. janúar 1992
Þorvarður Áki er látinn aðeins
rúmlega sextugur að aldri, eftir
rúmlega þriggja ára baráttu við
banvænan sjúkdóm sem nú hefur
hrósað sigri. Það er erfitt fyrir eftir-
lifandi vini og vandamenn að beygja
sig fyrir slíkri staðreynd.
Kynni okkar byijuðu í Gagnfræð-
askóla Akureyrar haustið 1945, en
þá hófum við nám þar í 1. bekk
ásamt stórum hóp æskufólks. Allt
frá fyrsta degi var Þorvarður Áki
sjálfkjörinn foringi þessa hóps, þar
fór saman glæsimenska, háttvísi og
einstök ljúfmennska hans.
Frá þrem vetrum í skólanum er
margs að minnast. Náinn kunnings-
skapur var milli okkar einkum síð-
asta veturinn, og var ég þá heima-
gangur á heimili hans. Foreldrar
Þorvarðar Áka, María og Eiríkur,
voru sérstakar gæðamanneskjur og
til þeirra var gott að koma.
Á þessum árum var Þorvarður
Áki liðtækur í íþróttum og æfði
allmargar íþróttagreinar með félagi
sínu KA.
Hugur Þorvarðar Áka stóð ekki
til langskólanáms þótt hann hefði
góða námshæfileika, en hann afréð
að fara til náms í sælgætisgerð til
Danmerkur og hóf síðan störf í iðn
sinni á Akureyri, og síðar í Reykja-
vík. Hann kvæntist 11. júní 1954
Margréti Sigríði Einarsdóttur, fædd
11. ágúst 1930, píanóleikara, dóttur
Einars Þorsteinssonar, skrifstofu-
stjóra hjá OIís, og Halldóru Hall-
dórsdóttur. Börn þeirra eru: Dóra
Guðrún, fædd 28. desember 1954,
húsmóðir í New York, gift Grétari
Má Sigurðssyni fastafulltrúa SÞ og
eiga þau tvær dætur; Einar Örn,
fæddur 12. ágúst 1957, landsliðs-
maður í handknattleik, sambýlis-
kona Amrún Kristinsdóttir og eiga
þau tvö böm; María, fædd 5. mars
1962, nemi í Þýskalandi, sambýlis-
maður hennar er Héðinn Gilsson;
og Eiríkur Kjartan, fæddur 7. okt-
óber 1968, nemi.
Foreldrar Þorvarðar Áka voru
Eiríkur Kristjánsson, kaupmaður
og iðnrekandi á Akureyri, fæddur
25. ágúst 1893, dáinn 5. apríl 1965,
og kona hans, María Þorvarðardótt-
ir, fædd 17. maí 1893, dáin 21.
júní 1967.
Þorvarður Áki var yngstur fjög-
urra bræðra, elstur þeirra var
Kristján, fæddur 7. september
1921, lögfræðingur, nú látinn, þá
kemur Sigurður Haukur, fæddur
14. desember 1922, skrifstofumað-
ur, þá Öm fæddur 28. janúar 1926,
siglingafræðingur, en yngst er hálf-
systir samfeðra, Ema, fædd 31.
mars 1947.
Eftir skólagöngu á Akureyri
skildu leiðir okkar. En þrátt fyrir
fjarlægðina vissum við alltaf hvor
af öðrum, og kunningsskapur var
fyrir hendi til hinsta dags. Það er
svo vorið 1988 sem stór hópur
bekkjarsystkina kom saman í
Reykjavík. Þar var ákveðið að fjöl-
menna í fjörutíu ára útskritaraf-
mæli GA á Akureyri það vor og
færa skólanum gjöf af því tilefni.
Það var ánægjuleg stund þegar
hópurinn hittist aftur, sum eftir
fjörutíu ára aðskilnað. Þorvarður
Áki var aðalhvatamaður að því að
þetta var gert.
Ferðin var farin og með góðri
þátttöku sunnan- og norðanmanna
á Akureyri heppnaðist allt vel, kær-
komin samfundur bekkjarfélaga til
endurnýjunar fyrri kynna og góðar
móttökur skólastjóra og kennara á
Akureyri. Það er svo síðar það sum-
ar sem sjúkdómurinn uppgötvaðist
sem nú hefur orðið Þorvarði Áka
að aldurtila, þrátt fyrir tilraunir
læknavísindanna til úrbóta. Það
væri langt mál að rekja starfssögu
Þorvarðar Áka. Hann stofnaði fyrir-
tæki í sælgætisiðnaði sem var hans
ævistarf, ýmist einn eða í félagi við
aðra. Þá gekk hann til samstarfs
við aðra um starfrækstu sælgætis-
gerða og var einnig framleiðslu-
stjóri þeirra.
Félagsmál tengd stéttinni lét
hann til sín taka, og þar var hann
í stjórnum. íþrótta- og félagsmál
áttu stórt rúm til hjarta hans, og
starfaði hann mikið að þeim máia-
flokki, fyrst í fæðingarbæ sínum
Akureyrí og síðar í Kópavogi. Hann
var stofnandi og fyrsti formaður
HK í Kópavogi, í stjóm Tómstunda-
ráðs bæjarins og í stjórn HSÍ á
sama tíma og stjórnarmaður UMSK
um árabil. Einkalífið var hans
stærsta hamingja. Eiginkona, börn-
in og heimilið áttu hug hans. Syn-
imir Einar og Eiríkur, sem báðir
hafa lagt stund á íþróttir með góð-
um árangri, fengu fullan stuðning
hans til að sinna sínum íþrótta-
greinum, hjá þeim hefur hann
kannske séð rætast þann árangur
sem hann þráði sjálfur að ná, sem
ekki tókst vegna ólíkra aðstæðna.
En nú þegar Þorvarður Áki er
allur, verða það minningarnar sem
taka við, og þær eiga stórt rúm í
þeim sjóði og þar er margs góðs
að minnast.
Veikindastríð Þorvarðar Áka hef-
ur verið erfitt og langvinnt. Allan
þann tíma hefur fjölskyldan staðið
öruggan vörð við hlið hans, sérstak-
lega hefur eiginkonan lagt mikið
og fómfúst starf af mörkum, þar
sem hún hefur allan tímann hjúkrað
og hlúð að honum eftir bestu getu.
Eiginkonu, bömum, tengdafólki,
bamabörnum og skyldmennum eru
færðar innilegustu samúðarkveðjur.
Góður drengur er genginn. Guð
blessi ástvini og minningu Þorvarð-
ar Áka. „ .
Brynjarr Petursson.
Nú er fallinn í valinn einn vænsti
drengur er Island hefur alið. Vinur
minn þorvarður Áki Eiríksson er
horfinn á braut, eftir stranga bar-
áttu við sjúkdóm þann er fáum hlíf-
ir. Það er einkennilegt hvað fregnin
um andlát hans kom sem reiðarslag
yfir mann, þrátt fyrir vitneskjuna
um baráttu Áka við sjúkdóminn.
Missirinn er jú alltaf mestur þegar
á braut hverfur einhver sem maður
vildi sem lengst njóta samfylgdar
við.
Áka hitti ég fyrst sem strákgutti
á handknattleiksæfíngu í íþrótta-
húsi Kársnesskóla í Kópavogi. Þeg-
ar þetta var grunaði mig ekki
hversu mikið, ánægjulegt og lær-
dómsríkt samstarf ég átti í vændum
við þennan mann. Það er ekki oft
á ævinni sem maður á þess kost
að kynnast jafn góðum dreng og
sómamanni og Áka.
Hópur ungra drengja var á þess-
um tíma að stofna íþróttafélag í
Kópavogi. Félagið kölluðu þeir HK,
eða handknattleiksfélag Kópavogs.
Félag þetta átti sér enga lífsvon
nema til stjómar þess fengjust ein-
hverjir fullorðnir. Einn í hópi strák-
anna var Einar sonur Áka, og fékk
hann pabba sinn til að stýra félag-
inu með því að taka að sér for-
mennsku. Þar með var HK komið
til að vera. Áki hélt félaginu gang-
andi án þess að fá nokkuð að laun-
um annað en þakklæti og aðdáun
okkar strákanna. Það var sama
hvað á gekk, alltaf var það Áki sem
gekk í málin og bjargaði því sem
þurfti hveiju sinni. Félagið varð
strax á fyrstu árum þess fyrir miklu
aðkasti og andstöðu frá öðrum fé-
lagasamtökum í Kópavogi. Allar
orrasturnar stóð foringinn af sér,
svo að strákarnir hans gætu ein-
beitt sér að því að æfa handknatt-
leikinn. Það var alltaf sama hvað
það var som vantaði, Áki hafði allt-
af tíma fyrir HK.
Þeir voru ekki fáir leikimir sem
Áki keyrði heil ósköp af smápollum
í skutbifreiðum sínum. Þá mætti
hópur drengja heim til hans og svo
var staflað í bílinn og haldið af stað.
Allt var gert til að stuðla að upp-
gangi HK.
Þegar félagið var skikkað til að
útvega dómara af HSÍ, þá var það
að sjálfsögðu Áki sem fór á dómara-
námskeið og var þá því máli bjarg-
að eins og alltaf áður.
Áhrifin sem svona maður hefur
á ungan mann eins og mig, er þetta
var, eru ótrúleg. Vinátta og um-
gengni við svona sterkan persónu-
leika gefa manni meira en svo að
orð fái lýst.
Áki hafði okkur nokkra með sér
út í félagsmálastörfm í Kópavogi
sem og í íþróttahreyfingunni. Það
varð mér góður skóli og lærdóms-
ríkur.
Öll fjölskylda Áka varð að sjálf-
sögðu að þola átroðning okkar á
heimili hans og Margrétar konu
hans. Höfuðstöðvar félagsins voru
fyrsta áratuginn á heimili þeirra
hjóna í Skólagerði 31. Þaðan á ég
minningar sem aldrei munu gleym-
ast, og munu ylja mér um hjartar-
ætur um ókomna tíð. Handknatt-
leiksfélag Kópavogs óx og dafnaði
með þeim hóp er hóf starfið. Hópur
þeirra drengja er stofnuðu félagið
var ætíð elsti aldurshópur félagsins
dyggilega hvattur til dáða af Þor-
varði Áka. Það kom að því að stofn-
aður var meistaraflokkur í félaginu,
í hópinn bættust nokkrir sómamenn
úr ýmsum áttum og hófu að leika
í 3. deild. Þessi hópur, undir stjórn
Þorvarðar Áka átti eftir að setja
met sem seint verður slegið. Á að-
eins 3 árum náði þessi einstaki
hópur þeim árangri að komast í
fyrstu deild. Þetta er bara eitt stórt
dæmi um metnaðinn og dugnaðinn
sem einkenndi þennan hóp.
Þorvarður Áki skilur eftir sig
djúp spor hvar sem hann fór. Á
þessari skilnaðarstund er mér efst
í huga mikið þakklæti fyrir það að
verða þeirrar ánægju njótandi að
kynnast þessum góða dreng.
Minningin um samvinnuna og
samverastundimar með Áka er eitt-
hvað sem ekki verður frá manni
tekið. Við sem þekktum hann getum
yljað okkur við þær minningar um
ókomin ár.
Elsku Margrét og börn, ég votta
ykkur öllum mína dýpstu samúð,
og saman munum við varðveita
minningu um einstakan mann.
Gissur Kristinsson.
Nú er horfínn yfír móðuna miklu
tengdafaðir minn og vinur, Þorvarð-
ur Áki Eiríksson.
Frá því er ég man eftir mér minn-
ist ég Þorvarðar Áka, fyrst í sæl-
gætisgerð hans þar sem ég var tíð-
ur gestur og er ég varð eldri sem
föður Handknattleiksfélags Kópa-
vogs, HK. Eftir að fjölskylda mín
fluttist í vesturhluta Kópavogsbæj-
ar rakst ég oft á Áka á förnum
vegi. Hann gaf sér alltaf tíma til
þess að ræða málin við unga sem
aldna og era samtöl okkar frá þess-
um tíma mér óvenjulega minnis-
stæð.
Á þessum tíma þekkti ég lítið til
fjölskyldu Áka, en mér er minnis-
stæð lýsing vinar mína á dóttur
Þorvarðar, sem ég kynntist sjö
árum síðar, eiginkonu minni, Dóru
Guðrúnu Þorvarðardóttur.
Ég var frá fyrstu tíð boðinn vel-
kominn á heimili þeirra hjóna,
Margrétar og Áka. Heimilið var
bæði hlýlegt og myndarlegt. Fjöl-
skyldan var mjög samrýnd og heim-
ilislífíð fjörmikið. Þama voru öll
mál ítarlega rædd, hvort heldur sem
þau sneru að stjórnmálum, trúar-
brögðum, siðferði eða öðrum um-
hugsunarefnum. Oft var það hins
vegar handboltinn sem átti hug
heimilismanna. Mér er sérstaklega
minnisstætt er ég fór með fjölskyld-
unni á handknattleiksleiki, þá umt-
urnaðist þetta dagfarsprúða fólk,
skapið eftir leikinn fór síðan eftir
gangi hans. Ef hann vannst þá var
betri flöturinn upp á mannskapnum
annars var risið lægra og var þá
farið yfír mistök leiksins. Á slíkri
stundu gat Áki snúið blaðinu við
og sest við píanóið, hann var í
skemmtilegum ham við þessar að-
stæður, jassinn ómaði og þá var líf
í tuskunum í Skólagerðinu.
Áki var mikill fjölskyldumaður
og naut sín best í faðmi fjölskyld-
unnar. Eiginkona hans, börn og
bamabörn hafa misst mikið við frá-
fall þessa hjartahlýja manns. Hann
var vinur vina sinna, mjög frænd-
rækinn og minningin um foreldra
hans var honum ákaflega kær.
Hátt hló hann og innilega er hann
sagði skemmtisögur af systkinum
sínum. Oft minntist hann tengda-
foreldra sinna og þeirrar fjölskyldu
með mikilli hlýju.
Áki var fagurkeri og var höfðingi
heim að sækja. Reglumaður var
hann og fór fátt meira fyrir bijóst-
ið á honum en óreiða. Hann var
trúrækinn og leið best ef hann hafði
mikið fýrir stafni. Hann var skap-
mikill, hafði skemmtilegar og
ákveðnar skoðanir, erfði þó við eng-
an og lagði jafnan gott til allra.
Ekki hef ég á minni lífsleið kynnst
öðram manni sem gæddur er eins
ríkum mannkostum.
Það dró ský fyrir sólu hjá fjöl-
skyldunni fyrir tæpum fjórum
áram, er Áki greindist með sjúk-
dóminn illskæða sem lagt hefur svo
marga að velli. Baráttan var löng
og ströng enda var Áki staðráðinn
í að hafa betur í þessari viðureign
og naut þar dyggrar aðstoðar ást-
kærrar eiginkonu, barna og annarra
ástvina. Á þessum tíma skiptust á
skin og skúrir, sjúkdómurinn reyndi
ekki einungis á Áka, hann olli miklu
sálarstríði hjá öllum ástvinum. Á
tímabilum blés byrlega í baráttunni
gegn þessum skæða óvini, og eigum
við fallegar minningar frá þeim
tíma, enda var Áki hraustmenni,
sem lét engan bilbug á sér fínna.
Tvívegis heimsóttu Margrét og
Áki okkur Dóru til New York á
þessu tímabili og era samveru-
stundir okkar ógleymanlegar. Það
var svo margt sem gat glatt Áka,
sumt sem flest fólk tekur ekki eftir
eða tekur sem sjálfsagðan hlut. Síð-
astliðið sumar heyrðum við að hon-
um hefði elnað sóttin, heimferð
okkar var því kvíðablandin ánægja
en það var óþarfí, Áki lék á als
oddi. Hann skipulagði margar
skemmtiferðir en ekki leist mér á
blikuna er hann byijaði að lagfæra
húsið sitt, það vora engin vettlinga-
tök og hann krafðist þess að vera
einn í aktaumnum, enda var vinnan
að hans sögn góð æfíng.
Nú er hlutverki míns kæra
tengdaföður og vinar lokið í þessu
lífí en ljúfar minningar lifa.
Tengdamóður minni og öðrum
ástvinum votta ég mína dýpstu
samúð.
Grétar Már Sigurðsson.
Ef j)ú getur
gengið skýin
götu finnur
ofar tindum,
bakvið heiminn,
bakvið þig.
Vegur liggur
hærra hlíðum
í heiðríkjunnar lindum,
gegnum hjartað,
gegnum þig.
(Sigvaldi Hjálmarsson)
Nú hefur Þorvarður Áki Eiríks-
son vinur minn yfirgefið jarðneska
heiminn og er kominn yfír landa-
mæri lífs og dauða, fluttur inn á
bjartari tilverasvið á leið inn í land
hinnar gullnu dögunar, sem hann
máske eygði í gegnum rökkurskímu
jarðlífsins. Hann var gæddur mörg-
um góðum hæfíleikum samfara
miklum mannkostum og var því vel
til forustu fallinn. Sama var hvar
hann lagði hönd á plóginn allt fórst
honum jafn vel úr hendi, hvort sem
um var að ræða trúnaðar- eða
stjómunarstörf sem honum voru
falin í þágu andlegra eða verald-
legra mála. Þorvarður Áki var list-
unnandi, bar gott skyn á myndlist,
tónlist og aðrar skapandi listgrein-
ar. Á yngri áram var hann góður
íþróttamaður og lagði íþróttum lið
allt sitt líf. Hann var fríður maður,
vel á sig kominn og tiginmannlegur
í allri framgöngu. Samræðugóður
var hann, hafði fastmótaðar skoð-
anir, átti gott með að umgangast
samferðamenn sína og gerði aldrei
mannamun. Hann hafði næmt auga
fyrir því skoplega í tilverunni, en
ekki á kostnað náungans.
Það var mesta lífslán Þorvarðar
Áka er hann ungur að árum kynnt-
ist Margréti Einarsdóttur, sem síðar
varð eiginkona hans. Hún var hans
styrka stoð í blíðu og stríðu. Þau
vora samhent og samstíga í gegn-
um lífíð. Jarðneska auðsöfnun
höfðu þau ekki að markmiði, heldur
einlæga þroskaleit og það takmark
að búa börn sín vel undir lífíð með
góðu uppeldi og góðu heimili, enda
var heimilið Þorvarði Áka mjög
mikils virði og hann leit á það sem
heilagan griðarstað.
Leiðir okkar Þorvarðar Áka lágu
saman í Sam-frímúrareglunni, þar
sem við höfðum starfað saman í
21 ár. Hann var leitandi maður
mjög trúaður og rækti vel kirkju-
starf í sókn sinni. Snemma á lífsleið-
inni valdi hann sér ásamt eiginkonu
sinni leið frímúrarans og á þeim
vegi fann hann vafalaust mörg svör
við spumingum lífsgátunnar. Hann
vann mikið og gott starf í þágu
Sam-frímúrarareglunnar. Hann var
mjög þjónustuviljugur og skipti ekki
máli um hvaða störf var að ræða.
Við eram æði mörg systkinin, sem
hann studdi og leiðbeindi_ fyrsta
áfangann þar. Þorvarður Áki var
heill og góður í öllu starfi gat verið
fastur fyrir og ákveðinn, en reyndi
alltaf að færa allt til betri vegar
af sáttfýsi og sanngirni.
Ég heimsótti hann viku fyrir
andlát hans. Hann fagnaði mér með
sama bróðurkærleikanum og alltaf
áður. Við ræddum okkar hugðarefni
og enn var það hann sem var gef-
andi, en ég þiggjandi þó fársjúkur
væri. Ég er forsjóninni þakklát fyr-
ir að hafa átt vermandi vináttu
hans á liðnum áram.
En nú er þessi tími liðinn. Þor-
varður Áki á ekki eftir að setja fleiri
fundi með okkur og ekki eftir að
umvefja okkur með ástúð og hlýju
á heimili sínu. Minningin mun þó
ekki fyrnast þeim er nutu velvildar
og fágætrar gestrisni hans og
þeirra hjóna beggja.
Þótt lífið væri Þorvarði Áka mjög
kært þá kom kall dauðans sem
guðleg líkn er losað hann við þær
þjáningar sem fylgja þeim illvíga
sjúkdómi, sem hann barðist við af
karlmennsku í nærri fjögur ár. Það
var aðdáunarvert hvað mikla bjart-
sýni og baráttuþrek hann sýndi
fram á síðasta dag. En í gegnum
þennan erfíða tíma stóð Margrét
eins og klettur við hlið hans studd
af bömum þeirra Dóru, Einari,
Maríu, Eiríki og fjölskyldum þeirra.
Við systkini í Osiris kveðjum nú
góðan vin með innilegri þökk fyrir
allar samverustundimar og biðjum
honum guðsblessunar á nýjum leið-
um, handan grafar og dauða.
Margréti, börnunum og allri fjöl-
skyldunni vottum við djúpa samúð.
Megi minningin um góðan dreng
gera okkur öll að betri mönnum.
Guðrún I. Jónsdóttir.
Orrustunni er lokið — hugprúð
hetja hefur lagt frá sér vopn og
herklæði og haldið á vit ljóssins
heima til æðri sigurvinninga.
Karlmannlegur var hann og fag-
ur, göfugur og gjöfull mannkosta-
maður, ósínkur á verðmæti úr digr-
um sjóði mannúðar sinnar og kær-
leika. Vinátta hans var tær og
fölskvalaus, hugurinn heiður og
hreinn.
Með djúpu þakklæti og virðingu
kveð ég minn góða vin og samheija
og bið alföður að styrkja fjölskyldu
hans.
Þar sem góðir menn fara eru
Guðs vegir.
Jóhanna G. Erlingson.